İzotop (yun.ισος — «bərabər», «eyni» və τόπeος — «yer») — nüvədəneytronların sayı olmaqla bir kimyəvi elementin müxtəlif atomları. Mendeleyev kimyəvi elementlər cədvəlində eyni yerdə olduqlarına görə belə adlanırlar. Bəzi izotoplar öz məxsusi adlarına malikdirlər (məsələn, deyteri, aktinon).
Atomun əsas kütləsi onun nüvəsində cəmləşir. Nüvə öz növbəsində müsbət yüklü protonlardan və neytral neytronlardan ibarətdir. Protonlar eyni sayda mənfi yüklü elektronlarla tarazlaşdırılır. Proton və neytronların kütlələrinin cəmi atom kütləsi adlanır.
Nüvəsində eyni sayda proton lakin müxtəlif sayda neytronlar olan atomlar izotop adlanır. İzotoplar stabil və radioaktiv ola bilərlər. Hazırda 300-ə qədər stabil və 1200-dən çox radioaktiv izotop aşkar olunmuşdur. Cüt atom nömrəsinə malik izotopların kütləsi daha çoxdur.
Radioaktiv parçalanma nəzərə alınmazsa, təbiətdə izotopların meydana çıxması buxarlanma, diffuziya, distillasiya, kristallizasiya və biokimyəvi proseslərlə əlaqədardır.
1911-ci ildə Soddi kimyəvi xassələri eyni olan, lakin başqa xassələrinə, xüsusən özünün radioaktivliyinə görə fərqlənən elementlərin mövcud olması imkanı haqqında fərziyyə söyləmişdi. Bu elementləri dövri sistemdə eyni bir xanaya yerləşdirmək lazımdır. Soddi onları izotoplar - yəni eyni bir xananı tutan adlandırmışdır. Soddinin fərziyyəsi bir ildən sonra C.Tomson tərəfindən neon ionlarının elektrik və maqnit sahəsindəki meylinə görə kütləsi dəqiq ölçüldükdən sonra tam təsdiqini tapdı. Tomson aşkar etdi ki, neon iki növ atomların qarışığından ibarətdir. Onların əksəriyyətinin nisbi atom kütləsi 20-yə, cüzi bir qisminin nisbi atom kütləsi isə 22-yə bərabərdir. Nəticədə qarışığın nisbi atom kütləsi 20,2-yə bərabər olur. Eyni kimyəvi xassələrə malik olan atomlar kütlələrinə görə fərqlənirdi. Eyni bir element atomlarının nüvəsində eyni sayda proton olur, lakin bir-birindən neytronlarının sayı ilə fərqlənir. Nüvəsinin yükü eyni, kütlə ədədləri müxtəlif olan eyni bir kimyəvi element atomlarına izotop deyilir. Hər bir izotop iki kəmiyyətlə - kütlə ədədi və sıra nömrəsi ilə xarakterizə olunur: 8O16, 8O17. Yuxarıdakı ədəd nisbi atom kütləsini, yaxud atomun kütlə ədədini, aşağıdakı ədəd isə sıra nömrəsini yaxud nüvənin yükünü göstərir. İzotoplar davamlı ( 1H1, 1H2, 6C12, 8O16, 15P32, 27Co59) və radioaktiv (davamsız) olur. Radioaktiv izotoplar təbii və süni olur. İzotoplar bioloji və kimyəvi tədqiqatlarda nişanlanmış atomlar kimi, radiasiya terapiyasında və nümunələrin yaşını təyin etmək üçün tətbiq olunur.
Fizika ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Avqust 12, 2021
izotop, ισος, bərabər, eyni, τόπeος, nüvədə, neytronların, sayı, olmaqla, kimyəvi, elementin, müxtəlif, atomları, mendeleyev, kimyəvi, elementlər, cədvəlində, eyni, yerdə, olduqlarına, görə, belə, adlanırlar, bəzi, izotoplar, məxsusi, adlarına, malikdirlər, mə. Izotop yun isos beraber eyni ve topeos yer nuvede neytronlarin sayi olmaqla bir kimyevi elementin muxtelif atomlari Mendeleyev kimyevi elementler cedvelinde eyni yerde olduqlarina gore bele adlanirlar Bezi izotoplar oz mexsusi adlarina malikdirler meselen deyteri aktinon Atomun esas kutlesi onun nuvesinde cemlesir Nuve oz novbesinde musbet yuklu protonlardan ve neytral neytronlardan ibaretdir Protonlar eyni sayda menfi yuklu elektronlarla tarazlasdirilir Proton ve neytronlarin kutlelerinin cemi atom kutlesi adlanir Nuvesinde eyni sayda proton lakin muxtelif sayda neytronlar olan atomlar izotop adlanir Izotoplar stabil ve radioaktiv ola bilerler Hazirda 300 e qeder stabil ve 1200 den cox radioaktiv izotop askar olunmusdur Cut atom nomresine malik izotoplarin kutlesi daha coxdur Radioaktiv parcalanma nezere alinmazsa tebietde izotoplarin meydana cixmasi buxarlanma diffuziya distillasiya kristallizasiya ve biokimyevi proseslerle elaqedardir 1911 ci ilde Soddi kimyevi xasseleri eyni olan lakin basqa xasselerine xususen ozunun radioaktivliyine gore ferqlenen elementlerin movcud olmasi imkani haqqinda ferziyye soylemisdi Bu elementleri dovri sistemde eyni bir xanaya yerlesdirmek lazimdir Soddi onlari izotoplar yeni eyni bir xanani tutan adlandirmisdir Soddinin ferziyyesi bir ilden sonra C Tomson terefinden neon ionlarinin elektrik ve maqnit sahesindeki meyline gore kutlesi deqiq olculdukden sonra tam tesdiqini tapdi Tomson askar etdi ki neon iki nov atomlarin qarisigindan ibaretdir Onlarin ekseriyyetinin nisbi atom kutlesi 20 ye cuzi bir qisminin nisbi atom kutlesi ise 22 ye beraberdir Neticede qarisigin nisbi atom kutlesi 20 2 ye beraber olur Eyni kimyevi xasselere malik olan atomlar kutlelerine gore ferqlenirdi Eyni bir element atomlarinin nuvesinde eyni sayda proton olur lakin bir birinden neytronlarinin sayi ile ferqlenir Nuvesinin yuku eyni kutle ededleri muxtelif olan eyni bir kimyevi element atomlarina izotop deyilir Her bir izotop iki kemiyyetle kutle ededi ve sira nomresi ile xarakterize olunur 8O16 8O17 Yuxaridaki eded nisbi atom kutlesini yaxud atomun kutle ededini asagidaki eded ise sira nomresini yaxud nuvenin yukunu gosterir Izotoplar davamli 1H1 1H2 6C12 8O16 15P32 27Co59 ve radioaktiv davamsiz olur Radioaktiv izotoplar tebii ve suni olur Izotoplar bioloji ve kimyevi tedqiqatlarda nisanlanmis atomlar kimi radiasiya terapiyasinda ve numunelerin yasini teyin etmek ucun tetbiq olunur Fizika ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Izotop amp oldid 5929038, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
