fbpx
Wikipedia

Kürdhacı

Avqust 02, 2021

Kürdhacı — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Kürdhacı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.

Kənd
Kürdhacı

Maral Rəhimzadə tərəfindən təsvir olunmuş Kürdhacı kəndi.
39°49′35″ şm. e. 46°24′56″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Rayon Laçın rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əvvəlki adı Qurdqajı
Yaşayış məntəqəsi statuslu İnzibati ərazi vahidi
Mərkəzin hündürlüyü 1741 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 566 nəfər (2009-cu il)
Milli tərkibi azərbaycanlılar
Rəsmi dili Azərbaycan dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +994
Nəqliyyat kodu 041
Kürdhacı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kürdhacıçayın sahilində, Qarabağ silsiləsinin yamacındadır. Keçmiş adı Qasımuşağı olmuşdur. Oykonim yerli əhalinin dilində Qurdqajı kimi tələffüz edilir və "qurd dərəsi", "qurd aşırımı" şəklində izah olunur. Kəndin adının belə dəyişməsi rus dilində olan ədəbiyyatdan uğursuz tərcümənin nəticəsidir.

Torpaq iddiası ilə 1988-ci ilin əvvəllərindən ermənilər müharibəyə başladı. Nəhayət, 1992-ci il 18 may tarixdə Laçın şəhəri və şəhərə yaxın ərazilər Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Bununla da kəndin ərazisi döyüş meydanına çevrildi. Kənd 29 may 1992-ci il tarixə qədər müdafiə olunsada, sonda Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilərək yaşayış evlərinin əksəriyyəti yandırıldı. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən azad edilən kənddə yaşayış yenidən bərpa edilsədə, 02–03 aprel 1993-cü il tarixdə Kəlbəcər rayonunun işğalından sonra mühasirədə qalan kənd sakinləri məcburən kəndi tərk etdilər.

10 noyabr 2020-ci il tarixli Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli müqaviləsinə əsasən, 1 dekabr 2020-ci ildə işğaldan azad olunub. Hal-hazırda Azərbaycan Silahlı qüvvələrinin nəzarətindədir.

Tarixi

Azərbaycanın gözəl və əsrarəngiz mahallarından biri olan Zəngəzur mahalında sayılıb seçilən obalardan biri də Kürdhacı kəndi idi.

Kürdhacı kəndi XVIII yüzildə boş sahə olub. Qarabağ xanı Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşir bu sahəni Xorasan əyalətindən gəlmiş Hacısamlı camaatının Qasımuşağı tayfasına verib. Həmin tayfa orda binə bağlayıb.

Kürdhacı kəndi əvvəllər əsasən xərək, potuğa, qara dam, dam, şirvanı dam (yerli şəraitə uyğun yer altı qazmadan düzəldilmiş olan tikililər) adlanan xüsusi tikililərdən tikilmişdir. Zaman ötdükcə yerli tikinti materiallarından daş evlər inşa edilmişdir. Evlərin damı palıddan hazırlanmış taxta kirəmit ilə bağlanırdı. Belə tikililərdən bir neçəsi ermənilərin törətdikləri məlum 1992-ci il hadisələrinə qədər qalırdı.

Kənd Qasımuşağı obası adlandırılsa da, sonralar ona Qurdqajı adı verilmişdir. Müəyyən zaman ərzində bu söz müxtəlif dəyişikliyə (əsasən tərcümə zamanı) uğramışdır. İnsan və ya millət adından sonra hacı sözünü (titulunu) işlətmək olmaz. Türkhacı, Özbəkhacı ola bilmədiyi kimi kürd və ya qurdhacı da ola bilməz. Həmşinin haca gedən şəxsin titulu onun adının əvvəlində işlənir. Odur ki, bu kəndin əsil adı Qurdqajıdır. Qədim dövrlərdə türkləri qurd adlandırmışlar. Əbülqasım Firdovsi isə türklərin yaşadığı ölkəni "Qurdlar ölkəsi" adlandırmışdır. Beləliklə, lap qədimdən qurd türk millətinin onqonu sayılmışdır. Qurdqajı sözü mürəkkəb söz olmaqla iki hissədən ibarət olan qurd və qaj sözlərindən alınmışdır. Türkdilli xalqlar arasında qurd sözü bildiyimiz kimi igid, mərd, qoçaq, ərən mənasında işlənir. Bu söz bizim dilimizdə öz mənasını bu günə qədər də saxlamaqdadır. "Filankəs qurd adamdır", "Filankəs köhnə qurddur" ifadələrində olan bu sözlər də yuxarıdakı mənalarda işlənmişdir. Sözün ikinci hissəsi olan "qajı" sözü dilimizdə bu günə qədər də işlədilən qaj sözüdür. Bu söz hazırda rayon və kəndlərimizdə arx, lək, çala, dərə mənasında işlədilir. Beləliklə, Qurdqajı sözünün ikinci hissəsi olan qaj sözü dərə mənasında işlənmişdir. Göründüyü kimi Qurdqajı – igid dərəsi, mərd (qoçaq, ərən) dərəsi mənasında işlədilmişdir. Bu kəndin adının Qurdqajı olduğunu sübut edən sənəd Respublika Dövlət tarix arxivində 123-cü fondun 7 saylı işin 155–169-cu səhifələrində özünü qoruyub saxlayır. Bu qeydiyyat 1848-ci ildə qeydə alınmışdır. Kəndin yerləşdiyi ərazi ümumilikdə Qasımuşağı dərəsi adlandırılırdı.

