Yer kürəsindəki yaşayış məntəqələri təxminən 1 mln.kv.km sahəni əhatə edir (bu, təxminən müasir Misirin ərazisinə bərabərdir). Yaşayış məntəqələrinin yaranmasına və onların sonrakı inkişafına ilk növbədə coğrafi mühit təsir göstərir. Məhz elə bu səbəbdən yaşayış məntəqələri bir-birindən fərqlənir.
Yaşayış məntəqəsi
Yaşayış məntəqələrinin əsas tipləri bunlardır: meqapolis, konurbasiya, aqlomerasiya, şəhər, şəhər tipli qəsəbə və kənd. Qədim zamanlarda insanlar heyvandarlıqla məşğul olduqları üçün əsaən köçəri həyat keçirirdilər. Əkinçiliyin inkişafı və bununla bağlı yaşayış məntəqələrinin yaranması ərəzilərin mənimsənilməsində yeni bir mərhələ oldu. Bununla belə, dünyanın ayrı-ayrı yerlərində bu günə kimi də bəzi qəbilələr köçəri həyat sürür, komalarda, çadırlarda, dəyələrdə yaşayırlar; məsələn, Saxara səhrasında və Ərəbistan yarımadasında yaşayan bədəvi ərəblər, Şərqi Afrikada yaşayan masailər kimi.
Kənd yaşayış məntəqələrinin əhalisinin artması və bu səbəbdən də ərazilərin genişlənməsi onların daha yüksək pilləyə qalxmalarına. Yeni mahiyyət kəsb etmələrinə səbəb olur. Məhz beləliklə də şəhərlər və alqomerasiyalar yaranır. Tarix boyu getdikcə şəhərlərin yeni-yeni fərqləndirici meydana çıxır. Məsələn, orada sənayesürətlə inkişaf edir.
Şəhərlərin yaranması və inkişafı onların coğrafi mövqeyindən, nəqliyyat şəbəkələrinin səviyyəsindən və ətraf ərazilərdəki təbii sərvətlərin mənimsənilməsindən də xeyli dərəcədə aslıdır. Məhz elə bu səbəbdəndir ki, bəzi şəhərlər yüksək templə inkişaf edir, digərləri isə əksinə, kabus şəhərlərə çevrilirlər. Məsələn, XIX əsrin ikinci yarısında ABŞ-ın cənub-qərb sahilində (Kaliforniyada) "qızıl" dövründə çoxlu qəsəblər və şəhərlər yaradılmışdı. Lakin sonradan, qızıl ehtiyatları tükəndikdə həmin şəhərlər tamamilə kimsəsizləşmişlər. Bu cür kəndlər və şəhərlər Rusiyada vardır. Rusiyanın Mərkəzi Qaratorpaq hissəsindəki bir çox kəndləri əhali tərk etmişdir. Rusiyada Baykal-Amur magistralının keçdiyi zolaqda bir zamanlar salınmış şəhərlər də indi kabus-şəhərlərə çevrilmişlər. Ümumiyyətlə, dünyada çox az adam tapılar ki, kəskin iqlim şəraitində yaşamaq istəsin.
Ölkənin bu və ya başqa regionunda şəhərlərin inkişafı və onların sayının artması urbanizasiya adlanır. Urabnizasiyanın səviyyəsi hər bir ölkədə şəhər əhalisinin xüsusi çəkisi ilə müəyyən olunur. Avropa ölkələrinin əksəriyyətində bu göstərici çox yüksəkdir, belə ki, əhalinin təxminən 75-85%-i şəhərdə yaşayır.
Aqlomerasiyanın müsübət cəhətləriylə yanaşı, mənfi cəhətləri də vardır. Bunlardan ən əsası sosial və ekoloji gərginlikdir. Böyük "milyonçu" şəhərlərdə (əhalisi milyondan çox olan şəhərlərdə) mənzil çatışmazlı üzündən, adətən, şəhər ətarafı zonalarda bir-birinin ardınca çoxsaylı qanunsuz tikililər peyda olur. Özü də bu, demək olar ki, bütün iri şəhərlər üçün səciyyəvidir. Roma şəhərində də vəziyyət eynən belədir. Əhalisi sürətlə artan şəhərlərdə vəziyyət daha mürəkkəbdir. Məsələn, Honkonqda əhalinin bir hissəsi sahildə lövbər salmış qayıqlarda yaşayır, Qanq çayının deltasındakı adada isə insanlar qamışdan tikilmiş evlərdə məskunlaşmışlar.
Urabanizasiya prosesinin yüksək sürətlə getdidyi ərazilərdə alqomerasiyaların sayının artması növbəti mərhələdə konurbasiyaların yaranmasına səbəb olur. Konurqrasiya iki alqomerasiyanın ərazi baxımından birləşməsi deməkdir. Məsələn, Hollandiyada Haaqa ilə Rotterdam,Almaniyada Duysburqla essen şəhərləri və başqaları bu qaydada birləşərək konurbasiyalar əmələ gəilmişlər.
Konurbasiyalar da öz növbəsində inkişaf edərək meqaploislər yaradırlar. Meqapolislər bir neçə konurbasiyanın ərazicə birləşməsidir. Ümumiyyətlə, XXI əsrə doğru bütün dünyada gedən insanlar yerdəyişmə prosesi, kənd yaşayış məntəqələrindən şəhərlərə axın gələcəkdə qitələrin hamısında nəhəng meqaploislərin əmələ gələcəyi ehtimalını artırır.
