Armud ağ çiçəkli bir ağacın yumşaq, sulu və şirin meyvəsidir. Armud sarı-yaşıl arası rənglərdə, lifli, həzmi asan və mineral baxımından olduqca zəngin bir meyvədir.
Vətəni Çindir. Hünd. 30 m-ədək, yarpağı tökülən ağac və ya koldur; budaqları bəzən tikanlı olur. Kökü milşəkillidir; torpağın dərinliklərinə gedir. Gövdəsi və budaqları boz və ya qəhvəyi qabıqla örtülüdür. Zoğları çılpaq, bəzən tükcüklüdür. Yarpaqları sadə, bəzi hallarda dilimli, yaxud lələkvarı yarılmış olur. Çiçəkləri ikicinsiyyətli, ağ və ya çəhrayıdır, qalxanvarı çiçək qrupunda 4–15 ədəd çiçək (bəzən tək-tək) yerləşir. Lətli meyvəsi uzunsov, yaxud dəyirmi formadadır, çəkisi 25–300 qr gəlir. Ləti daşlaşmış hüceyrələrdən ibarətdir. Əsasən, avqust–sentyabr aylarında yetişir: Uzunömürlüdür. 4–5 (bəzən 8–10) yaşında meyvə verməyə başlayır. Adi Armud və Qafqaz Armudu 150–300 il, peyvənd edilmiş Armud ağacı isə 50–70 il yaşayır. Avrasiyanın mülayim və subtropik qurşaqlarında 60-adək, Azərb.-da 11 növü məlumdur. Adi, yaxud becərilən Armud (P.communis) və gecyetişən Armud (P.serotina) növləri yayılmışdır. Adi Armudun yarpaq və meyvəsinin rənginə, ölçüsünə, formasına, çiçəklərinin ləçəyinə, yetişmə vaxtına və s. əlamətlərinə görə bir-birindən fərqlənən 10 minə qədər sortu var. Yay Armudu sortlarından Abasbəyi, Vilyams, Klappın sevimlisi; payızlıq sortlardan Bere Bosk, Əhmədqazı, Düşes Anqulem, Jozefina; qış Armudu sortlarından Bere Ardanpon, Pass Krassan, Nararmudu, Küre yetişdirilir. Armud sortları üçün ən yaxşı calaqaltı Armudun yabanı növləri, heyva, yemişan və quşarmududur. Azərb.-dakı Armud sortları, o cümlədən Qafqaz cır Armudu da yabanı Armud növündən alınmışdır. Quraq dağlıq yerlərdə söyüdyarpaq cır Armud (P.passiflora) yaxşı əmələ gəlir. Bu sort da becərilən sortlar üçün yaxşı calaqaltıdır. Becərilən Armudun meyvəsi yabanı Armuddan iri, şirəli və zərif olur. Armud meyvələrinin tərkibində 76–85% su, 10–11% aşı və pektin maddələri, şəkər, C, B, P vitaminləri, A provitamini var. Təzə və qurudulmuş halda yeyilir; mürəbbə, xoşab, şirə, meyvə şərabı, sərinləşdirici içkilər, püre, cem və s. hazırlanır. Oduncağı möhkəm və qiymətlidir; musiqi alətləri çanağının hazırlanmasında, mebel istehsalında, inşaat işlərində istifadə olunur. Zərər vericilər i: armud meyvəyeyəni, armud uzunburunu, armud ballıcası, armud mişarçısı, armud mənənəsi və s. Xəstəlikləri dəmgil, meyvə çürüməsi, armud mozaikası və s.
