Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | ksenon, Xe, 54 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 18, 5, p | |||||
| Xarici görünüşü |  | |||||
| Atom kütləsi | 131.293(6) q/mol | |||||
| Elektron formulu | [Kr] 5s2 4d10 5p6 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | -111.7 °C (161.4 K, -169.1 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | -108.12 °C (165.03 K, -162.62 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
Ksenon (Xe) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 54-cü element. Ksenon havanın daimi komponentləri arasında ən nadiridir. Həmin qrupun elementi olan arqonun hər 100000 atomuna bir ksenon atomu düşür. Amma Yer atmosferi o qədər böyükdür ki, onun tərkibində 2 milyard ton ksenon var. Ksenonun 9 stabil nuklidləri var. Yalnız qalayın nuklidləri bir ədəd çox olub 10-dur. Uran minerallarında ksenonun 133Xe və 135Xe əlavə nuklidləri var. Havadan ksenonun alınması böyük əmək və enerji məsrəfi ilə əlaqədardır. O, yalnız qızıldan 2.5 dəfə ucuz və 25 dəfə gümüşdən baha başa gəlir. Ksenon 1898-ci ildə ingilis kimyaçılar, Vilyam Ramzay və Moris Travers tərəfindən kəşf olunmuşdur və kəşf olunduqdan keçən birinci 64 ildə onu təsirsiz qaz hesab etmişlər (VIIIA qrupun dörd daha yüngül elementlərinə oxşar olaraq). Keçən əsrin 60-cı illərinin əvvəllərində amerika kimyaçısı P.D.Bartled ona diqqət yetirdi ki, ksenon atomunun ionlaşma enerjisi elədir ki, güclü oksidləşdirici ondan elektron qopara bilər. Bu ideya təsdiq olundu; alimlər ksenonun (I) birinci kimyəvi birləşməsini ala bildilər:
Xe + PtF6 = Xe[PtF6]
Sonrakı tədqiqatlar ksenonun onlarca birləşməsini almağa imkan verdi (flüoridləri, oksidləri, turşuları və onların duzları).
Alimlər ksenonun ağrı kəsici və ümumi narkoz üçün istifadə üsulunu işləyib hazırlamışlar.
 | Kimyəvi element haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
54 yod ksenon seziumKr Xe Rn dovri cedvelUmumiAd Isare Nomre ksenon Xe 54Qrup Dovr Blok 18 5 pXarici gorunusuAtom kutlesi 131 293 6 q molElektron formulu Kr 5s2 4d10 5p6Fiziki xasselerHaliSixligi 0 C 101 325 kPa q LErime temperaturu 111 7 C 161 4 K 169 1 F Qaynama temperaturu 108 12 C 165 03 K 162 62 F ElektromenfiliyiOksidlesme derecesiSpektr Ionlasma enerjisi kCmol 1 Ksenon Xe D I Mendeleyevin elementlerin dovri sisteminde 54 cu element Ksenon havanin daimi komponentleri arasinda en nadiridir Hemin qrupun elementi olan arqonun her 100000 atomuna bir ksenon atomu dusur Amma Yer atmosferi o qeder boyukdur ki onun terkibinde 2 milyard ton ksenon var Ksenonun 9 stabil nuklidleri var Yalniz qalayin nuklidleri bir eded cox olub 10 dur Uran minerallarinda ksenonun 133Xe ve 135Xe elave nuklidleri var Havadan ksenonun alinmasi boyuk emek ve enerji mesrefi ile elaqedardir O yalniz qizildan 2 5 defe ucuz ve 25 defe gumusden baha basa gelir Ksenon 1898 ci ilde ingilis kimyacilar Vilyam Ramzay ve Moris Travers terefinden kesf olunmusdur ve kesf olunduqdan kecen birinci 64 ilde onu tesirsiz qaz hesab etmisler VIIIA qrupun dord daha yungul elementlerine oxsar olaraq Kecen esrin 60 ci illerinin evvellerinde amerika kimyacisi P D Bartled ona diqqet yetirdi ki ksenon atomunun ionlasma enerjisi eledir ki guclu oksidlesdirici ondan elektron qopara biler Bu ideya tesdiq olundu alimler ksenonun I birinci kimyevi birlesmesini ala bildiler Xe PtF6 Xe PtF6 Sonraki tedqiqatlar ksenonun onlarca birlesmesini almaga imkan verdi fluoridleri oksidleri tursulari ve onlarin duzlari Alimler ksenonun agri kesici ve umumi narkoz ucun istifade usulunu isleyib hazirlamislar Vikianbarda Ksenon ile elaqeli mediafayllar var Kimyevi element haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin