fbpx
Wikipedia

Yustin

Avqust 12, 2021

Yustín Filósof (Şəhid Yustin; q. yun. Ιουστίνος ὁ Φιλόσοφος; 100[…], Nablus (şəhər) – 165, Roma) — erkən xristian apologeti. İlk dəfə xristian ehkamlarını antik fəlsəfi kateqoriyalarla uyğunlaşdırmaq yolunu tutmuşdur. Tarixin ilahiyyat baxımından izah edilməsinin əsasını qoymuşdur. Müqəddəs kilsə atasıdır.

Müqəddəs Yustin Şəhid
Ιουστίνος ὁ Φιλόσοφος
Doğum tarixi 100[…]
Doğum yeri Flavia Neapolis, Fələstin
Vəfat tarixi 165
Vəfat yeri Roma
Vəfat səbəbi baş kəsmə[d]
Vətəndaşlığı Roma İmperiyası
Elm sahəsi fəlsəfə, ilahiyyat, apologetika
Tanınır Kilsə Atası, apologet
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Erkən xristianlıq
Yunandilli apologetika:

Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil

Xristian ehkamlarının formalaşması
Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər:

Arianlıq • Donatizm

Latın qərbində Kilsə Ataları

Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius
İyeronim Stridonlu • İlarius Piktaviyalı

Xristian rahibliyi • İsihazm

Bioqrafiyası

100-cü ildə Flavia Neapolis (Fələstindəki Nəblusdur) şəhərində bütpərəst ailəsində doğulmuşdur. Ola bilsin onun ata-anası bura Yəhudu savaşlarından sonra şəhəri bərpa etməyə ezam olunmuşdurlar.

"Yəhudi Trifonla dialoq" əsərində öz həyat yolunu təsvir etmişdir. Öncə o stoik, sonra platonçu filosofların tələbəsi olmuşdur. Daha sonra peripatetizmlə və pifaqorçuluqla maraqlanmışdır. Bu təlimlər onun dünyagörüşünün formalaşmasında böyük rol oynamışdırlar.

Fəlsəfələrlə maraqlanan zaman xristianların haqqında çoxlu mənfi şaiyələr eşitmişdir. Ancaq sonra onların əqidələri uğrunda ölümə hazır olmaların şahidi olandan sonra bu şaiyələrə şübhələrla yanaşmağa başlamışdır. Bir kərə Suriyalı xristinla mübahisə aparmışdır. O fəlsəfənin həqiqəti üzə çıxartmadığını və inancın hər şüyun başında olduğunu iddia etmişdir. Bu mübahisə Yustinə çox təsir etmiş və onun xristian olmasına təkan vermişdir.

132-137-ci illər arası Yustin Xristianlığı qəbul edib aktiv missioner fıəaliyyətinə başlamışdır. Bundan sonra çoxlu səfərlər etmiş, İsgəndəriyyə və Efesdə olmuş, sonra Romada yaşamışdır. Burada o öz məktəbini açmış, tələbələr yetişdirmişdir. Onların arasında Tatian da olmuşdur. Bir arada Kressent adlı bir kinik (həqarətçi) fəlsəfi məktəbin nümayəndəsi ilə mübahisələr aparmış və onu biliksizlikdə ittiham etmişdir. Bundan sonra Kressen Yustinə düşmən kəsilmiş və bəzi ehtimallara görə onun təqib edilməsinin səbəbkarı olur.

Roma hamimittəti zaman-zaman xristianlara qarşı təqiblər həyata keçirirdi və bu dinin yayılmasını qarşısını almaq istəyirdi. Ona görə də Yustinin aktiv missioner fəaliyyəti dövlət siyasətinə zidd idi. Ona görə də onu imperatora tabe olmamaqda ittiham edərək həbs etmişdirlər. Sonra ona Cristianlıqdan imtina etmək və bütpərəstliyə qayıtmaq təklif olunmuş, ancaq Yustin bundan imtina etmişdir. Beləliklə o təqribən 165-ci ildə edam olunmuşdur..

Əsərləri

Yustin bir çox kitablarım yazarı olmuşdur. Ancaq onların bəziləri zamanımıza gəlib çatmamışdır.

