fbpx
Wikipedia

Azərbaycan klassik musiqisi

Azərbaycan klassik musiqisiklassik musiqinin qollarından biri. XX əsrin əvvəllərində ictimai-siyasi və mədəni yüksəliş şəraitində Üzeyir Hacıbəyov müasir Azərbaycan peşəkar musiqi mədəniyyətinin əsasını qoydu və şifahi ənənəli milli sənətlə bəstəkar yaradıcılığının sintezini yaratdı.

Azərbaycan musiqisi
Ümumi mövzular
Janrlar
Xüsusi formalar
Milli musiqi
Alt janrlar
Media və təqdim etmə
Musiqi festivalları
Musiqi mediasıMədəniyyət TV
Millətçilik və vətənpərvərlik mövzusunda mahnılar
Milli himnAzərbaycan himni

Tarixi

XX əsrin erkən illəri

XX əsrin əvvəllərində ictimai-siyasi və mədəni yüksəliş şəraitində Üzeyir Hacıbəyov müasir Azərbaycan peşəkar musiqi mədəniyyətinin əsasını qoydu və şifahi ənənəli milli sənətlə bəstəkar yaradıcılığının sintezini yaratdı. Sovet dövründə mədəni-maarif işinin musiqi sahəsində geniş vüsət alması ilə maarifçilik hərəkatı sanki yeni bir təzahür formasında üzə çıxır. Üzeyir Hacıbəyov anlayışınca, məqsəd yalnız Avropa texnikası, janrları və formalarında əsər yazmaqda deyil, bu əsərləri qavrayaraq, yeni musiqini anlaya biləcək, onu əxz edərək mənən zənginləşə biləcək, bununla da inkişafı tələb və təmin edəcək kütləvi mədəni-bədii mühitin – elitar deyil, məhz Azərbaycan xalqının bütün zümrələrini əhatə edə biləcək mühitin və dinləyicinin yetişdirilməsi idi.

Yeni Avropa ənənələrinin yeni milli ənənələr kateqoriyasına keçidi təmin edən Ü.Hacıbəyov məhz sovet quruluşunun potensial imkanlarından çox gözəl və qətiyyətlə istifadə etdi. 1900-cü ildə Bakıda açılmış Yermolayevanın musiqi məktəbi ilə yanaşı azad sənətkar Şefferlinqin musiqi məktəbi, azad sənətkar Semyonovun musiqi məktəbi, azad sənətkar Rozinin musiqi məktəbi fəaliyyət göstərirdi. Onların müdavimləri arasında azərbaycanlıların olması haqqında mövcud ədəbiyyatda heç bir məlumat verilmir. Üzeyir Hacıbəyov bu xüsusda yazırdı:

  Bu məktəb (RMC nəzdində Yermolayevanın məktəbi nəzərdə tutulur) Bakıda iyirmi beş sənəlik uzun bir müddət ömr sürüb müntəzəm bir surətdə yaşadığı halda qapılarını musiqi təhsili arzusunda bulunan türk balaları üçün daima bağlı saxlardı. Bu qədər uzun bir zaman içində bu məktəbdə bir nəfər də olsun yerli türklərdən oxuyan və məktəbi bitirən olmadı.  

1920-ci illər

 
Xədicə Qayıbovanın təşkil etdiyi «Şərq musiqi kursları» və ya «Şərq konservatoriyası» isə ənənəvi şərq üslubunda şifahi şəkildə tədris aparırdı.

Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin 1920-30-cu illərini əhatə edən mərhələsi üçün musiqişünaslıqda sabitləşmiş tarixi səciyyə vardır. Bu mərhələ iki onilliyə bölünür: 1920-ci illər – «təşkilatçılıq illəri», 1930-cu illər isə birmənalı olaraq çiçəklənmə mərhələsi kimi qəbul olunmuşdur. Bu tarixi qiymətləndirmə sovet tarixşünaslığının ümumi konsepsiyasına tam uyğun idi.

1920-ci ildə Azərbaycanda Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri, 1921-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, yeni ifaçılıq kollektivləri, 1926-cı ildə isə ölkədə ilk xor yaradılmışdır. Həmin ildə pianoçu Xədicə Qayıbovanın təşkil etdiyi «Şərq musiqi kursları» və ya «Şərq konservatoriyası» isə ənənəvi şərq üslubunda şifahi şəkildə tədris aparırdı. İlkin mənbələr 1920-ci illərdə kifayət qədər geniş əks-səda doğurmuş tarixi polemikanın ilk ümumiləşdirilməsinin Məmməd Səid Ordubadiyə məxsusluğunu qeyd edir. Məhz O, ilk dəfə «Üzeyir bəyin cərəyanı» və «həqiqi şərq musiqidanlığından dəm vuran və onuyla daima işğal edən tar, kamançaçı və xanəndələrin cərəyanıdır» ifadələrini işlətmiş, hər iki istiqamətin qısa da olsa səciyyəsini vermişdir.

Separat inkişaf nəzəriyyəsinin yaradıcıları Aleksandr Ohanezaşvili və Bakıda hələ əsrin əvvəllərindən fəaliyyət göstərən rus musiqiçiləri – S.Paniyev, Nikolayev, Moroz, M.E. Popov, habelə bir çox muğam ifaçıları idi. A.Ohanezaşvili bu tendensiyanın ən fəal ifadəçisi, hətta ideoloqu adlandırıla bilər.

1920-ci ilin iyun ayında «Əxbar»-ın səhifələrində Aleksandr Ohanezaşvili, bir neçə məqalə ilə çıxış etmiş, onun opponentləri Zülfüqar HacıbəyovMəmməd Səid Ordubadi olmuşlar. Xalq Maarif Komissarlığı tərəfindən Konservatoriya nəzdində, A.Ohanezaşvilinin rəhbərliyi ilə Şərq musiqiçiləri İttifaqının yaradılması ideyası Üzeyir Hacıbəyov, Zülfüqar Hacıbəyov, Müslüm Maqomayev tərəfindən dəstəklənmir, İttifaq rəsmi qeydiyyatdan keçmir. Əsas məsələ milli musiqi alətlərində tətbiq olunacaq sistemin fərqliliyindən gedirdi. A.Ohanezaşvili və onun mövqeyinin tərəfdarlarının fikrincə:

  şərq musiqi alatını dəyişilməmiş bir surətdə saxlamaq və həmin alatı notalar ilə çalmaqdan ötrü kitablar hazırlamaq və bizə yetişən şərq muğamatını yazıb musinini nota ilə ifa etmək qaydasını musiqiçilər arasında nəşr etmək lazımdır; tainki bir nəğmə qanuni bir surətdə olaraq məktəblərdə, teatrlarda və evlərdə bir səs versin.  