Kəndin ərazisində Qafqaz Albaniyası dövrünə aid tikinti qalıqları, müxtəlif səpkili, müxtəlif tipli yazılı daş abidələr, Alban qəbiristanlığının qalıqları qalmışdır. Daşın başı, Daşın altı adlanan ərazilərdə belə qəbiristanlıq qalıqlarına və daş üstü yazılara rast gəlmək olurdu.

Mənəvi sərvətlərimizi min bir yolla oğurlayan mənfur erməni qonşularımız Kürdhacı kəndi ərazisində olan müxtəlif tipli tarixi Alban abidələrini də müxtəlif yollarla, dəyişikliklər aparmaqla onları özününküləşdirməyə çalışmışdır.

Mədəniyyəti

Kənddə orta məktəb, bağça, klub, kitabxana, rabitə şöbəsi, xəstəxana var idi.

Kəndin iqtisadi-ictimai həyatındakı müəyyən yüksəlişlər keçən əsrin əvvəlində ətraf kəndlərə nisbətən daha yaxşı hiss olunurdu. Kənddə kustar üsulu ilə ip əyirilməsi, xalça toxunulması çox-çox əvvələrə təsadüf edir. Demək olar ki, bir çox ailələrdə toxucu dəzgah (hana və yer hanası) var idi. Onlar hazırladıqları yun, pambıq iplərdən xalça, kilim, palaz, fərməş, xurcun, şəddə, yun şal (parşa) və digər məmulatlar toxumağı bacarırdılar. Palıddan və vələsdən xarratlar müxtəlif məişət əşyaları hazırlayırdılar. Qab-qacaq, o cümlədən təhnə, tabaq, nehrə, cəhrə, çanaq, qollu tərəzi, daraq (yun daramaq üçün), hana (xalça toxumaq üçün), yer hanası (şəddə, örkən toxumaq üçün), çəllək belə əşyalara misal ola bilər.

Kənd vaxtı ilə saxsı borularla su ilə təmin edilmişdir. Torpaq uçuntusu və qazma işləri aparılarkən bu boruların qalıqlarına rast gəlinirdi. Bundan əlavə kəndin bağ və bostanları arx vasitəsilə suvarılırdı. Son dövrlərdə dəmir və plasmas borularla kəndə su çəkilmişdir.

Kəndin ərazisində daşdan və taxtadan tikilmiş su dəyirmanları mövcud olmuşdur. Onlardan biri işlək vəziyyətdə 1992-ci ilədək qalırdı. Kənd qəbristanlığında daşdan yonulmuş iki qoç və at fiquru var idi. Sultan bəy Sultanovun atası Əlipaşa bəy Sultanovun məzarı da bu qəbristanlıqdadır.

Coğrafiyası və iqlimi

Qədim zamanlardan insanlar yaşayış yerlərini su, qida, istilik, eləcə də təhlükəsiz (əsasən təbii fəlakət zonalarından uzaq) olan sahələrə salırdılar. Kürdhacı kəndi də belə bir ərazidə salınmışdır. Kənd Respublikanın paytaxtı Bakı şəhərindən şose yolla 503 km qərbdə, rayon mərkəzindən şose yolla 53 km şimal-qərbdə, Qarabağ silsiləsinin cənub-qərb yamacında yerləşir. Xankəndi dəmir yolu stansiyası ilə şose yolla ara məsafəsi 113 km-dir. Şərqdən Çorman, cənub-şərqdən və cənubdan Xaçınyalı, cənub-qərbdən Hacısamlı, şimal-qərbdən Muncuqlu, şimaldan və şimal-şərqdən Ərikli kəndlərinin ərazisi ilə həmsərhəd olan kənd meşə və çay kənarında, uca dağlar qoynunda yerləşmişdir.