Onun ən tanınmış kitablarından biri "Dialogus cum Tryphono Judaeo"'dur (Yəhudi Trifonla dialoq). Bu əsər dialoq şıklində yazılmış. Burada xristianla yəhudi çeşidli ilahiyyat problemləri ətrafında fikir mübadiləsi edirlər. Kitab 3 bölümdən ibarətdir. Birincisində Musa qanununun əhəmiyyəti, ikincisində İsanın təbiəti, üçüncüsündə bütpərəstlərin xilas etmə yolları haqqında bəhs edilir.

Yustinin “Apologiyalar” adlı kitabları da vardır. "Birinci apologiya kitabında" Yustin xristianlara qarşı irəli sürülən çeşidli ittihamları (tanrısızlıq, əxlaqsızlıq, cinayətkarlıq kimi) rədd edir, xristianlıqla onların bir araya sığmaması barəsində dəllilər gətirir. "İkinci apologiya" birincisinin davamıdır, Roma senatına ünvanlanmış məktubdur.

Bunlardan başqa Yustina bəzi kitabların müəllifliyini aid edirlər. Ancaq bu məsələ mübahisəlidir.

Fəlsəfə ilə dinin barışdırması

Yustin antik mədəniyyətə rəğbət bəsləyirdi, onun nailiyyətlərini tanıyırdı və onunla xristian ideyasını bir-birinə yaxınlaşdırmaq istəyirdi. Yustinin dünyagörüşünə stoiklərin, yeni platonçuların, yeni pifaqorçuların fəlsəfələri təsir etmişdi. Məsələn, öz «Apologiyasında» o, fəlsəfə haqqında belə yazırdı:

  Xalqlar və hökmdarlar fəlsəfə ilə məşğul olmayana qədər, dövlətlər rifah içində olmayacaqlar  

Fəlsəfə dinin qulluğunda

Ancaq fəlsəfənin əhəmiyyətini qeyd edən Yustin, onu Xristianlığın üstünlüyünün dərk edilməsi üçün istifadə etməyə çağırırdı. Fəlsəfənin verdiyi fikir azadlığı Xristianlığın xalq tərəfindən daha da yaxşı başa düşülüb, yayılması üçün lazımdır, çünki Yustin üçün həqiqət artıq tam aydındır. Onu əqllə deyil, imanla qəbul etmək lazımdır.

Yustin yunan fəlsəfəsini, müdrikliyi inkar etmirdi, lakin onları Xristianlığa nisbətən ikinci dərəcəli hesab edirdi. Fəlsəfə yalnız hakim zümrələr və alimlər üçündürsə, Xristianlığı bütün xalq başa düşür, və onun verdiyi iman insanların qəlbində özünə yer tapır. Filosofların müxtəlif kitabları və məktəbləri olduğu halda, Xristianlığın yalnız bir mənbəyi var – o da Müqəddəs Kitabdır. Müdriklik insan məhsulu olduğu halda, din Tanrı tərəfindən endirilir. Yustininn fikrincə bütün bu amillər xristian müdrikliyidir.

Daha sonra Yustinus, Xristianlığın yunan fəlsəfəsinə nisbətən, daha da çox həqiqətə yaxın olmasını, onun qədimliyində görürdü. Yəni Müqəddəs kitabın peyğəmbərləri yunan filosoflarından öncə yaşamışdırlar və onların İlahi müdrikliyi yunanlara təsir edə bilərdi.

Beləliklə Yustin yunan dünyagörüşü və fəlsəfəsində çoxlu müsbət cəhətlər görürdü. Onun fikrincə, orada Xristian ehkamları ilə üst-üstə düşən, və bu ehkamları təkrarlayan ideyalar vardır, məsələn: Tanrının birliyi, ruhun ölməzliyi, talenin mövcud olması və bunlar kimi başqa ideyalar. Lakin, bu müsbət halları xatırlayaraq, Yustinus, onların köklərini yenə də Xristianlıqda görür. O deyir:

  …hər hansı xeyirli söz bizə, xristianlara məxsusdur.  

Beləliklə Yustin hesab edirdi ki, Platon və digər yunan müdriklərinin ən qiymətli və xristian monoteizmi ilə uyğun gələn fikirləri, əslində onlardan da öncə yaşayan peyğəmbər tərəfindən deyilib. Yunanlar isə o fikirlərlə tanış olub, onları mənimsəmişdilər.