Xalq təbabətində
Azərbaycan xalq təbabətində armudun bir çox faydası olduğuna inanılır. Həzm sistemini gücləndirir asanlaşdırdığına inanılır. Böyrəklərin nizamlı işinə, böyrək daşlarının və qumunun tökülməsinə kömək edir. Sidik sökdürücüdür. Qəbizliyi aradan qaldırır. Qanı təmizləyir. Qansızlığa yaxşı gəlir. Sinirləri sakitləşdirici təsiri ilə yüksək təzyiqi salır və zehin yorğunluğuna yaxşı gəlir. Nıkris (gut) və romatizmdə faydalıdır. Soyuqdəyməyə yaxşı gəlir. Susuzluğu keçirir.[Mənbə göstərin]
Mədəsi zəif olanların kompotunu içməsi tövsiyə edilir. Mümkünsə tumları ilə birlikdə yemək daha faydalıdır. Tumunu ac qarına yemək bağırsaq qurdlarını tökməyə də köməkçi olur. Armud çiy yeyilə biləcəyi kimi bişirilərək də yeyilə bilər. Az kalorili lakin buna qarşılıq bol lifli və minerallı bir meyvə olan armud pəhriz saxlayanlar üçün də faydalıdır. Fərahlıq verən bir meyvə olduğu üçün hamilələrin qusmalarını azaldar. Yeməkdən əvvəl yeyilməsi tövsiyə olunur.[Mənbə göstərin]
Armud:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
Avqust 06, 2021
armud, pyrus, gülçiçəyikimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsidir, pyrusadi, armud, pyrus, communis, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, gülçiçəyikimilərcins, elmi, adıpyrus, vikinövlər. Armud lat Pyrus gulciceyikimiler fesilesine aid bitki cinsidir ArmudPyrusAdi armud Pyrus communis Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira GulciceklilerFesile GulciceyikimilerCins ArmudElmi adiPyrus L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 25294NCBI 3766EOL 29920GRIN 10194IPNI 34002 1 Armud Armud ag cicekli bir agacin yumsaq sulu ve sirin meyvesidir Armud sari yasil arasi renglerde lifli hezmi asan ve mineral baximindan olduqca zengin bir meyvedir Veteni Cindir Hund 30 m edek yarpagi tokulen agac ve ya koldur budaqlari bezen tikanli olur Koku milsekillidir torpagin derinliklerine gedir Govdesi ve budaqlari boz ve ya qehveyi qabiqla ortuludur Zoglari cilpaq bezen tukcukludur Yarpaqlari sade bezi hallarda dilimli yaxud lelekvari yarilmis olur Cicekleri ikicinsiyyetli ag ve ya cehrayidir qalxanvari cicek qrupunda 4 15 eded cicek bezen tek tek yerlesir Letli meyvesi uzunsov yaxud deyirmi formadadir cekisi 25 300 qr gelir Leti daslasmis huceyrelerden ibaretdir Esasen avqust sentyabr aylarinda yetisir Uzunomurludur 4 5 bezen 8 10 yasinda meyve vermeye baslayir Adi Armud ve Qafqaz Armudu 150 300 il peyvend edilmis Armud agaci ise 50 70 il yasayir Avrasiyanin mulayim ve subtropik qursaqlarinda 60 adek Azerb da 11 novu melumdur Adi yaxud becerilen Armud P communis ve gecyetisen Armud P serotina novleri yayilmisdir Adi Armudun yarpaq ve meyvesinin rengine olcusune formasina ciceklerinin leceyine yetisme vaxtina ve s elametlerine gore bir birinden ferqlenen 10 mine qeder sortu var Yay Armudu sortlarindan Abasbeyi Vilyams Klappin sevimlisi payizliq sortlardan Bere Bosk Ehmedqazi Duses Anqulem Jozefina qis Armudu sortlarindan Bere Ardanpon Pass Krassan Nararmudu Kure yetisdirilir Armud sortlari ucun en yaxsi calaqalti Armudun yabani novleri heyva yemisan ve qusarmududur Azerb daki Armud sortlari o cumleden Qafqaz cir Armudu da yabani Armud novunden alinmisdir