Meşələrində adı Qırmızı Kitaba düşmüş qırmızı palıd, közü gec sönən, həmişəyaşıl ardıc, çoxlu dərman bitkiləri bitir. Kəndin meşələrində meşə əmələ gətirən əsas ağac cinslərindən ən geniş yayılanı palıd və vələsdir. Bu ağaclar ən qədim dövrlərdən son zamanlara qədər bütün tikinti işlərində, müxtəlif alət və avadanlıqların düzəldilməsində istifadə edilirdi. Cır alma, armud, alça, yemişan, qaragilə, giviş, əzgil, qarağat, moruq, həmərsin (itburnu və yaxud dərgil), zirinc, dovşan alması və s. meyvə ağac və kolları meşələrin bəzəyidir. Meşələrin heyvanlar aləmi də çox rəngarəngdir. Ayı, canavar, çöl pişiyi, çaqqal, tülkü, porsuq, gəlincik, əlik, donuz, dovşan, kirpi və digər heyvanlar bu meşələrin daimi sakinləridir. Quşlardan qaratoyuq, bülbül, ağacdələn, şanapipik, sərçə, qartal, quzğun, qızılquş, qırğı, çobanaldadan, bildirçin, alacəhrə, alabaxta, göyərçin, qaranquş, arıquşu, qarğa, alaqarğa, cur-cur, zığ-zığ və başqa quşlar yaşayır.

Kəndin ərazisində hər yerin öz adı var: Pirin başı, Yal yolu, Taxtalar, Düzlər, Kilsə yeri, Donuzlar damı, Əhəng quyuları, Qızıl qaya, Darı yeri, Sarı yarğan, Böyük oyuq, Kiçik oyuq, Orta güney, Qatar qaya, Kolavat, Almanın gərdəni, Kənd yeri, İnək piri, Duzlağın yalı, Qaranquş qayası, Çınqılın yalı, Binə, Bəzir yeri, Qarapalçıq, Ayrankəsən, Qaraxanköşən, Qunçanın yurdu, Pirinin yeri, Qobu, Şırlan dərəsi, Bəzirxana, Arxaş yeri, Alçalı təpə, Qənşər göl, Xırdalar, Gülpərinin yurdu, Tək palıd, Daşkəsən, Nal daş, Arpa dərəsi, Həlmə yuyulan, Dik yer, Zoğal ağacı, Baş yol, Orta yol, Aşağı yol, Zağalar və s.

Qozlu çayı kəndin şimaldan Muncuqlu kəndi ilə olan sərhədlərini, Şəlvə çayı isə qərbdən Hacısamlı ilə olan sərhədləri tamamlayır. Ərazidə olan Kürdhacı və Tükəzban paltaryuyan çayları kəndin ərazisindəki dağlardan, yüksəkliklərdən başlayır, Şəlvə çayına qoşularaq Həkəri çayı istiqamətində axır. İqlim şəraitindən asılı olaraq çayların suyunun həcmi fəsillər üzrə artıb azalır. Yaz və payız aylarında kəndin ərazisində olan Quru göl, Göl adlanan ərazidəki, Böyük göl (Camış göl), Orta göl, Kiçik göl gölləri də yağıntının miqdarından asılı olaraq öz ərazilərini genişləndirir.

Zirvəsi daima dumanlı, ağ örpəkli uca dağları, qışda ağappaq, yayda yam-yaşıl yorğana bürünmüş meşələri, kənarı hay-küylü çayları bulaqlarsız təsəvvür etmək günah olardı. Burada hər bulağın öz dadı, adı və mənzərəsi könül oxşayır. Kəndin şərq tərəfində Daş bulaq, Novlu bulaq, Sarı bulaq, İmamverdi bulağı, cənub tərəfində Göy bulaq, qərb tərəfində Qoç nalı bulağı, Fındıqlı bulaq, şimal tərəfində Kor bulaq, Palçıqlı bulaq, Səltənətqaçan bulaq və başqa bu kimi çeşmələri göstərmək olar.

Bu yerlərin mürəkkəb relyefi, sərt iqlimi bütün amillərə öz təsirini göstərir.