Əhalinin günü-gündən artması, yaşayış üçün yararlı ərəzinin isə az olması yapon alimlərini dəniz altında şəhər salmaq üçün misli görünməmiş layihələr hazırlamağa sövq etmişdir.
Avqust 05, 2021
yaşayış, məntəqəsi, kürəsindəki, yaşayış, məntəqələri, təxminən, sahəni, əhatə, edir, təxminən, müasir, misirin, ərazisinə, bərabərdir, yaşayış, məntəqələrinin, yaranmasına, onların, sonrakı, inkişafına, növbədə, coğrafi, mühit, təsir, göstərir, məhz, elə, səb. Yer kuresindeki yasayis menteqeleri texminen 1 mln kv km saheni ehate edir bu texminen muasir Misirin erazisine beraberdir Yasayis menteqelerinin yaranmasina ve onlarin sonraki inkisafina ilk novbede cografi muhit tesir gosterir Mehz ele bu sebebden yasayis menteqeleri bir birinden ferqlenir Yasayis menteqesi Yasayis menteqelerinin esas tipleri bunlardir meqapolis konurbasiya aqlomerasiya seher seher tipli qesebe ve kend Qedim zamanlarda insanlar heyvandarliqla mesgul olduqlari ucun esaen koceri heyat kecirirdiler Ekinciliyin inkisafi ve bununla bagli yasayis menteqelerinin yaranmasi erezilerin menimsenilmesinde yeni bir merhele oldu Bununla bele dunyanin ayri ayri yerlerinde bu gune kimi de bezi qebileler koceri heyat surur komalarda cadirlarda deyelerde yasayirlar meselen Saxara sehrasinda ve Erebistan yarimadasinda yasayan bedevi erebler Serqi Afrikada yasayan masailer kimi Kend yasayis menteqelerinin ehalisinin artmasi ve bu sebebden de erazilerin genislenmesi onlarin daha yuksek pilleye qalxmalarina Yeni mahiyyet kesb etmelerine sebeb olur Mehz belelikle de seherler ve alqomerasiyalar yaranir Tarix boyu getdikce seherlerin yeni yeni ferqlendirici meydana cixir Meselen orada senayesuretle inkisaf edir Seherlerin yaranmasi ve inkisafi onlarin cografi movqeyinden neqliyyat sebekelerinin seviyyesinden ve etraf erazilerdeki tebii servetlerin menimsenilmesinden de xeyli derecede aslidir Mehz ele bu sebebdendir ki bezi seherler yuksek temple inkisaf edir digerleri ise eksine kabus seherlere cevrilirler Meselen XIX esrin ikinci yarisinda ABS in cenub qerb sahilinde Kaliforniyada qizil dovrunde coxlu qesebler ve seherler yaradilmisdi Lakin sonradan qizil ehtiyatlari tukendikde hemin seherler tamamile kimsesizlesmisler Bu cur kendler ve seherler Rusiyada vardir Rusiyanin Merkezi Qaratorpaq hissesindeki bir cox kendleri ehali terk etmisdir Rusiyada Baykal Amur magistralinin kecdiyi zolaqda bir zamanlar salinmis seherler de indi kabus seherlere cevrilmisler Umumiyyetle dunyada cox az adam tapilar ki keskin iqlim seraitinde yasamaq istesin Olkenin bu ve ya basqa regionunda seherlerin inkisafi ve onlarin sayinin artmasi urbanizasiya adlanir Urabnizasiyanin seviyyesi her bir olkede seher ehalisinin xususi cekisi ile mueyyen olunur Avropa olkelerinin ekseriyyetinde bu gosterici cox yuksekdir bele ki ehalinin texminen 75 85 i seherde yasayir Aqlomerasiyanin musubet cehetleriyle yanasi menfi cehetleri de vardir Bunlardan en esasi sosial ve ekoloji gerginlikdir Boyuk milyoncu seherlerde ehalisi milyondan cox olan seherlerde menzil catismazli uzunden adeten seher etarafi zonalarda bir birinin ardinca coxsayli qanunsuz tikililer peyda olur Ozu de bu demek olar ki butun iri seherler ucun seciyyevidir Roma seherinde de veziyyet eynen beledir Ehalisi suretle artan seherlerde veziyyet daha murekkebdir Meselen Honkonqda ehalinin bir hissesi sahilde lovber salmis qayiqlarda yasayir Qanq cayinin deltasindaki adada ise insanlar qamisdan tikilmis evlerde meskunlasmislar Urabanizasiya prosesinin yuksek suretle getdidyi erazilerde alqomerasiyalarin sayinin artmasi novbeti merhelede konurbasiyalarin yaranmasina sebeb olur Konurqrasiya iki alqomerasiyanin erazi baximindan birlesmesi demekdir Meselen Hollandiyada Haaqa ile Rotterdam Almaniyada Duysburqla essen seherleri ve basqalari bu qaydada birleserek konurbasiyalar emele geilmisler Konurbasiyalar da oz novbesinde inkisaf ederek meqaploisler yaradirlar Meqapolisler bir nece konurbasiyanin erazice birlesmesidir Umumiyyetle XXI esre dogru butun dunyada geden insanlar yerdeyisme prosesi kend yasayis menteqelerinden seherlere axin gelecekde qitelerin hamisinda neheng meqaploislerin emele geleceyi ehtimalini artirir Ehalinin gunu gunden artmasi yasayis ucun yararli erezinin ise az olmasi yapon alimlerini deniz altinda seher salmaq ucun misli gorunmemis layiheler hazirlamaga sovq etmisdir Menbe https az wikipedia org w index php title Yasayis menteqesi amp oldid 4941978, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.JPG.html){kind=link}