Quraq dagliq yerlerde soyudyarpaq cir Armud P passiflora yaxsi emele gelir Bu sort da becerilen sortlar ucun yaxsi calaqaltidir Becerilen Armudun meyvesi yabani Armuddan iri sireli ve zerif olur Armud meyvelerinin terkibinde 76 85 su 10 11 asi ve pektin maddeleri seker C B P vitaminleri A provitamini var Teze ve qurudulmus halda yeyilir murebbe xosab sire meyve serabi serinlesdirici ickiler pure cem ve s hazirlanir Oduncagi mohkem ve qiymetlidir musiqi aletleri canaginin hazirlanmasinda mebel istehsalinda insaat islerinde istifade olunur Zerer vericiler i armud meyveyeyeni armud uzunburunu armud ballicasi armud misarcisi armud menenesi ve s Xestelikleri demgil meyve curumesi armud mozaikasi ve s Mundericat 1 Xalq tebabetinde 2 Armud sortlari 3 Novleri 4 IstinadlarXalq tebabetinde RedakteAzerbaycan xalq tebabetinde armudun bir cox faydasi olduguna inanilir Hezm sistemini guclendirir asanlasdirdigina inanilir Boyreklerin nizamli isine boyrek daslarinin ve qumunun tokulmesine komek edir Sidik sokdurucudur Qebizliyi aradan qaldirir Qani temizleyir Qansizliga yaxsi gelir Sinirleri sakitlesdirici tesiri ile yuksek tezyiqi salir ve zehin yorgunluguna yaxsi gelir Nikris gut ve romatizmde faydalidir Soyuqdeymeye yaxsi gelir Susuzlugu kecirir Menbe gosterin Medesi zeif olanlarin kompotunu icmesi tovsiye edilir Mumkunse tumlari ile birlikde yemek daha faydalidir Tumunu ac qarina yemek bagirsaq qurdlarini tokmeye de komekci olur Armud ciy yeyile bileceyi kimi bisirilerek de yeyile biler Az kalorili lakin buna qarsiliq bol lifli ve mineralli bir meyve olan armud pehriz saxlayanlar ucun de faydalidir Ferahliq veren bir meyve oldugu ucun hamilelerin qusmalarini azaldar Yemekden evvel yeyilmesi tovsiye olunur Menbe gosterin Armud agacinin cicekleri Armudun novleriArmud sortlari Redakte1 mese gozeli 2 soyudyarpaq armud 3 Qafqaz armudu 4 Hirkan armudu 5 Vilyams armudu Novleri RedaktePyrus armeniacifolia T T Yu Pyrus betulifolia Bunge Pyrus bretschneideri Rehder Pyrus calleryana Decne Pyrus calleryana var calleryana Pyrus calleryana var koehnei C K Schneid T T Yu Pyrus canadensis L Farw Pyrus carolinensis Ashe Ashe Pyrus carolinensis var ellipsoidalis Ashe Ashe Pyrus caucasica Fed Pyrus communis L Pyrus communis var sativa DC DC Pyrus decora Sarg Hyland Pyrus dumosa Greene Fernald Pyrus elongata Rehder Ashe Pyrus fallax C K Schneid Fernald Pyrus groenlandica C K Schneid K R Robertson Pyrus hopeiensis T T Yu Pyrus hybrida L Sm Pyrus jackii Rehder Fernald Pyrus korshinskyi Litv Pyrus kotschyana Boiss ex Decne Pyrus micromalus Makino L H Bailey Pyrus pashia Buch Ham ex D Don Pyrus pashia var pashia Pyrus phaeocarpa Rehder Pyrus pseudopashia T T Yu Pyrus pyraster L Du Roi Pyrus pyrifolia Burm f Nakai Pyrus redolens Ashe Ashe Pyrus serrulata Rehder Pyrus sinkiangensis T T Yu Pyrus suecica L Rohl ex Steud Pyrus taiwanensis H Iketani amp H Ohashi Pyrus theifera Rehder L H Bailey Pyrus trilocularis D K Zang amp P C Huang Pyrus ussuriensis Maxim Pyrus xerophila T T YuIstinadlar RedakteArmud The Plant List saytinda takson barede melumat ing Menbe https az wikipedia org w index php title Armud amp oldid 5358459, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
