| Xaricdə Azərbaycan |
|---|
![]() |
| Əsas |
| Həmçinin bax |
Azərbaycanın dövlət-icma və icmalararası münasibətləri — Azərbaycan dövlətinin müxtəlif icmalarla münasibətləri, həmçinin Azərbaycanla bağlı icmaların münasibətlərini əhatə edir.
Etnik icmalar
| ]Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Dağlılar Respublikası arasında Quba məsələsi ilə bağlı ərazi münaqişəsi olmuşdur. Münaqişə dövründə Quba qəzası əhalisi və Quba Müsəlman şurası bu ərazinin Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu qəti şəkildə bəyan etmişdir. Quba Müsəlman şurası Dağlı hökumətinə göndərdiyi məktubda onun bəzi üzvlərinin ərazi iddiasının ümummüsəlman mənafeyini müəmmalı məqsədlərə qurban vermək kimi qiymətləndirmişdir. "Quba məsələsi" Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin qətiyyətli mövqeyi, Quba qəzası əhalisinin öz iradəsini birmənalı şəkildə bildirməsi və Dağlı hökumətində sağlam düşüncənin üstün gəlməsi nəticəsində qısa müddətdə həll edilmişdir.
Zaqatala dairəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Gürcüstan arasında münaqişəli ərazi olmuşdur. Bölgənin sovetləşdirilməsindən sonra mübahisəni həll etmək üçün gürcülərdən və azərbaycanlılardan ibarət qarışıq komissiya yaradılmışdır.
Naxçıvan muxtariyyəti
| ]
Naxçıvan 1920-ci ilin əvvəllərində Azərbaycan və Ermənistan arasında mübahisəli ərazi idi. Naxçıvan əhalisi 1921-ci ilin əvvəlində keçirilən referendumda Azərbaycan SSR-in tərkibində olmaq istədiyini bəyan etmişdir. 1924-cü ildə rəsmi olaraq, Naxçıvan Muxtar Respublikası yaradılmışdır.
1990-cı illərdən bəri, Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı olaraq, Naxçıvan Muxtar Respublikası əhalisi blokada şəraitində yaşayır. Hal-hazırda Azərbaycanın qərb bölgələrini Naxçıvanla birləşdirəcək Zəngəzur və Araz dəhlizləri üzərində iş gedir. Zəngəzur dəhlizi Ermənistan vasitəsilə, Araz dəhlizi isə İran vasitəsilə Azərbaycanın qərb rayonlarını Naxçıvanla birləşdirir. Zəngəzur dəhlizinə ABŞ-ın nəzarət etməsi gözlənilir. Türkiyə ərazisindən Naxçıvanı qazla təmin edəcək kəmər üçün işlər bitmişdir, Türkiyəni Naxçıvanla birləşdirəcək dəmiryolu ilə bağlı işlər isə davam etdirilir.
21 dekabr 2022-ci ildə Naxçıvanın rəhbəri Vasif Talıbov vəzifəsindən istefa vermiş və Naxçıvan Ali Məclisi bu qərarı tanımışdır. Bundan sonra Naxçıvanda islahatlar və struktur dəyişiklikləri həyata keçirilmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Konstitusiyasına dəyişikliklər nəticəsində Naxçıvan Ali Məclisinin ali təhsilli hər bir deputatının Ali Məclisin sədri ola bilməsi qərarlaşdırılmışdır. Naxçıvan Ali Məclisi sədrinə muxtar ərazini xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla, fiziki və hüquqi şəxslərlə münasibətdə təmsil etmə, Azərbaycan Prezidentinə Naxçıvanda dövlət orqanlarında xidmət keçən şəxslərə ali xüsusi rütbələrin və ixtisas dərəcələrinin verilməsi üçün təkliflər vermə və s. yeni səlahiyyətlər verilmişdir. "Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəliyi" adlı maddəyə əsasən, Naxçıvanda Prezidentin səlahiyyətli nümayəndəliyinin konstitusiyaya salınması üçün işlər görülmüş və onun birbaşa Azərbaycan Prezidentinə tabe olması faktı təsdiqlənmişdir. 8 iyul 2025-ci ildə Azərbaycan Milli Məclisi Naxçıvan MR Konstitusiyasına dəyişiklikləri təsdiqləmişdir.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur azərbaycanlıları
| ]9 aprel 1992-ci ildə Nizami Bəhmənov Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcmasının sədri seçilmişdir. 1994-cü ildə Bişkek protokolu imzalananda Azərbaycan tərəfi tələb etmişdir ki, Nizami Bəhmənovun imzası protokola əlavə edilsin. Bəhmənovun adı protokola daxil edilsə də o, sənədi imzalaya bilməmişdir.ATƏT-in Minsk qrupu Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həlli üçün danışıqlar apararkən Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcması ilə də görüşlər keçirmişdir. 2006-cı ilin sentyabrında icmanın statusu Azərbaycan Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən təsdiqlənmişdir.
Nizami Bəhmənovdan sonra icmanın sədri vəzifəsini Bayram Səfərov və Tural Gəncəliyev icra etmişdir. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra, 2021-ci ildə icma ləğv edilmişdir.
Hal-hazırda işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun 7 şəhərində (Laçın, Füzuli, Şuşa, Xocalı, Xankəndi, Cəbrayıl, Kəlbəcər), 3 qəsəbəsində (Qırmızı Bazar, Hadrut və Kərkicahan) və 23 kəndində azərbaycanlıların məskunlaşdırılması təmin edilmişdir. Cəbrayılın Cocuq Mərcanlı kəndi Aprel döyüşlərindən sonra, Zəngilanın Ağalı kəndi isə işğalın tamamilə bitməsindən sonra azərbaycanlıların məskunlaşdığı ilk yaşayış yeridir. 10 may 2024-cü il tarixindən etibarən, keçmiş Laçın dəhlizinə daxil olan 3 yaşayış məntəqəsində də (Laçın, Zabux və Sus) azərbaycanlıların məskunlaşdırılmasının başlaması təmin edilmişdir. 10 may 2024-cü ildə Azərbaycanın mədəniyyəti paytaxtı Şuşada, 15 avqust 2025-ci ildə isə Xaçın knyazlığının (Xanabert) və Qafqaz Alban kilsəsinin (Gəncəsər) tarixi mərkəzinin yerləşdiyi Vənglidə azərbaycanlıların məskunlaşdırılması ilkin olaraq həyata keçirilmişdir.
2025-ci ilin sentyabrında Avropa İttifaqının genişlənmə məsələləri üzrə komissarı Marta Kos Ağdama səfər etmiş, Qarabağda görülən quruculuq işlərini tərifləmişdir:
| Qarabağda, Ağdamda olmağımdan çox təsirlənmişəm. Sizin ölkənizin uzun illər boyu müharibədən əziyyət çəkmiş bu ərazini tikib-qurması inanılmazdır. Mən sizin hökumətinizin insanların buralara qayıtması üçün yeni şəhərlər ərsəyə gətirmək cəsarətinə heyran qalmışam. Aİ-nin genişlənmə məsələləri üzrə komissarı Marta Kos |
2025-ci ilin noyabrında İlham Əliyev açıqlama verərək Özbəkistanı Qarabağ bölgəsinin yenidən qurulmasına yardım göstərən ilk ölkə, Prezident Şavkat Mirziyoyevi isə dünyada ilk lider adlandırmışdır.
Qərbi Azərbaycan İcması
| ]Qərbi Azərbaycan İcması 1989-cu ildən fəaliyyət göstərən "Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyəti" İctimai Birliyinin hüquqi varisidir. "Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyəti" İB-nin 2022-ci il avqustun 3-də keçirilən ümumi yığıncağında birliyin "Qərbi Azərbaycan İcması" adı ilə qeyri-kommersiya təşkilatına çevrilməsi (yenidən təşkili) təsdiq olunmuşdur. İcmanın rəhbəri Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Əziz Ələkbərlidir.
2023-cü ilin yanvarında qərbi azərbaycanlıların qayıdış konsepsiyası təqdim edilmişdir. Burada qərbi azərbaycanlıların Ermənistana qayıtması, qayıdışdan sonra onların Azərbaycan Respublikası ilə maneəsiz əlaqələrinə imkan verilməsi, Ermənistandakı mədəni irs nümunələrinin qorunması məsələləri qeyd edilmişdir.
2023-cü ilin fevralında Qərbi Azərbaycan icması Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyana məktub göndərmiş, onu azərbaycanlıların Ermənistana geri qayıdışı üçün dialoqa başlamağa dəvət etmişdir. Ancaq erməni hakimiyyəti bu çağırışa cavab verməmişdir. Eyni ilin martında Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Qərbi Azərbaycan İcmasına istinad edərək, əvvəllər Ermənistanda yaşayan azərbaycanlılarla keçmişdə Dağlıq Qarabağda yaşamış ermənilərə eyni münasibət göstərilməsini tələb etmiş, Ermənistan bunu rədd etmişdir.
2024-cü ilin sentyabrında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qərbi Azərbaycan icmasının üzvlərinin iştirakı ilə Aşıq Ələsgərin heykəlinin açılışını etmişdir. Açılışda Qərbi Azərbaycan İcmasının Ağsaqqallar Şurasının sədri, akademik Əhliman Əmiraslanov və Aşıq Ələsgərin nəticəsi Xətai Ələsgərli prezidentə öz təşəkkürlərini bildirmişdir. Bundan başqa, 2023–2024-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında "Qərbi Azərbaycana qayıdış" festival-konqresi keçirilmişdir.
2024-cü ilin oktyabrında Azərbaycan Milli Məclisində Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupu yaradılmışdır. Beləliklə, Qərbi Azərbaycan İcması Ermənistana qayıdış mövzusunu regional və beynəlxalq miqyasda, parlamentlərarası münasibətlərdə əlaqələndirmək imkanı əldə etmişdir.
Azərbaycan erməniləri
| ]
Ramin Məmmədov 2023-cü ilin mart ayında Azərbaycan Respublikasının Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni sakinlər ilə təmaslar üzrə məsul şəxsi təyin olunmuşdur. O, mart ayının 1-də Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni sakinlərin təmsilçiləri ilə görüşmüşdür.
2023-cü ilin 21 sentyabrında Yevlax şəhərində Qarabağ erməniləri və Azərbaycan nümayəndələri arasında danışıqlar keçirilmişdir. Bu görüşdə Azərbaycan prezidentinin nümayəndəsi "Qarabağ ermənilərinin reinteqrasiyası planı"nı təqdim etmişdir. Azərbaycan parlamentinin deputatlarının fikrinə görə, bu, "Qarabağ bələdiyyə orqanları" ilə potensial əməkdaşlığı özündə əks etdirmişdir. 25 sentyabrda Azərbaycan prezidentinin administrasiyası Xocalıda Azərbaycan hakimiyyəti və "Qarabağın erməni əhalisi"nin nümayəndələrinin ikinci görüşünü keçirmişdir. İclasda, administrasiyadan verilən məlumata görə, tibbi yardım, xüsusən də birgə həkim dəstələri, Bakı ilə Qarabağın erməni əhalisi arasında əlaqələrin yaradılması məsələləri müzakirə olunmuşdur.
2 oktyabrda Qarabağ ermənilərinin kütləvi köçü faktiki başa çatdıqdan bir gün sonra Xankəndi şəhərinin inzibati mərkəzində Azərbaycan hökuməti yanında regionun reinteqrasiyası üzrə işçi qrupunun iclası keçirilmişdir. Bundan sonra Azərbaycan Prezidentinin Administrasiyası ilk dəfə olaraq Qarabağ erməniləri üçün "reinteqrasiya planı"nın əsas tezislərini açıqlamışdır. Plana Qarabağ ermənilərinin öz mədəniyyətini, etnik-mədəni xüsusiyyətlərini qorumaq və inkişaf etdirmək hüququ, dini etiqad azadlığı, mədəni və dini abidələrin mühafizəsi, erməni dilinin istifadəsinə imkan yaratma daxil edilmişdir.
Azərbaycan Prezident Administrasiyasının məlumatına görə, Azərbaycan hakimiyyəti Dağlıq Qarabağda yaşayan ermənilərin hüquqi statuslarını müəyyən etmək məqsədilə "reintegration.gov.az" portalında Azərbaycan ərazisində qeydiyyat prosesinə başlamışdır.Azərbaycan Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin məlumatına görə, 1 oktyabr tarixində "bir neçə" erməni bu xidmətdən istifadə etmişdir. Miqrasiya Xidmətinin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, 3 oktyabr tarixinə qədər Qarabağ iqtisadi rayonunun 7 sakini daha sonra ölkə vətəndaşlığını almaq üçün Dövlət Miqrasiya Xidmətinin Xankəndi şəhərindəki stasionar şöbəsində qeydiyyatdan keçmişdir. Azərbaycan Miqrasiya Xidmətinin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, oktyabrın 3-nə olan məlumata görə, Qarabağ iqtisadi rayonunun 7 sakini daha sonra ölkə vətəndaşlığını almaq üçün Dövlət Miqrasiya Xidmətinin Xankəndi şəhərindəki stasionar şöbəsində qeydiyyatda olmuşdur. Səlahiyyətlilərin bildirdiyinə görə, onlardan beşi özləri miqrasiya xidmətinin idarəsinə gəlmiş, daha ikisi xidmət əməkdaşlarının şəhər rayonlarına səfəri zamanı Azərbaycan vətəndaşlığını almaq üçün qeydiyyatdan keçmişdir.
Digər xalqlar
| ]

Kürmükoba bayramı Azərbaycan və gürcü xalqlarının nümayəndələrinin yaz və payızın gəlişini el mərasimlərilə, birlikdə qeyd etməsi mərasimidir, ənənəvi olaraq Qax rayonunun Kürmük deyilən ərazisində təşkil olunur. Hazırda mayın 6-da və noyabr ayında dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər bir qaxlı Kürmük məbədini ziyarətə gəlir. Zəvvarların sırasında başqa bölgələrdən, qonşu ölkələrdən gələnləri də görmək mümkündür. 6 may 2025-ci ildə udi dini icması Kürmük məbədində keçirilən Kürmükoba bayramındə iştirak etmişdir.
Azərbaycanın ilk Olimpiya çempionu Zemfira Meftahətdinova, Azərbaycana Avroviziyadakı ilk və tək qələbəsini (Nigar Camalla birlikdə) gətirən Eldar Qasımov tatar mənşəli azərbaycanlılardır. Azərbaycanda yaşayan tatarlar azərbaycanlılarla birgə Novruz, Yeni il, Qurban, Ramazan bayramını qeyd etməklə yanaşı özlərinin milli bayramı olan Sabantuy bayramını da qeyd edirlər. 2025-ci ildə Tatarıstanın Azərbaycandakı nümayəndəliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən "Kayum Nasıri İnstitutu" Təhsil-Mədəniyyət Mərkəzi "Tatarça imla – 2025" beynəlxalq tədbirini keçirmişdir. Məqsəd tatar dilinə marağı artırmaq və Azərbaycandakı tatar icmasının mədəni irsini dəstəkləməkdir.
2009-cu ildə Azərbaycan aşıq sənəti UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. UNESCO-nun Azərbaycan aşıq sənəti ilə bağlı verdiyi məlumata görə, bu irs mədəni mübadiləni və dialoqu inkişaf etdirməyə kömək edir: Azərbaycanda yaşayan kürd, ləzgi, talış, tat və digər etnik qruplar tez-tez aşıq musiqisini ifa edirlər və onların şeirləri və mahnıları bütün regionda yayılmışdır. 2015-ci ildə tatların yaşadığı Lahıcın misgərlik sənəti Azərbaycanda UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. 2023-cü ildə xınalıqlıların mədəni mühiti və köç yolu UNESCO Dünya irsi olaraq qeydiyyata alınmışdır. Bu mədəni mühitə Azərbaycanın şimalında dağlıq Xınalıq kəndi, Böyük Qafqaz dağlarında yaylaqlar və kənd təsərrüfatı əraziləri, mərkəzi Azərbaycandakı düzənlik ərazilərdə qışlaqlar və onları əlaqələndirilən 200 kilometrlik köç yolu daxildir. Xınalıq sakinlərinin yarımköçəri həyat tərzi və mədəniyyəti yaylaqlar və qışlaqlar arasında mövsumi miqrasiya ilə xarakterizə edilir. Bu köç şəbəkəsinə müvəqqəti otlaqlar və düşərgələr, türbə və məscidlər daxildir.
