Gürcü dili (ქართული ენა kartuli ena) — Kartvel dilləri ailəsində dil. Meqrel, laz və svan dilləri ilə bir kökdən olub, onlardan çox əski zamanlarda ayrılmışdır. Buna görə onlar arasında qarşılıqlı anlaşılma yoxdur. Gürcü dilinin Kaxetiyada, Kartlidə, Quriyada, İmeretiyada, Acarıstanda, Türkiyədə, Azərbaycanda və Iranda fərqli ləhcələri danışılır. Tərkibində çoxlu türk, ərəb və fars sözləri vardır. Gürcü dili Gürcüstanın rəsmi dövlət dili olmaqla yanaşı Gürcüstanda yaşayan bütün Kartvel (İber) xalqlarının ortaq dilidir. Çox zəngin dildir.
Gürcü dili 1919-cu ildə yaradılmış Bakıdakı Azərbaycan Universitetində tədris edilirdi. 1950-ci illərdə İsveçrədə gürcü dilinin təfsilatlı dərsliyi işıq üzü gördü. 1970-ci illərdən bəri Almaniyanın Yena Universitetində professor Feynrix "Georgica" jurnalını təsis etmişdir. Jurnal bu günədək çıxmaqdadır.
Amerikalı gürcüşünas Aronson 1950–60-ci illərdə gürcü dili üzrə fundamental derslik və lüğətləri redaktə edib, nəşr etdirmişdir.
Hazırda gürcü dili Almaniya, Fransa, Polşa, İsveç, İngiltərə və ABŞ-ın bir sıra universitetlərində tədris edilir.
Tarixi
Gürcü dilinin yazılı inkişafı aşağıdakı xronoloji dövrlərə ayrılır:
qədim dövr, V–XI əsrlərdir
orta dövr, XII–XVIII əsrlərdir
yeni dövr, XIX əsrdən
Bəzi tədqiqatçılar son iki dövrü bölmürlər, çünki yeni gürcü dili əsasən leksikada fərqlərə malikdir. Qədim gürcü dilinin əsasını kartli nitqi təşkil edir. 1819-cu ildə gürcü dilində ilk daimi nəşri Sakartvelos qazeti fəaliyyətə başladı. Müasir ədəbi gürcü dilinin inkişafında İlya Çavçavadze, Akakiy Çereteli, Vaja Pşavela əhəmiyyətli rol oynadılar.
Sayılar
Bilindiyi kimi, dünya dillərində say sistemləri müxtəlifdir. Bəzi dillərdə onluq, iyirmilik, on ikilik, beşlik say sistemlərindən istifadə olunur. Eyni zamanda, türk dilləri də daxil olmaqla, bir çox dünya dillərdə onluq say sistemi işlədilməkdədir. Gürcü dilində isə say sistemi qarışıqdır. Qismən onluq, qismən təklik və qismən də iyirmilik mövcuddur. Belə ki, gürcü dilində say sistemi 11-dən 19-a qədər onluq, 21-dən 99-a qədər iyirmilikdir.
Sayların gürcü dilində ifadəsi
Ümumi say kategoriyası: რიცხვითი სახელი — ritsxviti saxeli (say adı). Əsl saylar: რაოდენობითი რიცხვითი სახელი — raodenobiti ritsxviti saxeli (miqdar sayı adı). Say sistemi თვლის სისთემა – tvlis sistema (say sistemi).
Gürcücə
Oxunuşu
Say olaraq
ერთი
erti
1
ორი
ori
2
სამი
sami
3
ოთხი
otxi
4
ხუთი
xuti
5
ექვსი
ekvsi
6
შვიდი
şvidi
7
რვა
rva
8
ცხრა
tsxra
9
ათი
ati
10
ოცი
otsi
20
ოცდაათი
otsdaati
30
ორმოცი
ormotsi
40
ორმოცდაათი
ormotsdaati
50
ასი
asi
100
Həftənin günləri
Gürcücə
Oxunuşu
Tərcüməsi
ორშაბათი
Orşabati (ori (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) iki gün sonra)
Bazar ertəsi / Birinci gün / Düşənbə
სამშაბათი
Samşabati (sami (üç), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) üç gün sonra)
Çərşənbə axşamı / İkinci gün / Seşənbə
ოთხშაბათი
Otxşabati (otxi (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) dörd gün sonra)
Çərşənbə / Üçüncü gün
ხუთშაბათი
Xutşabati (xuti (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) beş gün sonra)
Cümə axşamı / Dördüncü gün / Pəncşənbə
პარასკევი
P'araskevi (qədim yunanca "hazırlıq, hazırlaşma" demək olan "paraskeue" (пαρασκευή) sözündən -"şabbata / şənbəyə (bir gün qaldığından savayı) hazırlıq günü")
Cümə / Beşinci gün / Adinə (Adına, Adna)
შაბათი
Şabati (ehtimalən akkadca "şapattu" (ayın orta günü) sözündən qaynaqlanan, ivritcə "şənbə günü" demək olan "şabat" (שַׁבָּת) sözündən, ehtimalən ermənicənin vasitəsi ilə)
Şənbə / Altıncı gün
კვირა
Kvira (yunanca "Allahın günü" ("he Kuriake hemera" (ἡ Κυριακὴ ἡμέρα)) ifadəsindən gələn, və "bazar günü / yeddinci gün" demək olan "Kuriake" (Κυριακή) sözündən)
Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 12, 2021