Loqos haqqında

Filon fəlsəfəsində olduğu kimi, Yustin da antik fəlsəfənin Loqosunu Tanrı ilə dünya arasında olan bir vasitəçi kimi qəbul edir. Onun fikrincə, Atanı (Tanrının özünü) əqllə dərk edib, dillə ifadə etmək olmaz. Müqəddəs Kitabda hallanan adları isə (Ata, Rəbb, Yaradıcı və s.) onun siması və ya şəxsiyyətinə deyil, hərəkətlərinə və təcəllilərinə aid edilə bilər. Deməli Ata tamamilə transsendent olaraq, dünya ilə rabitəsini Loqos vasitəsi ilə həyata keçirir. Məhz bu Loqos onun Oğludur və dünyanın yaradılışından öncə doğulmuşdur.

Filondan fərqli olaraq, Yustinus üçün Oğul – İsadır, və o, əbədi olaraq Ata ilə vəhdət təşkil edirdi, sonra isə Ondan ayrıldı. Ayrılandan sonra, Atanın mahiyyətində və tamlığında heç bir əskiklik və yaxud başqa dəyişiklik baş verməmişdir. Bu proses, Yustinin fikrincə, insan tərəfindən deyilən sözə, cümləyə bənzərdir. Loqosun Atadan doğulması işığın bir məşəldən digərinə ötürülməsi kimidir.

Təsiri

Yustinusun fikirləri bir çox hallarda VI əsrdə formalaşan ortodoksal xristian inancı ilə üst-üstə düşürdü. Lakin onun dövründə hələ rəsmi xristian ilahiyyatı formalaşmamışdı.

Beləliklə Yustinus, yunan fəlsəfəsinin bəzi müddəalarının Xristianlıq tərəfindən mənimsənilməsi və həzm edilməsi ənənəsinə qədəm qoyan ilk mütəfəkkirlərdən biri olmuşdur. Sonra bu ənənə Klemens, Origen, Laktansius və Boesius tərəfindən davam etdirilmişdir.

Mənbə

  • Aydın Əlizadə (2007). (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. s. 40-42. ISBN 5-87459-013-7. 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

 
Iustini opera, 1636
  • Aydın Əlizadə (2007). (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. s. 40-42. ISBN 5-87459-013-7. 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
  • Kaye J. Some Account of the Life and Writings of Justin Martyr. — Cambridge, 1853.
  • Donaldson J. A critical history of Christian literature and doctrine from the death of thé Apostles to the Nicene conncil. — London, 1866. — pp. 62–344.
  • Bobichon Ph., Dialogue avec Tryphon (Dialogue with Trypho), édition critique. VOLUME I: Introduction, Texte grec, Traduction, Editions universitaires de Fribourg, 2003 [1]
  • Drummond J. Study in Theological Review, XII (1875), 471 sqq., XIV (1877), 155 sqq., XVI (1879), 360 eqq.
  • Cassel W. R. Supernatural Religion , i . 283—428, ii. 271—316, iii. 15-17 — London, 1875.
  • Westcott B. F. A general survey of the history of the canon of the New Testament . — 1875. — pp. 59–177.
  • Smith W. and Wace H. Dictionary of Christian Biography — Boston, 1877-87 — Vol III, pp. 560–587.
  • Farrar F. W. Lives of the Fathers, I. 93-117. — New York, 1889.
  • Purves G. T. The Testimony of Justin Martyr to Early Christianity . — ib. 1889.
  • Martin M. E. Life of Justin Martyr. — London, 1890.
  • Smith W. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology . — II. 682 687, ib. 1890.
  • Waterman L. The Post-Apostolic Age, pp. 141–156 et passim, New York, 1898.
  • Walker W. Great Men of the Christian Church . — Chicago, 1908.
  • Bellinzoni A. J. The Source of the Agraphon in Justin Martyr’s Dialogue with Trypho 47: 5 // Vigiliae Christianae — Vol. 17, No. 2 (Jun., 1963), pp. 65–70.
  • Barnard L. W. Justin Martyr: His Life and Thought. — Cambridge, 1967. — P. 1-13.
  • Bobichon Ph. L'enseignement juif, païen, hérétique et chrétien dans l'œuvre de Justin Martyr, Revue des Études Augustiniennes 45/2 (1999), pp. 233–259 [2]

Həmdə bax

İstinadlar

  1. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1296"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a>
  2. ↑ Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5731"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96071920"></a>
  3. ↑ AlKindi
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q101207543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104244355"></a>
  4. Reinhold Plummer. Early Christian authors on Samaritans and Samaritanism. — Mohr Siebeck, 2002. — p.14.
  5. Dialogus cum Tryphono Judaeo, 61.
  6. Justin Martyr. — Cambridge University Press, 1967, pp. 10-11.
  7. Dialogus cum Tryphono Judaeo, 3; 7.
  8. Justin Martyr. — Cambridge University Press, 1967, pp. 5-6.
  9. St. Justin Martyr // Catholic Encyclopedia
  10. Justinus. Apologia I, 3[ölü keçid]
  11. Justinus. Apologia II, 13.
  12. Dialogus cum Tryphono Judaeo, 61.

Avqust 12, 2021
yustin, yustín, filósof, şəhid, Ιουστίνος, Φιλόσοφος, nablus, şəhər, roma, erkən, xristian, apologeti, dəfə, xristian, ehkamlarını, antik, fəlsəfi, kateqoriyalarla, uyğunlaşdırmaq, yolunu, tutmuşdur, tarixin, ilahiyyat, baxımından, izah, edilməsinin, əsasını, . Yustin Filosof Sehid Yustin q yun Ioystinos ὁ Filosofos 100 1 2 3 Nablus seher 165 Roma erken xristian apologeti Ilk defe xristian ehkamlarini antik felsefi kateqoriyalarla uygunlasdirmaq yolunu tutmusdur Tarixin ilahiyyat baximindan izah edilmesinin esasini qoymusdur Muqeddes kilse atasidir Muqeddes Yustin SehidIoystinos ὁ FilosofosDogum tarixi 100 1 2 3 Dogum yeri Flavia Neapolis FelestinVefat tarixi 165Vefat yeri RomaVefat sebebi bas kesme d Vetendasligi Roma ImperiyasiElm sahesi felsefe ilahiyyat apologetikaTaninir Kilse Atasi apologet Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta DionisiusKappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse MeclisleriLatin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin AvreliusIyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasi Mundericat 1 Bioqrafiyasi 2 Eserleri 3 Felsefe ile dinin barisdirmasi 4 Felsefe dinin qullugunda 5 Loqos haqqinda 6 Tesiri 7 Menbe 8 Edebiyyat 9 Hemde bax 10 IstinadlarBioqrafiyasi Redakte100 cu ilde Flavia Neapolis Felestindeki Neblusdur seherinde butperest ailesinde dogulmusdur Ola bilsin onun ata anasi bura Yehudu savaslarindan sonra seheri berpa etmeye ezam olunmusdurlar 4 Yehudi Trifonla dialoq 5 eserinde oz heyat yolunu tesvir etmisdir Once o stoik sonra platoncu filosoflarin telebesi olmusdur Daha sonra peripatetizmle ve pifaqorculuqla maraqlanmisdir Bu telimler onun dunyagorusunun formalasmasinda boyuk rol oynamisdirlar 6 Felsefelerle maraqlanan zaman xristianlarin haqqinda coxlu menfi saiyeler esitmisdir Ancaq sonra onlarin eqideleri ugrunda olume hazir olmalarin sahidi olandan sonra bu saiyelere subhelerla yanasmaga baslamisdir Bir kere Suriyali xristinla mubahise aparmisdir O felsefenin heqiqeti uze cixartmadigini ve inancin her suyun basinda oldugunu iddia etmisdir 7 Bu mubahise Yustine cox tesir etmis ve onun xristian olmasina tekan vermisdir 132 137 ci iller arasi Yustin Xristianligi qebul edib aktiv missioner fiealiyyetine baslamisdir Bundan sonra coxlu seferler etmis Isgenderiyye ve Efesde olmus sonra Romada yasamisdir Burada o oz mektebini acmis telebeler yetisdirmisdir Onlarin arasinda Tatian da olmusdur Bir arada Kressent adli bir kinik heqaretci felsefi mektebin numayendesi ile mubahiseler aparmis ve onu biliksizlikde ittiham etmisdir Bundan sonra Kressen Yustine dusmen kesilmis ve bezi ehtimallara gore onun teqib edilmesinin sebebkari olur 8 Roma hamimitteti zaman zaman xristianlara qarsi teqibler heyata kecirirdi ve bu dinin yayilmasini qarsisini almaq isteyirdi Ona gore de Yustinin aktiv missioner fealiyyeti dovlet siyasetine zidd idi Ona gore de onu imperatora tabe olmamaqda ittiham ederek hebs etmisdirler Sonra ona Cristianliqdan imtina etmek ve butperestliye qayitmaq teklif olunmus ancaq Yustin bundan imtina etmisdir Belelikle o teqriben 165 ci ilde edam olunmusdur 9 Eserleri RedakteYustin bir cox kitablarim yazari olmusdur Ancaq onlarin bezileri zamanimiza gelib catmamisdir Onun en taninmis kitablarindan biri Dialogus cum Tryphono Judaeo dur Yehudi Trifonla dialoq Bu eser dialoq siklinde yazilmis Burada xristianla yehudi cesidli ilahiyyat problemleri etrafinda fikir mubadilesi edirler Kitab 3 bolumden ibaretdir Birincisinde Musa qanununun ehemiyyeti ikincisinde Isanin