2014-cü ildə yaradılmış Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi (BBMM) multikultural dəyərlərin, mədəniyyətlərarası və xalqlararası dostluğun təbliğ edilməsini qarşısına məqsəd qoymuşdur. "Azərbaycan multikulturalizmi" və "Multilulturalizmə giriş" fənlərinin yerli və xarici universitetlərdə tədrisi, yay və qış beynəlxalq multikulturalizm məktəbləri, "Terror multikulturalizmə qarşı", "Qafqaz Albaniyası" Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin layihələrindəndir. 9 xarici ölkədə BBMM-in filialı fəaliyyət göstərir.
30 illik müharibə dövründən sonra ilk dəfə, 2021-ci ildə keçirilən Xarıbülbül Musiqi Festivalının mövzusu "Azərbaycan musiqisində multikulturalizm" idi. Festival çərçivəsində xalq mahnıları və klassik musiqi proqramı təşkil edilmiş və Azərbaycanda yaşayan müxtəlif xalqların musiqi yaradıcılığı təqdim olunmuşdur. Festivalın ilk günündə Azərbaycanda yaşayan etnik azlıqların musiqisinə mühüm yer ayrılmışdır. Azərbaycan milli musiqi nümunələri ilə yanaşı, müxtəlif folklor qrupları tərəfindən avar, talış, kürd, ləzgi, udi, slavyan, tat, yəhudi, gürcü və saxur xalqlarının musiqiləri də ifa edilmişdir.
Dini icmalar
| ]Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi
| ]Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) tarixi 1823-cü ildə şeyxülislam vəzifəsinin yaradılmasından başlamışdır. 1872-ci ildə Zaqafqaziya Şiə və Sünni Məzhəbləri Müsəlman Ruhani idarəsi yaradılmışdır.
Allahşükür Paşazadə 1992-ci ilin 7 sentyabrında Qroznı şəhərində çağırılan "Qafqaz Evi" konfransında Azərbaycanın, Dağıstanın, Kabardino-Balkariyanın, Gürcüstanın, İnquşetiyanın, Çeçenistanın, Qaraçay-Çerkesiyanın və Adıgeyin dini xadimləri tərəfindən Qafqaz Xalqlarının Ali Dini Şurasının sədri seçilmişdir. 2003-cü ildə isə şeyxülislamlıq vəzifəsinə ömürlük seçilmişdir. 2012-ci ildə QMİ-nin Gürcüstan nümayəndəliyinin açılışı olmuşdur.
2018-ci ildə QMİ-nin tabeliyində olan Bakı İslam Universiteti ləğv edilmiş, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin (DQDK) nəzarət etdiyi Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu yaradılmışdır. 2022-ci ildə Dövlət Komitəsi icmaların qeydiyyatı ilə bağlı qərarlara baxmağa və onları qəbul etməyə başlamışdır. Bundan əvvəl isə icmaların təqdimatı QMİ tərəfindən edilirdi. 2025-ci ildə isə din xadimlərinin təyin edilməsi hüququ QMİ-dən alınaraq DQDK-ya verilmişdir.
2025-ci ilin oktyabrında Allahşükür Paşazadə ABŞ-yə səfər etmiş, səfər çərçivəsində G20 Dinlərarası Forum Assosiasiyasının prezidenti Kol Durhamla görüşmüşdür. Paşazadə G20 Dinlərarası Forumunun quruluşunda nəzərdə tutulan dəyişikliklərlə bağlı öz təklif və tövsiyələrini vermiş, qarşı tərəf Paşazadənin tövsiyələrinin mütləq nəzərə alınacağını qeyd etmişdir. İki tərəf arasında islahatlarla bağlı məlumat mübadiləsinin aparılması qərarlaşdırılmışdır. 14 oktyabr 2025-ci ildə "Dinlər Sülh Naminə" təşkilatının baş katibi, Nobel mükafatı laureatı Frensis Kuria Allahşükür Paşazadənin başçılıq etdiyi Azərbaycan nümayəndə heyəti ilə görüşmüşdür. Görüş ərzində Kuria başçılıq etdiyi "Dinlər Sülh Naminə" təşkilatının Azərbaycanın dinlərarası dialoq və əməkdaşlıq sahəsindəki təcrübəsindən istifadə edəcəyini qeyd etmişdir.
İrəvan qazılığı
| ]22 may 2025-ci ildə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin İrəvan qazılığı bərpa edilmişdir. 11 dekabr 2025-ci ildə Qərbi Azərbaycan İcması ilə İrəvan qazılığı arasında görüş keçirilmişdir. Bu görüşdə Qərbi Azərbaycan İcması dini-mənəvi irsin araşdırılması, bu istiqamətdə sistemli əməkdaşlığın genişləndirilməsi və beynəlxalq platformalarda nəticələrin təqdimatı mövzusunda İrəvan qazısı ilə fikir mübadiləsi aparmışdır. İrəvan qazısı Hacı Bəxtiyar Nəcəfov qayıdışın sadəcə siyasi yox, həm də mədəni və dini məsələ olduğunu qeyd etmiş, buna görə də Qərbi Azərbaycan İcması ilə əməkdaşlığın vacib olduğunu bildirmişdir. Razılığa gəlinmişdir ki, dini irsin araşdırılması, faktların toplanması və ictimai məlumatlandırma iki qurum arasında koordinasiyalı şəkildə həyata keçirilsin.
Alban-Udi kilsəsi
| ]
2003-cü ildə mərkəzi Nic olmaqla, Alban-Udi Xristian dini icması dövlət qeydiyyatına alınmışdır. İcma Azərbaycan hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilir. İcmanın nümayəndələrinin dini təhsil alması üçün ilk seçim olaraq, Türkiyə nəzərdə tutulmuşdur. Buna səbəb dil birliyidir. Ancaq Mardin şəhərində dini təhsilin ərəb və süryani dillərində olması, İstanbulda isə dini təhsil kurslarının olmamasına görə, Ukrayna növbəti seçim olmuşdur. Ukrayna kilsəsi həm dil birliyi məsələsinə görə, həm də Alban-Udi kilsəsinə qarşı mötədil münasibətinə görə uyğun seçim olmuşdur. Roma Papası Fransisk 2 oktyabr 2016-cı ildə Azərbaycana səfər edərkən Robert Mobili ilə görüşmüş, Alban-Udi kilsəsinin yenidən dirçəlməsində udilərə kömək ediləcəyinə söz vermişdir. Udi kilsəsi həm də Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı yeparxiyası ilə əlaqələrə malikdir.
2021-ci ildə Azərbaycanda fəaliyyətdə olan dini konfessiya rəhbərlərinin Məşvərət Şurası yaradılmışdır. Elə birinci iclasda Robert Mobili şuranın üzvü seçilmişdir. Alban-Udi kilsəsinin rəhbəri Robert Mobili icmasının Erməni Qriqoryan Kilsəsi ilə əməkdaşlıq etməyə, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda ermənilərlə birlikdə yaşamağa hazır olduğunu bildirmişdir:
| Eyni zamanda, Azərbaycan xalqının tolerantlığı, Azərbaycan dövlətinin bütün dinlərin nümayəndələrinə olan qayğısı və dəstəyi onu deməyə əsas verir ki, Erməni Qriqoryan Kilsəsinin mənsublarına da humanist münasibət göstəriləcəkdir. Bu hörmətin bariz nümunəsi Bakı şəhərinin mərkəzində yerləşən Azərbaycan hökuməti tərəfindən qorunub-saxlanılmış, restavrasiya olunmuş "Müqəddəs Qriqori" erməni kilsəsidir. Əsrlərboyu Erməni Qriqoryan Kilsəsinin təsir və təzyiqlərinə, mənimsəmə və saxtalaşdırmaqla Alban irsinə böyük zərbə vurmasına baxmayaraq, sülh və insanlıq naminə biz də Erməni Qriqoryan Kilsəsi ilə əməkdaşlığa, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə birgə yaşamağa hazır olduğumuzu bildiririk. |
Digər icmalar
| ]
2014-cü ildə Heydər məscidi ictimai istifadəyə verilmişdir. Burada dini icma yoxdur, dövlət tərəfindən sünni təriqəti üzrə imam və şiə təriqəti üzrə axund təyin edilmişdir. Müəyyən dövrlərdə Heydər məscidində vəhdət namazı qılınmışdır. Bu namazda İslamın müxtəlif qollarına mənsub şəxslər birlikdə dua edir. Vəhdət namazı 2016-cı ildə "Multikulturalizm ili" çərçivəsində, 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidlərinin şərəfinə, 2024-cü ildə isə Azərbaycanda Din Xadimlərinin Forumu çərçivəsində qılınmışdır.
2021-ci ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən dini konfessiyaların rəhbərlərinin Məşvərət Şurası təsis edilmişdir. Bu şuranın məqsədi dinlərarası və din-dövlət münasibətlərinin təkmilləşdirilməsi, dini qurumların fəaliyyətinin daha mütəşəkkil və daha dayanıqlı davam etdirilməsidir. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə, Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Azərbaycan Arxiyepiskopu Aleksandr, Azərbaycandakı Dağ yəhudiləri icmasının rəhbəri Melix Yevdayev, Bakıdakı Avropa yəhudiləri icmasının rəhbəri Aleksandr Şarovski, Roma Katolik Kilsəsinin Azərbaycandakı apostol prefekturasının yepiskopu Vladimir Fekete, Alban-udi xristian dini icmasının sədri Robert Mobili, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi sədrinin I müavini, müfti Salman Musayev Məşvərət Şurasına üzv seçilmişdir. Allahşükür Paşazadə şuranın sədridir.
2025-ci ilin noyabrında Azərbaycanda "Fərqliliyin rəngi" adlı festival keçirilmişdir. Festival "Konstitusiya və Suverenlik İli"nin silsilə tədbirlərindən biridir. Tədbirin iştirakçıları arasında Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi, Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Azərbaycan Yeparxiyası, Roma Katolik Kilsəsinin Apostol Prefekturası, Bakı şəhəri Dağ yəhudiləri dini icması, Sefarad yəhudilərinin Bakı dini icması və Avropa yəhudilərinin Bakı dini icması, Azərbaycan Bibliya Cəmiyyəti, Azərbaycan Bəhailəri Dini Mərkəzi, Alban-Udi, Krişna şüuru, Gürcü pravoslav və Molokan-ruhani xristian dini icmaları olmuşdur. Festivalda dini qurumların və icmalar sərgilər, həmçinin bədii hissədə çıxışlar ilə öz dini icmalarını təmsil etmişdir.
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) sədri Allahşükür Paşazadə Ər-Riyadda keçirilən BMT Sivilizasiyalar Alyansının XI Global Forumunda iştirak etmiş, burada İraqın nüfuzlu din alimləri, üləmaları ilə görüşmüşdür. 2025-ci ilin dekabrın 19-da Allahşükür Paşazadə İraqın Azərbaycandakı müvəqqəti işlər vəkili Əli Xəlil Mustafa ilə görüşmüş, diplomat Paşazadəyə Azərbaycan-İraq dini-mənəvi əlaqələrinin dərinləşməsi istiqamətində fəaliyyəti üçün təşəkkür etmişdir.
Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi (BBMM) veb-saytında Azərbaycanda yayılmış dinlər arasında xristianlıq, İslam və yəhudiliklə birlikdə zərdüştlüklə bağlı da məlumat yerləşdirilmişdir.
Azərbaycandan kənardakı Azərbaycan icmaları
| ]Gürcüstan azərbaycanlıları
| ]
Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev (h.i. 1993–2003) Gürcüstan azərbaycanlılarını Azərbaycan və Gürcüstan əlaqələri üçün bir körpü olaraq görürdü. Onun prezidentliyi dövründə, Gürcüstana ilk səfəri çərçivəsində bu məsələ qaldırılmış, Azərbaycan dövlətinin öz soydaşlarının arxasında olduğu Heydər Əliyev tərəfindən bildirilmişdir. O, Gürcüstandakı azərbaycandilli məktəbləri qoruyub saxlamağa çalışmışdır. 1994-cü ildən etibarən Gürcüstandakı azərbaycandilli məktəblərə dərsliklər təmin edilmiş, beləliklə, həm Gürcüstandakı azərbaycanlı əhalinin öz dilində təhsil alıb irsini qoruması, həm də Gürcüstan hökumətinin bununla bağlı təhsil xərclərini çəkməməsi təmin edilmişdir.
İlham Əliyevin dövründə (h.i. 2003-cü ildən etibarən) Heydər Əliyevin təhsil siyasəti davam etdirilmişdir. Bununla bağlı olaraq, SOCAR və Heydər Əliyev Fondunun təhsil sahəsində gördüyü işlər xüsusilə vurğulanmalıdır. Bu siyasətə iki dövlət arasındakı təhsil əlaqələrinin inkişafı, Gürcüstandakı azərbaycandilli məktəblərin bərpa edilməsi daxildir. Heydər Əliyev Fondunun 2010–2011-ci illərdə həyata keçirdiyi layihələr çərçivəsində Tbilisi (73 məktəb), Marneuli (7 məktəb), Qardabani (3 məktəb) və Dmanisi rayonunda (2 nömrəli məktəb) məktəblər tamamilə təmir edilmiş, Dmanisi rayonunun Kirovi kəndində və Bolnisi rayonunun Həsənhocalı və Cəfərli kəndlərində yeni məktəb binaları inşa edilmişdir.
SOCAR-ın Gürcüstandakı nümayəndəliyi müntəzəm olaraq Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlıları dəstəkləmək və gəncləri təhsil almağa təşviq etmək məqsədilə layihələr həyata keçirmişdir. 2009-cu ildən bəri Azərbaycan hökuməti azərbaycanlıların Gürcüstan cəmiyyətinə inteqrasiyasını dəstəkləməklə məşğul olmuşdur. Həmin ildən etibarən Azərbaycan dilində təhsil verən 124 məktəbdən 84-də gürcü dili kursları keçirilmişdir. Bu kurslar çox tez bir zamanda nəticə vermişdir. Məsələn, 2006–2007-ci tədris ilində Gürcüstanda ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarından yalnız 20 nəfər azərbaycanlı tələbə uğurla keçmişdirsə, 2010–2011-ci tədris ilində bu rəqəm 485-ə çatmışdır. SOCAR 2008-ci ildən bəri "1+4" təhsil layihəsi çərçivəsində Gürcüstan universitetlərində təhsil alan Azərbaycan tələbələrinin təhsil haqqını ödəyir. 2008–2022-ci illər arasında şirkət 6150 tələbəyə təqaüd vermişdir.
Atılan digər addımlar Nəriman Nərimanovun və Cəlil Məmmədquluzadənin Tiflisdəki ev muzeylərinin yenidən açılması, Tbilisi Azərbaycan Teatrının 2023-cü ildə yenidən əsasının qoyulması idi. Tiflisdəki Mirzə Fətəli Axundzadə adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi Gürcüstan Prezidentinin sərəncamı ilə SOCAR-ın Gürcüstan nümayəndəliyinə verilmiş, SOCAR muzeyi bərpa ermiş və yenidən açmışdır.
2025-ci ildə Azərbaycanın elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev Gürcüstana səfərində qeyd etmişdir ki, Gürcüstan azərbaycanlıları həm öz ana dillərini, həm də dövlət dili olan gürcü dilini öyrənməlidir. Onların istədikləri dildə ali təhsil almaqlarına problem yaranmamalıdır.
İran azərbaycanlıları
| ]
Cənubi Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (CAMAH) 1991–1999-cu illər arasında Şimali Azərbaycandakı cənub mövzusu ilə bağlı aparıcı mövqeyinə görə hətta Azərbaycan Respublikasının dövlət dairələri tərəfindən də dəstəklənməkdə idi. Xüsusilə Heydər Əliyevin prezidentliyi və Namiq Abbasovun MTN-ə rəhbərlik etdiyi dövrlərdə Cənubi Azərbaycan mövzusu Azərbaycan mətbuatı və kütləvi informasiya vasitələrinin gündəmində əhəmiyyətli yer tutmuşdur. O dövrdə hətta ölkə prezidenti, Prezident Aparatı və MTN səviyyəsində CAMAH-la bağlı rəsmi və qeyri-rəsmi münasibətlər bildirilmişdi.
2020-ci ildə baş vermiş Tovuz döyüşləri və İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra İran azərbaycanlıları tərəfindən Azərbaycana dəstək aksiyaları keçirilmişdir.İkinci Qarabağ müharibəsi başlayandan sonra keçirilən aksiyalarda Azərbaycan bayrağı qaldırılmış, aksiya iştirakçıları "Qarabağ bizimdir, bizim olacaq!" şüarını səsləndirmişdir. Belə aksiyalarda iştirak edənlərin bir qismi həbs edilmiş, həbsdə işgəncələrə məruz qalmışdır. 2021-ci il oktyabr ayının 14-də Azərbaycan Respublikasında yaşayan hüquq müdafiəçiləri İran azərbaycanlısı olan fəalların həbsi ilə bağlı BMT-nin İnsan Hüquqları Komitəsinə, "Amnesty İnternational" təşkilatına və İrana müraciət ünvanlamışdır.
