Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Trans-Sibir Dəmir Yolu ( rus . Транссибирская магистраль, Транссиб , Transsibirskaya magistral', Transsib) Moskvanı Rusiyanın Uzaq Şərqi ilə birləşdirən dəmir yolu şəbəkəsidir . Bu, Moskvadan Vladivostoka qədər 9289 km uzunluğunda olan dünyanın ən uzun dəmir yoludur . O , həmçinin birləşdirici xətlər vasitəsilə Monqolustan , Çin və Şimali Koreya ilə birləşir .
1891-1916-cı illərdə tikilmişdir. 1891-1913-cü illərdə dəmir yolu tikintisinə xərclənən məbləğ 1.455.413.000 rubl olmuşdur .
Marşrut
| ]- Moskva / Yaroslavl Qatar Stansiyası - (0 km, Moskva vaxtı ilə)
- Vladimir (210 km. - Moskva vaxtı ilə)
- Qorki (461 km. - Moskva vaxtı ilə)
- Kirov (917 km. - Moskva vaxtı ilə)
- Perm (1397 km. - Moskva vaxtı ilə +2)
- Avropa və Asiya arasında obelisk ilə işarələnmiş xəyali sərhəd keçidi (1777 km. - Moskva vaxtı +2)
- Yekaterinburq (1778 km. - Moskva vaxtı ilə +2)
- Tümen (2104 km. - Moskva vaxtı ilə +2)
- Omsk (2676 km. - Moskva vaxtı ilə +3)
- Novosibirsk (3303 km. - Moskva vaxtı ilə +3)
- Krasnoyarsk (4065 km. - Moskva vaxtı ilə +4)
- İrkutsk (5153 km. - Moskva vaxtı ilə +4)
- Slyudyanka (5279 km. - Moskva vaxtı ilə +5)
- Ulan-Ude (5609 km. - Moskva vaxtı ilə +5)
- Trans-Monqol Dəmiryolu ilə kəsişmə nöqtəsi (5655 km.)
- Çita (6166 km. - Moskva vaxtı ilə +6)
- Trans-Mançuriya Dəmiryolu ilə kəsişmə nöqtəsi (6312 km.)
- Birobidjan (8320 km. - Moskva vaxtı ilə +7)
- Xabarovsk (8493 km. - Moskva vaxtı ilə +7)
- Trans-Koreya Dəmir Yolu ilə kəsişmə nöqtəsi (9200 km.)
- Vladivostok (9289 km. - Moskva vaxtı ilə +7)
Tarix
| ]Rusiyanın Sakit Okean sahilində uzun illər liman həsrəti 1880-ci ildə Vladivostokun ( rus. Владивосто́к ) qurulması ilə gerçəkləşdi . Bu limanla paytaxt arasındakı əlaqə, Sibirin yeraltı və yerüstü sərvətlərinin bölüşdürülməsi bu həsrətin çatışmayan halqalarını təşkil edirdi. 1891-ci ildə Çar III Aleksandrın təsdiqi ilə nəqliyyat naziri Sergey Vitte Trans-Sibir dəmir yolunun planlarını hazırladı və onun tikintisinə başladı. O, həmçinin bütün dövlət resurslarını və investisiyalarını rayonun sənaye inkişafına yönəldib. Üç il sonra çar öldü və onun yerinə oğlu Çar II Nikolay gəldi, investisiyaları davam etdirdi və dəmir yoluna dəstək verdi. Layihənin nəhəng ölçüsünə baxmayaraq, bütün marşrut 1905-ci ilə qədər tamamlandı. 29 oktyabr 1905-ci ildə ilk dəfə sərnişin qatarları bərələrə ehtiyac olmadan Atlantik Okeanından (Qərbi Avropa) Sakit Okeana (Vladivostok limanı) relslərlə keçdilər . Beləliklə, dəmir yolu Rus-Yapon müharibəsindən cəmi bir il əvvəl tamamlandı . Dəmir yolu, o cümlədən Baykal gölünün ətrafındakı çətin marşrut və şimalda yeni marşrutla əvəz olunan Mançuriya xəttinin təhlükəli yeri, indiki marşrutu ilə 1916-cı ildə açıldı. İlkin olaraq birxətli xətt kimi çəkilən dəmir yolu sovet dövründə ikixətli yollara çevrilərək elektrikləşdirilib. Bütün xətt 1993-cü ildə elektrikləşdirilib. Bundan əlavə, Sovet dövründə bu xəttə alternativ olaraq və Sibirin şimal hissələrini və Saxalin adasını ölkənin qalan hissəsi ilə birləşdirmək üçün Brejnev dövründə Baykal -Amur dəmir yolu tikilib . Baykal-Amur dəmir yolu Trans-Sibir dəmir yolu üzərində Tayşetdən başlayır , Severobaykalsk , Tında və Komsomolsk-on-Amur şəhərlərindən keçir və Sovetskaya Qavanda bitir. Xətt Tında çəngəllənir və Trans-Sibir Dəmir yolundan çıxan Amur-Yakutsk dəmir yolu ilə Yakutiyaya bağlanır .