gürcü, dili, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, ქართული, ენა, . Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Gurcu dili ქართული ენა kartuli ena Kartvel dilleri ailesinde dil Meqrel laz ve svan dilleri ile bir kokden olub onlardan cox eski zamanlarda ayrilmisdir Buna gore onlar arasinda qarsiliqli anlasilma yoxdur Gurcu dilinin Kaxetiyada Kartlide Quriyada Imeretiyada Acaristanda Turkiyede Azerbaycanda ve Iranda ferqli lehceleri danisilir Terkibinde coxlu turk ereb ve fars sozleri vardir Gurcu dili Gurcustanin resmi dovlet dili olmaqla yanasi Gurcustanda yasayan butun Kartvel Iber xalqlarinin ortaq dilidir Cox zengin dildir Gurcu diliOrijinal adi ქართული ენაOlkeler Gurcustan Azerbaycan Turkiye RusiyaResmi status GurcustanDanisanlarin umumi sayi 4 3 milyonTesnifatiKateqoriya Kartvel dilleriQafqaz dilleri d Kartvel dilleriGurcu dili dd dd Yazi Gurcu yazilariDil kodlariQOST 7 75 97 gru 158ISO 639 1 kaISO 639 2 geo B kat T ISO 639 3 katDilin strukturlarinin dunya atlasi geoEthnologue katABS ASCL 4902IETF kaGlottolog nucl1302 Vikianbarda elaqeli mediafayllarGurcu dili 1919 cu ilde yaradilmis Bakidaki Azerbaycan Universitetinde tedris edilirdi 1950 ci illerde Isvecrede gurcu dilinin tefsilatli dersliyi isiq uzu gordu 1970 ci illerden beri Almaniyanin Yena Universitetinde professor Feynrix Georgica jurnalini tesis etmisdir Jurnal bu gunedek cixmaqdadir Amerikali gurcusunas Aronson 1950 60 ci illerde gurcu dili uzre fundamental derslik ve lugetleri redakte edib nesr etdirmisdir Hazirda gurcu dili Almaniya Fransa Polsa Isvec Ingiltere ve ABS in bir sira universitetlerinde tedris edilir Mundericat 1 Tarixi 2 Sayilar 3 Heftenin gunleri 4 IstinadlarTarixi RedakteGurcu dilinin yazili inkisafi asagidaki xronoloji dovrlere ayrilir qedim dovr V XI esrlerdir orta dovr XII XVIII esrlerdir yeni dovr XIX esrdenBezi tedqiqatcilar son iki dovru bolmurler cunki yeni gurcu dili esasen leksikada ferqlere malikdir Qedim gurcu dilinin esasini kartli nitqi teskil edir 1819 cu ilde gurcu dilinde ilk daimi nesri Sakartvelos qazeti fealiyyete basladi Muasir edebi gurcu dilinin inkisafinda Ilya Cavcavadze Akakiy Cereteli Vaja Psavela ehemiyyetli rol oynadilar Sayilar RedakteBilindiyi kimi dunya dillerinde say sistemleri muxtelifdir Bezi dillerde onluq iyirmilik on ikilik beslik say sistemlerinden istifade olunur Eyni zamanda turk dilleri de daxil olmaqla bir cox dunya dillerde onluq say sistemi isledilmekdedir Gurcu dilinde ise say sistemi qarisiqdir Qismen onluq qismen teklik ve qismen de iyirmilik movcuddur Bele ki gurcu dilinde say sistemi 11 den 19 a qeder onluq 21 den 99 a qeder iyirmilikdir 1 Saylarin gurcu dilinde ifadesiUmumi say kategoriyasi რიცხვითი სახელი ritsxviti saxeli say adi Esl saylar რაოდენობითი რიცხვითი სახელი raodenobiti ritsxviti saxeli miqdar sayi adi Say sistemi თვლის სისთემა tvlis sistema say sistemi 1 Gurcuce Oxunusu Say olaraqერთი erti 1ორი ori 2სამი sami 3ოთხი otxi 4ხუთი xuti 5ექვსი ekvsi 6შვიდი svidi 7რვა rva 8ცხრა tsxra 9ათი ati 10ოცი otsi 20ოცდაათი otsdaati 30ორმოცი ormotsi 40ორმოცდაათი ormotsdaati 50ასი asi 100Heftenin gunleri RedakteGurcuce Oxunusu Tercumesiორშაბათი Orsabati ori iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden iki gun sonra Bazar ertesi Birinci gun Dusenbeსამშაბათი Samsabati sami uc sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden uc gun sonra Cersenbe axsami Ikinci gun Sesenbeოთხშაბათი Otxsabati otxi iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden dord gun sonra Cersenbe Ucuncu gunხუთშაბათი Xutsabati xuti iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden bes gun sonra Cume axsami Dorduncu gun Pencsenbeპარასკევი P araskevi qedim yunanca hazirliq hazirlasma demek olan paraskeue paraskeyh sozunden sabbata senbeye bir gun qaldigindan savayi hazirliq gunu Cume Besinci gun Adine Adina Adna შაბათი Sabati ehtimalen akkadca sapattu ayin orta gunu sozunden qaynaqlanan ivritce senbe gunu demek olan sabat ש ב ת sozunden ehtimalen ermenicenin vasitesi ile Senbe Altinci gunკვირა Kvira yunanca Allahin gunu he Kuriake hemera ἡ Kyriakὴ ἡmera ifadesinden gelen ve bazar gunu yeddinci gun demek olan Kuriake Kyriakh sozunden Bazar Yeddinci gun YeksenbeIstinadlar Redakte 1 2 http www kafkas edu tr dosyalar sobedergi file 02 20 2811 29 pdf Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Gurcu dili amp oldid 5811238, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