İran–İsrail müharibəsi dövründə, 17 iyun 2025-ci ildə Azərbaycan İsrail rəhbərliyinə İranda azərbaycanlıların məskunlaşdığı yaşayış məntəqələrini hədəf almamağa, mülki infrastruktura və mülki şəxslərə zərər verməməyə çağıran bir mesaj göndərmişdir. Mesaj diplomatik kanallar vasitəsilə İsrailə çatdırılmış və bu, Bakının İranda, xüsusən də potensial hərbi hədəflərə yaxın bölgələrdə yaşayan etnik azərbaycanlıların təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlığını əks etdirmişdir. Azərbaycanın mesajı münaqişə zonalarında mülki şəxslərin, xüsusən də azərbaycanlıların həyatını qorumağın prioritet olduğunu vurğulamışdır.Ərdəbil şəhərindəki İran hərbi obyektlərinin İsrail tərəfindən vurulmasından sonra, 19 iyun 2025-ci ildə Azərbaycan İsrailə yenidən diplomatik kanallar vasitəsilə mesaj göndərmiş, İsraili azərbaycanlıların yaşadığı yerlərdə mülki əhali və mülki obyektlərin təhlükəsizliyi ilə bağlı ehtiyatlı olmağa və hücum etməkdən çəkinməyə çağırmışdır.
Dağıstan azərbaycanlıları
| ]2017-ci ildə Dərbənddə ziyan görmüş Nizami Gəncəvi heykəli bərpa edilmişdir. 2020-ci ildə Dərbənddə general Mustafa Nəsirovun xatirə lövhəsinin açılışı olmuşdur. 2025-ci ildə Dərbənddəki Azərbaycan teatrının yenidən qurulmasının başa çatdığı və yaxın vaxtlarda istifadəyə veriləcəyi qeyd edilmişdir.
2022-ci ildə qəbul edilmiş Moskva bəyannaməsində Azərbaycan və Rusiya ərazisində yaşayan etnik azlıqlar məsələsi qeyd edilmişdir:
| Tərəflər, milli qanunvericiliklərinə uyğun olaraq iki ölkənin xalqlarının mənəvi və mədəni yaxınlığının saxlanmasına hərtərəfli yardım etmək, Tərəflərin ərazilərində yaşayan milli azlıqların tarixi, mədəni və dini irsinin, eləcə də etnik, dil və mədəni özünəməxsusluqlarının qorunması, saxlanması və inkişafını təmin etmək, onların nümayəndələrinin ictimai-siyasi, mədəni və sosial-iqtisadi həyatda fəal iştirakına şərait yaratmaq niyyətindədirlər. Bununla əlaqədar olaraq, Tərəflər milli qanunvericilik çərçivəsində Rusiya Federasiyasının və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi, mədəni və humanitar əlaqələrin genişlənməsinə töhfə verəcək diaspor təşkilatlarının fəaliyyətlərinin təşviqi üçün addımlar atacaqlar. |
Şərqi Anadolu azərbaycanlıları
| ]Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə 2004-cü ildə Türkiyədə azərbaycanlıların yaşadığı Qars şəhərində konsulluq yaradılmışdır. 2025-ci ilin noyabr ayında Qars, Iğdır və Ərzurumdan olan jurnalistlər Qarabağa səfər etmiş, Əsgəran qalası və Qarabağ Universiteti ilə tanış edilmişdir. Onlar həm də Xocalıda görülən işlərlə tanış olmuş, Xocalı rayonu sakinləri ilə görüşmüşdür. Bundan başqa, 2025-ci ildə Şərqi Anadoluda yaşayan azərbaycanlıların forumunun keçirilməsi planlaşdırılmışdır.
2025-ci ilin sentyabrında Şərqi Anadolunun universitet rektorları və Azərbaycan İğdır evinin rəhbərinin daxil olduğu Türkiyə nümayəndə heyəti Azərbaycanın Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi ilə görüşmüşdür. Görüşdə vahid türk diasporunun yaradılması, Azərbaycan və Türkiyənin "yumşaq gücü"nün inkişaf etdirilməsi, universitetlərlə ortaq layihələrin həyata keçirilməsi və s. müzakirə edilmişdir.
Diaspor
| ]
Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti 1946-cı ildə Bakıda yaradılmışdır. Həmin vaxt Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (DTK) xüsusi nəzarəti altında gərgin fəaliyyət göstərən qurumun əsas məqsədi xaricdə yaşayan azərbaycanlıların, xüsusilə də ziyalı təbəqəsinin Azərbaycanla əlaqəsinin qurulması idi. 1992-ci il tarixli qərar ilə Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti "Azərbaycan Dünyası" Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinə çevrilmişdir. Həmin vaxt cəmiyyətin sədri Nəbi Xəzri idi.
Azərbaycanda 31 dekabr günü Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü olaraq qeyd edilir. Müstəqillik dövründə, ənənəvi olaraq, Dünya Azərbaycanlılarının Qurultayı keçirilir. İlk 4 qurultay Bakıda keçirilsə də, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun azad edilməsindən sonra, 2022-ci ildə Şuşada Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı keçirilmişdir.
Azərbaycan öz diasporundan beynəlxalq arenada təmsil edilmək və ölkənin imicini artırmaq üçün istifadə edir. Mədəni kommunikasiya vasitəsilə, çalışılır ki, təkcə diaspor nümayəndələrinin xarici ölkələrə töhfələrinin tanınması əldə edilməsin, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin, dəyərlərinin və diplomatik təşəbbüslərinin təşviqi həyata keçirilsin.
2019-cu ildən etibarən müxtəlif ölkələrdə dövlət tərəfindən Azərbaycan evləri açılmışdır. 2025-ci il məlumatına görə, dünyanın 20 ölkəsində 30-dan çox Azərbaycan evi fəaliyyət göstərir. Bu evlərin məqsədi Azərbaycan diasporu ilə münasibətlərin saxlanılması, Azərbaycan adət-ənənələri, mədəniyyəti və dilinin təbliğ edilməsi, Azərbaycan dövlətinin mövqeyinin dünyaya çatdırılması, Azərbaycanın tanıdılması və s.-dir. Bu evlər Azərbaycanın kiçik modeli sayılır və burada Azərbaycan adət-ənənələri "qorunur". COVID-19 pandemiyası dövründə Azərbaycan evləri azərbaycanlılara yardım göstərmişdir. Hər Azərbaycan evinin həftəsonu məktəbi də var.
2021-ci ildə Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanmış Şuşa Bəyannaməsinə görə, iki ölkə Azərbaycan və türk diasporları arasında əməkdaşlığın daha sıx inkişaf etdirilməsini qarşılarına məqsəd qoymuşdur. 2024-cü ildə imzalanmış Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqaviləyə görə isə, iki ölkə ərazisində yaşayan Azərbaycan və özbək diasporları arasında əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi və onların qarşılaşdıqları ümumi problemlərin həlli üzrə birgə tədbirlərin görülməsi məqsədilə səylərini birləşdirmə qərarı vermişdir.
2025-ci ildə Rusiyada azərbaycanlılara qarşı gərginlik dövründə, iyulun 1-də Yekaterinburqdakı Azərbaycan diasporunun rəhbəri və "Azərbaycan-Ural" təşkilatının sədri Şahin Şıxlinski oğlu Mütvəli ilə birlikdə saxlanılmışdır. Şahin Şıxlinski İstintaq Komitəsinə aparılmışdır. Moskva Azərbaycanlılarının Regional Milli-Mədəni Muxtariyyətinin rəhbəri Elşən İbrahimov isə Rusiya vətəndaşlığından çıxarılmışdır.
Beynəlxalq əlaqələr
| ]Yaxın tarixi əlaqələrin olduğu türk qrupları
| ]2025-ci ildə Azərbaycanın dəstəyi ilə Əfqanıstanda "Avşar Ulduzu" Tədris Mərkəzi açılmışdır. Mərkəzin açılmasında məqsəd əfşar milli mədəni irsinin qorunması, Azərbaycan dili və tarixinin öyrədilməsidir.
2025-ci ilin mart ayında Azərbaycanda "Türkman irsi: vətəndaş cəmiyyətlərinin həmrəyliyi" adı ilə silsilə tədbirlər keçirilmişdir. Tədbirlərin İraq türkmanları tərəfdən iştirakçıları İraq parlamentinin Türkmanlar qrupunun sədri Ərşad Saleh, İraq Tarixçiləri Birliyinin təmsilçisi, "Türkmaneli" qəzetinin baş redaktoru Najat Şükür və İraq türkmanlarının "Tert TV" kanalının rəhbəri Türkeş Salehdir, Suriya türkmanlarından olan iştirakçılar isə Suriya Türkman Dərnəkləri Federasiyasının prezidenti Tarık Sulo Cevizci və Suriya Türkman Platformasının yaradıcısı Əsəd Arberdir. Tədbirlər boyunca, türk xalqları arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsi məsələlərinin müzakirəsi, yenidən qurulan Qarabağa səfər, Novruz bayramı şənliklərində iştirak və s. həyata keçirilmişdir.
Azərbaycan Respublikasının QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin köməkliyi ilə 2025-ci ildə "Türkman marşı" ərsəyə gətirilmişdir. Mahnının bəstəkarı və ifaçısı Şəmistan Əlizamanlıdır, klip İraqda çəkilmişdir və İraq türkmanlarına ithaf edilmişdir. "Türkman marşı"nın 2026-cı ildə Bakıda təqdimatının ediləcəyi planlaşdırılır.
Beynəlxalq mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoqa töhfə
| ]"Bakı Prosesi" və ya "Bakı Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu" Azərbaycan Respublikasının təşəbbüsü ilə 2008-ci ildə mədəniyyətlər və sivilizasiyalar arasında səmərəli və effektiv dialoqun qurulması məqsədilə irəli sürülmüşdür. Azərbaycanın belə bir qlobal hərəkatın təşəbbüskarı kimi çıxış etməsinin əsasında ərazisində tarixən fərqli dini mənsubiyyəti olan icmaların, milli-etnik qrupların və zəngin mədəni müxtəlifliyin olması dayanır.
İcmaların və xalqların hüquqlarının müdafiəsi
| ]Bakı Təşəbbüs Qrupu dekolonizasiya və insan hüquqları sahələrində beynəlxalq tərəfdaşlıqların inkişafını dəstəkləyən beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatıdır. Qrupun məqsədi müstəmləkəçilikdə olan dünyanın müxtəlif bölgələrində yerləşən xalqların azadlıq uğrunda apardıqları mübarizəyə dəstək verməkdir. 20 iyun 2024-cü ildə qrupun təşəbbüsü ilə BMT-nin Nyu-Yorkdakı mənzil-qərargahında "Müstəqilliyə və fundamental azadlıqlara doğru: Müstəmləkəçiliyə son qoyulmasında C24 Komitəsinin rolu" adlı beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Konfransda Fransa və Niderlandın müstəmləkəsi olan 8 ərazidən nümayəndələr iştirak etmişlər. 2024-cü ilin iyulunda Bakı Təşəbbüs Qrupunun dəstəyi ilə Bakıda Fransanın son müstəmləkələrinin nümayəndələri tərəfindən Beynəlxalq Dekolonizasiya Cəbhəsi yaradılmışdır. Beynəlxalq Dekolonizasiya Cəbhəsi 23–24 yanvar tarixlərində Kanakidə keçirilən konqresdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin "Dəmir Yumruğ"unu özlərinə rəsmi rəmz olaraq qəbul etmişdir.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 160
- Kazemzadeh, 1951. səh. 299
- Tim Potier. Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia, and South Ossetia: A Legal Appraisal, p. 4.
- de Waal, Thomas. "In the South Caucasus, Can New Trade Routes Help Overcome a History of Conflict?". Carnegie Europe. 3 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2021.
- "Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək Araz dəhlizi bu tarixədək AÇILACAQ". İstifadə tarixi: 17 dekabr 2025.
- "Naxçıvan üzərindən Türkiyəyə çəkiləcək dəmiryolu xətti: "Böyük oyunçuların qazancı daha çox olacaq"". BBC Azeri. 21 Yanvar 2021. 2022-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-27.
- "Vasif Talıbov Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri vəzifəsindən azad edilib - QƏRAR". 22 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 dekabr 2022.
- "Arxivlənmiş surət". 21 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 dekabr 2022.
- "Naxçıvan Muxtar Respublikasında həyata keçirilən islahatlar və struktur dəyişiklikləri müsbət nəticələrini göstərir". 22 iyun 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2025.
- "Naxçıvan Muxtar Respublikasının Konstitusiyası dəyişir". İstifadə tarixi: 12 iyun 2025.
- "Naxçıvan Konstitusiyasına Ali Məclis və Nazirlər Kabinetinin səlahiyyətləri ilə bağlı yeni maddələr əlavə ediləcək". 21 iyun 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2025.
- "Milli Məclis Naxçıvan Konstitusiyasına dəyişiklikləri TƏSDİQLƏDİ – DETALLAR". İstifadə tarixi: 5 iyul 2025.
- "Nizami Bəhmənov iş otağında vəfat edib" [Nizami Bahmanov died in office]. Ria Information Agency. 10 mart 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 noyabr 2010.
- БИШКЕКСКИЙ ПРОТОКОЛ
- Сопредседатели МГ ОБСЕ встретились с представителями азербайджанской общины Карабаха.
- Сопредседатель МГ ОБСЕ: Без решения вопроса с беженцами невозможно достичь всестороннего урегулирования конфликта.
- Представители азербайджанской общины Нагорно-Карабахского региона АР об условиях установления мира в регионе.
- Javid Turan. "DAĞLIQ QARABAĞIN AZƏRBAYCANLI İCMASI YENİDƏN TƏŞKİLATLANIR" [Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh is being regrouped]. Yeni Musavat. 7 oktyabr 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 noyabr 2010.
- ""DAĞLIQ QARABAĞ BÖLGƏSİNİN AZƏRBAYCANLI İCMASI" İCTİMAİ BİRLİYİNİN NİZAMNAMƏSİ" [Charter of the Azerbaijani Community of Nagorno-Karabakh region]. Media Forum. 8 iyun 2009. 17 iyul 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 noyabr 2010.
- Azerbaijani Nagorno-Karabakh community receives new head – what does this mean for conflict negotiations?. 21 December 2018.
- "Cocuq Mərcanlıya 1-ci köç bu gün yekunlaşdı". 12 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 aprel 2025.
- "Böyük Qayıdışın başlanğıcı olan Cəbrayıl rayonunun". İstifadə tarixi: 8 aprel 2025.
- "Böyük Qayıdışın ilk addımı - Cocuq Mərcanlı". İstifadə tarixi: 8 aprel 2025.
- "Vəngli kəndinə çatan sakinlərə açarlar təqdim olundu". İstifadə tarixi: 4 avqust 2025.
- "Aİ komissarı: Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərdə apardığı quruculuq işləri heyranedicidir - VİDEO". İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2025.
- "İlham Əliyev Qarabağın qurulmasına kömək edən ilk prezidentin adını açıqladı". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Qərbi Azərbaycan İcması bu binada fəaliyyət göstərir - FOTO". 15 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 avqust 2023.
- . "Историческая реконструкция по-азербайджански, или Территориальные претензии по телевизору". The Moscow Times (rus). 4 avqust 2023. 14 fevral 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2024.
- "Qərbi Azərbaycana Qayıdış Konsepsiyasının tam mətni açıqlanıb". 30 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 dekabr 2024.
- . "Baku pushes rights of «Western Azerbaijan» in negotiations with Yerevan". Eurasianet (ingilis). 29 mart 2023. 5 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2024.
- İlham Əliyev Bakıda Aşıq Ələsgərin abidəsinin açılışında iştirak edib
- "Qərbi Azərbaycana Qayıdış Konsepsiyasının tam mətni açıqlanıb". 30 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 dekabr 2024.
- "Qərbi Azərbaycana qayıdışla bağlı Təşəbbüs Qrupunun yaradılması məsələni hüquqi müstəviyə çıxardı RƏY" (az.). İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2024.
- "Ermənilərlə görüşdə Azərbaycanı təmsil edən Ramin Məmmədov kimdir? - Dosye". İstifadə tarixi: 15 dekabr 2025.
- Узел, Кавказский. "Переговоры в Евлахе завершились". Кавказский Узел. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "При реинтеграции Карабаха Баку будет ориентироваться на опыт Хорватии". Ведомости. 25 sentyabr 2023. 4 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- Меджид, Фаик. "Баку отчитался о палаточных городках для жителей трех районов Карабаха". Кавказский Узел (rus). 23 sentyabr 2023. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 sentyabr 2023.
