fbpx
Wikipedia

Müslüm Maqomayev (bəstəkar)

Avqust 06, 2021

Bu məqalə bəstəkar Müslüm Maqomayev haqqındadır. Müğənni Müslüm Maqomayev üçün Müslüm Maqomayev (müğənni) səhifəsinə baxın.

Əbdülmüslüm Məhəmməd oğlu Maqomayev (6 [18] sentyabr 1885, Qroznı – 28 iyul 1937(1937-07-28), Nalçik) — Azərbaycan bəstəkarı, dirijor, pedaqoq, folklorşünas, ictimai xadim, Azərbaycan klassik musiqisinin təsisçilərindən biri, Azərbaycan musiqisində Avropa stilində ilk operanın müəllifi ("Nərgiz", 1935), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1936). Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası Müslüm Maqomayev adını daşıyır. Müğənni Müslüm Maqomayevin babasıdır.

Müslüm Maqomayev
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Qroznı, Terek oblastı, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi (51 yaşında)
Vəfat yeri Nalçik, Kabarda-Balkar MSSR, RSFSR, SSRİ
Vəfat səbəbi vərəm
Dəfn yeri I Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası→
AXC→
SSRİ
Milliyyəti azərbaycanlı
Uşağı
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti bəstəkar, musiqişünas alim, publisist, dramaturq, pedaqoq və ictimai xadim
Fəaliyyət illəri 1912–1937
Janr opera
Təhsili
Mükafatları
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Uşaqlıq illərindən musiqi ilə maraqlanırdı, məktəb illərində musiqi dərnəklərində iştirak edirdi, Zaqafqaziya Müəllimlər Seminarıyanın orkestrində ifa edirdi. Zaqafqaziya Müəllimlər Seminarıyada Üzeyir Hacıbəyov ilə tanış olub və ömür boyu yaxın dostluq edirdi. Semineriyanı bitirdikdən sonra əvvəl Şimali Qafqazda sonralar isə Azərbaycanda müəllim işləyirdi. Əbdulmüslim Maqomayev Bakıda tədris edərkən Üzeyir Hacıbəyovun rəhbərliyi altında olan Müsəlman opera truppası ilə ilk olaraq musiqiçi, sonra — dirijor və teatrın rəhbəri kimi əməkdaşlıq etməyə başladı. Daha sonra Azərbaycan SSR Xalq Təhsili Komissarlığında məsul vəzifələrdə çalışırdı.

İki operanı — "Şah İsmayıl" və "Nərgiz" yazmışdır. "Nərgiz" operası Sovet mövzusunda ilk Azərbaycan operasıdır. O, həmçinin üç yüzə yaxın Azərbaycan xalq rəqslərinin, mahnılarının və digər melodiyalarının simfonik şərhinin müəllifidir. Maqomayevin əsərlərində Azərbaycanın milli incəsənətinin təsiri izlənilə bilər.

Müslüm Maqomayev 1937-ci il iyulun 28-də Nalçikdə vəfat edib.

Həyatı

Uşaqlıq illəri

 
Müslim (solda) öz anası və qardaşı ilə

Əslən Qax rayonunun İlisu kəndindəndir. Atası Məhəmməd Abdul oğlu gənc yaşlarında İlisu kəndində (bəzi mənbələrə görə isə atasının emalatxanası qədim İçəribazar məhəlləsində yerləşir) dəmirçilik etmiş və sonralar Vladiqafqaz şəhərinə köçmüşdür. Əbdülmüslüm Məhəmməd oğlu Maqomayev 1885-ci ildə Qroznı şəhərində dəmirçi ailəsində anadan olmuşdur.

Ailədə musiqiyə olan maraq Maqomayevin bir bəstəkar kimi formalaşmasında böyük rol oynamışdır. Əbdülmüslümün ilk musiqi müəllimi onun böyük qardaşı Məhəmməd idi. Sonralar Qroznı şəhər məktəbində təhsil alarkən, Müslüm məktəb orkestrinin başçısı olub və həmçinin rəqs dərsləri tədris edirdi. Rəsmdə uğur qazanmaq üçün məktəbin rəhbərliyi gəncin Sankt-Peterburqdakı incəsənət məktəbinə göndərilməsini təklif etdi, lakin ailənin maliyyə durumu buna imkan vermədi. Gələcək bəstəkar, 1900-cü ildə Qroznı şəhər məktəbin məzunu oldu. 1897–1899-cu illərdə Qroznı şəhər ikiillik məktəbində oxumuşdur.