Effektlər
| ]Trans-Sibir Dəmir Yolu Sibir ilə Rusiyanın qalan hissəsi arasında mühüm ticarət və nəqliyyat əlaqəsini təşkil edirdi. Sibirin yeraltı və yerüstü sərvətlərinin, xüsusən də taxılın daşınması Rusiya iqtisadiyyatı üçün əhəmiyyətli vəsait təmin edirdi.
Bununla belə, Trans-Sibir Dəmir Yolu da daha geniş yayılmış və davamlı təsirlərə malik idi. Bu dəmir yolu xətti, şübhəsiz ki, iqtisadi töhfələri ilə yanaşı, Rusiyanın hərbi gücünə də təsir göstərəcək. Bundan əlavə, 1894-cü ildə Rusiya ilə Fransa arasında həmrəylik paktı imzalandı. Hər iki ölkə Almaniya və ya müttəfiqlərin hücumu halında bir-birini dəstəkləməyə söz verdi. Bu paktın iki ölkə arasında gətirəcəyi yaxınlaşma və xüsusilə Fransanın Rusiyaya investisiyalarının sürətlənməsi qaçılmazdır.
Həm Trans-Sibir dəmir yolu, həm də Rusiya-Fransa müqaviləsi İngiltərənin Uzaq Şərqdəki maraqları ilə bağlı narahatlığına səbəb olub. Rusiyanın Çini hədəf alan və daha güclü quru ordusu inkişaf etdirən ekspansionist siyasəti qaçılmaz görünür. Yaponiya da oxşar narahatlıqlarla üzləşir. Rusiyanın Çinə genişlənməsi Yaponiyanın xarici hücumlara ən həssas nöqtəsi olan Mançuriyanı əhatə edən təhlükə zonası yaradacaq. Bundan əlavə, Vladivostok limanı Rusiyanın Uzaq Şərqindəki ən böyük hərbi dəniz bazasına çevrildi.
Hər iki tərəfin bu narahatlıqları 1902-ci ildə Yaponiya və Böyük Britaniya arasında müqavilə ilə nəticələndi. Müqavilə ilk növbədə Uzaq Şərqdə status-kvonu saxlamaq məqsədi daşıyırdı . Müqaviləyə əsasən, əgər bir dövlət öz mövqeyini təhdid edən xarici hücumla qarşılaşarsa, digər dövlət bitərəf qalacaq. Lakin başqa bir beynəlxalq güc təcavüzkarı dəstəkləsəydi, digər dövlət müdaxilə edərdi.
20-ci əsrin əvvəllərində imzalanmış bu müqavilə Britaniya İmperiyasının qlobal miqyasda status-kvonu saxlamaq üçün indi ittifaqlara ehtiyac duyduğunu və ehtiyac duymağa başladığını açıq şəkildə nümayiş etdirir. Bunu Britaniya İmperiyasının tənəzzülünün ilk əlamətlərindən biri kimi də görmək olar.