Əhalisi

Kənd əhalisi milliyyətcə azərbaycanlılardan ibarətdir. Kənd əhalisinin az olmasına, ümumilikdə Qasımuşağı tayfası adlandırılmasına baxmayaraq onlar bir neçə tayfalara ayrılmışdır. Son zamanlar kənddə olan tayfalar – Nəbiuşağı tayfası (tirələri: Bayramlı, Şəvəndələr, Elyaslar), Mollahəsənli tayfası, Əhməduşağı tayfası, İbrahimuşağı tayfası idi.

XVIII yüzilliyin sonu XIX yüzilliyin əvvəllərində Qərbi Azərbaycanda baş vermiş təkmillətli Ermənistan Respublikası yaratmaq məqsədi ilə oradan deportasiya edilmiş bir neçə ailə Kürdhacı kəndində məskunlaşmış, burada yaşayan əhali ilə qaynayıb qarışmışlar.

1981-ci ildə kənd əhalisinin sayı 386 nəfər olmuşdur. 2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 200 nəfər olmuşdur. 2009-cu il dekabr ayına olan məlumata əsasən kənd əhalisinin sayı 566 nəfərdir (117 ailə).

Tanınmış şəxslər

  1. Paşa bəy Sultanov — Zəngəzurda böyük mülkləri olan bəy, bölgədə müdrik kəlamları və öz qoçaqlığı ilə tanınmış şəxs.
  2. Xosrov bəy Sultanov — dövlət xadimi, Qarabağın general-qubernatoru, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk hərbi naziri.
  3. Sultan bəy Sultanov — xalq qəhrəmanı.
  4. Xıdır bəy Qaraçorlu — Qarabağ bəyi, Sultan bəyin ulu babası.
  5. Xanmurad bəy Qaraçorlu — Qarabağ bəyi, Sultan bəyin babası.
  6. Kamal bəy Paşayev — Azərbaycanın qədim soylarından biri olan Sultanovlar soyunun bir üzvü, Böyük Vətən müharibəsinin iştirakçısı.
  7. Ələsgər Novruzov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Xocalı soyqırımı şəhidi.
  8. Xəqani Axundov — Qarabağ müharibəsi iştirakçısı, "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edilmiş, Qarabağ müharibəsi şəhidi.
  9. Sabir Cabbarov — Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni laureatı və müxtəlif orden və medallarla təltif olunmuş Fəxri dəmiryolçu.

Kommunistlərin fitvası ilə kolxozlaşma dövründə aparılan repressiya zamanı Kürdhacı kəndi də bir çox çətinliklərlə üzləşdi. Kənd əhalisi nə qədər fəallıq göstərsədə repressiya dövrü qurbansız ötmədi: 55 yaşlı Şahnəzərov Salman Muradxan oğlu (1883–18.3.1938) günahsız olduğu halda həbs olundu və güllələndi.

İqtisadiyyatı

Heyvandarlığın, əkinçiliyin inkişafi üçün bol suyu, münbit torpağı, zonanın təbii şəraiti, əlverişli iqlimi olduğundan əhalinin əsas məşğuliyyəti heyvandarlıq və əkinçilik olmuşdur. Heyvandarlıq çox güclü inkişaf edərək əsas sahələrdən birinə çevrilmişdir. Əkinçilik kəndin iqtisadiyyatında ikinci yeri tutur. Əkinə yararlı sahələrdə buğda, arpa, vələmir, darı və başqa dənli bitkilər, eləcə də çoxillik yem bitkiləri becərilir. Qarapalçıq adlanan sahədə susuz (dəmyə) kartof becərilmişdir. Meşədə bitən cır meyvə və giləmeyvələrdən meyvə qurusu (qax) hazırlanır, müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilir.

Bunlardan əlavə toxuculuq, arıçılıq, taxta-şalban istehsalı, dərman bitkilərinin toplanıb təhvil verilməsi də əhalinin məşğuliyyət növlərindəndir.

Şəkilləri

  • Evlərin damı taxta kirəmitdən olmuşdur

  • Qatar qaya

  • Kürdhacı meşələri

  • Kənd ərazisinin görnüşü

  • Ən uca zirvə: Qarapalçıq

  • Kəndin görnüşü

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2019). "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (azərb.). stat.gov.az. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
  2. Azərbaycan toponimlərinin ensklopediyası lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh.422.
  3. "Laçın yurdu" jurnalı. Bakı: "Bəxtiyar-4" nəşriyyatı, № 3 (6), 2012, səh. 14.
  4. Ənvər Çingizoğlu. Sultan bəyin izi ilə (www.tezadlar.az)
  5. Adları tarixə həkk olunmuş Sultanov qardaşları
  6. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi
  7. Qarabağın qalib generalı
  8. Sultan bəyin anadan olmasının 140-cı ili[ölü keçid]
  9. Xalq qəhrəmanı Sultan bəyin 140 illiyi
  10. ↑ Ənvər Çingizoğlu, Bir şəcərənin şaxı, "Soy" dərgisi, 1 (1), 2003, səh.41–44.
  11. Əli Əliyev, Laçın — Qədim Oğuz yurdu. Bakı-2009. "Avropa" nəşriyyatı. səh.72–73.
  12. Əli Əliyev, "Laçın-Qədim Oğuz yurdu". Bakı-2009. "Avropa nəşriyyatı". səh.87.
  13. . 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-13.
  14. Onun taleyinə zəhmətsevərlik yazıldı[ölü keçid]

Xarici keçidlər

  Vikianbarda Kürdhacı ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • Kürdhacı kənd ərazisinin peykdən görnüşü
  • GEOnet Names Serverdən


   Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
   Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 02, 2021
kürdhacı, azərbaycan, respublikasının, laçın, rayonunun, kənd, inzibati, ərazi, dairəsində, kənd, kəndmaral, rəhimzadə, tərəfindən, təsvir, olunmuş, kəndi, ölkə, azərbaycan, azərbaycanrayon, laçın, rayonutarixi, coğrafiyasıəvvəlki, adı, qurdqajıyaşayış, məntəq. Kurdhaci Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonunun Kurdhaci kend inzibati erazi dairesinde kend 1 KendKurdhaciMaral Rehimzade terefinden tesvir olunmus Kurdhaci kendi 39 49 35 sm e 46 24 56 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanRayon Lacin rayonuTarixi ve cografiyasiEvvelki adi QurdqajiYasayis menteqesi statuslu Inzibati erazi vahidiMerkezin hundurluyu 1741 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 566 nefer 2009 cu il Milli terkibi azerbaycanlilarResmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 994Neqliyyat kodu 041Kurdhaci Vikianbarda elaqeli mediafayllarKurdhacicayin sahilinde Qarabag silsilesinin yamacindadir Kecmis adi Qasimusagi olmusdur Oykonim yerli ehalinin dilinde Qurdqaji kimi teleffuz edilir ve qurd deresi qurd asirimi seklinde izah olunur Kendin adinin bele deyismesi rus dilinde olan edebiyyatdan ugursuz tercumenin neticesidir 2 Torpaq iddiasi ile 1988 ci ilin evvellerinden ermeniler muharibeye basladi Nehayet 1992 ci il 18 may tarixde Lacin seheri ve sehere yaxin eraziler Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden isgal edildi Bununla da kendin erazisi doyus meydanina cevrildi Kend 29 may 1992 ci il tarixe qeder mudafie olunsada sonda Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilerek yasayis evlerinin ekseriyyeti yandirildi Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden azad edilen kendde yasayis yeniden berpa edilsede 02 03 aprel 1993 cu il tarixde Kelbecer rayonunun isgalindan sonra muhasirede qalan kend sakinleri mecburen kendi terk etdiler 3 10 noyabr 2020 ci il tarixli Azerbaycan Rusiya Ermenistan ucterefli muqavilesine esasen 1 dekabr 2020 ci ilde isgaldan azad olunub Hal hazirda Azerbaycan Silahli quvvelerinin nezaretindedir Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyeti 3 Cografiyasi ve iqlimi 4 Ehalisi 5 Taninmis sexsler 6 Iqtisadiyyati 7 Sekilleri 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerTarixi RedakteAzerbaycanin gozel ve esrarengiz mahallarindan biri olan Zengezur mahalinda sayilib secilen obalardan biri de Kurdhaci kendi idi Kurdhaci kendi XVIII yuzilde bos sahe olub Qarabag xani Penaheli xan Saricali Cavansir bu saheni Xorasan eyaletinden gelmis Hacisamli camaatinin Qasimusagi tayfasina verib Hemin tayfa orda bine baglayib 4 Kurdhaci kendi evveller esasen xerek potuga qara dam dam sirvani dam yerli seraite uygun yer alti qazmadan duzeldilmis olan tikililer adlanan xususi tikililerden tikilmisdir Zaman otdukce yerli tikinti materiallarindan das evler insa edilmisdir Evlerin dami paliddan hazirlanmis taxta kiremit ile baglanirdi Bele tikililerden bir necesi ermenilerin toretdikleri melum 1992 ci il hadiselerine qeder qalirdi Kend Qasimusagi obasi adlandirilsa da sonralar ona Qurdqaji adi verilmisdir Mueyyen zaman erzinde bu soz muxtelif deyisikliye esasen tercume zamani ugramisdir Insan ve ya millet adindan sonra haci sozunu titulunu isletmek olmaz Turkhaci Ozbekhaci ola bilmediyi kimi kurd ve ya qurdhaci da ola bilmez Hemsinin haca geden sexsin titulu onun adinin evvelinde islenir Odur ki bu kendin esil adi Qurdqajidir Qedim dovrlerde turkleri qurd adlandirmislar Ebulqasim Firdovsi ise turklerin yasadigi olkeni Qurdlar olkesi adlandirmisdir Belelikle lap qedimden qurd turk milletinin onqonu sayilmisdir Qurdqaji sozu murekkeb soz olmaqla iki hisseden ibaret olan qurd ve qaj sozlerinden alinmisdir Turkdilli xalqlar arasinda qurd sozu bildiyimiz kimi igid merd qocaq eren menasinda islenir Bu soz bizim dilimizde oz menasini bu gune qeder de saxlamaqdadir Filankes qurd adamdir Filankes kohne qurddur ifadelerinde olan bu sozler de yuxaridaki menalarda islenmisdir Sozun ikinci hissesi olan qaji sozu dilimizde bu gune qeder de isledilen qaj sozudur Bu soz hazirda rayon ve kendlerimizde arx lek cala dere menasinda isledilir Belelikle Qurdqaji sozunun ikinci hissesi olan qaj sozu dere menasinda islenmisdir Gorunduyu kimi Qurdqaji igid deresi merd qocaq eren deresi menasinda isledilmisdir Bu kendin adinin Qurdqaji oldugunu subut eden sened Respublika Dovlet tarix arxivinde 123 cu fondun 7 sayli isin 155 169 cu sehifelerinde ozunu qoruyub saxlayir Bu qeydiyyat 1848 ci ilde qeyde alinmisdir Kendin yerlesdiyi erazi umumilikde Qasimusagi deresi