Müəllimlik illəri

 
Qori seminariyasının tələbələri arasında, 1904-cü il

1899-cu ildə Qori müəllimlər seminariyasına daxil olur. Elə buradan da onun Üzeyir Hacıbəyov ilə dostluğu başlayır. Seminariyada təhsil aldığı müddətdə Müslüm Maqomayev skripka və qaboyda əla çalırdı. Seminariyada çox zaman tələbələrin iştirakı ilə simfonik və nəfəsli orkestrin konsertləri keçirilirdi. Simfonik orkestrin baş ifaçısı olan M.Maqomayev dəfələrlə bu konsertlərdə dirijoru əvəz edərdi. Tələbəlik illərində o, Qafqazyanı xalq yaradıcılığı ilə maraqlanır, Azərbaycan xalq musiqisini öyrənərək xalq mahnılarını nota köçürülüb xor üçün tərtib etmişdir. 1900-cü ildə Parisdə keçirilmiş Dünya Sərgisində onun folklor yazıları nümayiş etdirilmişdir. Burada o, öz ilk musiqi əsərləri yazmışdı: "Xəyallar" valsı, "Seminarçı" mazurkası və s.

Maqomayev 1904-cü ildə seminariyanı uğurla bitirdiyinə görə skripka və pul mükafatı alır. Seminariyanı bitirdikdən sonra təyinatı üzrə Şimali Qafqaza işə göndərilir. 1904–1905-ci illərdə Bekoviçi aulunda məktəb müdiri və nəğmə müəllimi vəzifəsində çalışmış, şagird xoru təşkil etmişdir. 1905-ci ildən etibarən o, Lənkəranda müəllimlik etməklə məşğul olur. Lənkəranda müəllimlik etməklə yanaşı nəfəsli alətlər orkestri, xor, eləcə də balalayka çalanlar ansamblı təşkil edir. Abdül-Müslimin Lənkəranda fəaliyyəti bu şəhərdə mədəniyyətin inkişafına mühüm töhfə vermişdir və Lənkəran teatr qrupunun çıxışları "Bakı" qəzetinin "Müsəlman Həyatı" məqaləsində qeyd olundu. 1909-cu ildə Tiflis Pedoqoji İnstitutunda müvəffəqiyyətlə imtahan verərək şəhər məktəblərində müəllimlik etmək hüququ almışdır.

1911-ci ildə Maqomayev Bakı şəhərinə köçdü və burada şəhər kollecində işə başladı. Burada müəllimlikdən əlavə, həmçinin yerli işçilərin savadlılığına öyrətdiyi axşam kurslarını təsis etdi.

Musiqi karyerası

Əbdulmüslim Maqomayev Bakıda tədris edərkən Üzeyir Hacıbəyovun rəhbərliyi altında olan Müsəlman opera truppası ilə əməkdaşlıq etməyə başladı. Müsəlman opera truppasının yaratdığı Azərbaycan musiqili teatrının orkestrində, Maqomayev skripkada çalmağa başladı. Hacıbəyovun "Leyli və Məcnun", "Əsli və Kərəm", "Şeyx Sənan" operalarına, eləcə də, "O, olmasın, bu olsun", "Arşın mal alan", musiqili komediyalarına dirijorluq edir. Müslüm Maqomayevin Azərbaycan milli teatrının inkişafı, eləcə də, müəllimlik sahəsindəki pedagojı fəaliyyəti onu Üzeyir Hacıbəyovla daha da yaxınlaşdırır.

Müslüm Maqomayev teatrın rəhbəri və baş dirijoru olmaqla yanaşı, həmçinin bəstəkarlıq sahəsində də fəaliyyət göstərirdi. 1913-cü ildə Magomayev "Sevgi" və "Şah İsmayıl" operalarını yazmağa başladı. 1913–1914-cü illərdə "Məhəbbət" adlı (bitməmiş) opera yazmışdır. O, 1916-cı ildə özünün ilk səhnə əsəri olan "Şah İsmayıl" operasını bitirdi. Xalq əfsanəsinə əsaslanan bu operada bəstəkar milli folklor nümunələrindən bacarıqla istifadə etmişdir. Operanın ilk nəşrində çoxsaylı dialoq epizodları var idi, musiqi isə improvizasiya və muğam prinsiplərinə əsaslanırdı. 1916-cı ildə tamamlanan operanı bəstəkar bir neçə dəfə redaktə etmişdir. Opera üzərində bəstəkar çox işləmişdir. Hər dəfə improvizasiya üsulundan uzaqlaşaraq xorlar, ariyalar, rəqslər əlavə edirdi ki, bu da onun bir daha klassik opera formasına uyğunlaşmasına imkan yaradırdı. Operanı redaktə edərkən Azərbaycan xalq musiqisinin toplayıb ilk dəfə nota salmışdır. Əsərin premyerası 1916-cı ilə nəzərdə tutulsa da, lakin, planlaşdırılmış tarixdən qısa bir müddət əvvəl Tağıyevin Dram Teatrın binası yandı. "Şah İsmayıl" operasının ilk tamaşası 20 mart 1919-cu ildə keçirildi. 1914–1915-ci illərdə Bakıda müsəlman opera truppasını yaratmış və ona rəhbərlik etmişdir. 1920-ci ildə Maqomayev Azərbaycan SSR Təhsil İşçilər Birliyinin sədri seçilir. O, 1921-ci ildə Maqomayev Azərbaycan Xalq Təhsili Komissarlığının incəsənət şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin edilib. Sonra Azərbaycan Dram Teatrının bədii rəhbəri, Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının baş dirijoru vəzifəsində çalışıb. 1929-cu ildə Maqomayev Azərbaycan Radio Komitəsində musiqi şöbəsinin rəhbəri vəzifəsində işləyib və bu vəzifədə 1931-ci ilə qədər qalıb.

 
"Şah İsmayıl" operasının quruluşundan sonra. Bakı

Müslüm Maqomayev 1927-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov və Zülfüqar Hacıbəyov ilə birlikdə bir sıra Azərbaycan xalq mahnılarını nota salaraq işləmişdir. 1927-ci ildə Maqomayevin redaktəsi ilə "Talış xalq mahnıları"nın ilk məcmuəsi (Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən yazılmış və işlənmişdir) nəşr olunmuşdur. O, 1920–1930-cu illərdə "Azərbaycan incəsənəti", "Raport veririk" kinofilmlərinə, Cəlil Məmmədquluzadənin "Ölülər", Cəfər Cabbarlının "1905-ci ildə" dram tamaşalarına və digər əsərlərə musiqi bəstələmişdir. Bəstəkar, həmçinin, simfonik orkestr üçün "Azərbaycan çöllərində", "Ceyran", "Turacı", "Şüştər dəramədi", "Çeçen rəqsi", və s. yazmışdır. O, vokal musiqisi sahəsində də öz fəaliyyətini davam etdirirdi. "Bahar", "Tarla", "Bizim kənd" mahnıları milli koloriti ilə diqqəti cəlb edir. 1932-ci ildə Koroğlu dastanı hekayəsinə əsasən opera yazmağa başlamışdı, lakin, Hacıbəyovun eyni mövzuda əsər yazdığını öyrənmiş və dostunun daha yaxşı bir opera yazacağını düşünərək, layihələri məhv etmişdir.

Müslüm Maqomayev yaradıcılığının ən yüksək zirvəsini onun "Nərgiz" operası təşkil edir. Bəstəkar opera üzərində 1932–1935-ci illərdə işləmişdir. "Nərgiz" operası Azərbaycan musiqisinin inkişafı tarixində mühüm yer tutur. Maqomayev hesab edirdi ki, improvizasiya üsulundan uzaqlaşmaq operanın melodik quruluşunda milli musiqi nümunələrinə müraciət etmək və operada çoxsəsli xora üstünlük vermək lazımdır. "Nərgiz" operasının tamamlanması ilə əlaqədar olaraq bəstəkar "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür.

Müslüm Maqomayev uzun sürən xəstəlikdən sonra 1937-ci il, iyulun 28-də Nalçikdə vəfat edib. Bakıda Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Ailəsi

 
Əbdülmüslüm Maqomayev həyat yoldaşı ilə, 1906-cı il

Maqomayevin iki qardaşı və üç bacısı var idi. Onun həyat yoldaşı Baydıgül Terequlova (opera müğənnisi Hənəfi Terequlovun bacısı) idi. Müslüm Maqomayevin iki oğlu var idi: Camaləddin və Məhəmməd. Cəmaləddin Maqomayev Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sədrin müavini, Azərbaycan KP Bakı vilayət komitəsinin ikinci katibi olmuşdur. 1953–1957-ci illərdə Azərbaycan SSR Sənaye naziri vəzifəsində çalışmışdır. Məhəmməd Maqomayev teatr rəssamı, multiplikator olmuş, İkinci Dünya müharibəsi zamanı cəbhəyə yollanmış, 24 aprel 1945-ci ildə Berlin yaxınlığında qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Məhəmməd Maqomayev və onun həyat yoldaşı Ayşətin oğlu — Müslüm Maqomayev, SSRİ xalq artisti, müğənni və bəstəkar olmuşdur.