- Узел, Кавказский. "Баку сообщил об итогах встречи в Ходжалы с представителями Карабаха". Кавказский Узел. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "В чем заключается план по реинтеграции армян Нагорного Карабаха". Ведомости. 3 oktyabr 2023. 4 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "Азербайджан обнародовал план по реинтеграции армян Карабаха". Коммерсантъ. 2 oktyabr 2023. 10 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "Азербайджан разработал план по «реинтеграции» армян Карабаха. Им пообещали равенство прав и защиту родного языка". Meduza. 3 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "Qarabağın erməni sakinlərinin reinteqrasiyası ilə bağlı detallar açıqlanıb". APA. 13.05.2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 02.10.2023.
- Узел, Кавказский. "Баку отчитался о регистрации семи армян в Карабахе". Кавказский Узел. 4 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "В чем заключается план по реинтеграции армян Нагорного Карабаха". Ведомости. 3 oktyabr 2023. 4 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- Узел, Кавказский. "Баку отчитался о регистрации семи армян в Карабахе". Кавказский Узел. 4 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2023.
- "Qaxda "Kürmükoba" bayramı qeyd olunub". 13 iyul 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 aprel 2013.
- H. Əzimov, Ş. Əhmədov. Qax abidələri. Bakı: 1998
- "Gürcü və azərbaycanlıların birgə bayramı - Kürmükoba bayramı". BBC (az.). 22 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2021.
- "Bu gün mayın 6-da qədim Alban Kürmük məbədində növbəti bayram mərasimi keçirilib". İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2025.
- "BAKIDA SABANTUY TATAR MİLLİ BAYRAMI QEYD OLUNMUŞDUR". 9 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 sentyabr 2017.
- "Bakıda "Tatarça imla - 2025" beynəlxalq aksiyası keçirilib". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Art of Azerbaijani Ashiq". UNESCO. 21 noyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 dekabr 2024.
- "Khinalig – medieval mountainous village". UNESCO World Heritage Centre. 2 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 mart 2021.
- "Cultural Landscape of Khinalig People and "Köç Yolu" Transhumance Route". UNESCO World Heritage Centre. 19 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2023.
- "Multikulturalizm Mərkəzinin yaranmasının 6 ili tamam oldu". İstifadə tarixi: 18 dekabr 2025.
- Yusifova, 2021, səh. 3
- Nurullayev, Fuad. ""Şeyxulislamlıq zirvəsi: Hacı Allahşükür Paşazadə — The peak of Sheikhulism: Haji Allahshukur Pashazadeh"" (PDF). Wayback Machine. Baku: Nurlar. səh. 113. ISBN . Archived from the original on 2 mart 2017. İstifadə tarixi: 26 yanvar 2023.
- "Dinlərin tarixi — History of religions". Wayback Machine. Archived from the original on 6 iyun 2012. İstifadə tarixi: 26 yanvar 2023.
- "Modern.az — Ömürlük şeyxülislam". 28 sentyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 dekabr 2015.
- "Учреждено представительство Управления мусульман Кавказа в Грузии — Office of Caucasian Muslims established in Georgia". azertag.az (rus). İstifadə tarixi: 26 yanvar 2023.
- "Şeyxin səlahiyyətləri azaldılır: dini idarəetmədə yeniliklər nə vəd edir? - rəylər". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Şeyx məscidlərə nəzarəti itirdi - Türkiyə modelinə keçid". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə G20 Dinlərarası Forumunun rəhbəri ilə ABŞ-da görüşüb". İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2025.
- "Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə "Dinlər Sülh Uğrunda" təşkilatının Baş katibi ilə görüşüb". İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2025.
- "İrəvan Qazılığının bərpası milli və mənəvi kimliyimizin zəfəridir - RƏY". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "QAİ-nin İrəvan Qazılığı ilə əməkdaşlığı". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- Sergei Markedonov.Azerbaijan: an Islamist Threat to Religious Harmony Arxiv surəti 3 mart 2016 tarixindən (Wayback Machine) saytında. Memo.ru
- "Azərbaycanda dini qurumlara bu qədər pul ayrıldı - Siyahı". 13 fevral 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
- "Alban Həvari Avtokefal Kilsəsi" (PDF). İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2025.
- "İtaliya saytı Azərbaycandakı Alban-Udi xristian icmasından yazıb". İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
- Afandiyev, 2019. səh. 213
- "Bakı yeparxiyanın ruhaniləri Qəbələ rayonunun Nic kəndində udi xalqının kompakt yaşadığı yerə tanışlıq səfəri etmişlər". İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
- "Yepiskop Aleksiy Alban-Udi xristian icmasının sədri ilə görüşüb". 20 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
- "Azərbaycandakı dini konfessiyaların rəhbərlərinin Məşvərət Şurası yaradılıb". 19 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 oktyabr 2025.
- "Azərbaycan Alban-udi xristian dini icması bəyanat yaydı". 10 fevral 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2025.
- ""Heydər məscid"nə imam və axund təyin olundu" (az.). lent.az. 22 yanvar 2016. 24 yanvar 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2016.
- "Unity Prayer in Baku's Heydar Mosque". İstifadə tarixi: 19 dekabr 2025.
- "Unity prayer at Heydar Mosque: Azerbaijan pays tribute to Patriotic War martyrs". İstifadə tarixi: 19 dekabr 2025.
- "Heydər məscidində vəhdət namazı qılınıb". İstifadə tarixi: 19 dekabr 2025.
- "Azərbaycanda fəaliyyət göstərən dini konfessiyaların rəhbərlərinin Məşvərət Şurası təsis edilib". İstifadə tarixi: 18 dekabr 2025.
- "Bakıda "Fərqliliyin rəngi" adlı festival keçirilib YENİLƏNİB VİDEO". İstifadə tarixi: 20 dekabr 2025.
- "Azərbaycanla İraq arasında dini-mənəvi əlaqələrin inkişafı istiqamətində müzakirələr aparılıb". İstifadə tarixi: 19 dekabr 2025.
- "Dini müxtəliflik". Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi. İstifadə tarixi: 18 dekabr 2025.
- ""Heydər" məscidi dini icmasız fəaliyyət göstərəcək" (az.). lent.az. 26 yanvar 2016. 27 yanvar 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2016.
- Habibbayli, 2025. səh. 766
- Habibbayli, 2025. səh. 769
- Habibbayli, 2025. səh. 770
- Habibbayli, 2025. səh. 771
- ""Gürcü dilinin təbliğ olunması Azərbaycan dilinə təzyiqlə nəticələnməməlidir" - Deputatdan çağırış". İstifadə tarixi: 16 dekabr 2025.
- http://southazerbaijan.info/05.10.1994.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine CAMAH rəsmiləri Piruz Dilənçi və Aslan Xalidi Azərbaycan prezidenti və xalqın qarşısında çıxış etdilər
- http://southazerbaijan.info/11.10.1994.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine İran dövləti Piruz Dilənçi və Aslan Xalidinin Azərbaycan prezidentinin qarşısındakı çıxışına qarşı etiraz notası verdi
- http://www.camah.org/?page_id=88 Arxivləşdirilib 2022-03-28 at the Wayback Machine İRAN PREZİDENTİ HAŞİMİ RƏFSƏNCANİ CAMAH NÜMAYƏNDƏLƏRİNİN ÇIXIŞINA QARŞI HEYDƏR ƏLİYEVƏ NARAZILIĞINI BİLDİRDİ
- http://southazerbaijan.info/10.09.1996.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine "Hüriyyət" Qəzetindən: İRAN PİRUZ DİLƏNÇİNİN TUTULUB TƏHVİL VERİLMƏSİNİ TƏLƏB EDİR
- http://southazerbaijan.info/10.04.2000.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine PİRUZ DİLƏNÇİ AMERİKA RƏSMİLƏRİ İLƏ GÖRÜŞDÜ
- http://southazerbaijan.info/07.01.2000.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine PİRUZ DİLƏNÇİ AMERİKA BİRLƏŞMİŞ ŞTATLARININ SƏFİRİ İLƏ GÖRÜŞDÜ
- http://southazerbaijan.info/oktyabr_1994.php Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine "Yeni Müsavat" qəzetindən: CAMAH lideri PİRUZ DİLƏNÇİ, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müşaviri VƏFA QULUZADƏ və İran İslam Respublikasının Azərbaycandakı səfiri Ə. R. BEQDELİ
- "Qarabağdakı müharibə; İrandakı Türk vətəndaşların üçüncü həbs dalğasının başlanğıcı". iranwire.com. 21 sentyabr 2020. 19 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 dekabr 2023.
- یازارـاو. "دستگیری فعالان تورک آزربایجانی در تبریز، اورمیه و تهران". آراز نیوز (fars). 16 iyul 2020. 24 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 dekabr 2023.
- Şaffer, Brenda. BAKU DIALOGUES / Iran’s Longstanding Cooperation with Armenia (PDF) (ingilis). Bakı: ADA. 2020. 153. 27 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 24 yanvar 2024.
- AzadlıqRadiosu ©. "İranda Azərbaycanı dəstəkləyənlər saxlanıb". Azadlıq Radiosu (az.). 2 oktyabr 2020. 15 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2023.
- "Təbrizdə və Tehranda Azərbaycana dəstək aksiyaları keçirilib". 1news.az (az.). 15 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2023.
- "حمایت نمایندگان خامنهای از جمهوری آذربایجان؛ صوری یا واقعی؟ – DW – ۱۳۹۹/۷/۱۰". dw.com (fars). 10 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 yanvar 2024.
- Mehdi, Syed Zafar. "Growing support for Azerbaijan in Iran". www.aa.com.tr. 6 oktyabr 2020. 10 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 yanvar 2024.
- Qəhrəmanov, Aqil. "Кампания поддержки Азербайджана активистами Южного Азербайджана перешла в открытую плоскость". nedelia.az. 9 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 fevral 2024.
- "Protests Erupt In Iran Backing Azerbaijan In Nagorno-Karabakh Conflict". Radiofreeeurope/Radioliberty (ingilis). RFERL. 2 oktyabr 2020. 9 oktyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2024.
- РедакцияTuranToday.com. "В Иранском Азербайджане прошли многотысячные акции азербайджанских тюрок (видео)". TuranToday. 8 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 fevral 2024.
- Həsənov, İlkin. "Azərbaycan hüquq müdafiəçilərinin müraciəti İrana təzyiqdirmi?". BBC News Azərbaycanca (az.). 15 oktyabr 2021. 11 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 yanvar 2024.
- "Azerbaijan urges Israel to avoid Azerbaijani-populated areas in Iran amid escalating conflict". İstifadə tarixi: 20 dekabr 2025.
- "Azerbaijan again urges Israel not to target Azerbaijani-populated areas in Iran". İstifadə tarixi: 20 dekabr 2025.
- "Dərbənddə Nizami Gəncəvinin heykəli bərpa edilib". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Dərbənddə azərbaycanlı generalın xatirə lövhəsi açıldı". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- ""Dərbənddəki Azərbaycan teatrı yenidənqurmadan sonra açılacaq"". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə". İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- "Türkiyə Respublikasının Qars şəhərində Azərbaycan Respublikasının Baş konsulluğunun təsis edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". İstifadə tarixi: 19 dekabr 2025.
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 23 sentyabr 1992-ci il tarixli 522 nömrəli Qərarı Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine (az.)
- "Şərqi Anadoluda yaşayan azərbaycanlı gənclərin Forumu keçiriləcək". 23 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2025.
- "Türkiyənin nüfuzlu universitetlərinin rektorları Diaspor Komitəsində olub". İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2025.
- Azərbaycanın dövlət siyasəti və diaspora Arxivləşdirilib 2016-08-18 at the Wayback Machine. olaylar.az, 15.08.2014 (az.)
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 23 sentyabr 1992-ci il tarixli 522 nömrəli Qərarı Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine (az.)
- "Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 500 illiyi haqqında" Arxivləşdirilib 2021-04-18 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 31 avqust 1992-ci il tarixli 102 nömrəli Sərəncamı. e-qanun.az (az.)
- "Сегодня День солидарности азербайджанцев мира - Vesti.Az". 2 yanvar 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2013.
- "DAK 31 Dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni İl Bayramı münasibətilə 50 milyonluq soydaşımızı ürəkdən təbrik edir". 30 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 mart 2025.
- "Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı (ZƏFƏR QURULTAYI)" (PDF) (az.). https://files.preslib.az. Archived from the original on 24 fevral 2023. İstifadə tarixi: 24 fevral 2023.
- "Şuşa şəhərində Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı işə başlayıb". https://azertag.az. 22 aprel 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2022.
- Asgarov, 2024. səh. 38-39
- "Azərbaycan Evləri". İstifadə tarixi: 5 iyul 2025.
- "Xaricdəki Azərbaycan evləri nəyə lazımdır?". İstifadə tarixi: 5 iyul 2025.
- "The Azerbaijani diaspora: Strength in unity Youth driving the nation's global image". İstifadə tarixi: 4 avqust 2025.
- ""Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında" Şuşa Bəyannaməsinin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU". İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2025.
- ""Azərbaycan Respublikası və Özbəkistan Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi haqqında" Bəyannamənin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU". İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2025.
- ""Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə"nin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU". İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2025.
- "Задержан лидер азербайджанской диаспоры Шахин Шихлинский: подробности, видео, комментарий сына Мутвалы". Lenta.RU (rus). İstifadə tarixi: 2 iyul 2025.
- "Конфликт России и Азербайджана: нескольких россиян среди задержанных в Баку опознали". BBC News Русская служба (rus). 1 iyul 2025. İstifadə tarixi: 2 iyul 2025.
- "В Екатеринбурге задержан глава азербайджанской диаспоры". Коммерсантъ (rus). 1 iyul 2025. 2 iyul 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 iyul 2025.
- "Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı". İstifadə tarixi: 18 dekabr 2025.
- "Əfqanıstanda yaşayan Azərbaycan əsilli Avşarlar üçün təhsil mərkəzi yaradılıb". İstifadə tarixi: 21 yanvar 2025.
- "Türkman irsi: "Bu layihələrin böyük tarixi, ictimai siyasi əhəmiyyəti vardır"" (az.). İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
- ""Türkman marşı"na ilk dəfə Kərkükdə musiqi klipi çəkib". İstifadə tarixi: 15 dekabr 2025.
- "Parisdə "Bakı Prosesi"nin 10 illik yubileyi qeyd edilib". Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 12 iyun 2018. 3 iyul 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 iyul 2018.
- "Bakı Təşəbbüs Qrupunun Ofisi açılıb". Report.az. 21 oktyabr 2023. 21 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2024.
- "Bakı Təşəbbüs Qrupu Nyu-Yorkda müstəmləkəçiliyə dair beynəlxalq konfrans keçirib YENİLƏNİB VİDEO". Azərtac. 21 iyun 2024. 22 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2024.
- "Beynəlxalq Dekolonizasiya Cəbhəsi Prezident İlham Əliyevin Dəmir Yumruğunu özünə rəmz seçib". Apa.az (az.). İstifadə tarixi: 27 yanvar 2025.
Ədəbiyyat
| ]- Habibbayli, Samira. "Smart Power Strategies in Azerbaijan’s Policy Toward Georgia". Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi 12, no. 2 (December 2025): 757–75. https://doi.org/10.16985/mtad.1644166.
- Adilə Yusifova. Ənənə bərpa olundu: Şuşa – "Xarıbülbül" festivalı… // Mədəniyyət : газета. — 2021. — 19 may. — S. 3.