Konservatoriyada açılmış şərq musiqi bölməsində əsas mübahisə və kəskin fikir ayrılıqları da elə prinsipial xarakter daşıyırdı. Ohanezaşvili şərq musiqi alətlərini dəyişdirmədən saxlamaq, qeyri-temperasiya sistemini rəhbər tutaraq tədrisi təşkil etmək, Üzeyir Hacıbəyov isə tar alətində temperasiya sisteminin tətbiqi ilə tədrisin avropa sisteminə uyğunlaşdırmaqla aparılmasını təklif edirdi. Müzakirələr elə miqyas almışdı ki, M.S.Ordubadi bu məsələ ilə əlaqədar 1920-ci ilin iyulunda böyük məqalə ilə çıxış edərək yazırdı:

  Bir ay yarımdır ki, Vətənimizin yarısı əlifba və Şərq musiqisi məsaili ilə uğraşmaqdadır. Hətta bu günlər bizim qəzetə sütunlarına qədər əksəndaz olub (rezonans doğurub), həftələr ilə bir neçə sütunumuzu işğal elədi.  

Z.Hacıbəyovun cavab və aydınlaşdırma məqsədilə yazdığı böyük bir məqalə hadisələrin əsl mahiyyətini üzə çıxarmağa imkan verir. «Şərq musiqi kursuna dair» məqaləsində əsas məsələ kimi milli musiqi alətlərində, habelə muğamların tədrisində not savadı və not dəqiqliyi imkanlarının istifadə olunması əsaslandırılır və bu sahədə xüsusi bir kitabın yazılmasının zəruriliyini bəyan edir:

  Böylə ki, kitabın təlifi tar alətinin pərdələrini (bəndlərini) – ladı – «fortopyanoya rast edib» qamma və və ladalarını bir səsdə bərabərləşdirib ikmal etdikdən sonra hər bir pərdənin eşidilən səsini ayrı- ayrı nota ilə təyin etməlidir. Həmçinin kamança, zurna və qeyr alətlərin bu tərz üzrə ladaları bəlli olmalıdır.Bu üsul ilə musiqimizi öyrənmək istəyən bir şəxs təbiidir ki, döğru bir yol ilə «Segah», «Çahargah» və qeyri milli havacatımızın hanki pərdədə hanki nota ilə çalınmasını bilib, musiqimizin nə dərəcədə zəki və müqtədir olduğunu başa düşə biləcəkdir.  

1920-ci il iyulun 14-də keçirilmiş böyük bir iclasda hər iki mövqelər üzləşir. Ü.Hacıbəyova qarşı etikadan uzaq ittihamlar irəli sürməkdən çəkinməyən A.Ohanezaşvili öz platformasını qəbul etdirə bilmir. 1920-ci illərdə əsas məsələ azərbaycanlıların musiqi təhsilinə cəlb edilməsi idi. 1920-ci illərin əvvəlində Bakıda Konservatoriya açılanda da vəziyyət dəyişmədi. Üzeyir Hacıbəyov bunu görür və yazırdı:

  Ümumi musiqi sənət təliminin Azərbaycan türkləri arasında nə qədər lazım və vacib olduğunu iqrar edərik... Bunun üçün Azərbaycanın paytaxtı olan Bakıda Konservatoriya deyilən ali musiqi məktəbi açılıbdır. Orada 7 minə qədər mütəəlim və mütəəllimələr şəhərimizin məşhur musiqi müəllimləri vasitəsilə musiqi sənətini öyrənməyə məşğuldurlar. Fəqət bu 7 min nəfər şagirdin ən cüzi qismini təşkil edən müsəlmanlardır.  
 
Üzeyir Hacıbəyov, müasir Azərbaycan peşəkar musiqi sənətinin və milli operasının banisi

Milli musiqi təhsilinin milli xarakter daşıması üçün təhsili rus dili, rus-Avropa modeli çərçivəsindən çıxarıb «Şərq musiqimizdən ibarət olan milli musiqimizin tərəqqisi yolunda elmi, fənni, nəzəri və əməli surətdə çalışmaq» məcrasına yönəltmək işinin təşəbbüskarı və icraçısı Üzeyir Hacıbəyov oldu. Rus dilini bilməyən gənclər hətta qəzetə müraciət edirlər. «Cocuq şikayəti» adlı məqalədə konservatoriyaya qəbul edilmiş iki qardaş və bir bacı yazırdılar:

  Biz nə rusca biliriz, nə də müəllimələrimiz türkcə bilmiyorlar. Ona görə də bizə heç bir şey oyrədə bilmiyorlar. Demək ki, oxuya bilməyəcəyiz. Gərək mədrəsədən çıxaq. Yaxşı olardı ki, biz türk balalarından ötrü xüsusi bir musiqi şöbəsi açılaydı: orada da müəllim və müəllimələrimiz türkcə bilən türk müəllimləri olaydı... biz də böylə bir ali nemətdən məhrum olmayaydıq.  

Məktuba Xalq Maarif komissarı Dadaş Bünyadzadənin cavab verməsi məsələnin doğrudan da böyük təşviş doğurmasından xəbər verirdi:

  Hökumətin ali musiqi mədrəsəsində dərs verənlərin həpsi türkcə bilməyənlərdir. Çalışırıq ki, başqa idarələrimiz kimi buranı da milliləşdirək. Lakin nə edək ki, özümüzdən musiqi müəllimi hazırlamaq çox vaxt istəyor. Hər halda hələlik bir az da olsa ehtiyacatımızı dəf etmək üçün biz bir də Şərq ali musiqi mədrəsəsi açmışıq, bəlkə sizlər gedib orada təhsilə məşğul olasınız.  

1922-ci ildə konservatoriyada şərq bölümü ləğv edildi. Üzeyir Hacıbəyov buna qarşı kəskin etirazını bildirir. O yazırdı:

  Avropa və Şərq konservatoriyalarını birləşdirmək, bir tərəfdən Şərq musiqisinə lazım olan xidməti əsirgəmək, digər tərəfdəndə musiqi sənətinə hamıdan çox ehtiyacı olan türk balalarının təhsilinə mümanəət göstərməkdir.  

Üzeyir Hacıbəyov Azərbaycan dilində tədrisin aparılması, azərbaycanlıların da ali musiqi təhsilində bərabərhüquqlu iştirakını təmin etmək üçün bazanın hazırlanması üçün Türk musiqi məktəbinin açılmasına nail olur. Məhz bu məktəbin yetirmələri sonradan konservatoriyaya daxil olaraq ilk ali təhsilli milli kadrlar kimi milli musiqi mədəniyyətinin müxtəlif sahələrində yeni yollarla inkişafı təmin etdilər.

Klassisist kompleks Ü.Hacıbəyov musiqisində üslubun təməlyüklü komponentidir. Hacıbəyov ənənələrini davam etdirən Asəf Zeynallının da üslubu bu istiqamətdə formalaşırdı. Tədqiqatçı Lalə Rzayeva A.Zeynallı üslubunun «klassisist» xarakteri haqda maraqlı müşahidələr irəli sürür. Eyni zamanda məhz bu mərhələdə artıq gənc bəstəkarların yaradıcılıq maraqlarında formalaşmaqda olan dəst-xətlərində milli üslubun aktivinə sonrakı mərhələdə daxil olacaq üslub prioritetləri də işarələnirdi. Qara Qarayevin, Cövdət Hacıyevin, Niyazinin ilk qələm təşəbbüslərində, Asəf Zeynallının əsərlərində dünya musiqi ənənələrinin yeni qatlarının təsiri aydın hiss olunur. Bu istiqamətdə A.Zeynallının əsərləri bu üslub yeniləşməsinin ilk nümunələri – polifoniya, romantizmlə bağlı dil, janr və forma prinsiplərindən bəhrələnmə ilə diqqəti cəlb edir. Q.Qarayevin «Tsarkoye selo heykəli» fortepiano pyesində, sonatinada Prokofyev üslubu, impressionizm cizgiləri, C.Hacıyevin Simfoniyasında Sergey Prokofyev, Dmitri Şostakoviç üslubunun dramatik simfonizm əlamətləri, Niyazinin fortepiano əsərlərində List-Şopen ənənələri və s. misal ola bilər.

1930-cu illər

1930-cu illər Azərbaycan musiqisinin yeni yüksəliş dövri kimi səciyyələnir. 1931-ci ildə ilk notlu Xalq Çalğı Alətləri Orkestri və Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdində Azərbaycan xalq musiqisini toplamaq və tədqiq etmək məqsədilə elmi-tədqiqat musiqi kabineti edildi. 1934-cü ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı yarandı. 1936-cı ildə rəqs ansamblı və Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası cəmləşdirildi. Daha sonra, 1938-ci ildə Musiqili Komediya Teatrı və Fikrət Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı, 1939-cu ildə isə Xalq Yaradıcılığı evi yaranmışdır. 1930-cu illərin sonu Avropa musiqisinin aparıcı təmayülləri - neoklassisizm, dodekafoniya, seriya texnikası milli zəmində işlənməsi maraqlı sənət tapıntıları ilə nəticələnir.

1940-cı illər

 
Qara Qarayev, İkinci dünya müharibəsindən sonrakı dövr Azərbaycan mədəniyyətinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri.

İkinci dünya müharibəsi dövrü qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik mövzusu mahnılarda, Üzeyir HacıbəyovSəid Rüstəmovun xalq çalğı alətləri üçün yazılmış əsərlərdə, Qara QarayevCövdət Hacıyevin "Vətən" operasında, Qara Qarayev, Cövdət Hacıyev və Soltan Hacıbəyovun Azərbaycan musiqisində simfonik janrın ilk örnəkləri olan — Birinci simfoniyalarında öz əksini tapmışdır. Niyazinin "Xosrov və Şirin" operası, Üzeyir Hacıbəyovun "Sənsiz" və "Sevgili canan" romans qəzəlləri də müharibə illərinin məhsuludur. Yeni qəzəl-romans janrının yaradıcısı Ü.Hacıbəyov bu əsərlərdə nitqi, şeriyyatı yüksək sənətkarlıqla işləyərək musiqi dilinə çevirmiş, deklomasiya ilə kantilena tipli melodiyanın sintezini yaratmışdır.

1944-cü ildə Tiflisdə keçirilən Zaqafqaziya Respublikaları musiqisi ongünlüyündə səslənən Qara Qarayevin, Cövdət Hacıyevin və Soltan Hacıbəyovun təxminən eyni vaxtda meydana gələn birinci simfoniyaları ilk Azərbaycan simfoniyaları kimi tarixdə əhəmiyyətli yer tuturlar. Məhz dodekafoniyanın istifadəsi Qara Qarayevin simfoniyasında öz təzahürünü tapıb. 1946-cı ildə Soltan Hacıbəyovun simfonik yaradıcılığında "2-ci simfoniya" — İkinci dünya müharibəsi mövzusu dramatik planda açılmış, digər simfonik əsərlərinin musiqisi isə parlaq janr boyaları ilə aşılanmışdır.

1950-ci illər

1950-ci illərdə simfonik musiqi sahəsində xüsusi inkişaf qeyd edilir. Dövrün mühüm ictimai-siyasi mövzuları bəstəkarların müxtəlif səpgili simfonik əsərlərində öz ifadəsini tapır. Fikrət Əmirov musiqi tarixində unikal simfonik muğam janrının yaradıcısı kimi məşhurdur. Bəstəkar muğamların məqam, mövzu və digər üslub xüsusiyyətlərini sənətkarcasına simfonik inkişafa uğratmışdır. Əmirov simfonizminə xas orkestr boyalarının əlvanlığı, janr rəngarəngliyi, obraz zənginliyi bu dövrdə yazılan əsərlərində öz ifadəsini tapır.

Bu dövrdə Cövdət Hacıyev simfonizmi obrazlarının dərin psixoloji fikir yönümü, musiqi inkişafının gərgin dramatizmi, melodikasının geniş epikliyi ilə fərqlənir. 1956-cı ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 1-ci qurultayı keçirilir. 1957-ci ildə ilk Dövlət simli kvarteti yaradılır. SSRİ xalq artistləri Firəngiz Əhmədova, Leyla Vəkilova, əməkdar incəsənət xadimi Çingiz Hacıbəyov və başqaları ilə təmsil olunmuş yeni ifaçılar nəsli yetişir.

Xor musiqisinin inkişafında Cahangir Cahangirov "Arazın o tayında" vokal-simfonik poemasının, "Füzuli" və “Nəsimi” kantatalarının, "Sabir" və "Hüseyn Cavid-59" əsərləri ilə əhəmiyyətli rol oynamışdır.

1960-cı illər

1960-ci illər Azərbaycan musiqisi yaşlı nəsil bəstəkarlarının yaradıcılıq fəallığı, yeni bəstəkar qüvvələrinin meydana gəlməsi, bütün janrlarda önəmli uğurlar qazanılması, beynəlxalq əlaqələrin genişlənməsi ilə seçilir.

Qara Qarayev yaradıcılığında 60-cı illərin əvvəllərində ilk əlamətləri «24 prelüd» silsiləsindən axırıncı dəftər, skripka və fortepiano üçün sonata, "Don Kixot" simfonik qravürlərində sezilən üslub dəyişiklikləri – yeni mərhələni açan III simfoniya ilə nəticələnir. Azərbaycan bəstəkarlarının Xruşşov mülayimləşməsi nəticəsində XX əsrin yeni üslub qatları və informasıyası ilə tanışlığının "laboratoriya" mərhələsi başlanır. 1965-ci ildə ifa olunmuş Qara Qarayevin III simfoniyası ilə "yeni Azərbaycan" musiqisinin təməli qoyulur. Bu əsər Azərbaycan bəstəkarları tərəfindən XX əsrin bədii təfəkkürü və dünyagörüşünü əks etdirən ənənələrin fəal mənimsənilməsinə təkan verir. Azərbaycan avanqardı da elə bu illərdə formalaşır.

1970-ci illər

1980-cı illər

1990-cı illər

2000-ci illər

2006-cı ildə Bakıda musiqiçi Mstislav Rostropoviçin təşəbbüsü ilə Şostakoviç Festivalı keçirilmişdir. Festival rus bəstəkarının anadan olmasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuşdur.

2007-ci ildə İtaliyada "Vela festival" festivalında Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin ifasında Üzeyir Hacıbəyov, Qara Qarayev və Fikrət Əmirovun əsərləri uğurla ifa edilmişdir. 2007-ci ildə Bakıda Vokalçıların Bülbül adına Dördüncü Beynəlxalq Müsabiqəsi keçirilmişdir. Bu müsabiqədə Rusiyadan, Ukraynadan, Gürcüstandan, Belarusiyadan, Türkiyədən, Özbəkistandan, Qazaxıstandan 70 vokalçı iştirak edirdi. 2007-ci ildə Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Bakıda Birinci Beynəlxalq Mstislav Rostropoviç Festivalı keçirilmişdir. Festival çərçivəsində Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında bəstəkar Firəngiz Əlizadənin «Qarabağnamə» operasının premyerası keçmişdir. 2007-ci ildə F.Əlizadə "UNESCO"-nun “Dünyanın artisti” adına layiq görülmüşdür.

2009-cu ildən Azərbaycanda Üzeyir Hacıbəyov Beynəlxalq musiqi festivalıQəbələ Musiqi Festivalı keçirilir.

2010-cu illər

 
2013-cü ildə Kannda Azərbaycan mədəniyyəti günləri çərçivəsində klassik musiqi gecəsi

2010-cu illərdə Azərbaycanda klassik musiqi mədəniyyəti böhran dövrünü yaşayır. İdeoloji məngənədən qurtuluş, bəstəkar və ifaçıların öz yaradıcılıq mövqelərinə görə təqibi, dünyaya çıxış və tanınmaq məhdudiyyətinə son qoyulsa da, ideoloji senzura iqtisadi çətinliklərlə əvəz olunub.

2018-ci ildə Azərbaycan klassik musiqisi ilk dəfə Nigeriyada səslənib.

Azərbaycan klassik musiqisinin janrları

Əsas məqalə: Simfonik muğam

1948-ci ildə bəstəkar Fikrət ƏmirovŞur” və “Kürd ovşarısimfonik muğamlarında ilkin mənbəyə istinad edərək bu əsərləri özünəməxsus bəstəkarlıq texnikası yaradıcı təxəyyülü ilə zənginləşdirmiş, orkestr boyalarının əlvanlığına nail olmuşdur. 1971-ci ildə O, “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamında muğam şöbələrini kontrakt ardıcıllıq prinsipini saxlamış, meldokiasını kiçik lövhələrlə şərh edərək muğamı sərbəst inkişaf etdirmişdir.

Simfonik muğam – iki musiqi məntiqinin həyata keçirilmiş sintezidir, qavrayışın iki növünün qarşılıqlı əlaqəsidir. Üslub planında simfonik muğamlar avropa coxsəsliyinin və ənənəvi şərq monodiyasının əlaqəsini müvəqqəti-məkan kimi nümayiş etdirir. Tematizm planında, simfonik muğamlarda sitatlar muğam ənənəsinin kanon improvizasiyasına istinad edir. Sitat muğam improvizasiyasını əks etdirir, lakin ənənəvi deyil, ümumiləşmiş, ilkin mənbənin tematik modelinin bəstəkar təfəkkürü ilə fərdiləsimiş şəkildə verilir. Simfonik muğamlarda sitat simvolik əlavə kimi qeyd edilmir. Muğam üslubu müəllif təfəkkürünün ayrılmaz komponentinə çevrilir.

Görkəmli sənətçilər

Şəxslər

Bəstəkarlar

Dirijorlar

Musiqiçilər

Orkestrlar

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. . www.azerbaijan.az. www.azerbaijan.az. 9 January 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  2. "XX ƏSRİN 20-30-CU İLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCANDA MUSİQİ-TARİXİ PROSESLƏR HAQQINDA BƏZİ QEYDLƏR". www.musigi-dunya.az. www.musigi-dunya.az. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  3. Üzeyir Hacıbəyov. Azərbaycanda musiqi təhsili. Əsərləri. II cild. Bakı: Azərb SSR Elmlər Akadem. Nəşr., 1965
  4. M.S.Ordubadi. Biz tələsirik. // Əxbar, Bakı, 1920, 28 iyul
  5. A. Ohanezaşvili. Müttəhid qüvvə ilə vahid yol seçməlidir // Əxbar, Bakı, 1920, 24 iyul
  6. Z. Hacıbəyov. Sənaye-nəfisə və musiqi qismi. // Əxbar, Bakı, 1920, 26 iyun
  7. Ü. Hacıbəyov. Vəzifeyi-musiqiyyəmizə aid məsələlər. Əsərləri. II cild. Bakı: Azərb SSR Elmlər Akadem. Nəşr., 1965
  8. B.Racibzadə. Cocuq şikayəti. «Kommunist» qəzeti, 1921, 10 mart
  9. D.Bünyadzadə. Məktub. «Kommunist» qəzeti, 1921, 16 mart
  10. Ü.Hacıbəyli. Konservatoriyaların birləşdirilməsinə dair. «Kommunist» qəzeti, 1922, 14 iyul
  11. "XX ƏSR AZƏRBAYCAN MUSIQISININ DÖVRLƏŞDIRILMƏSINƏ DAIR MÜLAHIZƏLƏR". www.musigi-dunya.az. www.musigi-dunya.az. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  12. . shrem.io.ua. shrem.io.ua. 1 March 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  13. Məhərrəmova, Təranə. "Qədim, zəngin və özünəməxsus mədəniyyət". anl.az. Kaspi. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  14. Nizami Cəfərov. Azərbaycanşünaslığa qiriş. Bakı, AzAtaM.2002. s.470.
  15. "Uzeyir Hajibeyov International Music Festival". Austrian Embassy Baku.
  16. "3rd Uzeyir Hajibeyli International Music Festival in Baku". APA. 2012-07-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  17. . News.Az. 2010-07-20. 2010-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  18. Khalilova, Aynur. "ZAMAN HƏRƏKƏT TƏLƏB EDIR…". www.musigi-dunya.az. www.musigi-dunya.az. İstifadə tarixi: 14 January 2016.
  19. "Azərbaycan klassik musiqisi ilk dəfə Nigeriyada səslənib". sia.az. sia.az. İstifadə tarixi: 31 iyul 2018.
  20. Mir-Bağırzadə S.A. İncəsənət tarixi. Dərslik. Bakı, MSA, 2012.
  21. Maharramova, Inara. "F.ƏMIROVUN SIMFONIK MUĞAMLARININ BƏZI ÜSLUB XÜSUSIYYƏTLƏRI". www.musigi-dunya.az. www.musigi-dunya.az. İstifadə tarixi: 23 January 2016.

azərbaycan, klassik, musiqisi, klassik, musiqinin, qollarından, biri, əsrin, əvvəllərində, ictimai, siyasi, mədəni, yüksəliş, şəraitində, üzeyir, hacıbəyov, müasir, azərbaycan, peşəkar, musiqi, mədəniyyətinin, əsasını, qoydu, şifahi, ənənəli, milli, sənətlə, b. Azerbaycan klassik musiqisi klassik musiqinin qollarindan biri XX esrin evvellerinde ictimai siyasi ve medeni yukselis seraitinde Uzeyir Hacibeyov muasir Azerbaycan pesekar musiqi medeniyyetinin esasini qoydu ve sifahi eneneli milli senetle bestekar yaradiciliginin sintezini yaratdi 1 Azerbaycan musiqisiUmumi movzularBalet Mugam ucluyu Musiqi aletleri Reqsler Tar ifaciliq seneti Boyuk simfonik orkestr ucun konsert Soltan Hacibeyov Boyuk simfonik orkestr ucun uvertura Soltan Hacibeyov Fuzuli kantatasi Gulustan Bayati Siraz Min bir gece balet Sevil opera JanrlarCaz Dini Herbi Hip hop Klassik Opera Pop Rok Xalq musiqisiXususi formalarMilli musiqiAsiq musiqisi Meyxana MugamAlt janrlarCaz mugam Mugam operasi Simfonik mugamMedia ve teqdim etmeMusiqi festivallariBaki Caz Festivali Baki payizi Xari bulbul festivali Beynelxalq mugam festivali Hacibeyov musiqi festivali Qebele Musiqi Festivali Qizil payiz 69Musiqi mediasiMedeniyyet TVMilletcilik ve vetenperverlik movzusunda mahnilarMilli himnAzerbaycan himnibmr Mundericat 1 Tarixi 1 1 XX esrin erken illeri 1 2 1920 ci iller 1 3 1930 cu iller 1 4 1940 ci iller 1 5 1950 ci iller 1 6 1960 ci iller 1 7 1970 ci iller 1 8 1980 ci iller 1 9 1990 ci iller 1 10 2000 ci iller 1 11 2010 cu iller 2 Azerbaycan klassik musiqisinin janrlari 3 Gorkemli senetciler 3 1 Sexsler 3 1 1 Bestekarlar 3 1 2 Dirijorlar 3 1 3 Musiqiciler 3 2 Orkestrlar 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarTarixi RedakteXX esrin erken illeri Redakte XX esrin evvellerinde ictimai siyasi ve medeni yukselis seraitinde Uzeyir Hacibeyov muasir Azerbaycan pesekar musiqi medeniyyetinin esasini qoydu ve sifahi eneneli milli senetle bestekar yaradiciliginin sintezini yaratdi 1 Sovet dovrunde medeni maarif isinin musiqi sahesinde genis vuset almasi ile maarifcilik herekati sanki yeni bir tezahur formasinda uze cixir 2 Uzeyir Hacibeyov anlayisinca meqsed yalniz Avropa texnikasi janrlari ve formalarinda eser yazmaqda deyil bu eserleri qavrayaraq yeni musiqini anlaya bilecek onu exz ederek menen zenginlese bilecek bununla da inkisafi teleb ve temin edecek kutlevi medeni bedii muhitin elitar deyil mehz Azerbaycan xalqinin butun zumrelerini ehate ede bilecek muhitin ve dinleyicinin yetisdirilmesi idi 2 Yeni Avropa enenelerinin yeni milli eneneler kateqoriyasina kecidi temin eden U Hacibeyov mehz sovet qurulusunun potensial imkanlarindan cox gozel ve qetiyyetle istifade etdi 2 1900 cu ilde Bakida acilmis Yermolayevanin musiqi mektebi ile yanasi azad senetkar Sefferlinqin musiqi mektebi azad senetkar Semyonovun musiqi mektebi azad senetkar Rozinin musiqi mektebi fealiyyet gosterirdi Onlarin mudavimleri arasinda azerbaycanlilarin olmasi haqqinda movcud edebiyyatda hec bir melumat verilmir 2 Uzeyir Hacibeyov bu xususda yazirdi Bu mekteb RMC nezdinde Yermolayevanin mektebi nezerde tutulur Bakida iyirmi bes senelik uzun bir muddet omr surub muntezem bir suretde yasadigi halda qapilarini musiqi tehsili arzusunda bulunan turk balalari ucun daima bagli saxlardi Bu qeder uzun bir zaman icinde bu mektebde bir nefer de olsun yerli turklerden oxuyan ve mektebi bitiren olmadi 3 1920 ci iller Redakte Xedice Qayibovanin teskil etdiyi Serq musiqi kurslari ve ya Serq konservatoriyasi ise enenevi serq uslubunda sifahi sekilde tedris aparirdi Azerbaycan musiqi medeniyyetinin 1920 30 cu illerini ehate eden merhelesi ucun musiqisunasliqda sabitlesmis tarixi seciyye vardir 2 Bu merhele iki onilliye bolunur 1920 ci iller teskilatciliq illeri 1930 cu iller ise birmenali olaraq ciceklenme merhelesi kimi qebul olunmusdur 2 Bu tarixi qiymetlendirme sovet tarixsunasliginin umumi konsepsiyasina tam uygun idi 2 1920 ci ilde Azerbaycanda Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri 1921 ci ilde Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasi yeni ifaciliq kollektivleri 1926 ci ilde ise olkede ilk xor yaradilmisdir 1 Hemin ilde pianocu Xedice Qayibovanin teskil etdiyi Serq musiqi kurslari ve ya Serq konservatoriyasi ise enenevi serq uslubunda sifahi sekilde tedris aparirdi 2 Ilkin menbeler 1920 ci illerde kifayet qeder genis eks seda dogurmus tarixi polemikanin ilk umumilesdirilmesinin Memmed Seid Ordubadiye mexsuslugunu qeyd edir Mehz O ilk defe Uzeyir beyin cereyani ve heqiqi serq musiqidanligindan dem vuran ve onuyla daima isgal eden tar kamancaci ve xanendelerin cereyanidir ifadelerini isletmis her iki istiqametin qisa da olsa seciyyesini vermisdir 4 Separat inkisaf nezeriyyesinin yaradicilari Aleksandr Ohanezasvili ve Bakida hele esrin evvellerinden fealiyyet gosteren rus musiqicileri S Paniyev Nikolayev Moroz M E Popov habele bir cox mugam ifacilari idi 2 A Ohanezasvili bu tendensiyanin en feal ifadecisi hetta ideoloqu adlandirila biler 2 1920 ci ilin iyun ayinda Exbar in sehifelerinde Aleksandr Ohanezasvili bir nece meqale ile cixis etmis onun opponentleri Zulfuqar Hacibeyov ve Memmed Seid Ordubadi olmuslar 4 Xalq Maarif Komissarligi terefinden Konservatoriya nezdinde A Ohanezasvilinin rehberliyi ile Serq musiqicileri Ittifaqinin yaradilmasi ideyasi Uzeyir Hacibeyov Zulfuqar Hacibeyov Muslum Maqomayev terefinden desteklenmir Ittifaq resmi qeydiyyatdan kecmir 4 Esas mesele milli musiqi aletlerinde tetbiq olunacaq sistemin ferqliliyinden gedirdi 2 A Ohanezasvili ve onun movqeyinin terefdarlarinin fikrince serq musiqi alatini deyisilmemis bir suretde saxlamaq ve hemin alati notalar ile calmaqdan otru kitablar hazirlamaq ve bize yetisen serq mugamatini yazib musinini nota ile ifa etmek qaydasini musiqiciler arasinda nesr etmek lazimdir tainki bir negme qanuni bir suretde olaraq mekteblerde teatrlarda ve evlerde bir ses versin 5 Konservatoriyada acilmis serq musiqi bolmesinde esas mubahise ve keskin fikir ayriliqlari da ele prinsipial xarakter dasiyirdi 2 Ohanezasvili serq musiqi aletlerini deyisdirmeden saxlamaq qeyri temperasiya sistemini rehber tutaraq tedrisi teskil etmek Uzeyir Hacibeyov ise tar aletinde temperasiya sisteminin tetbiqi ile tedrisin avropa sistemine uygunlasdirmaqla aparilmasini teklif edirdi 2 Muzakireler ele miqyas almisdi ki M S Ordubadi bu mesele ile elaqedar 1920 ci ilin iyulunda boyuk meqale ile cixis ederek yazirdi Bir ay yarimdir ki Vetenimizin yarisi elifba ve Serq musiqisi mesaili ile ugrasmaqdadir Hetta bu gunler bizim qezete sutunlarina qeder eksendaz olub rezonans dogurub hefteler ile bir nece sutunumuzu isgal eledi 4 Z Hacibeyovun cavab ve aydinlasdirma meqsedile yazdigi boyuk bir meqale hadiselerin esl mahiyyetini uze cixarmaga imkan verir 2 Serq musiqi kursuna dair meqalesinde esas mesele kimi milli musiqi aletlerinde habele mugamlarin tedrisinde not savadi ve not deqiqliyi imkanlarinin istifade olunmasi esaslandirilir ve bu sahede xususi bir kitabin yazilmasinin zeruriliyini beyan edir Boyle ki kitabin telifi tar aletinin perdelerini bendlerini ladi fortopyanoya rast edib qamma ve ve ladalarini bir sesde beraberlesdirib ikmal etdikden sonra her bir perdenin esidilen sesini ayri ayri nota ile teyin etmelidir Hemcinin kamanca zurna ve qeyr aletlerin bu terz uzre ladalari belli olmalidir Bu usul ile musiqimizi oyrenmek isteyen bir sexs tebiidir ki dogru bir yol ile Segah Cahargah ve qeyri milli havacatimizin hanki perdede hanki nota ile calinmasini bilib musiqimizin ne derecede zeki ve muqtedir oldugunu basa duse bilecekdir 6 1920 ci il iyulun 14 de kecirilmis boyuk bir iclasda her iki movqeler uzlesir 2 U Hacibeyova qarsi etikadan uzaq ittihamlar ireli surmekden cekinmeyen A Ohanezasvili oz platformasini qebul etdire bilmir 2 1920 ci illerde esas mesele azerbaycanlilarin musiqi tehsiline celb edilmesi idi 2 1920 ci illerin evvelinde Bakida Konservatoriya acilanda da veziyyet deyismedi 2 Uzeyir Hacibeyov bunu gorur ve yazirdi Umumi musiqi senet teliminin Azerbaycan turkleri arasinda ne qeder lazim ve vacib oldugunu iqrar ederik Bunun ucun Azerbaycanin paytaxti olan Bakida Konservatoriya deyilen ali musiqi mektebi acilibdir Orada 7 mine qeder muteelim ve muteellimeler seherimizin meshur musiqi muellimleri vasitesile musiqi senetini oyrenmeye mesguldurlar Feqet bu 7 min nefer sagirdin en cuzi qismini teskil eden muselmanlardir 7 Uzeyir Hacibeyov muasir Azerbaycan pesekar musiqi senetinin ve milli operasinin banisi Milli musiqi tehsilinin milli xarakter dasimasi ucun tehsili rus dili rus Avropa modeli cercivesinden cixarib Serq musiqimizden ibaret olan milli musiqimizin tereqqisi yolunda elmi fenni nezeri ve emeli suretde calismaq 7 mecrasina yoneltmek isinin tesebbuskari ve icracisi Uzeyir Hacibeyov oldu 2 Rus dilini bilmeyen gencler hetta qezete muraciet edirler Cocuq sikayeti adli meqalede konservatoriyaya qebul edilmis iki qardas ve bir baci yazirdilar Biz ne rusca biliriz ne de muellimelerimiz turkce bilmiyorlar Ona gore de bize hec bir sey oyrede bilmiyorlar Demek ki oxuya bilmeyeceyiz Gerek medreseden cixaq Yaxsi olardi ki biz turk balalarindan otru xususi bir musiqi sobesi acilaydi orada da muellim ve muellimelerimiz turkce bilen turk muellimleri olaydi biz de boyle bir ali nemetden mehrum olmayaydiq 8 Mektuba Xalq Maarif komissari Dadas Bunyadzadenin cavab vermesi meselenin dogrudan da boyuk tesvis dogurmasindan xeber verirdi Hokumetin ali musiqi medresesinde ders verenlerin hepsi turkce bilmeyenlerdir Calisiriq ki basqa idarelerimiz kimi burani da millilesdirek Lakin ne edek ki ozumuzden musiqi muellimi hazirlamaq cox vaxt isteyor Her halda helelik bir az da olsa ehtiyacatimizi def etmek ucun biz bir de Serq ali musiqi medresesi acmisiq belke sizler gedib orada tehsile mesgul olasiniz 9 1922 ci ilde konservatoriyada serq bolumu legv edildi Uzeyir Hacibeyov buna qarsi keskin etirazini bildirir O yazirdi Avropa ve Serq konservatoriyalarini birlesdirmek bir terefden Serq musiqisine lazim olan xidmeti esirgemek diger terefdende musiqi senetine hamidan cox ehtiyaci olan turk balalarinin tehsiline mumaneet gostermekdir 10 Uzeyir Hacibeyov Azerbaycan dilinde tedrisin aparilmasi azerbaycanlilarin da ali musiqi tehsilinde beraberhuquqlu istirakini temin etmek ucun bazanin hazirlanmasi ucun Turk musiqi mektebinin acilmasina nail olur 2 Mehz bu mektebin yetirmeleri sonradan konservatoriyaya daxil olaraq ilk ali tehsilli milli kadrlar kimi milli musiqi medeniyyetinin muxtelif sahelerinde yeni yollarla inkisafi temin etdiler 2 Klassisist kompleks U Hacibeyov musiqisinde uslubun temelyuklu komponentidir 11 Hacibeyov enenelerini davam etdiren Asef Zeynallinin da uslubu bu istiqametde formalasirdi 11 Tedqiqatci Lale Rzayeva A Zeynalli uslubunun klassisist xarakteri haqda maraqli musahideler ireli surur 11 Eyni zamanda mehz bu merhelede artiq genc bestekarlarin yaradiciliq maraqlarinda formalasmaqda olan dest xetlerinde milli uslubun aktivine sonraki merhelede daxil olacaq uslub prioritetleri de isarelenirdi 11 Qara Qarayevin Covdet Haciyevin Niyazinin ilk qelem tesebbuslerinde Asef Zeynallinin eserlerinde dunya musiqi enenelerinin yeni qatlarinin tesiri aydin hiss olunur 11 Bu istiqametde A Zeynallinin eserleri bu uslub yenilesmesinin ilk numuneleri polifoniya romantizmle bagli dil janr ve forma prinsiplerinden behrelenme ile diqqeti celb edir 11 Q Qarayevin Tsarkoye selo heykeli fortepiano pyesinde sonatinada Prokofyev uslubu impressionizm cizgileri C Haciyevin Simfoniyasinda Sergey Prokofyev Dmitri Sostakovic uslubunun dramatik simfonizm elametleri Niyazinin fortepiano eserlerinde List Sopen eneneleri ve s misal ola biler 11 1930 cu iller Redakte 1930 cu iller Azerbaycan musiqisinin yeni yukselis dovri kimi seciyyelenir 1 1931 ci ilde ilk notlu Xalq Calgi Aletleri Orkestri ve Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasi nezdinde Azerbaycan xalq musiqisini toplamaq ve tedqiq etmek meqsedile elmi tedqiqat musiqi kabineti edildi 1 1934 cu ilde Azerbaycan Bestekarlar Ittifaqi yarandi 1 1936 ci ilde reqs ansambli ve Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi cemlesdirildi 1 Daha sonra 1938 ci ilde Musiqili Komediya Teatri ve Fikret Emirov adina Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansambli 1939 cu ilde ise Xalq Yaradiciligi evi yaranmisdir 1 12 1930 cu illerin sonu Avropa musiqisinin aparici temayulleri neoklassisizm dodekafoniya seriya texnikasi milli zeminde islenmesi maraqli senet tapintilari ile neticelenir 13 1940 ci iller Redakte Qara Qarayev Ikinci dunya muharibesinden sonraki dovr Azerbaycan medeniyyetinin en gorkemli numayendelerinden biri Ikinci dunya muharibesi dovru qehremanliq ve vetenperverlik movzusu mahnilarda Uzeyir Hacibeyov ve Seid Rustemovun xalq calgi aletleri ucun yazilmis eserlerde Qara Qarayev ve Covdet Haciyevin Veten operasinda Qara Qarayev Covdet Haciyev ve Soltan Hacibeyovun Azerbaycan musiqisinde simfonik janrin ilk ornekleri olan Birinci simfoniyalarinda oz eksini tapmisdir 1 Niyazinin Xosrov ve Sirin operasi Uzeyir Hacibeyovun Sensiz ve Sevgili canan romans qezelleri de muharibe illerinin mehsuludur 1 Yeni qezel romans janrinin yaradicisi U Hacibeyov bu eserlerde nitqi seriyyati yuksek senetkarliqla isleyerek musiqi diline cevirmis deklomasiya ile kantilena tipli melodiyanin sintezini yaratmisdir 1 1944 cu ilde Tiflisde kecirilen Zaqafqaziya Respublikalari musiqisi ongunluyunde seslenen Qara Qarayevin Covdet Haciyevin ve Soltan Hacibeyovun texminen eyni vaxtda meydana gelen birinci simfoniyalari ilk Azerbaycan simfoniyalari kimi tarixde ehemiyyetli yer tuturlar 13 Mehz dodekafoniyanin istifadesi Qara Qarayevin simfoniyasinda oz tezahurunu tapib 13 1946 ci ilde Soltan Hacibeyovun simfonik yaradiciliginda 2 ci simfoniya Ikinci dunya muharibesi movzusu dramatik planda acilmis diger simfonik eserlerinin musiqisi ise parlaq janr boyalari ile asilanmisdir 1 1950 ci iller Redakte 1950 ci illerde simfonik musiqi sahesinde xususi inkisaf qeyd edilir Dovrun muhum ictimai siyasi movzulari bestekarlarin muxtelif sepgili simfonik eserlerinde oz ifadesini tapir 1 Fikret Emirov musiqi tarixinde unikal simfonik mugam janrinin yaradicisi kimi meshurdur 1 Bestekar mugamlarin meqam movzu ve diger uslub xususiyyetlerini senetkarcasina simfonik inkisafa ugratmisdir 1 Emirov simfonizmine xas orkestr boyalarinin elvanligi janr rengarengliyi obraz zenginliyi bu dovrde yazilan eserlerinde oz ifadesini tapir 1 Bu dovrde Covdet Haciyev simfonizmi obrazlarinin derin psixoloji fikir yonumu musiqi inkisafinin gergin dramatizmi melodikasinin genis epikliyi ile ferqlenir 1 1956 ci ilde Azerbaycan Bestekarlar Ittifaqinin 1 ci qurultayi kecirilir 1 1957 ci ilde ilk Dovlet simli kvarteti yaradilir SSRI xalq artistleri Firengiz Ehmedova Leyla Vekilova emekdar incesenet xadimi Cingiz Hacibeyov ve basqalari ile temsil olunmus yeni ifacilar nesli yetisir 1 Xor musiqisinin inkisafinda Cahangir Cahangirov Arazin o tayinda vokal simfonik poemasinin Fuzuli ve Nesimi kantatalarinin Sabir ve Huseyn Cavid 59 eserleri ile ehemiyyetli rol oynamisdir 13 1960 ci iller Redakte Soldan saga Cahangir Cahangirov Tofiq Quliyev Azer Rzayev Seid Rustemov Soltan Hacibeyov Niyazi Qara Qarayev 1965 ci il 1960 ci iller Azerbaycan musiqisi yasli nesil bestekarlarinin yaradiciliq fealligi yeni bestekar quvvelerinin meydana gelmesi butun janrlarda onemli ugurlar qazanilmasi beynelxalq elaqelerin genislenmesi ile secilir 1 Qara Qarayev yaradiciliginda 60 ci illerin evvellerinde ilk elametleri 24 prelud silsilesinden axirinci defter skripka ve fortepiano ucun sonata Don Kixot simfonik qravurlerinde sezilen uslub deyisiklikleri yeni merheleni acan III simfoniya ile neticelenir 11 Azerbaycan bestekarlarinin Xrussov mulayimlesmesi neticesinde XX esrin yeni uslub qatlari ve informasiyasi ile tanisliginin laboratoriya merhelesi baslanir 11 1965 ci ilde ifa olunmus Qara Qarayevin III simfoniyasi ile yeni Azerbaycan musiqisinin temeli qoyulur 11 Bu eser Azerbaycan bestekarlari terefinden XX esrin bedii tefekkuru ve dunyagorusunu eks etdiren enenelerin feal menimsenilmesine tekan verir 11 Azerbaycan avanqardi da ele bu illerde formalasir 14 1970 ci iller Redakte Bu altbasligi genislendirmek lazimdir 1980 ci iller Redakte Bu altbasligi genislendirmek lazimdir 1990 ci iller Redakte Bu altbasligi genislendirmek lazimdir 2000 ci iller Redakte 2010 cu ilde Qebele Musiqi Festivali 2006 ci ilde Bakida musiqici Mstislav Rostropovicin tesebbusu ile Sostakovic Festivali kecirilmisdir 1 Festival rus bestekarinin anadan olmasinin 100 illik yubileyine hesr olunmusdur 1 2007 ci ilde Italiyada Vela festival festivalinda Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestrinin ifasinda Uzeyir Hacibeyov Qara Qarayev ve Fikret Emirovun eserleri ugurla ifa edilmisdir 1 2007 ci ilde Bakida Vokalcilarin Bulbul adina Dorduncu Beynelxalq Musabiqesi kecirilmisdir 1 Bu musabiqede Rusiyadan Ukraynadan Gurcustandan Belarusiyadan Turkiyeden Ozbekistandan Qazaxistandan 70 vokalci istirak edirdi 1 2007 ci ilde Heyder Eliyev Fondunun teskilatciligi ile Bakida Birinci Beynelxalq Mstislav Rostropovic Festivali