Musiqi töhfələri

Əbdülmüslüm Maqomayev 15 yaxın simfonik əsərlərin, o cümlədən iki opera, marşlar və bir neçə rapsodyanın müəllifidir. O, həmçinin azərbaycanlı şairlərin şeirlərinə əsaslanan bir çox vokal əsərlərin müəllifidir. Onun bitməmiş əsərlərindən üçü — "Sevgi" operası, "Dəli Muxtar" baleti və "Xoruz bəy" adlı musiqili komediya. Bundan əlavə, Maqomayev teatr tərtibatına ("Ölülər", "1905-ci ildə") və filmlərə ("Azərbaycan incəsənəti", "Raport veririk") musiqi müşayiətinin müəllifidir.

Maqomaevin "Nərgiz" operası klassik musiqi və səhnə forması üzərində qurulan ilk Azərbaycan operası sayılır. Maqomayev və Hacıbəyovun əvvəlki operaları müəyyən dərəcədə muğamdır. Maqomayev geniş kütlə arasında yayılmış mahnıların ilk müəlliflərindən biridir.

Maqomayev Çeçen, Azərbaycan və digər Qafqaz folklorunun toplanması və sistemləşdirilməsi ilə məşğul olmuşdur. O, Azərbaycan folkloruna xüsusi diqqət yetirmişdir. Üç yüzdən artıq Azərbaycan xalq mahnı və rəqsinə simfonik işlənməsi Maqomayeva aiddir, bəziləri 1927-ci ildə "Azərbaycan Xalq Mahnıları" yığmada dərc edilmişdir. Yığmada Magomayev və Hacıbəyovun həm xalqın əsərləri daxildir..

Əsərləri

 
"Nərgiz" operası SSRİ-nin poçt markasında
Operalar
Musiqili komediya
  • "Xoruz bəy (operetta)"- 4 pərdəli satirik musiqili komediya. (1929)
Balet
  • "Dəli Muxtar (opera)" — 4 pərdəli balet. 1936-cı ildə başlanılıb, bitirilməyib
İnstrumental
  • Simfonik əsərləri — Azərbaycanda ilk dəfə
  • "Ceyran" rapsodiyası
  • "Azərbaycan çöllərində"
  • "Azad olunmuş Azərbaycan qadınının rəqsi"
  • "Dərviş"
  • "Marş RV-8"
  • "Şəlalə"
Mahnılar
  • "Yaz"
  • "Neft"
  • "May"
  • "Tarla"
  • "Gözəlim"
  • "Durna"

Filmoqrafiya

Xatirəsi və mükafatları

  • Müslüm Maqomayev Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inkişafında göstərdiyi xidmətlərə və "Nərgiz" operasını yaratdığına görə 13 yanvar 1936-cı ildə "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür.
  • 1937-ci il avqust ayının 11-də Xalq Komissarları Sovetinin 5021 saylı iclasının qərarı ilə AK (b) MK-dan xahiş edildi ki, Müslüm Maqomayevin adını əbədiləşdirmək üçün Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına bəstəkarın adı verilsin. Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası Müslüm Maqomayevin adını daşıyır.
  • Bakıda İçərişəhərin küçələrindən biri onun adını daşıyır.
  • Filarmoniyanın qarşısında 1987-ci ildə açılan Müslüm Maqomayevin büstü var. Büst heykəltəraş Ömər Eldarov və memar Arif Salehov tərəfindən hazırlanmışdır
  • Bakıda bəstəkarın yaşadığı Nizami küçəsində yerləşən 41 nömrəli evin divarında xatirə lövhəsi asılmışdır.
  • 1995-ci ildə Müslüm Maqomayevin anadan olmasının 110 illiyi ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.

Maraqlı faktlar

Bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovla eyni ildə və eyni gündə anadan olmuşdur.

İstinadlar

  1. ↑ Musicalics
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63484499"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6925"></a>
  2. ↑ Музыкальная энциклопедия, 1976
  3. ↑ Советские оперы, 1982. səh. 411
  4. Исмаилова, 1975. səh. 4
  5. "Müslüm Maqomayev". Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978. (#invisible_char)
  6. "Магомаев Абдул-Муслим Магометович". Международный Объединенный Биографический Центр. 2016-09-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-12.
  7. Мешаненкова, 2013. səh. 10
  8. Магомаев, 1999. səh. 10
  9. ↑ Исмаилова, 1975. səh. 5
  10. Гаджибеков, 1938
  11. ↑ Исмаилова, 1975
  12. Аббасов, 1952
  13. Магомаев, 1999. səh. 11
  14. Исмаилова, 1975. səh. 11
  15. Исмаилова, 1975. səh. 12
  16. Советские оперы, 1982. səh. 412
  17. Исмаилова, 1975. səh. 13—14
  18. Исмаилова, 1975. səh. 14
  19. Исмаилова, 1975. səh. 17
  20. http://anl.az/down/mm_b.pdf
  21. Абасова Э. Г. (6 yanvar 2011). "Муслим Магомаев-старший". Belcanto.ru. 12 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2016.
  22. Гусейнова, 1998
  23. "Магомаев Абдул-Муслим Магометович". Международный Объединенный Биографический Центр. 12 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2016.
  24. . Azəri Press Agentliyi. 29 oktyabr 2008. 2017-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2016.
  25. Мешаненкова, 2013. səh. 13
  26. Депутаты ВС СССР, 1970. səh. 265
  27. "Светлой памяти великого композитора посвящается". Муслим (интернет-журнал). 12 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2016.
  28. Музыкальный энциклопедический словарь, 1990, Азербайджанская музыка
  29. Григорьев, Платек, 1981. səh. 181
  30. http://anl.az/down/mm_b.pdf
  31. "Jeni „Nərgiz‟ operasьnьn yaradьlmasь haqqьnda ASŞC Xalq Qomissarlarь Şurasьnьn 1936-nçь il 13 janvar tarixli qərarь". № 10 (4637). Qommunist. 14 janvar 1936. səh. 4.
  32. . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 11 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 may 2016.
  33. Müslüm Maqomayevin anadan olmasının 110 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1995-ci il tarixli Sərəncamı — anl.az saytı

Ədəbiyyat

  • Карагичева Л. В. (1956). Азербайжданская ССР. Музыкальная культура союзных республик (2-ci nəşr). М.: Государственное музыкальное издательство. səh. 100.
  • Союз композиторов СССР (1957). Советские композиторы: краткий биографический справочник. М.: Советский композитор. tərtibatçı Г. Б. Бернандт, А. Н. Должанский. səh. 695.
  • Депутаты Верховного Совета СССР. VIII. Известия Советов депутатов трудящихся СССР. 1970.
  • Исмаилова Г. А. (1975). Муслим Магомаев (1-ci nəşr). Баку: Азербайджанское государственное издание. Л. В. Карагичевой. səh. 64.
  • Григорьев Л. Г., Платек Я. М. (1981). Советские композиторы и музыковеды: справочник в трёх томах. 2: К — Р. М.: Советский композитор. səh. 416.
  • "Абдул Муслим Магометович Магомаев". Советские оперы: краткое содержание. М.: Советский композитор. tərtibatçı А. М. Гольцман. 1982. səh. 672.
  • Музыкальный энциклопедический словарь (150 000 nüs.). М.: Советская энциклопедия. Baş redaktor Г. В. Келдыш. 1990. səh. 672. ISBN 5-85270-033-9.
  • Магомаев М. М. (1999). "Мотивы детства". Любовь — моя мелодия. Мой 20 век. М.: ВАГРИУС. ISBN 5-264-00001-8.
  • Гешаев М. Б. (1999). Знаменитые чеченцы. 1 (2000 nüs.). Седа. səh. 644.
  • Эстрада России, XX век: энциклопедия. М.: ОЛМА Медиа Групп. отв. ред. Е. Д. Уварова. 2004. səh. 861. ISBN 5-224-04462-6.
  • Мешаненкова Е. (2013). Муслим Магомаев. Биография. М.: Издательство АСТ. səh. 431. ISBN 978-5-457-40567-7.
  • Академия наук Чеченской республики (2013). История Чечни с древнейших времён до наших дней в четырёх томах. III. История Чечни XIX в (5 000 nüs.). Грозненский рабочий. Я. З. Ахматов. səh. 654.

Xarici keçidlər

  • Müslüm Maqomayevin "Şah İsmayıl" operasını izlə sayt YouTube
  • Rəşid Behbudov — "Nərgiz" operasından Çobanın ariyası rus dilində sayt YouTube
  • Üzeyir Hacıbəyov Müslüm Maqomayevin "Nərgiz" operası haqqında
  • Müslüm Maqomayev 2014-04-28 at the Wayback Machine
  • Kövkəb Səfərəliyeva

Avqust 06, 2021
müslüm, maqomayev, bəstəkar, məqalə, bəstəkar, müslüm, maqomayev, haqqındadır, müğənni, müslüm, maqomayev, üçün, müslüm, maqomayev, müğənni, səhifəsinə, baxın, əbdülmüslüm, məhəmməd, oğlu, maqomayev, sentyabr, 1885, qroznı, iyul, 1937, 1937, nalçik, azərbaycan. Bu meqale bestekar Muslum Maqomayev haqqindadir Mugenni Muslum Maqomayev ucun Muslum Maqomayev mugenni sehifesine baxin Ebdulmuslum Mehemmed oglu Maqomayev 6 18 sentyabr 1885 Qrozni 28 iyul 1937 1937 07 28 1 Nalcik Azerbaycan bestekari dirijor pedaqoq folklorsunas ictimai xadim Azerbaycan klassik musiqisinin tesiscilerinden biri Azerbaycan musiqisinde Avropa stilinde ilk operanin muellifi Nergiz 1935 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1936 Azerbaycan Dovlet Akademik Filarmoniyasi Muslum Maqomayev adini dasiyir Mugenni Muslum Maqomayevin babasidir Muslum MaqomayevUmumi melumatlarDogum tarixi 18 sentyabr 1885Dogum yeri Qrozni Terek oblasti Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 28 iyul 1937 51 yasinda Vefat yeri Nalcik Kabarda Balkar MSSR RSFSR SSRIVefat sebebi veremDefn yeri I Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya Imperiyasi AXC SSRIMilliyyeti azerbaycanliUsagi Cemaleddin MaqomayevMusiqici melumatlariFealiyyeti bestekar musiqisunas alim publisist dramaturq pedaqoq ve ictimai xadimFealiyyet illeri 1912 1937Janr operaTehsili Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarUsaqliq illerinden musiqi ile maraqlanirdi mekteb illerinde musiqi derneklerinde istirak edirdi Zaqafqaziya Muellimler Seminariyanin orkestrinde ifa edirdi Zaqafqaziya Muellimler Seminariyada Uzeyir Hacibeyov ile tanis olub ve omur boyu yaxin dostluq edirdi Semineriyani bitirdikden sonra evvel Simali Qafqazda sonralar ise Azerbaycanda muellim isleyirdi Ebdulmuslim Maqomayev Bakida tedris ederken Uzeyir Hacibeyovun rehberliyi altinda olan Muselman opera truppasi ile ilk olaraq musiqici sonra dirijor ve teatrin rehberi kimi emekdasliq etmeye basladi Daha sonra Azerbaycan SSR Xalq Tehsili Komissarliginda mesul vezifelerde calisirdi Iki operani Sah Ismayil ve Nergiz yazmisdir Nergiz operasi Sovet movzusunda ilk Azerbaycan operasidir O hemcinin uc yuze yaxin Azerbaycan xalq reqslerinin mahnilarinin ve diger melodiyalarinin simfonik serhinin muellifidir Maqomayevin eserlerinde Azerbaycanin milli incesenetinin tesiri izlenile biler Muslum Maqomayev 1937 ci il iyulun 28 de Nalcikde vefat edib Mundericat 1 Heyati 1 1 Usaqliq illeri 1 2 Muellimlik illeri 1 3 Musiqi karyerasi 2 Ailesi 3 Musiqi tohfeleri 4 Eserleri 5 Filmoqrafiya 6 Xatiresi ve mukafatlari 7 Maraqli faktlar 8 Istinadlar 9 Edebiyyat 10 Xarici kecidlerHeyati RedakteUsaqliq illeri Redakte Muslim solda oz anasi ve qardasi ile Eslen Qax rayonunun Ilisu kendindendir Atasi Mehemmed Abdul oglu genc yaslarinda Ilisu kendinde bezi menbelere gore ise atasinin emalatxanasi qedim Iceribazar mehellesinde yerlesir demircilik etmis ve sonralar Vladiqafqaz seherine kocmusdur Ebdulmuslum Mehemmed oglu Maqomayev 1885 ci ilde Qrozni seherinde demirci ailesinde anadan olmusdur 2 3 4 5 6 Ailede musiqiye olan maraq Maqomayevin bir bestekar kimi formalasmasinda boyuk rol oynamisdir 7 Ebdulmuslumun ilk musiqi muellimi onun boyuk qardasi Mehemmed idi Sonralar Qrozni seher mektebinde tehsil alarken Muslum mekteb orkestrinin bascisi olub ve hemcinin reqs dersleri tedris edirdi 8 Resmde ugur qazanmaq ucun mektebin rehberliyi gencin Sankt Peterburqdaki incesenet mektebine gonderilmesini teklif etdi lakin ailenin maliyye durumu buna imkan vermedi Gelecek bestekar 1900 cu ilde Qrozni seher mektebin mezunu oldu 9 1897 1899 cu illerde Qrozni seher ikiillik mektebinde oxumusdur Muellimlik illeri Redakte Qori seminariyasinin telebeleri arasinda 1904 cu il 1899 cu ilde Qori muellimler seminariyasina daxil olur 9 Ele buradan da onun Uzeyir Hacibeyov ile dostlugu baslayir Seminariyada tehsil aldigi muddetde Muslum Maqomayev skripka ve qaboyda ela calirdi Seminariyada cox zaman telebelerin istiraki ile simfonik ve nefesli orkestrin konsertleri kecirilirdi Simfonik orkestrin bas ifacisi olan M Maqomayev defelerle bu konsertlerde dirijoru evez ederdi 10 Telebelik illerinde o Qafqazyani xalq yaradiciligi ile maraqlanir 11 Azerbaycan xalq musiqisini oyrenerek xalq mahnilarini nota kocurulub xor ucun tertib etmisdir 1900 cu ilde Parisde kecirilmis Dunya Sergisinde onun folklor yazilari numayis etdirilmisdir Burada o oz ilk musiqi eserleri yazmisdi Xeyallar valsi Seminarci mazurkasi ve s 12 11 Maqomayev 1904 cu ilde 3 seminariyani ugurla bitirdiyine gore skripka 13 ve pul mukafati 14 alir Seminariyani bitirdikden sonra teyinati uzre Simali Qafqaza ise gonderilir 1904 1905 ci illerde Bekovici aulunda mekteb mudiri ve negme muellimi vezifesinde calismis sagird xoru teskil etmisdir 1905 ci ilden etibaren o Lenkeranda muellimlik etmekle mesgul olur 15 Lenkeranda muellimlik etmekle yanasi nefesli aletler orkestri xor elece de balalayka calanlar ansambli teskil edir Abdul Muslimin Lenkeranda fealiyyeti bu seherde medeniyyetin inkisafina muhum tohfe vermisdir ve Lenkeran teatr qrupunun cixislari Baki qezetinin Muselman Heyati meqalesinde qeyd olundu 16 1909 cu ilde Tiflis Pedoqoji Institutunda muveffeqiyyetle imtahan vererek seher mekteblerinde muellimlik etmek huququ almisdir 1911 ci ilde Maqomayev Baki seherine kocdu ve burada seher kollecinde ise basladi Burada muellimlikden elave hemcinin yerli iscilerin savadliligina oyretdiyi axsam kurslarini tesis etdi 17 Musiqi karyerasi Redakte Ebdulmuslim Maqomayev Bakida tedris ederken Uzeyir Hacibeyovun rehberliyi altinda olan Muselman opera truppasi ile emekdasliq etmeye basladi Muselman opera truppasinin yaratdigi Azerbaycan musiqili teatrinin orkestrinde Maqomayev skripkada calmaga basladi 18 Hacibeyovun Leyli ve Mecnun Esli ve Kerem Seyx Senan operalarina elece de O olmasin bu olsun Arsin mal alan musiqili komediyalarina dirijorluq edir Muslum Maqomayevin Azerbaycan milli teatrinin inkisafi elece de muellimlik sahesindeki pedagoji fealiyyeti onu Uzeyir Hacibeyovla daha da yaxinlasdirir Muslum Maqomayev teatrin rehberi ve bas dirijoru olmaqla yanasi hemcinin bestekarliq sahesinde de fealiyyet gosterirdi 1913 cu ilde Magomayev Sevgi ve Sah Ismayil operalarini yazmaga basladi 19 1913 1914 cu illerde Mehebbet adli bitmemis opera yazmisdir 20 O 1916 ci ilde ozunun ilk sehne eseri olan Sah Ismayil operasini bitirdi 21 Xalq efsanesine esaslanan bu operada bestekar milli folklor numunelerinden bacariqla istifade etmisdir Operanin ilk nesrinde coxsayli dialoq epizodlari var idi musiqi ise improvizasiya ve mugam prinsiplerine