adlandirilirdi Kendin erazisinde Qafqaz Albaniyasi dovrune aid tikinti qaliqlari muxtelif sepkili muxtelif tipli yazili das abideler Alban qebiristanliginin qaliqlari qalmisdir Dasin basi Dasin alti adlanan erazilerde bele qebiristanliq qaliqlarina ve das ustu yazilara rast gelmek olurdu Menevi servetlerimizi min bir yolla ogurlayan menfur ermeni qonsularimiz Kurdhaci kendi erazisinde olan muxtelif tipli tarixi Alban abidelerini de muxtelif yollarla deyisiklikler aparmaqla onlari ozununkulesdirmeye calismisdir Medeniyyeti RedakteKendde orta mekteb bagca klub kitabxana rabite sobesi xestexana var idi Kendin iqtisadi ictimai heyatindaki mueyyen yukselisler kecen esrin evvelinde etraf kendlere nisbeten daha yaxsi hiss olunurdu Kendde kustar usulu ile ip eyirilmesi xalca toxunulmasi cox cox evvelere tesaduf edir Demek olar ki bir cox ailelerde toxucu dezgah hana ve yer hanasi var idi Onlar hazirladiqlari yun pambiq iplerden xalca kilim palaz fermes xurcun sedde yun sal parsa ve diger memulatlar toxumagi bacarirdilar Paliddan ve velesden xarratlar muxtelif meiset esyalari hazirlayirdilar Qab qacaq o cumleden tehne tabaq nehre cehre canaq qollu terezi daraq yun daramaq ucun hana xalca toxumaq ucun yer hanasi sedde orken toxumaq ucun cellek bele esyalara misal ola biler Kend vaxti ile saxsi borularla su ile temin edilmisdir Torpaq ucuntusu ve qazma isleri aparilarken bu borularin qaliqlarina rast gelinirdi Bundan elave kendin bag ve bostanlari arx vasitesile suvarilirdi Son dovrlerde demir ve plasmas borularla kende su cekilmisdir Kendin erazisinde dasdan ve taxtadan tikilmis su deyirmanlari movcud olmusdur Onlardan biri islek veziyyetde 1992 ci iledek qalirdi Kend qebristanliginda dasdan yonulmus iki qoc ve at fiquru var idi Sultan bey Sultanovun atasi Elipasa bey Sultanovun mezari da bu qebristanliqdadir Cografiyasi ve iqlimi RedakteQedim zamanlardan insanlar yasayis yerlerini su qida istilik elece de tehlukesiz esasen tebii felaket zonalarindan uzaq olan sahelere salirdilar Kurdhaci kendi de bele bir erazide salinmisdir Kend Respublikanin paytaxti Baki seherinden sose yolla 503 km qerbde rayon merkezinden sose yolla 53 km simal qerbde Qarabag silsilesinin cenub qerb yamacinda yerlesir Xankendi demir yolu stansiyasi ile sose yolla ara mesafesi 113 km dir Serqden Corman cenub serqden ve cenubdan Xacinyali cenub qerbden Hacisamli simal qerbden Muncuqlu simaldan ve simal serqden Erikli kendlerinin erazisi ile hemserhed olan kend mese ve cay kenarinda uca daglar qoynunda yerlesmisdir Meselerinde adi Qirmizi Kitaba dusmus qirmizi palid kozu gec sonen hemiseyasil ardic coxlu derman bitkileri bitir Kendin meselerinde mese emele getiren esas agac cinslerinden en genis yayilani palid ve velesdir Bu agaclar en qedim dovrlerden son zamanlara qeder butun tikinti islerinde muxtelif alet ve avadanliqlarin duzeldilmesinde istifade edilirdi Cir alma armud alca yemisan qaragile givis ezgil qaragat moruq hemersin itburnu ve yaxud dergil zirinc dovsan almasi ve s meyve agac ve kollari meselerin bezeyidir Meselerin heyvanlar alemi de cox rengarengdir Ayi canavar col pisiyi caqqal tulku porsuq gelincik elik donuz dovsan kirpi ve diger heyvanlar bu meselerin daimi sakinleridir Quslardan qaratoyuq bulbul agacdelen sanapipik serce qartal quzgun qizilqus qirgi cobanaldadan bildircin alacehre alabaxta goyercin qaranqus ariqusu qarga alaqarga cur cur zig zig ve basqa quslar yasayir Kendin erazisinde her yerin oz adi var Pirin basi Yal yolu Taxtalar Duzler Kilse yeri Donuzlar dami Eheng quyulari Qizil qaya Dari yeri Sari yargan Boyuk oyuq Kicik oyuq Orta guney Qatar qaya Kolavat Almanin gerdeni Kend yeri Inek piri Duzlagin yali Qaranqus qayasi Cinqilin yali Bine Bezir yeri Qarapalciq Ayrankesen Qaraxankosen Quncanin yurdu Pirinin yeri Qobu Sirlan deresi Bezirxana Arxas yeri Alcali tepe Qenser gol Xirdalar Gulperinin yurdu Tek palid Daskesen Nal das Arpa deresi Helme yuyulan Dik yer Zogal agaci Bas yol Orta yol Asagi yol Zagalar ve s Qozlu cayi kendin simaldan Muncuqlu kendi ile olan serhedlerini Selve cayi ise qerbden Hacisamli ile olan serhedleri tamamlayir Erazide olan Kurdhaci ve Tukezban paltaryuyan caylari kendin erazisindeki daglardan yuksekliklerden baslayir Selve cayina qosularaq Hekeri cayi istiqametinde axir Iqlim seraitinden asili olaraq caylarin suyunun hecmi fesiller uzre artib azalir Yaz ve payiz aylarinda kendin erazisinde olan Quru gol Gol adlanan erazideki Boyuk gol Camis gol Orta gol Kicik gol golleri de yagintinin miqdarindan asili olaraq oz erazilerini genislendirir Zirvesi daima dumanli ag orpekli uca daglari qisda agappaq yayda yam yasil yorgana