- . The Struggle for Transcaucasia (1917–1921). New York City: . 1951. OCLC 1943521.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Xaricde AzerbaycanEsasXarici siyaset Yumsaq guc Diaspor Sulhmeramlilar Medeni ve elmi tesir Icmalararasi munasibetler Assimilyasiya KsenofiliyaHemcinin baxTarixi meskunlasma erazileri Medeni muhit Azerbaycan dilinin dialektleribr Azerbaycanin dovlet icma ve icmalararasi munasibetleri Azerbaycan dovletinin muxtelif icmalarla munasibetleri hemcinin Azerbaycanla bagli icmalarin munasibetlerini ehate edir Etnik icmalar span Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ile Daglilar Respublikasi arasinda Quba meselesi ile bagli erazi munaqisesi olmusdur Munaqise dovrunde Quba qezasi ehalisi ve Quba Muselman surasi bu erazinin Azerbaycanin ayrilmaz terkib hissesi oldugunu qeti sekilde beyan etmisdir Quba Muselman surasi Dagli hokumetine gonderdiyi mektubda onun bezi uzvlerinin erazi iddiasinin umummuselman menafeyini muemmali meqsedlere qurban vermek kimi qiymetlendirmisdir Quba meselesi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin qetiyyetli movqeyi Quba qezasi ehalisinin oz iradesini birmenali sekilde bildirmesi ve Dagli hokumetinde saglam dusuncenin ustun gelmesi neticesinde qisa muddetde hell edilmisdir Zaqatala dairesi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ile Gurcustan arasinda munaqiseli erazi olmusdur Bolgenin sovetlesdirilmesinden sonra mubahiseni hell etmek ucun gurculerden ve azerbaycanlilardan ibaret qarisiq komissiya yaradilmisdir Naxcivan muxtariyyeti span Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Naxcivan Muxtar Respublikasinda selahiyyetli numayendesi Ceyhun Celilov Naxcivan 1920 ci ilin evvellerinde Azerbaycan ve Ermenistan arasinda mubahiseli erazi idi Naxcivan ehalisi 1921 ci ilin evvelinde kecirilen referendumda Azerbaycan SSR in terkibinde olmaq istediyini beyan etmisdir 1924 cu ilde resmi olaraq Naxcivan Muxtar Respublikasi yaradilmisdir 1990 ci illerden beri Qarabag munaqisesi ile bagli olaraq Naxcivan Muxtar Respublikasi ehalisi blokada seraitinde yasayir Hal hazirda Azerbaycanin qerb bolgelerini Naxcivanla birlesdirecek Zengezur ve Araz dehlizleri uzerinde is gedir Zengezur dehlizi Ermenistan vasitesile Araz dehlizi ise Iran vasitesile Azerbaycanin qerb rayonlarini Naxcivanla birlesdirir Zengezur dehlizine ABS in nezaret etmesi gozlenilir Turkiye erazisinden Naxcivani qazla temin edecek kemer ucun isler bitmisdir Turkiyeni Naxcivanla birlesdirecek demiryolu ile bagli isler ise davam etdirilir 21 dekabr 2022 ci ilde Naxcivanin rehberi Vasif Talibov vezifesinden istefa vermis ve Naxcivan Ali Meclisi bu qerari tanimisdir Bundan sonra Naxcivanda islahatlar ve struktur deyisiklikleri heyata kecirilmisdir Naxcivan Muxtar Respublikasi Konstitusiyasina deyisiklikler neticesinde Naxcivan Ali Meclisinin ali tehsilli her bir deputatinin Ali Meclisin sedri ola bilmesi qerarlasdirilmisdir Naxcivan Ali Meclisi sedrine muxtar erazini xarici dovletlerle ve beynelxalq teskilatlarla fiziki ve huquqi sexslerle munasibetde temsil etme Azerbaycan Prezidentine Naxcivanda dovlet orqanlarinda xidmet kecen sexslere ali xususi rutbelerin ve ixtisas derecelerinin verilmesi ucun teklifler verme ve s yeni selahiyyetler verilmisdir Naxcivan Muxtar Respublikasinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin selahiyyetli numayendeliyi adli maddeye esasen Naxcivanda Prezidentin selahiyyetli numayendeliyinin konstitusiyaya salinmasi ucun isler gorulmus ve onun birbasa Azerbaycan Prezidentine tabe olmasi fakti tesdiqlenmisdir 8 iyul 2025 ci ilde Azerbaycan Milli Meclisi Naxcivan MR Konstitusiyasina deyisiklikleri tesdiqlemisdir Qarabag ve Serqi Zengezur azerbaycanlilari span Dagliq Qarabagin Azerbaycanli Icmasinin sonuncu sedri Tural Genceliyev 2018 2021 ci iller Vengli ve Kolataga azerbaycanlilarin qayidisi jpg 9 aprel 1992 ci ilde Nizami Behmenov Dagliq Qarabagin Azerbaycanli Icmasinin sedri secilmisdir 1994 cu ilde Biskek protokolu imzalananda Azerbaycan terefi teleb etmisdir ki Nizami Behmenovun imzasi protokola elave edilsin Behmenovun adi protokola daxil edilse de o senedi imzalaya bilmemisdir ATET in Minsk qrupu Qarabag munaqisesinin sulh yolu ile helli ucun danisiqlar apararken Dagliq Qarabagin Azerbaycanli Icmasi ile de gorusler kecirmisdir 2006 ci ilin sentyabrinda icmanin statusu Azerbaycan Edliyye Nazirliyi terefinden tesdiqlenmisdir Nizami Behmenovdan sonra icmanin sedri vezifesini Bayram Seferov ve Tural Genceliyev icra etmisdir Ikinci Qarabag muharibesinden sonra 2021 ci ilde icma legv edilmisdir Hal hazirda isgaldan azad edilmis Qarabag ve Serqi Zengezurun 7 seherinde Lacin Fuzuli Susa Xocali Xankendi Cebrayil Kelbecer 3 qesebesinde Qirmizi Bazar Hadrut ve Kerkicahan ve 23 kendinde azerbaycanlilarin meskunlasdirilmasi temin edilmisdir Cebrayilin Cocuq Mercanli kendi Aprel doyuslerinden sonra Zengilanin Agali kendi ise isgalin tamamile bitmesinden sonra azerbaycanlilarin meskunlasdigi ilk yasayis yeridir 10 may 2024 cu il tarixinden etibaren kecmis Lacin dehlizine daxil olan 3 yasayis menteqesinde de Lacin Zabux ve Sus azerbaycanlilarin meskunlasdirilmasinin baslamasi temin edilmisdir 10 may 2024 cu ilde Azerbaycanin medeniyyeti paytaxti Susada 15 avqust 2025 ci ilde ise Xacin knyazliginin Xanabert ve Qafqaz Alban kilsesinin Genceser tarixi merkezinin yerlesdiyi Venglide azerbaycanlilarin meskunlasdirilmasi ilkin olaraq heyata kecirilmisdir 2025 ci ilin sentyabrinda Avropa Ittifaqinin genislenme meseleleri uzre komissari Marta Kos Agdama sefer etmis Qarabagda gorulen quruculuq islerini teriflemisdir Qarabagda Agdamda olmagimdan cox tesirlenmisem Sizin olkenizin uzun iller boyu muharibeden eziyyet cekmis bu erazini tikib qurmasi inanilmazdir Men sizin hokumetinizin insanlarin buralara qayitmasi ucun yeni seherler erseye getirmek cesaretine heyran qalmisam AI nin genislenme meseleleri uzre komissari Marta Kos 2025 ci ilin noyabrinda Ilham Eliyev aciqlama vererek Ozbekistani Qarabag bolgesinin yeniden qurulmasina yardim gosteren ilk olke Prezident Savkat Mirziyoyevi ise dunyada ilk lider adlandirmisdir Qerbi Azerbaycan Icmasi span Ilham Eliyev Qerbi Azerbaycan Icmasinin sedri Eziz Elekberli ile bir yerdeIlham Eliyev Asiq Elesgerin heykelinin acilisinda Qerbi Azerbaycan Icmasi 1989 cu ilden fealiyyet gosteren Azerbaycan Qacqinlar Cemiyyeti Ictimai Birliyinin huquqi varisidir Azerbaycan Qacqinlar Cemiyyeti IB nin 2022 ci il avqustun 3 de kecirilen umumi yigincaginda birliyin Qerbi Azerbaycan Icmasi adi ile qeyri kommersiya teskilatina cevrilmesi yeniden teskili tesdiq olunmusdur Icmanin rehberi Azerbaycan Milli Meclisinin deputati Eziz Elekberlidir 2023 cu ilin yanvarinda qerbi azerbaycanlilarin qayidis konsepsiyasi teqdim edilmisdir Burada qerbi azerbaycanlilarin Ermenistana qayitmasi qayidisdan sonra onlarin Azerbaycan Respublikasi ile maneesiz elaqelerine imkan verilmesi Ermenistandaki medeni irs numunelerinin qorunmasi meseleleri qeyd edilmisdir 2023 cu ilin fevralinda Qerbi Azerbaycan icmasi Ermenistan bas naziri Nikol Pasinyana mektub gondermis onu azerbaycanlilarin Ermenistana geri qayidisi ucun dialoqa baslamaga devet etmisdir Ancaq ermeni hakimiyyeti bu cagirisa cavab vermemisdir Eyni ilin martinda Azerbaycan prezidenti Ilham Eliyev Qerbi Azerbaycan Icmasina istinad ederek evveller Ermenistanda yasayan azerbaycanlilarla kecmisde Dagliq Qarabagda yasamis ermenilere eyni munasibet gosterilmesini teleb etmis Ermenistan bunu redd etmisdir 2024 cu ilin sentyabrinda Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev Qerbi Azerbaycan icmasinin uzvlerinin istiraki ile Asiq Elesgerin heykelinin acilisini etmisdir Acilisda Qerbi Azerbaycan Icmasinin Agsaqqallar Surasinin sedri akademik Ehliman Emiraslanov ve Asiq Elesgerin neticesi Xetai Elesgerli prezidente oz tesekkurlerini bildirmisdir Bundan basqa 2023 2024 cu illerde Naxcivan Muxtar Respublikasinda Qerbi Azerbaycana qayidis festival konqresi kecirilmisdir 2024 cu ilin oktyabrinda Azerbaycan Milli Meclisinde Qerbi Azerbaycana Qayidis uzre Tesebbus Qrupu yaradilmisdir Belelikle Qerbi Azerbaycan Icmasi Ermenistana qayidis movzusunu regional ve beynelxalq miqyasda parlamentlerarasi munasibetlerde elaqelendirmek imkani elde etmisdir Azerbaycan ermenileri span Azerbaycan Respublikasinin Qarabag bolgesinde yasayan ermeni sakinler ile temaslar uzre mesul sexsi Ramin Memmedov Ramin Memmedov 2023 cu ilin mart ayinda Azerbaycan Respublikasinin Qarabag bolgesinde yasayan ermeni sakinler ile temaslar uzre mesul sexsi teyin olunmusdur O mart ayinin 1 de Qarabag bolgesinde yasayan ermeni sakinlerin temsilcileri ile gorusmusdur 2023 cu ilin 21 sentyabrinda Yevlax seherinde Qarabag ermenileri ve Azerbaycan numayendeleri arasinda danisiqlar kecirilmisdir Bu gorusde Azerbaycan prezidentinin numayendesi Qarabag ermenilerinin reinteqrasiyasi plani ni teqdim etmisdir Azerbaycan parlamentinin deputatlarinin fikrine gore bu Qarabag belediyye orqanlari ile potensial emekdasligi ozunde eks etdirmisdir 25 sentyabrda Azerbaycan prezidentinin administrasiyasi Xocalida Azerbaycan hakimiyyeti ve Qarabagin ermeni ehalisi nin numayendelerinin ikinci gorusunu kecirmisdir Iclasda administrasiyadan verilen melumata gore tibbi yardim xususen de birge hekim desteleri Baki ile Qarabagin ermeni ehalisi arasinda elaqelerin yaradilmasi meseleleri muzakire olunmusdur 2 oktyabrda Qarabag ermenilerinin kutlevi kocu faktiki basa catdiqdan bir gun sonra Xankendi seherinin inzibati merkezinde Azerbaycan hokumeti yaninda regionun reinteqrasiyasi uzre isci qrupunun iclasi kecirilmisdir Bundan sonra Azerbaycan Prezidentinin Administrasiyasi ilk defe olaraq Qarabag ermenileri ucun reinteqrasiya plani nin esas tezislerini aciqlamisdir Plana Qarabag ermenilerinin oz medeniyyetini etnik medeni xususiyyetlerini qorumaq ve inkisaf etdirmek huququ dini etiqad azadligi medeni ve dini abidelerin muhafizesi ermeni dilinin istifadesine imkan yaratma daxil edilmisdir Azerbaycan Prezident Administrasiyasinin melumatina gore Azerbaycan hakimiyyeti Dagliq Qarabagda yasayan ermenilerin huquqi statuslarini mueyyen etmek meqsedile reintegration gov az portalinda Azerbaycan erazisinde qeydiyyat prosesine baslamisdir Azerbaycan Emek ve Ehalinin Sosial Mudafiesi Nazirliyinin melumatina gore 1 oktyabr tarixinde bir nece ermeni bu xidmetden istifade etmisdir Miqrasiya Xidmetinin metbuat xidmetinden verilen melumata gore 3 oktyabr tarixine qeder Qarabag iqtisadi rayonunun 7 sakini daha sonra olke vetendasligini almaq ucun Dovlet Miqrasiya Xidmetinin Xankendi seherindeki stasionar sobesinde qeydiyyatdan kecmisdir Azerbaycan Miqrasiya Xidmetinin metbuat xidmetinden verilen melumata gore oktyabrin 3 ne olan melumata gore Qarabag iqtisadi rayonunun 7 sakini daha sonra olke vetendasligini almaq ucun Dovlet Miqrasiya Xidmetinin Xankendi seherindeki stasionar sobesinde qeydiyyatda olmusdur Selahiyyetlilerin bildirdiyine gore onlardan besi ozleri miqrasiya xidmetinin idaresine gelmis daha ikisi xidmet emekdaslarinin seher rayonlarina seferi zamani Azerbaycan vetendasligini almaq ucun qeydiyyatdan kecmisdir Diger xalqlar span Lahicin misgerlik senetinin icrasiXinaliq kendinin atli sakinleri Kurmukoba bayrami Azerbaycan ve gurcu xalqlarinin numayendelerinin yaz ve payizin gelisini el merasimlerile birlikde qeyd etmesi merasimidir enenevi olaraq Qax rayonunun Kurmuk deyilen erazisinde teskil olunur Hazirda mayin 6 da ve noyabr ayinda dini mensubiyyetinden asili olmayaraq her bir qaxli Kurmuk mebedini ziyarete gelir Zevvarlarin sirasinda basqa bolgelerden qonsu olkelerden gelenleri de gormek mumkundur 6 may 2025 ci ilde udi dini icmasi Kurmuk mebedinde kecirilen Kurmukoba bayraminde istirak etmisdir Azerbaycanin ilk Olimpiya cempionu Zemfira Meftahetdinova Azerbaycana Avroviziyadaki ilk ve tek qelebesini Nigar Camalla birlikde getiren Eldar Qasimov tatar menseli azerbaycanlilardir Azerbaycanda yasayan tatarlar azerbaycanlilarla birge Novruz Yeni il Qurban Ramazan bayramini qeyd etmekle yanasi ozlerinin milli bayrami olan Sabantuy bayramini da qeyd edirler 2025 ci ilde Tataristanin Azerbaycandaki numayendeliyinin nezdinde fealiyyet gosteren Kayum Nasiri Institutu Tehsil Medeniyyet Merkezi Tatarca imla 2025 beynelxalq tedbirini kecirmisdir Meqsed tatar diline maragi artirmaq ve Azerbaycandaki tatar icmasinin medeni irsini desteklemekdir 2009 cu ilde Azerbaycan asiq seneti UNESCO nun qeyri maddi medeni irs siyahisina daxil edilmisdir UNESCO nun Azerbaycan asiq seneti ile bagli verdiyi melumata gore bu irs medeni mubadileni ve dialoqu inkisaf etdirmeye komek edir Azerbaycanda yasayan kurd lezgi talis tat ve diger etnik qruplar tez tez asiq musiqisini ifa edirler ve onlarin seirleri ve mahnilari butun regionda yayilmisdir 2015 ci ilde tatlarin yasadigi Lahicin misgerlik seneti Azerbaycanda UNESCO nun qeyri maddi medeni irs siyahisina daxil edilmisdir 2023 cu ilde xinaliqlilarin medeni muhiti ve koc yolu UNESCO Dunya irsi olaraq qeydiyyata alinmisdir Bu medeni muhite Azerbaycanin simalinda dagliq Xinaliq kendi Boyuk Qafqaz daglarinda yaylaqlar ve kend teserrufati erazileri merkezi Azerbaycandaki duzenlik erazilerde qislaqlar ve onlari elaqelendirilen 200 kilometrlik koc yolu daxildir Xinaliq sakinlerinin yarimkoceri heyat terzi ve medeniyyeti yaylaqlar ve qislaqlar arasinda movsumi miqrasiya ile xarakterize edilir Bu koc sebekesine muveqqeti otlaqlar ve dusergeler turbe ve mescidler daxildir 2014 cu ilde yaradilmis Baki Beynelxalq Multikulturalizm Merkezi BBMM multikultural deyerlerin medeniyyetlerarasi ve xalqlararasi dostlugun teblig edilmesini qarsisina meqsed qoymusdur Azerbaycan multikulturalizmi ve Multilulturalizme giris fenlerinin yerli ve xarici universitetlerde tedrisi yay ve qis beynelxalq multikulturalizm mektebleri Terror multikulturalizme qarsi Qafqaz