İstinadlar
| ]- "Transsib Handbook - How much it come to Russian nation". www.transsib.ru. 24 sentyabr 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 iyul 2025.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Trans Sibir Demiryolunun xeritesi Qirmizi Orijinal marsrut Marsrut uzre Petropavlovsk seheri Qazaxistan daxilindedir Goy Simal marsrutu Yasil Baykal Amur demir yolu Qeyd Qazaxistan musteqillik elde etdikden sonra Moskvadan yola dusen qatarlar Qazaxistan erazisinden yayinmaq ucun simal marsrutundan mavi rengde istifade edirler Rusiyanin cenubu ile Sibir arasinda hereket eden qatarlar qirmizi marsrutun Qazaxistan daxilindeki hissesinden istifade edir Trans Sibir Demir Yolu rus Transsibirskaya magistral Transsib Transsibirskaya magistral Transsib Moskvani Rusiyanin Uzaq Serqi ile birlesdiren demir yolu sebekesidir Bu Moskvadan Vladivostoka qeder 9289 km uzunlugunda olan dunyanin en uzun demir yoludur O hemcinin birlesdirici xetler vasitesile Monqolustan Cin ve Simali Koreya ile birlesir 1891 1916 ci illerde tikilmisdir 1891 1913 cu illerde demir yolu tikintisine xerclenen mebleg 1 455 413 000 rubl olmusdur Basqird iscisi texminen 1910 Marsrut span Moskva Yaroslavl Qatar Stansiyasi 0 km Moskva vaxti ile Vladimir 210 km Moskva vaxti ile Qorki 461 km Moskva vaxti ile Kirov 917 km Moskva vaxti ile Perm 1397 km Moskva vaxti ile 2 Avropa ve Asiya arasinda obelisk ile isarelenmis xeyali serhed kecidi 1777 km Moskva vaxti 2 Yekaterinburq 1778 km Moskva vaxti ile 2 Tumen 2104 km Moskva vaxti ile 2 Omsk 2676 km Moskva vaxti ile 3 Novosibirsk 3303 km Moskva vaxti ile 3 Krasnoyarsk 4065 km Moskva vaxti ile 4 Irkutsk 5153 km Moskva vaxti ile 4 Slyudyanka 5279 km Moskva vaxti ile 5 Ulan Ude 5609 km Moskva vaxti ile 5 Trans Monqol Demiryolu ile kesisme noqtesi 5655 km Cita 6166 km Moskva vaxti ile 6 Trans Mancuriya Demiryolu ile kesisme noqtesi 6312 km Birobidjan 8320 km Moskva vaxti ile 7 Xabarovsk 8493 km Moskva vaxti ile 7 Trans Koreya Demir Yolu ile kesisme noqtesi 9200 km Vladivostok 9289 km Moskva vaxti ile 7 Perm yaxinliginda Kama cayi uzerinden kecen demiryol korpusu 1910Tarix span Rusiyanin Sakit Okean sahilinde uzun iller liman hesreti 1880 ci ilde Vladivostokun rus Vladivosto k qurulmasi ile gerceklesdi Bu limanla paytaxt arasindaki elaqe Sibirin yeralti ve yerustu servetlerinin bolusdurulmesi bu hesretin catismayan halqalarini teskil edirdi 1891 ci ilde Car III Aleksandrin tesdiqi ile neqliyyat naziri Sergey Vitte Trans Sibir demir yolunun planlarini hazirladi ve onun tikintisine basladi O hemcinin butun dovlet resurslarini ve investisiyalarini rayonun senaye inkisafina yoneldib Uc il sonra car oldu ve onun yerine oglu Car II Nikolay geldi investisiyalari davam etdirdi ve demir yoluna destek verdi Layihenin neheng olcusune baxmayaraq butun marsrut 1905 ci ile qeder tamamlandi 29 oktyabr 1905 ci ilde ilk defe sernisin qatarlari berelere ehtiyac olmadan Atlantik Okeanindan Qerbi Avropa Sakit Okeana Vladivostok limani relslerle