kecirilmisdir 1 Festival cercivesinde Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinda bestekar Firengiz Elizadenin Qarabagname operasinin premyerasi kecmisdir 1 2007 ci ilde F Elizade UNESCO nun Dunyanin artisti adina layiq gorulmusdur 1 2009 cu ilden Azerbaycanda Uzeyir Hacibeyov Beynelxalq musiqi festivali ve Qebele Musiqi Festivali kecirilir 15 16 17 2010 cu iller Redakte 2013 cu ilde Kannda Azerbaycan medeniyyeti gunleri cercivesinde klassik musiqi gecesi 2010 cu illerde Azerbaycanda klassik musiqi medeniyyeti bohran dovrunu yasayir 18 Ideoloji mengeneden qurtulus bestekar ve ifacilarin oz yaradiciliq movqelerine gore teqibi dunyaya cixis ve taninmaq mehdudiyyetine son qoyulsa da ideoloji senzura iqtisadi cetinliklerle evez olunub 18 2018 ci ilde Azerbaycan klassik musiqisi ilk defe Nigeriyada seslenib 19 Azerbaycan klassik musiqisinin janrlari RedakteEsas meqale Simfonik mugam1948 ci ilde bestekar Fikret Emirov Sur ve Kurd ovsari simfonik mugamlarinda ilkin menbeye istinad ederek bu eserleri ozunemexsus bestekarliq texnikasi yaradici texeyyulu ile zenginlesdirmis orkestr boyalarinin elvanligina nail olmusdur 20 1971 ci ilde O Gulustan Bayati Siraz simfonik mugaminda mugam sobelerini kontrakt ardicilliq prinsipini saxlamis meldokiasini kicik lovhelerle serh ederek mugami serbest inkisaf etdirmisdir 20 Simfonik mugam iki musiqi mentiqinin heyata kecirilmis sintezidir qavrayisin iki novunun qarsiliqli elaqesidir 21 Uslub planinda simfonik mugamlar avropa coxsesliyinin ve enenevi serq monodiyasinin elaqesini muveqqeti mekan kimi numayis etdirir 21 Tematizm planinda simfonik mugamlarda sitatlar mugam enenesinin kanon improvizasiyasina istinad edir 21 Sitat mugam improvizasiyasini eks etdirir lakin enenevi deyil umumilesmis ilkin menbenin tematik modelinin bestekar tefekkuru ile ferdilesimis sekilde verilir 21 Simfonik mugamlarda sitat simvolik elave kimi qeyd edilmir Mugam uslubu muellif tefekkurunun ayrilmaz komponentine cevrilir 21 Gorkemli senetciler RedakteSexsler Redakte Bestekarlar Redakte Fikret Emirov Tofiq Quliyev Efrasiyab Bedelbeyli Emin Sabitoglu Asef Zeynalli Muslum MaqomayevAqsin Elizade Arif Melikov Arif Mirzeyev Asef Zeynalli Cahangir Cahangirov Covdet Haciyev Eldar Mansurov Emin Sabitoglu Efrasiyab Bedelbeyli Elekber Tagiyev Eli Selimi Faiq Suceddinov Ferec Qarayev Ferhad Bedelbeyli Fikret Emirov Firengiz Elizade Haci Xanmemmedov Huseynqulu Sarabski Qara Qarayev Muslum Maqomayev Memmed Quliyev Naile Mirmemmedli Rauf Haciyev Seid Rustemov Soltan Hacibeyov Suleyman Elesgerov Sefiqe Axundova Tofiq Bakixanov Tofiq Quliyev Uzeyir Hacibeyov Vaqif Gerayzade Vasif Adigozelov Xeyyam Mirzezade Zulfuqar Hacibeyov Dirijorlar Redakte Azad Eliyev Cingiz Hacibeyov Eyyub Quliyev Fexreddin Atayev Kazim Eliverdibeyov Nadir Ezimov Nazim Hacielibeyov Nazim Rzayev Niyazi Rauf Abdullayev Server Qeniyev Teymur Goycayev Yalcin Adigozelov Musiqiciler Redakte Aida Abdullayeva Cingiz Sadiqov Gulare Eliyeva Xedice Qayibova Murad Adigozelzade Rauf Adigozelov Rena Seresevskaya Taleh Haciyev Turan Manafzade Zohrab Adigozelzade Orkestrlar Redakte Azerbaycan Dovlet Kamera Orkestri Azerbaycan Dovlet Simfonik OrkestriHemcinin bax RedakteAzerbaycan pop musiqisi Azerbaycan roku Meyxana Mugam Azerbaycan xalq musiqisiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 MUSIQI SENETININ INKISAFI TARIXI www azerbaijan az www azerbaijan az 9 January 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 January 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 XX ESRIN 20 30 CU ILLERINDE AZERBAYCANDA MUSIQI TARIXI PROSESLER HAQQINDA BEZI QEYDLER www musigi dunya az www musigi dunya az Istifade tarixi 14 January 2016 Uzeyir Hacibeyov Azerbaycanda musiqi tehsili Eserleri II cild Baki Azerb SSR Elmler Akadem Nesr 1965 1 2 3 4 M S Ordubadi Biz telesirik Exbar Baki 1920 28 iyul A Ohanezasvili Muttehid quvve ile vahid yol secmelidir Exbar Baki 1920 24 iyul Z Hacibeyov Senaye nefise ve musiqi qismi Exbar Baki 1920 26 iyun 1 2 U Hacibeyov Vezifeyi musiqiyyemize aid meseleler Eserleri II cild Baki Azerb SSR Elmler Akadem Nesr 1965 B Racibzade Cocuq sikayeti Kommunist qezeti 1921 10 mart D Bunyadzade Mektub Kommunist qezeti 1921 16 mart U Hacibeyli Konservatoriyalarin birlesdirilmesine dair Kommunist qezeti 1922 14 iyul 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 XX ESR AZERBAYCAN MUSIQISININ DOVRLESDIRILMESINE DAIR MULAHIZELER www musigi dunya az www musigi dunya az Istifade tarixi 14 January 2016 Sekide Ipek yolu IV Beynelxalq musiqi festivali shrem io ua shrem io ua 1 March 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 January 2016 1 2 3 4 Meherremova Terane Qedim zengin ve ozunemexsus medeniyyet anl az Kaspi Istifade tarixi 14 January 2016 Nizami Ceferov Azerbaycansunasliga qiris Baki AzAtaM 2002 s 470 Uzeyir Hajibeyov International Music Festival Austrian Embassy Baku 3rd Uzeyir Hajibeyli International Music Festival in Baku APA 2012 07 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Gabala International Music Festival programme News Az 2010 07 20 2010 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib 1 2 Khalilova Aynur ZAMAN HEREKET TELEB EDIR www musigi dunya az www musigi dunya az Istifade tarixi 14 January 2016 Azerbaycan klassik musiqisi ilk defe Nigeriyada seslenib sia az sia az Istifade tarixi 31 iyul 2018 1 2 Mir Bagirzade S A Incesenet tarixi Derslik Baki MSA 2012 1 2 3 4 5 Maharramova Inara F EMIROVUN SIMFONIK MUGAMLARININ BEZI USLUB XUSUSIYYETLERI www musigi dunya az www musigi dunya az Istifade tarixi 23 January 2016 Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan klassik musiqisi amp oldid 6050738, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.