Albaniyasi Baki Beynelxalq Multikulturalizm Merkezinin layihelerindendir 9 xarici olkede BBMM in filiali fealiyyet gosterir 30 illik muharibe dovrunden sonra ilk defe 2021 ci ilde kecirilen Xaribulbul Musiqi Festivalinin movzusu Azerbaycan musiqisinde multikulturalizm idi Festival cercivesinde xalq mahnilari ve klassik musiqi proqrami teskil edilmis ve Azerbaycanda yasayan muxtelif xalqlarin musiqi yaradiciligi teqdim olunmusdur Festivalin ilk gununde Azerbaycanda yasayan etnik azliqlarin musiqisine muhum yer ayrilmisdir Azerbaycan milli musiqi numuneleri ile yanasi muxtelif folklor qruplari terefinden avar talis kurd lezgi udi slavyan tat yehudi gurcu ve saxur xalqlarinin musiqileri de ifa edilmisdir Dini icmalar span Qafqaz Muselmanlari Idaresi span Ilham Eliyev Allahsukur Pasazade ile birlikde 14 noyabr 2019 Allahsukur Pasazade Rusiya Prezidenti Vladimir Putin rus ermeni ve gurcu kilselerinin rehberleri ile birlikde Qafqaz Muselmanlari Idaresinin QMI tarixi 1823 cu ilde seyxulislam vezifesinin yaradilmasindan baslamisdir 1872 ci ilde Zaqafqaziya Sie ve Sunni Mezhebleri Muselman Ruhani idaresi yaradilmisdir Allahsukur Pasazade 1992 ci ilin 7 sentyabrinda Qrozni seherinde cagirilan Qafqaz Evi konfransinda Azerbaycanin Dagistanin Kabardino Balkariyanin Gurcustanin Inqusetiyanin Cecenistanin Qaracay Cerkesiyanin ve Adigeyin dini xadimleri terefinden Qafqaz Xalqlarinin Ali Dini Surasinin sedri secilmisdir 2003 cu ilde ise seyxulislamliq vezifesine omurluk secilmisdir 2012 ci ilde QMI nin Gurcustan numayendeliyinin acilisi olmusdur 2018 ci ilde QMI nin tabeliyinde olan Baki Islam Universiteti legv edilmis Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesinin DQDK nezaret etdiyi Azerbaycan Ilahiyyat Institutu yaradilmisdir 2022 ci ilde Dovlet Komitesi icmalarin qeydiyyati ile bagli qerarlara baxmaga ve onlari qebul etmeye baslamisdir Bundan evvel ise icmalarin teqdimati QMI terefinden edilirdi 2025 ci ilde ise din xadimlerinin teyin edilmesi huququ QMI den alinaraq DQDK ya verilmisdir 2025 ci ilin oktyabrinda Allahsukur Pasazade ABS ye sefer etmis sefer cercivesinde G20 Dinlerarasi Forum Assosiasiyasinin prezidenti Kol Durhamla gorusmusdur Pasazade G20 Dinlerarasi Forumunun qurulusunda nezerde tutulan deyisikliklerle bagli oz teklif ve tovsiyelerini vermis qarsi teref Pasazadenin tovsiyelerinin mutleq nezere alinacagini qeyd etmisdir Iki teref arasinda islahatlarla bagli melumat mubadilesinin aparilmasi qerarlasdirilmisdir 14 oktyabr 2025 ci ilde Dinler Sulh Namine teskilatinin bas katibi Nobel mukafati laureati Frensis Kuria Allahsukur Pasazadenin basciliq etdiyi Azerbaycan numayende heyeti ile gorusmusdur Gorus erzinde Kuria basciliq etdiyi Dinler Sulh Namine teskilatinin Azerbaycanin dinlerarasi dialoq ve emekdasliq sahesindeki tecrubesinden istifade edeceyini qeyd etmisdir Irevan qaziligi span 22 may 2025 ci ilde Qafqaz Muselmanlari Idaresinin Irevan qaziligi berpa edilmisdir 11 dekabr 2025 ci ilde Qerbi Azerbaycan Icmasi ile Irevan qaziligi arasinda gorus kecirilmisdir Bu gorusde Qerbi Azerbaycan Icmasi dini menevi irsin arasdirilmasi bu istiqametde sistemli emekdasligin genislendirilmesi ve beynelxalq platformalarda neticelerin teqdimati movzusunda Irevan qazisi ile fikir mubadilesi aparmisdir Irevan qazisi Haci Bextiyar Necefov qayidisin sadece siyasi yox hem de medeni ve dini mesele oldugunu qeyd etmis buna gore de Qerbi Azerbaycan Icmasi ile emekdasligin vacib oldugunu bildirmisdir Raziliga gelinmisdir ki dini irsin arasdirilmasi faktlarin toplanmasi ve ictimai melumatlandirma iki qurum arasinda koordinasiyali sekilde heyata kecirilsin Alban Udi kilsesi span Alban Udi kilsesi rehberliyinin Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev ile gorusu Soldan birinci Alban Udi kilsesinin rehberi Robert Mobilidir soldan ucuncu ise Alban Udi kilsesinin rehberinin muavini Rafiq Danakaridir Vikimenbede Alban Udi xristian dini icmasinin 8 fevral 2022 ci il muracieti ile elaqeli metnler var 2003 cu ilde merkezi Nic olmaqla Alban Udi Xristian dini icmasi dovlet qeydiyyatina alinmisdir Icma Azerbaycan hokumeti terefinden maliyyelesdirilir Icmanin numayendelerinin dini tehsil almasi ucun ilk secim olaraq Turkiye nezerde tutulmusdur Buna sebeb dil birliyidir Ancaq Mardin seherinde dini tehsilin ereb ve suryani dillerinde olmasi Istanbulda ise dini tehsil kurslarinin olmamasina gore Ukrayna novbeti secim olmusdur Ukrayna kilsesi hem dil birliyi meselesine gore hem de Alban Udi kilsesine qarsi motedil munasibetine gore uygun secim olmusdur Roma Papasi Fransisk 2 oktyabr 2016 ci ilde Azerbaycana sefer ederken Robert Mobili ile gorusmus Alban Udi kilsesinin yeniden dircelmesinde udilere komek edileceyine soz vermisdir Udi kilsesi hem de Rus Pravoslav Kilsesinin Baki yeparxiyasi ile elaqelere malikdir 2021 ci ilde Azerbaycanda fealiyyetde olan dini konfessiya rehberlerinin Mesveret Surasi yaradilmisdir Ele birinci iclasda Robert Mobili suranin uzvu secilmisdir Alban Udi kilsesinin rehberi Robert Mobili icmasinin Ermeni Qriqoryan Kilsesi ile emekdasliq etmeye Qarabag ve Serqi Zengezurda ermenilerle birlikde yasamaga hazir oldugunu bildirmisdir Eyni zamanda Azerbaycan xalqinin tolerantligi Azerbaycan dovletinin butun dinlerin numayendelerine olan qaygisi ve desteyi onu demeye esas verir ki Ermeni Qriqoryan Kilsesinin mensublarina da humanist munasibet gosterilecekdir Bu hormetin bariz numunesi Baki seherinin merkezinde yerlesen Azerbaycan hokumeti terefinden qorunub saxlanilmis restavrasiya olunmus Muqeddes Qriqori ermeni kilsesidir Esrlerboyu Ermeni Qriqoryan Kilsesinin tesir ve tezyiqlerine menimseme ve saxtalasdirmaqla Alban irsine boyuk zerbe vurmasina baxmayaraq sulh ve insanliq namine biz de Ermeni Qriqoryan Kilsesi ile emekdasliga isgaldan azad edilmis erazilerde birge yasamaga hazir oldugumuzu bildiririk Diger icmalar span Sunni ve sielerin birge dua etdiyi Heyder mescidine hesr edilmis poct markasi 2014 cu ilde Heyder mescidi ictimai istifadeye verilmisdir Burada dini icma yoxdur dovlet terefinden sunni teriqeti uzre imam ve sie teriqeti uzre axund teyin edilmisdir Mueyyen dovrlerde Heyder mescidinde vehdet namazi qilinmisdir Bu namazda Islamin muxtelif qollarina mensub sexsler birlikde dua edir Vehdet namazi 2016 ci ilde Multikulturalizm ili cercivesinde 2020 ci ilde Ikinci Qarabag muharibesi sehidlerinin serefine 2024 cu ilde ise Azerbaycanda Din Xadimlerinin Forumu cercivesinde qilinmisdir 2021 ci ilde Azerbaycanda fealiyyet gosteren dini konfessiyalarin rehberlerinin Mesveret Surasi tesis edilmisdir Bu suranin meqsedi dinlerarasi ve din dovlet munasibetlerinin tekmillesdirilmesi dini qurumlarin fealiyyetinin daha mutesekkil ve daha dayaniqli davam etdirilmesidir Qafqaz Muselmanlari Idaresinin sedri Seyxulislam Allahsukur Pasazade Rus Pravoslav Kilsesinin Baki ve Azerbaycan Arxiyepiskopu Aleksandr Azerbaycandaki Dag yehudileri icmasinin rehberi Melix Yevdayev Bakidaki Avropa yehudileri icmasinin rehberi Aleksandr Sarovski Roma Katolik Kilsesinin Azerbaycandaki apostol prefekturasinin yepiskopu Vladimir Fekete Alban udi xristian dini icmasinin sedri Robert Mobili Qafqaz Muselmanlari Idaresi sedrinin I muavini mufti Salman Musayev Mesveret Surasina uzv secilmisdir Allahsukur Pasazade suranin sedridir 2025 ci ilin noyabrinda Azerbaycanda Ferqliliyin rengi adli festival kecirilmisdir Festival Konstitusiya ve Suverenlik Ili nin silsile tedbirlerinden biridir Tedbirin istirakcilari arasinda Qafqaz Muselmanlari Idaresi Rus Pravoslav Kilsesinin Baki ve Azerbaycan Yeparxiyasi Roma Katolik Kilsesinin Apostol Prefekturasi Baki seheri Dag yehudileri dini icmasi Sefarad yehudilerinin Baki dini icmasi ve Avropa yehudilerinin Baki dini icmasi Azerbaycan Bibliya Cemiyyeti Azerbaycan Behaileri Dini Merkezi Alban Udi Krisna suuru Gurcu pravoslav ve Molokan ruhani xristian dini icmalari olmusdur Festivalda dini qurumlarin ve icmalar sergiler hemcinin bedii hissede cixislar ile oz dini icmalarini temsil etmisdir Qafqaz Muselmanlari Idaresinin QMI sedri Allahsukur Pasazade Er Riyadda kecirilen BMT Sivilizasiyalar Alyansinin XI Global Forumunda istirak etmis burada Iraqin nufuzlu din alimleri ulemalari ile gorusmusdur 2025 ci ilin dekabrin 19 da Allahsukur Pasazade Iraqin Azerbaycandaki muveqqeti isler vekili Eli Xelil Mustafa ile gorusmus diplomat Pasazadeye Azerbaycan Iraq dini menevi elaqelerinin derinlesmesi istiqametinde fealiyyeti ucun tesekkur etmisdir Baki Beynelxalq Multikulturalizm Merkezi BBMM veb saytinda Azerbaycanda yayilmis dinler arasinda xristianliq Islam ve yehudilikle birlikde zerdustlukle bagli da melumat yerlesdirilmisdir Azerbaycandan kenardaki Azerbaycan icmalari span Gurcustan azerbaycanlilari span Ilham Eliyevin Tiflisdeki Mirze Feteli Axundzade adina Azerbaycan Medeniyyeti Muzeyine seferi Azerbaycan Prezidenti Heyder Eliyev h i 1993 2003 Gurcustan azerbaycanlilarini Azerbaycan ve Gurcustan elaqeleri ucun bir korpu olaraq gorurdu Onun prezidentliyi dovrunde Gurcustana ilk seferi cercivesinde bu mesele qaldirilmis Azerbaycan dovletinin oz soydaslarinin arxasinda oldugu Heyder Eliyev terefinden bildirilmisdir O Gurcustandaki azerbaycandilli mektebleri qoruyub saxlamaga calismisdir 1994 cu ilden etibaren Gurcustandaki azerbaycandilli mekteblere derslikler temin edilmis belelikle hem Gurcustandaki azerbaycanli ehalinin oz dilinde tehsil alib irsini qorumasi hem de Gurcustan hokumetinin bununla bagli tehsil xerclerini cekmemesi temin edilmisdir Ilham Eliyevin dovrunde h i 2003 cu ilden etibaren Heyder Eliyevin tehsil siyaseti davam etdirilmisdir Bununla bagli olaraq SOCAR ve Heyder Eliyev Fondunun tehsil sahesinde gorduyu isler xususile vurgulanmalidir Bu siyasete iki dovlet arasindaki tehsil elaqelerinin inkisafi Gurcustandaki azerbaycandilli mekteblerin berpa edilmesi daxildir Heyder Eliyev Fondunun 2010 2011 ci illerde heyata kecirdiyi layiheler cercivesinde Tbilisi 73 mekteb Marneuli 7 mekteb Qardabani 3 mekteb ve Dmanisi rayonunda 2 nomreli mekteb mektebler tamamile temir edilmis Dmanisi rayonunun Kirovi kendinde ve Bolnisi rayonunun Hesenhocali ve Ceferli kendlerinde yeni mekteb binalari insa edilmisdir SOCAR in Gurcustandaki numayendeliyi muntezem olaraq Gurcustanda yasayan azerbaycanlilari desteklemek ve gencleri tehsil almaga tesviq etmek meqsedile layiheler heyata kecirmisdir 2009 cu ilden beri Azerbaycan hokumeti azerbaycanlilarin Gurcustan cemiyyetine inteqrasiyasini desteklemekle mesgul olmusdur Hemin ilden etibaren Azerbaycan dilinde tehsil veren 124 mektebden 84 de gurcu dili kurslari kecirilmisdir Bu kurslar cox tez bir zamanda netice vermisdir Meselen 2006 2007 ci tedris ilinde Gurcustanda ali tehsil muessiselerine qebul imtahanlarindan yalniz 20 nefer azerbaycanli telebe ugurla kecmisdirse 2010 2011 ci tedris ilinde bu reqem 485 e catmisdir SOCAR 2008 ci ilden beri 1 4 tehsil layihesi cercivesinde Gurcustan universitetlerinde tehsil alan Azerbaycan telebelerinin tehsil haqqini odeyir 2008 2022 ci iller arasinda sirket 6150 telebeye teqaud vermisdir Atilan diger addimlar Neriman Nerimanovun ve Celil Memmedquluzadenin Tiflisdeki ev muzeylerinin yeniden acilmasi Tbilisi Azerbaycan Teatrinin 2023 cu ilde yeniden esasinin qoyulmasi idi Tiflisdeki Mirze Feteli Axundzade adina Azerbaycan Medeniyyeti Muzeyi Gurcustan Prezidentinin serencami ile SOCAR in Gurcustan numayendeliyine verilmis SOCAR muzeyi berpa ermis ve yeniden acmisdir 2025 ci ilde Azerbaycanin elm ve tehsil naziri Emin Emrullayev Gurcustana seferinde qeyd etmisdir ki Gurcustan azerbaycanlilari hem oz ana dillerini hem de dovlet dili olan gurcu dilini oyrenmelidir Onlarin istedikleri dilde ali tehsil almaqlarina problem yaranmamalidir Iran azerbaycanlilari span Heyder Eliyev ve Piruz Dilenci Cenubi Azerbaycan Milli Azadliq Herekati CAMAH 1991 1999 cu iller arasinda Simali Azerbaycandaki cenub movzusu ile bagli aparici movqeyine gore hetta Azerbaycan Respublikasinin dovlet daireleri terefinden de desteklenmekde idi Xususile Heyder Eliyevin prezidentliyi ve Namiq Abbasovun MTN e rehberlik etdiyi dovrlerde Cenubi Azerbaycan movzusu Azerbaycan metbuati ve kutlevi informasiya vasitelerinin gundeminde ehemiyyetli yer tutmusdur O dovrde hetta olke prezidenti Prezident Aparati ve MTN seviyyesinde CAMAH la bagli resmi ve qeyri resmi munasibetler bildirilmisdi 2020 ci ilde bas vermis Tovuz doyusleri ve Ikinci Qarabag muharibesinden sonra Iran azerbaycanlilari terefinden Azerbaycana destek aksiyalari kecirilmisdir Ikinci Qarabag muharibesi baslayandan sonra kecirilen aksiyalarda Azerbaycan bayragi qaldirilmis aksiya istirakcilari Qarabag bizimdir bizim olacaq suarini seslendirmisdir Bele aksiyalarda istirak edenlerin bir qismi hebs edilmis hebsde isgencelere meruz qalmisdir 2021 ci il oktyabr ayinin 14 de Azerbaycan Respublikasinda yasayan huquq mudafiecileri Iran azerbaycanlisi olan feallarin hebsi ile bagli BMT nin Insan Huquqlari Komitesine Amnesty International teskilatina ve Irana muraciet unvanlamisdir Iran Israil muharibesi dovrunde 17 iyun 2025 ci ilde Azerbaycan Israil rehberliyine Iranda azerbaycanlilarin meskunlasdigi yasayis menteqelerini hedef almamaga mulki infrastruktura ve mulki sexslere zerer vermemeye cagiran bir mesaj gondermisdir Mesaj diplomatik kanallar vasitesile Israile catdirilmis ve bu Bakinin Iranda xususen de potensial herbi hedeflere yaxin bolgelerde yasayan etnik azerbaycanlilarin tehlukesizliyi ile bagli narahatligini eks etdirmisdir Azerbaycanin mesaji munaqise zonalarinda mulki sexslerin xususen de azerbaycanlilarin heyatini qorumagin prioritet oldugunu vurgulamisdir Erdebil seherindeki Iran herbi obyektlerinin Israil terefinden vurulmasindan sonra 19 iyun 2025 ci ilde Azerbaycan Israile yeniden diplomatik kanallar vasitesile mesaj gondermis Israili azerbaycanlilarin yasadigi yerlerde mulki ehali ve mulki