tebieti ucuncusunde butperestlerin xilas etme yollari haqqinda behs edilir Yustinin Apologiyalar adli kitablari da vardir Birinci apologiya kitabinda Yustin xristianlara qarsi ireli surulen cesidli ittihamlari tanrisizliq exlaqsizliq cinayetkarliq kimi redd edir xristianliqla onlarin bir araya sigmamasi baresinde delliler getirir Ikinci apologiya birincisinin davamidir Roma senatina unvanlanmis mektubdur Bunlardan basqa Yustina bezi kitablarin muellifliyini aid edirler Ancaq bu mesele mubahiselidir Felsefe ile dinin barisdirmasi RedakteYustin antik medeniyyete regbet besleyirdi onun nailiyyetlerini taniyirdi ve onunla xristian ideyasini bir birine yaxinlasdirmaq isteyirdi Yustinin dunyagorusune stoiklerin yeni platoncularin yeni pifaqorcularin felsefeleri tesir etmisdi Meselen oz Apologiyasinda o felsefe haqqinda bele yazirdi Xalqlar ve hokmdarlar felsefe ile mesgul olmayana qeder dovletler rifah icinde olmayacaqlar 10 Felsefe dinin qullugunda RedakteAncaq felsefenin ehemiyyetini qeyd eden Yustin onu Xristianligin ustunluyunun derk edilmesi ucun istifade etmeye cagirirdi Felsefenin verdiyi fikir azadligi Xristianligin xalq terefinden daha da yaxsi basa dusulub yayilmasi ucun lazimdir cunki Yustin ucun heqiqet artiq tam aydindir Onu eqlle deyil imanla qebul etmek lazimdir Yustin yunan felsefesini mudrikliyi inkar etmirdi lakin onlari Xristianliga nisbeten ikinci dereceli hesab edirdi Felsefe yalniz hakim zumreler ve alimler ucundurse Xristianligi butun xalq basa dusur ve onun verdiyi iman insanlarin qelbinde ozune yer tapir Filosoflarin muxtelif kitablari ve mektebleri oldugu halda Xristianligin yalniz bir menbeyi var o da Muqeddes Kitabdir Mudriklik insan mehsulu oldugu halda din Tanri terefinden endirilir Yustininn fikrince butun bu amiller xristian mudrikliyidir Daha sonra Yustinus Xristianligin yunan felsefesine nisbeten daha da cox heqiqete yaxin olmasini onun qedimliyinde gorurdu Yeni Muqeddes kitabin peygemberleri yunan filosoflarindan once yasamisdirlar ve onlarin Ilahi mudrikliyi yunanlara tesir ede bilerdi Belelikle Yustin yunan dunyagorusu ve felsefesinde coxlu musbet cehetler gorurdu Onun fikrince orada Xristian ehkamlari ile ust uste dusen ve bu ehkamlari tekrarlayan ideyalar vardir meselen Tanrinin birliyi ruhun olmezliyi talenin movcud olmasi ve bunlar kimi basqa ideyalar Lakin bu musbet hallari xatirlayaraq Yustinus onlarin koklerini yene de Xristianliqda gorur O deyir her hansi xeyirli soz bize xristianlara mexsusdur 11 Belelikle Yustin hesab edirdi ki Platon ve diger yunan mudriklerinin en qiymetli ve xristian monoteizmi ile uygun gelen fikirleri eslinde onlardan da once yasayan peygember terefinden deyilib Yunanlar ise o fikirlerle tanis olub onlari menimsemisdiler Loqos haqqinda RedakteFilon felsefesinde oldugu kimi Yustin da antik felsefenin Loqosunu Tanri ile dunya arasinda olan bir vasiteci kimi qebul edir Onun fikrince Atani Tanrinin ozunu eqlle derk edib dille ifade etmek olmaz Muqeddes Kitabda hallanan adlari ise Ata Rebb Yaradici ve s onun simasi ve ya sexsiyyetine deyil hereketlerine ve tecellilerine aid edile biler Demeli Ata tamamile transsendent olaraq dunya ile rabitesini Loqos vasitesi ile heyata kecirir Mehz bu Loqos onun Ogludur ve dunyanin yaradilisindan once dogulmusdur Filondan ferqli olaraq Yustinus ucun Ogul Isadir ve o ebedi olaraq Ata ile vehdet teskil edirdi sonra ise Ondan ayrildi Ayrilandan sonra Atanin mahiyyetinde ve tamliginda hec bir eskiklik ve yaxud basqa deyisiklik bas vermemisdir Bu proses Yustinin fikrince