burunmus meseleri kenari hay kuylu caylari bulaqlarsiz tesevvur etmek gunah olardi Burada her bulagin oz dadi adi ve menzeresi konul oxsayir Kendin serq terefinde Das bulaq Novlu bulaq Sari bulaq Imamverdi bulagi cenub terefinde Goy bulaq qerb terefinde Qoc nali bulagi Findiqli bulaq simal terefinde Kor bulaq Palciqli bulaq Seltenetqacan bulaq ve basqa bu kimi cesmeleri gostermek olar Bu yerlerin murekkeb relyefi sert iqlimi butun amillere oz tesirini gosterir Ehalisi RedakteKend ehalisi milliyyetce azerbaycanlilardan ibaretdir Kend ehalisinin az olmasina umumilikde Qasimusagi tayfasi adlandirilmasina baxmayaraq onlar bir nece tayfalara ayrilmisdir Son zamanlar kendde olan tayfalar Nebiusagi tayfasi tireleri Bayramli Sevendeler Elyaslar Mollahesenli tayfasi Ehmedusagi tayfasi Ibrahimusagi tayfasi idi XVIII yuzilliyin sonu XIX yuzilliyin evvellerinde Qerbi Azerbaycanda bas vermis tekmilletli Ermenistan Respublikasi yaratmaq meqsedi ile oradan deportasiya edilmis bir nece aile Kurdhaci kendinde meskunlasmis burada yasayan ehali ile qaynayib qarismislar 1981 ci ilde kend ehalisinin sayi 386 nefer olmusdur 2006 ci ilin statstikasina gore kendin ehali sayi 200 nefer olmusdur 2009 cu il dekabr ayina olan melumata esasen kend ehalisinin sayi 566 neferdir 117 aile Taninmis sexsler RedaktePasa bey Sultanov Zengezurda boyuk mulkleri olan bey bolgede mudrik kelamlari ve oz qocaqligi ile taninmis sexs 5 Xosrov bey Sultanov dovlet xadimi Qarabagin general qubernatoru Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin ilk herbi naziri 6 7 Sultan bey Sultanov xalq qehremani 8 9 Xidir bey Qaracorlu Qarabag beyi Sultan beyin ulu babasi 10 Xanmurad bey Qaracorlu Qarabag beyi Sultan beyin babasi 10 11 Kamal bey Pasayev Azerbaycanin qedim soylarindan biri olan Sultanovlar soyunun bir uzvu Boyuk Veten muharibesinin istirakcisi 12 Elesger Novruzov Azerbaycanin Milli Qehremani Xocali soyqirimi sehidi Xeqani Axundov Qarabag muharibesi istirakcisi Igidliye gore medali ile teltif edilmis Qarabag muharibesi sehidi 13 Sabir Cabbarov Qirmizi Emek Bayragi ordeni laureati ve muxtelif orden ve medallarla teltif olunmus Fexri demiryolcu 14 Kommunistlerin fitvasi ile kolxozlasma dovrunde aparilan repressiya zamani Kurdhaci kendi de bir cox cetinliklerle uzlesdi Kend ehalisi ne qeder fealliq gostersede repressiya dovru qurbansiz otmedi 55 yasli Sahnezerov Salman Muradxan oglu 1883 18 3 1938 gunahsiz oldugu halda hebs olundu ve gullelendi Iqtisadiyyati RedakteHeyvandarligin ekinciliyin inkisafi ucun bol suyu munbit torpagi zonanin tebii seraiti elverisli iqlimi oldugundan ehalinin esas mesguliyyeti heyvandarliq ve ekincilik olmusdur Heyvandarliq cox guclu inkisaf ederek esas sahelerden birine cevrilmisdir Ekincilik kendin iqtisadiyyatinda ikinci yeri tutur Ekine yararli sahelerde bugda arpa velemir dari ve basqa denli bitkiler elece de coxillik yem bitkileri becerilir Qarapalciq adlanan sahede susuz demye kartof becerilmisdir Mesede biten cir meyve ve gilemeyvelerden meyve qurusu qax hazirlanir muxtelif meqsedler ucun istifade edilir Bunlardan elave toxuculuq ariciliq taxta salban istehsali derman bitkilerinin toplanib tehvil verilmesi de ehalinin mesguliyyet novlerindendir Sekilleri Redakte Evlerin dami taxta kiremitden olmusdur Qatar qaya Kurdhaci meseleri Kend erazisinin gornusu En uca zirve Qarapalciq Kendin gornusuIstinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2019 Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF azerb stat gov az 2020 04 16 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Azerbaycan toponimlerinin ensklopediyasi lugeti II cildde Baki 2007 I cild seh 422 Lacin yurdu jurnali Baki Bextiyar 4 nesriyyati 3 6 2012 seh 14 Enver Cingizoglu Sultan beyin izi ile www tezadlar az Adlari tarixe hekk olunmus Sultanov qardaslari Azerbaycan Respublikasi Mudafie Nazirliyi Qarabagin qalib generali Sultan beyin anadan olmasinin 140 ci ili olu kecid Xalq qehremani Sultan beyin 140 illiyi 1 2 Enver Cingizoglu Bir secerenin saxi Soy dergisi 1 1 2003 seh 41 44 Eli Eliyev Lacin Qedim Oguz yurdu Baki 2009 Avropa nesriyyati seh 72 73 Eli Eliyev Lacin Qedim Oguz yurdu Baki 2009 Avropa nesriyyati seh 87 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin serencami 2011 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 13 Onun taleyine zehmetseverlik yazildi olu kecid Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Kurdhaci ile elaqeli mediafayllar var Kurdhaci kend erazisinin peykden gornusu GEOnet Names Serverden Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Kurdhaci amp oldid 6061791, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.