obyektlerin tehlukesizliyi ile bagli ehtiyatli olmaga ve hucum etmekden cekinmeye cagirmisdir Dagistan azerbaycanlilari span 2017 ci ilde Derbendde ziyan gormus Nizami Gencevi heykeli berpa edilmisdir 2020 ci ilde Derbendde general Mustafa Nesirovun xatire lovhesinin acilisi olmusdur 2025 ci ilde Derbenddeki Azerbaycan teatrinin yeniden qurulmasinin basa catdigi ve yaxin vaxtlarda istifadeye verileceyi qeyd edilmisdir 2022 ci ilde qebul edilmis Moskva beyannamesinde Azerbaycan ve Rusiya erazisinde yasayan etnik azliqlar meselesi qeyd edilmisdir Terefler milli qanunvericiliklerine uygun olaraq iki olkenin xalqlarinin menevi ve medeni yaxinliginin saxlanmasina herterefli yardim etmek Tereflerin erazilerinde yasayan milli azliqlarin tarixi medeni ve dini irsinin elece de etnik dil ve medeni ozunemexsusluqlarinin qorunmasi saxlanmasi ve inkisafini temin etmek onlarin numayendelerinin ictimai siyasi medeni ve sosial iqtisadi heyatda feal istirakina serait yaratmaq niyyetindedirler Bununla elaqedar olaraq Terefler milli qanunvericilik cercivesinde Rusiya Federasiyasinin ve Azerbaycan Respublikasinin iqtisadi medeni ve humanitar elaqelerin genislenmesine tohfe verecek diaspor teskilatlarinin fealiyyetlerinin tesviqi ucun addimlar atacaqlar Serqi Anadolu azerbaycanlilari span Azerbaycan Prezidentinin serencami ile 2004 cu ilde Turkiyede azerbaycanlilarin yasadigi Qars seherinde konsulluq yaradilmisdir 2025 ci ilin noyabr ayinda Qars Igdir ve Erzurumdan olan jurnalistler Qarabaga sefer etmis Esgeran qalasi ve Qarabag Universiteti ile tanis edilmisdir Onlar hem de Xocalida gorulen islerle tanis olmus Xocali rayonu sakinleri ile gorusmusdur Bundan basqa 2025 ci ilde Serqi Anadoluda yasayan azerbaycanlilarin forumunun kecirilmesi planlasdirilmisdir 2025 ci ilin sentyabrinda Serqi Anadolunun universitet rektorlari ve Azerbaycan Igdir evinin rehberinin daxil oldugu Turkiye numayende heyeti Azerbaycanin Diasporla Is uzre Dovlet Komitesi ile gorusmusdur Gorusde vahid turk diasporunun yaradilmasi Azerbaycan ve Turkiyenin yumsaq gucu nun inkisaf etdirilmesi universitetlerle ortaq layihelerin heyata kecirilmesi ve s muzakire edilmisdir Diaspor span Azerbaycan diaspora heyetinin Azerbaycanin Indoneziyadaki sefiri ile Puncakda Boqor Azerbaycan Dovlet Bayragi Gunu munasibetile gorusu Azerbaycanin Xarici Olkelerle Dostluq ve Medeni Elaqeler Cemiyyeti 1946 ci ilde Bakida yaradilmisdir Hemin vaxt Dovlet Tehlukesizlik Komitesinin DTK xususi nezareti altinda gergin fealiyyet gosteren qurumun esas meqsedi xaricde yasayan azerbaycanlilarin xususile de ziyali tebeqesinin Azerbaycanla elaqesinin qurulmasi idi 1992 ci il tarixli qerar ile Azerbaycanin Xarici Olkelerle Dostluq ve Medeni Elaqeler Cemiyyeti Azerbaycan Dunyasi Beynelxalq Elaqeler Merkezine cevrilmisdir Hemin vaxt cemiyyetin sedri Nebi Xezri idi Azerbaycanda 31 dekabr gunu Dunya Azerbaycanlilarinin Hemreyliyi Gunu olaraq qeyd edilir Musteqillik dovrunde enenevi olaraq Dunya Azerbaycanlilarinin Qurultayi kecirilir Ilk 4 qurultay Bakida kecirilse de Qarabag ve Serqi Zengezurun azad edilmesinden sonra 2022 ci ilde Susada Dunya Azerbaycanlilarinin V Qurultayi kecirilmisdir Azerbaycan oz diasporundan beynelxalq arenada temsil edilmek ve olkenin imicini artirmaq ucun istifade edir Medeni kommunikasiya vasitesile calisilir ki tekce diaspor numayendelerinin xarici olkelere tohfelerinin taninmasi elde edilmesin hem de Azerbaycan medeniyyetinin deyerlerinin ve diplomatik tesebbuslerinin tesviqi heyata kecirilsin 2019 cu ilden etibaren muxtelif olkelerde dovlet terefinden Azerbaycan evleri acilmisdir 2025 ci il melumatina gore dunyanin 20 olkesinde 30 dan cox Azerbaycan evi fealiyyet gosterir Bu evlerin meqsedi Azerbaycan diasporu ile munasibetlerin saxlanilmasi Azerbaycan adet eneneleri medeniyyeti ve dilinin teblig edilmesi Azerbaycan dovletinin movqeyinin dunyaya catdirilmasi Azerbaycanin tanidilmasi ve s dir Bu evler Azerbaycanin kicik modeli sayilir ve burada Azerbaycan adet eneneleri qorunur COVID 19 pandemiyasi dovrunde Azerbaycan evleri azerbaycanlilara yardim gostermisdir Her Azerbaycan evinin heftesonu mektebi de var 2021 ci ilde Azerbaycan ve Turkiye arasinda imzalanmis Susa Beyannamesine gore iki olke Azerbaycan ve turk diasporlari arasinda emekdasligin daha six inkisaf etdirilmesini qarsilarina meqsed qoymusdur 2024 cu ilde imzalanmis Azerbaycan Respublikasi ile Ozbekistan Respublikasi arasinda muttefiqlik munasibetleri haqqinda Muqavileye gore ise iki olke erazisinde yasayan Azerbaycan ve ozbek diasporlari arasinda emekdasligin daha da inkisaf etdirilmesi ve onlarin qarsilasdiqlari umumi problemlerin helli uzre birge tedbirlerin gorulmesi meqsedile seylerini birlesdirme qerari vermisdir 2025 ci ilde Rusiyada azerbaycanlilara qarsi gerginlik dovrunde iyulun 1 de Yekaterinburqdaki Azerbaycan diasporunun rehberi ve Azerbaycan Ural teskilatinin sedri Sahin Sixlinski oglu Mutveli ile birlikde saxlanilmisdir Sahin Sixlinski Istintaq Komitesine aparilmisdir Moskva Azerbaycanlilarinin Regional Milli Medeni Muxtariyyetinin rehberi Elsen Ibrahimov ise Rusiya vetendasligindan cixarilmisdir Beynelxalq elaqeler span Yaxin tarixi elaqelerin oldugu turk qruplari span 2025 ci ilde Azerbaycanin desteyi ile Efqanistanda Avsar Ulduzu Tedris Merkezi acilmisdir Merkezin acilmasinda meqsed efsar milli medeni irsinin qorunmasi Azerbaycan dili ve tarixinin oyredilmesidir 2025 ci ilin mart ayinda Azerbaycanda Turkman irsi vetendas cemiyyetlerinin hemreyliyi adi ile silsile tedbirler kecirilmisdir Tedbirlerin Iraq turkmanlari terefden istirakcilari Iraq parlamentinin Turkmanlar qrupunun sedri Ersad Saleh Iraq Tarixcileri Birliyinin temsilcisi Turkmaneli qezetinin bas redaktoru Najat Sukur ve Iraq turkmanlarinin Tert TV kanalinin rehberi Turkes Salehdir Suriya turkmanlarindan olan istirakcilar ise Suriya Turkman Dernekleri Federasiyasinin prezidenti Tarik Sulo Cevizci ve Suriya Turkman Platformasinin yaradicisi Esed Arberdir Tedbirler boyunca turk xalqlari arasinda emekdasligin guclendirilmesi meselelerinin muzakiresi yeniden qurulan Qarabaga sefer Novruz bayrami senliklerinde istirak ve s heyata kecirilmisdir Azerbaycan Respublikasinin QHT lere Dovlet Desteyi Agentliyinin komekliyi ile 2025 ci ilde Turkman marsi erseye getirilmisdir Mahninin bestekari ve ifacisi Semistan Elizamanlidir klip Iraqda cekilmisdir ve Iraq turkmanlarina ithaf edilmisdir Turkman marsi nin 2026 ci ilde Bakida teqdimatinin edileceyi planlasdirilir Beynelxalq medeniyyetlerarasi ve dinlerarasi dialoqa tohfe span Baki Prosesi ve ya Baki Umumdunya Medeniyyetlerarasi Dialoq Forumu Azerbaycan Respublikasinin tesebbusu ile 2008 ci ilde medeniyyetler ve sivilizasiyalar arasinda semereli ve effektiv dialoqun qurulmasi meqsedile ireli surulmusdur Azerbaycanin bele bir qlobal herekatin tesebbuskari kimi cixis etmesinin esasinda erazisinde tarixen ferqli dini mensubiyyeti olan icmalarin milli etnik qruplarin ve zengin medeni muxtelifliyin olmasi dayanir Icmalarin ve xalqlarin huquqlarinin mudafiesi span Baki Tesebbus Qrupu dekolonizasiya ve insan huquqlari sahelerinde beynelxalq terefdasliqlarin inkisafini destekleyen beynelxalq qeyri hokumet teskilatidir Qrupun meqsedi mustemlekecilikde olan dunyanin muxtelif bolgelerinde yerlesen xalqlarin azadliq ugrunda apardiqlari mubarizeye destek vermekdir 20 iyun 2024 cu ilde qrupun tesebbusu ile BMT nin Nyu Yorkdaki menzil qerargahinda Musteqilliye ve fundamental azadliqlara dogru Mustemlekeciliye son qoyulmasinda C24 Komitesinin rolu adli beynelxalq konfrans kecirilmisdir Konfransda Fransa ve Niderlandin mustemlekesi olan 8 eraziden numayendeler istirak etmisler 2024 cu ilin iyulunda Baki Tesebbus Qrupunun desteyi ile Bakida Fransanin son mustemlekelerinin numayendeleri terefinden Beynelxalq Dekolonizasiya Cebhesi yaradilmisdir Beynelxalq Dekolonizasiya Cebhesi 23 24 yanvar tarixlerinde Kanakide kecirilen konqresde Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevin Demir Yumrug unu ozlerine resmi remz olaraq qebul etmisdir Hemcinin bax span Azerbaycanlilarin tarixi meskunlasma erazileri Azerbaycan medeni muhiti Azerbaycan tesiriIstinadlar span Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki 2004 s 160 Kazemzadeh 1951 seh 299 Tim Potier Conflict in Nagorno Karabakh Abkhazia and South Ossetia A Legal Appraisal p 4 ISBN 90 411 1477 7 de Waal Thomas In the South Caucasus Can New Trade Routes Help Overcome a History of Conflict Carnegie Europe 3 yanvar 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 dekabr 2021 Azerbaycani Naxcivanla birlesdirecek Araz dehlizi bu tarixedek ACILACAQ Istifade tarixi 17 dekabr 2025 Naxcivan uzerinden Turkiyeye cekilecek demiryolu xetti Boyuk oyuncularin qazanci daha cox olacaq BBC Azeri 21 Yanvar 2021 2022 08 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 02 27 Vasif Talibov Naxcivan Muxtar Respublikasi Ali Meclisinin sedri vezifesinden azad edilib QERAR 22 dekabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 dekabr 2022 Arxivlenmis suret 21 dekabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 dekabr 2022 Naxcivan Muxtar Respublikasinda heyata kecirilen islahatlar ve struktur deyisiklikleri musbet neticelerini gosterir 22 iyun 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 iyun 2025 Naxcivan Muxtar Respublikasinin Konstitusiyasi deyisir Istifade tarixi 12 iyun 2025 Naxcivan Konstitusiyasina Ali Meclis ve Nazirler Kabinetinin selahiyyetleri ile bagli yeni maddeler elave edilecek 21 iyun 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 iyun 2025 Milli Meclis Naxcivan Konstitusiyasina deyisiklikleri TESDIQLEDI DETALLAR Istifade tarixi 5 iyul 2025 Nizami Behmenov is otaginda vefat edib Nizami Bahmanov died in office Ria Information Agency 10 mart 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 noyabr 2010 BIShKEKSKIJ PROTOKOL Sopredsedateli MG OBSE vstretilis s predstavitelyami azerbajdzhanskoj obshiny Karabaha Sopredsedatel MG OBSE Bez resheniya voprosa s bezhencami nevozmozhno dostich vsestoronnego uregulirovaniya konflikta Predstaviteli azerbajdzhanskoj obshiny Nagorno Karabahskogo regiona AR ob usloviyah ustanovleniya mira v regione Javid Turan DAGLIQ QARABAGIN AZERBAYCANLI ICMASI YENIDEN TESKILATLANIR Azerbaijani Community of Nagorno Karabakh is being regrouped Yeni Musavat 7 oktyabr 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 noyabr 2010 DAGLIQ QARABAG BOLGESININ AZERBAYCANLI ICMASI ICTIMAI BIRLIYININ NIZAMNAMESI Charter of the Azerbaijani Community of Nagorno Karabakh region Media Forum 8 iyun 2009 17 iyul 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 noyabr 2010 Azerbaijani Nagorno Karabakh community receives new head what does this mean for conflict negotiations 21 December 2018 Cocuq Mercanliya 1 ci koc bu gun yekunlasdi 12 aprel 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 aprel 2025 Boyuk Qayidisin baslangici olan Cebrayil rayonunun Istifade tarixi 8 aprel 2025 Boyuk Qayidisin ilk addimi Cocuq Mercanli Istifade tarixi 8 aprel 2025 Vengli kendine catan sakinlere acarlar teqdim olundu Istifade tarixi 4 avqust 2025 AI komissari Azerbaycanin azad edilmis erazilerde apardigi quruculuq isleri heyranedicidir VIDEO Istifade tarixi 12 sentyabr 2025 Ilham Eliyev Qarabagin qurulmasina komek eden ilk prezidentin adini aciqladi Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Qerbi Azerbaycan Icmasi bu binada fealiyyet gosterir FOTO 15 avqust 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 avqust 2023 Istoricheskaya rekonstrukciya po azerbajdzhanski ili Territorialnye pretenzii po televizoru The Moscow Times rus 4 avqust 2023 14 fevral 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 fevral 2024 Qerbi Azerbaycana Qayidis Konsepsiyasinin tam metni aciqlanib 30 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 dekabr 2024 Baku pushes rights of Western Azerbaijan in negotiations with Yerevan Eurasianet ingilis 29 mart 2023 5 dekabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 fevral 2024 Ilham Eliyev Bakida Asiq Elesgerin abidesinin acilisinda istirak edib Qerbi Azerbaycana Qayidis Konsepsiyasinin tam metni aciqlanib 30 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 dekabr 2024 Qerbi Azerbaycana qayidisla bagli Tesebbus Qrupunun yaradilmasi meseleni huquqi musteviye cixardi REY az Istifade tarixi 16 oktyabr 2024 Ermenilerle gorusde Azerbaycani temsil eden Ramin Memmedov kimdir Dosye Istifade tarixi 15 dekabr 2025 Uzel Kavkazskij Peregovory v Evlahe zavershilis Kavkazskij Uzel 5 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Pri reintegracii Karabaha Baku budet orientirovatsya na opyt Horvatii Vedomosti 25 sentyabr 2023 4 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Medzhid Faik Baku otchitalsya o palatochnyh gorodkah dlya zhitelej treh rajonov Karabaha Kavkazskij Uzel rus 23 sentyabr 2023 5 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 sentyabr 2023 Uzel Kavkazskij Baku soobshil ob itogah vstrechi v Hodzhaly s predstavitelyami Karabaha Kavkazskij Uzel 5 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 V chem zaklyuchaetsya plan po reintegracii armyan Nagornogo Karabaha Vedomosti 3 oktyabr 2023 4 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Azerbajdzhan obnarodoval plan po reintegracii armyan Karabaha Kommersant 2 oktyabr 2023 10 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Azerbajdzhan razrabotal plan po reintegracii armyan Karabaha Im poobeshali ravenstvo prav i zashitu rodnogo yazyka Meduza 3 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Qarabagin ermeni sakinlerinin reinteqrasiyasi ile bagli detallar aciqlanib APA 13 05 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 02 10 2023 Uzel Kavkazskij Baku otchitalsya o registracii semi armyan v Karabahe Kavkazskij Uzel 4 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 