kecdiler Belelikle demir yolu Rus Yapon muharibesinden cemi bir il evvel tamamlandi Demir yolu o cumleden Baykal golunun etrafindaki cetin marsrut ve simalda yeni marsrutla evez olunan Mancuriya xettinin tehlukeli yeri indiki marsrutu ile 1916 ci ilde acildi Ilkin olaraq birxetli xett kimi cekilen demir yolu sovet dovrunde ikixetli yollara cevrilerek elektriklesdirilib Butun xett 1993 cu ilde elektriklesdirilib Bundan elave Sovet dovrunde bu xette alternativ olaraq ve Sibirin simal hisselerini ve Saxalin adasini olkenin qalan hissesi ile birlesdirmek ucun Brejnev dovrunde Baykal Amur demir yolu tikilib Baykal Amur demir yolu Trans Sibir demir yolu uzerinde Taysetden baslayir Severobaykalsk Tinda ve Komsomolsk on Amur seherlerinden kecir ve Sovetskaya Qavanda bitir Xett Tinda cengellenir ve Trans Sibir Demir yolundan cixan Amur Yakutsk demir yolu ile Yakutiyaya baglanir Effektler span Trans Sibir Demir Yolu Sibir ile Rusiyanin qalan hissesi arasinda muhum ticaret ve neqliyyat elaqesini teskil edirdi Sibirin yeralti ve yerustu servetlerinin xususen de taxilin dasinmasi Rusiya iqtisadiyyati ucun ehemiyyetli vesait temin edirdi Bununla bele Trans Sibir Demir Yolu da daha genis yayilmis ve davamli tesirlere malik idi Bu demir yolu xetti subhesiz ki iqtisadi tohfeleri ile yanasi Rusiyanin herbi gucune de tesir gosterecek Bundan elave 1894 cu ilde Rusiya ile Fransa arasinda hemreylik pakti imzalandi Her iki olke Almaniya ve ya muttefiqlerin hucumu halinda bir birini desteklemeye soz verdi Bu paktin iki olke arasinda getireceyi yaxinlasma ve xususile Fransanin Rusiyaya investisiyalarinin suretlenmesi qacilmazdir Hem Trans Sibir demir yolu hem de Rusiya Fransa muqavilesi Ingilterenin Uzaq Serqdeki maraqlari ile bagli narahatligina sebeb olub Rusiyanin Cini hedef alan ve daha guclu quru ordusu inkisaf etdiren ekspansionist siyaseti qacilmaz gorunur Yaponiya da oxsar narahatliqlarla uzlesir Rusiyanin Cine genislenmesi Yaponiyanin xarici hucumlara en hessas noqtesi olan Mancuriyani ehate eden tehluke zonasi yaradacaq Bundan elave Vladivostok limani Rusiyanin Uzaq Serqindeki en boyuk herbi deniz bazasina cevrildi Her iki terefin bu narahatliqlari 1902 ci ilde Yaponiya ve Boyuk Britaniya arasinda muqavile ile neticelendi Muqavile ilk novbede Uzaq Serqde status kvonu saxlamaq meqsedi dasiyirdi Muqavileye esasen eger bir dovlet oz movqeyini tehdid eden xarici hucumla qarsilasarsa diger dovlet biteref qalacaq Lakin basqa bir beynelxalq guc tecavuzkari destekleseydi diger dovlet mudaxile ederdi 20 ci esrin evvellerinde imzalanmis bu muqavile Britaniya Imperiyasinin qlobal miqyasda status kvonu saxlamaq ucun indi ittifaqlara ehtiyac duydugunu ve ehtiyac duymaga basladigini aciq sekilde numayis etdirir Bunu Britaniya Imperiyasinin tenezzulunun ilk elametlerinden biri kimi de gormek olar Istinadlar span Transsib Handbook How much it come to Russian nation www transsib ru 24 sentyabr 2006 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 iyul 2025 Kateqoriya