insan terefinden deyilen soze cumleye benzerdir 12 Loqosun Atadan dogulmasi isigin bir meselden digerine oturulmesi kimidir Tesiri RedakteYustinusun fikirleri bir cox hallarda VI esrde formalasan ortodoksal xristian inanci ile ust uste dusurdu Lakin onun dovrunde hele resmi xristian ilahiyyati formalasmamisdi Belelikle Yustinus yunan felsefesinin bezi muddealarinin Xristianliq terefinden menimsenilmesi ve hezm edilmesi enenesine qedem qoyan ilk mutefekkirlerden biri olmusdur Sonra bu enene Klemens Origen Laktansius ve Boesius terefinden davam etdirilmisdir Menbe RedakteAydin Elizade 2007 Xristianliq tarix ve felsefe PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar s 40 42 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat Redakte Iustini opera 1636 Aydin Elizade 2007 Xristianliq tarix ve felsefe PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar s 40 42 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Kaye J Some Account of the Life and Writings of Justin Martyr Cambridge 1853 Donaldson J A critical history of Christian literature and doctrine from the death of the Apostles to the Nicene conncil London 1866 pp 62 344 Bobichon Ph Dialogue avec Tryphon Dialogue with Trypho edition critique VOLUME I Introduction Texte grec Traduction Editions universitaires de Fribourg 2003 1 Drummond J Study in Theological Review XII 1875 471 sqq XIV 1877 155 sqq XVI 1879 360 eqq Cassel W R Supernatural Religion i 283 428 ii 271 316 iii 15 17 London 1875 Westcott B F A general survey of the history of the canon of the New Testament 1875 pp 59 177 Smith W and Wace H Dictionary of Christian Biography Boston 1877 87 Vol III pp 560 587 Farrar F W Lives of the Fathers I 93 117 New York 1889 Purves G T The Testimony of Justin Martyr to Early Christianity ib 1889 Martin M E Life of Justin Martyr London 1890 Smith W Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology II 682 687 ib 1890 Waterman L The Post Apostolic Age pp 141 156 et passim New York 1898 Walker W Great Men of the Christian Church Chicago 1908 Bellinzoni A J The Source of the Agraphon in Justin Martyr s Dialogue with Trypho 47 5 Vigiliae Christianae Vol 17 No 2 Jun 1963 pp 65 70 Barnard L W Justin Martyr His Life and Thought Cambridge 1967 P 1 13 Bobichon Ph L enseignement juif paien heretique et chretien dans l œuvre de Justin Martyr Revue des Etudes Augustiniennes 45 2 1999 pp 233 259 2 Hemde bax RedakteApologetika Tatian Afinoqor Teofil Irineus Lionlu Ippolit Klement OrigenIstinadlar Redakte 1 2 3 Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia Catalana 1968 lt a href https wikidata org wiki Track P1296 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt 1 2 3 Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas lt a href https wikidata org wiki Track P5731 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q96071920 gt lt a gt 1 2 3 AlKindi lt a href https wikidata org wiki Track Q101207543 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q104244355 gt lt a gt Reinhold Plummer Early Christian authors on Samaritans and Samaritanism Mohr Siebeck 2002 p 14 Dialogus cum Tryphono Judaeo 61 Justin Martyr Cambridge University Press 1967 pp 10 11 Dialogus cum Tryphono Judaeo 3 7 Justin Martyr Cambridge University Press 1967 pp 5 6 St Justin Martyr Catholic Encyclopedia Justinus Apologia I 3 olu kecid Justinus Apologia II 13 Dialogus cum Tryphono Judaeo 61 Menbe https az wikipedia org w index php title Yustin amp oldid 6076773, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.