V chem zaklyuchaetsya plan po reintegracii armyan Nagornogo Karabaha Vedomosti 3 oktyabr 2023 4 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Uzel Kavkazskij Baku otchitalsya o registracii semi armyan v Karabahe Kavkazskij Uzel 4 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 oktyabr 2023 Qaxda Kurmukoba bayrami qeyd olunub 13 iyul 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 aprel 2013 H Ezimov S Ehmedov Qax abideleri Baki 1998 Gurcu ve azerbaycanlilarin birge bayrami Kurmukoba bayrami BBC az 22 yanvar 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2021 Bu gun mayin 6 da qedim Alban Kurmuk mebedinde novbeti bayram merasimi kecirilib Istifade tarixi 10 oktyabr 2025 BAKIDA SABANTUY TATAR MILLI BAYRAMI QEYD OLUNMUSDUR 9 iyul 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 sentyabr 2017 Bakida Tatarca imla 2025 beynelxalq aksiyasi kecirilib Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Art of Azerbaijani Ashiq UNESCO 21 noyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 dekabr 2024 Khinalig medieval mountainous village UNESCO World Heritage Centre 2 yanvar 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 mart 2021 Cultural Landscape of Khinalig People and Koc Yolu Transhumance Route UNESCO World Heritage Centre 19 sentyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 sentyabr 2023 Multikulturalizm Merkezinin yaranmasinin 6 ili tamam oldu Istifade tarixi 18 dekabr 2025 Yusifova 2021 seh 3 Nurullayev Fuad Seyxulislamliq zirvesi Haci Allahsukur Pasazade The peak of Sheikhulism Haji Allahshukur Pashazadeh PDF Wayback Machine Baku Nurlar seh 113 ISBN 978 9952 490 50 3 Archived from the original on 2 mart 2017 Istifade tarixi 26 yanvar 2023 Dinlerin tarixi History of religions Wayback Machine Archived from the original on 6 iyun 2012 Istifade tarixi 26 yanvar 2023 Modern az Omurluk seyxulislam 28 sentyabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 dekabr 2015 Uchrezhdeno predstavitelstvo Upravleniya musulman Kavkaza v Gruzii Office of Caucasian Muslims established in Georgia azertag az rus Istifade tarixi 26 yanvar 2023 Seyxin selahiyyetleri azaldilir dini idareetmede yenilikler ne ved edir reyler Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Seyx mescidlere nezareti itirdi Turkiye modeline kecid Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Seyxulislam Allahsukur Pasazade G20 Dinlerarasi Forumunun rehberi ile ABS da gorusub Istifade tarixi 5 oktyabr 2025 Seyxulislam Allahsukur Pasazade Dinler Sulh Ugrunda teskilatinin Bas katibi ile gorusub Istifade tarixi 17 oktyabr 2025 Irevan Qaziliginin berpasi milli ve menevi kimliyimizin zeferidir REY Istifade tarixi 14 noyabr 2025 QAI nin Irevan Qaziligi ile emekdasligi Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Sergei Markedonov Azerbaijan an Islamist Threat to Religious Harmony Arxiv sureti 3 mart 2016 tarixinden Wayback Machine saytinda Memo ru Azerbaycanda dini qurumlara bu qeder pul ayrildi Siyahi 13 fevral 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 mart 2025 Alban Hevari Avtokefal Kilsesi PDF Istifade tarixi 17 oktyabr 2025 Italiya sayti Azerbaycandaki Alban Udi xristian icmasindan yazib Istifade tarixi 8 mart 2025 Afandiyev 2019 seh 213 Baki yeparxiyanin ruhanileri Qebele rayonunun Nic kendinde udi xalqinin kompakt yasadigi yere tanisliq seferi etmisler Istifade tarixi 8 mart 2025 Yepiskop Aleksiy Alban Udi xristian icmasinin sedri ile gorusub 20 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 mart 2025 Azerbaycandaki dini konfessiyalarin rehberlerinin Mesveret Surasi yaradilib 19 avqust 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 oktyabr 2025 Azerbaycan Alban udi xristian dini icmasi beyanat yaydi 10 fevral 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 oktyabr 2025 Heyder mescid ne imam ve axund teyin olundu az lent az 22 yanvar 2016 24 yanvar 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 yanvar 2016 Unity Prayer in Baku s Heydar Mosque Istifade tarixi 19 dekabr 2025 Unity prayer at Heydar Mosque Azerbaijan pays tribute to Patriotic War martyrs Istifade tarixi 19 dekabr 2025 Heyder mescidinde vehdet namazi qilinib Istifade tarixi 19 dekabr 2025 Azerbaycanda fealiyyet gosteren dini konfessiyalarin rehberlerinin Mesveret Surasi tesis edilib Istifade tarixi 18 dekabr 2025 Bakida Ferqliliyin rengi adli festival kecirilib YENILENIB VIDEO Istifade tarixi 20 dekabr 2025 Azerbaycanla Iraq arasinda dini menevi elaqelerin inkisafi istiqametinde muzakireler aparilib Istifade tarixi 19 dekabr 2025 Dini muxteliflik Baki Beynelxalq Multikulturalizm Merkezi Istifade tarixi 18 dekabr 2025 Heyder mescidi dini icmasiz fealiyyet gosterecek az lent az 26 yanvar 2016 27 yanvar 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 yanvar 2016 Habibbayli 2025 seh 766 Habibbayli 2025 seh 769 Habibbayli 2025 seh 770 Habibbayli 2025 seh 771 Gurcu dilinin teblig olunmasi Azerbaycan diline tezyiqle neticelenmemelidir Deputatdan cagiris Istifade tarixi 16 dekabr 2025 http southazerbaijan info 05 10 1994 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine CAMAH resmileri Piruz Dilenci ve Aslan Xalidi Azerbaycan prezidenti ve xalqin qarsisinda cixis etdiler http southazerbaijan info 11 10 1994 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine Iran dovleti Piruz Dilenci ve Aslan Xalidinin Azerbaycan prezidentinin qarsisindaki cixisina qarsi etiraz notasi verdi http www camah org page id 88 Arxivlesdirilib 2022 03 28 at the Wayback Machine IRAN PREZIDENTI HASIMI REFSENCANI CAMAH NUMAYENDELERININ CIXISINA QARSI HEYDER ELIYEVE NARAZILIGINI BILDIRDI http southazerbaijan info 10 09 1996 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine Huriyyet Qezetinden IRAN PIRUZ DILENCININ TUTULUB TEHVIL VERILMESINI TELEB EDIR http southazerbaijan info 10 04 2000 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine PIRUZ DILENCI AMERIKA RESMILERI ILE GORUSDU http southazerbaijan info 07 01 2000 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine PIRUZ DILENCI AMERIKA BIRLESMIS STATLARININ SEFIRI ILE GORUSDU http southazerbaijan info oktyabr 1994 php Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine Yeni Musavat qezetinden CAMAH lideri PIRUZ DILENCI Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin musaviri VEFA QULUZADE ve Iran Islam Respublikasinin Azerbaycandaki sefiri E R BEQDELI Qarabagdaki muharibe Irandaki Turk vetendaslarin ucuncu hebs dalgasinin baslangici iranwire com 21 sentyabr 2020 19 dekabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 dekabr 2023 یازارـاو دستگیری فعالان تورک آزربایجانی در تبریز اورمیه و تهران آراز نیوز fars 16 iyul 2020 24 yanvar 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 dekabr 2023 Saffer Brenda BAKU DIALOGUES Iran s Longstanding Cooperation with Armenia PDF ingilis Baki ADA 2020 153 27 dekabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 24 yanvar 2024 AzadliqRadiosu c Iranda Azerbaycani destekleyenler saxlanib Azadliq Radiosu az 2 oktyabr 2020 15 dekabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 dekabr 2023 Tebrizde ve Tehranda Azerbaycana destek aksiyalari kecirilib 1news az az 15 dekabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 dekabr 2023 حمایت نمایندگان خامنه ای از جمهوری آذربایجان صوری یا واقعی DW ۱۳۹۹ ۷ ۱۰ dw com fars 10 yanvar 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 yanvar 2024 Mehdi Syed Zafar Growing support for Azerbaijan in Iran www aa com tr 6 oktyabr 2020 10 yanvar 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 yanvar 2024 Qehremanov Aqil Kampaniya podderzhki Azerbajdzhana aktivistami Yuzhnogo Azerbajdzhana pereshla v otkrytuyu ploskost nedelia az 9 aprel 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 fevral 2024 Protests Erupt In Iran Backing Azerbaijan In Nagorno Karabakh Conflict Radiofreeeurope Radioliberty ingilis RFERL 2 oktyabr 2020 9 oktyabr 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 yanvar 2024 RedakciyaTuranToday com V Iranskom Azerbajdzhane proshli mnogotysyachnye akcii azerbajdzhanskih tyurok video TuranToday 8 iyun 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 fevral 2024 Hesenov Ilkin Azerbaycan huquq mudafiecilerinin muracieti Irana tezyiqdirmi BBC News Azerbaycanca az 15 oktyabr 2021 11 yanvar 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 yanvar 2024 Azerbaijan urges Israel to avoid Azerbaijani populated areas in Iran amid escalating conflict Istifade tarixi 20 dekabr 2025 Azerbaijan again urges Israel not to target Azerbaijani populated areas in Iran Istifade tarixi 20 dekabr 2025 Derbendde Nizami Gencevinin heykeli berpa edilib Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Derbendde azerbaycanli generalin xatire lovhesi acildi Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Derbenddeki Azerbaycan teatri yenidenqurmadan sonra acilacaq Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Azerbaycan Respublikasi ile Rusiya Federasiyasi arasinda muttefiqlik qarsiliqli fealiyyeti haqqinda Beyanname Istifade tarixi 14 noyabr 2025 Turkiye Respublikasinin Qars seherinde Azerbaycan Respublikasinin Bas konsullugunun tesis edilmesi haqqinda AZERBAYCAN RESPUBLIKASI PREZIDENTININ SERENCAMI Istifade tarixi 19 dekabr 2025 Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 23 sentyabr 1992 ci il tarixli 522 nomreli Qerari Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine az Serqi Anadoluda yasayan azerbaycanli genclerin Forumu kecirilecek 23 yanvar 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2025 Turkiyenin nufuzlu universitetlerinin rektorlari Diaspor Komitesinde olub Istifade tarixi 20 sentyabr 2025 Azerbaycanin dovlet siyaseti ve diaspora Arxivlesdirilib 2016 08 18 at the Wayback Machine olaylar az 15 08 2014 az Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 23 sentyabr 1992 ci il tarixli 522 nomreli Qerari Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine az Mehemmed Fuzulinin anadan olmasinin 500 illiyi haqqinda Arxivlesdirilib 2021 04 18 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 31 avqust 1992 ci il tarixli 102 nomreli Serencami e qanun az az Segodnya Den solidarnosti azerbajdzhancev mira Vesti Az 2 yanvar 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 dekabr 2013 DAK 31 Dekabr Dunya Azerbaycanlilarinin Hemreylik Gunu ve Yeni Il Bayrami munasibetile 50 milyonluq soydasimizi urekden tebrik edir 30 dekabr 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 mart 2025 Dunya Azerbaycanlilarinin V Qurultayi ZEFER QURULTAYI PDF az https files preslib az Archived from the original on 24 fevral 2023 Istifade tarixi 24 fevral 2023 Susa seherinde Dunya Azerbaycanlilarinin V Qurultayi ise baslayib https azertag az 22 aprel 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 aprel 2022 Asgarov 2024 seh 38 39 Azerbaycan Evleri Istifade tarixi 5 iyul 2025 Xaricdeki Azerbaycan evleri neye lazimdir Istifade tarixi 5 iyul 2025 The Azerbaijani diaspora Strength in unity Youth driving the nation s global image Istifade tarixi 4 avqust 2025 Azerbaycan Respublikasi ile Turkiye Respublikasi arasinda muttefiqlik munasibetleri haqqinda Susa Beyannamesinin tesdiq edilmesi barede AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QANUNU Istifade tarixi 3 sentyabr 2025 Azerbaycan Respublikasi ve Ozbekistan Respublikasi arasinda strateji terefdasligin daha da mohkemlendirilmesi haqqinda Beyannamenin tesdiq edilmesi barede AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QANUNU Istifade tarixi 12 sentyabr 2025 Azerbaycan Respublikasi ile Ozbekistan Respublikasi arasinda muttefiqlik munasibetleri haqqinda Muqavile nin tesdiq edilmesi barede AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QANUNU Istifade tarixi 3 sentyabr 2025 Zaderzhan lider azerbajdzhanskoj diaspory Shahin Shihlinskij podrobnosti video kommentarij syna Mutvaly Lenta RU rus Istifade tarixi 2 iyul 2025 Konflikt Rossii i Azerbajdzhana neskolkih rossiyan sredi zaderzhannyh v Baku opoznali BBC News Russkaya sluzhba rus 1 iyul 2025 Istifade tarixi 2 iyul 2025 V Ekaterinburge zaderzhan glava azerbajdzhanskoj diaspory Kommersant rus 1 iyul 2025 2 iyul 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 iyul 2025 Azerbaycan diaspor rehberi Rusiya vetendasligindan cixarildi Istifade tarixi 18 dekabr 2025 Efqanistanda yasayan Azerbaycan esilli Avsarlar ucun tehsil merkezi yaradilib Istifade tarixi 21 yanvar 2025 Turkman irsi Bu layihelerin boyuk tarixi ictimai siyasi ehemiyyeti vardir az Istifade tarixi 8 mart 2025 Turkman marsi na ilk defe Kerkukde musiqi klipi cekib Istifade tarixi 15 dekabr 2025 Parisde Baki Prosesi nin 10 illik yubileyi qeyd edilib Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi 12 iyun 2018 3 iyul 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 iyul 2018 Baki Tesebbus Qrupunun Ofisi acilib Report az 21 oktyabr 2023 21 iyun 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 iyun 2024 Baki Tesebbus Qrupu Nyu Yorkda mustemlekeciliye dair beynelxalq konfrans kecirib YENILENIB VIDEO Azertac 21 iyun 2024 22 iyun 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 iyun 2024 Beynelxalq Dekolonizasiya Cebhesi Prezident Ilham Eliyevin Demir Yumrugunu ozune remz secib Apa az az Istifade tarixi 27 yanvar 2025 Edebiyyat span Habibbayli Samira Smart Power Strategies in Azerbaijan s Policy Toward Georgia Marmara Turkiyat Arastirmalari Dergisi 12 no 2 December 2025 757 75 https doi org 10 16985 mtad 1644166 Adile Yusifova Enene berpa olundu Susa Xaribulbul festivali Medeniyyet gazeta 2021 19 may S 3 The Struggle for Transcaucasia 1917 1921 New York City 1951 OCLC 1943521 Kateqoriyalar AzerbaycanlilarAzerbaycanda yasayan etnik qruplarGizli kateqoriyalar ISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifelerAvtomatik olculu coxsayli sekil istifade eden sehifeler