esaslanirdi 1916 ci ilde tamamlanan operani bestekar bir nece defe redakte etmisdir Opera uzerinde bestekar cox islemisdir Her defe improvizasiya usulundan uzaqlasaraq xorlar ariyalar reqsler elave edirdi ki bu da onun bir daha klassik opera formasina uygunlasmasina imkan yaradirdi Operani redakte ederken Azerbaycan xalq musiqisinin toplayib ilk defe nota salmisdir Eserin premyerasi 1916 ci ile nezerde tutulsa da lakin planlasdirilmis tarixden qisa bir muddet evvel Tagiyevin Dram Teatrin binasi yandi 22 Sah Ismayil operasinin ilk tamasasi 20 mart 1919 cu ilde kecirildi 1914 1915 ci illerde Bakida muselman opera truppasini yaratmis ve ona rehberlik etmisdir 1920 ci ilde Maqomayev Azerbaycan SSR Tehsil Isciler Birliyinin sedri secilir O 1921 ci ilde Maqomayev Azerbaycan Xalq Tehsili Komissarliginin incesenet sobesinin mudiri vezifesine teyin edilib Sonra Azerbaycan Dram Teatrinin bedii rehberi Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinin bas dirijoru vezifesinde calisib 1929 cu ilde Maqomayev Azerbaycan Radio Komitesinde musiqi sobesinin rehberi vezifesinde isleyib ve bu vezifede 1931 ci ile qeder qalib 23 Sah Ismayil operasinin qurulusundan sonra Baki Muslum Maqomayev 1927 ci ilde Uzeyir Hacibeyov ve Zulfuqar Hacibeyov ile birlikde bir sira Azerbaycan xalq mahnilarini nota salaraq islemisdir 1927 ci ilde Maqomayevin redaktesi ile Talis xalq mahnilari nin ilk mecmuesi Uzeyir Hacibeyov terefinden yazilmis ve islenmisdir nesr olunmusdur O 1920 1930 cu illerde Azerbaycan inceseneti Raport veririk kinofilmlerine Celil Memmedquluzadenin Oluler Cefer Cabbarlinin 1905 ci ilde dram tamasalarina ve diger eserlere musiqi bestelemisdir Bestekar hemcinin simfonik orkestr ucun Azerbaycan collerinde Ceyran Turaci Suster deramedi Cecen reqsi ve s yazmisdir O vokal musiqisi sahesinde de oz fealiyyetini davam etdirirdi Bahar Tarla Bizim kend mahnilari milli koloriti ile diqqeti celb edir 1932 ci ilde Koroglu dastani hekayesine esasen opera yazmaga baslamisdi lakin Hacibeyovun eyni movzuda eser yazdigini oyrenmis ve dostunun daha yaxsi bir opera yazacagini dusunerek layiheleri mehv etmisdir Muslum Maqomayev yaradiciliginin en yuksek zirvesini onun Nergiz operasi teskil edir Bestekar opera uzerinde 1932 1935 ci illerde islemisdir Nergiz operasi Azerbaycan musiqisinin inkisafi tarixinde muhum yer tutur Maqomayev hesab edirdi ki improvizasiya usulundan uzaqlasmaq operanin melodik qurulusunda milli musiqi numunelerine muraciet etmek ve operada coxsesli xora ustunluk vermek lazimdir Nergiz operasinin tamamlanmasi ile elaqedar olaraq bestekar Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adina layiq gorulmusdur Muslum Maqomayev uzun suren xestelikden sonra 1937 ci il iyulun 28 de Nalcikde vefat edib Bakida Fexri xiyabanda defn olunub 24 Ailesi Redakte Ebdulmuslum Maqomayev heyat yoldasi ile 1906 ci il Maqomayevin iki qardasi ve uc bacisi var idi Onun heyat yoldasi Baydigul Terequlova opera mugennisi Henefi Terequlovun bacisi idi 25 Muslum Maqomayevin iki oglu var idi Camaleddin ve Mehemmed Cemaleddin Maqomayev Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin sedrin muavini Azerbaycan KP Baki vilayet komitesinin ikinci katibi olmusdur 1953 1957 ci illerde Azerbaycan SSR Senaye naziri vezifesinde calismisdir 26 Mehemmed Maqomayev teatr ressami multiplikator olmus Ikinci Dunya muharibesi zamani cebheye yollanmis 24 aprel 1945 ci ilde Berlin yaxinliginda qehremancasina helak olmusdur Mehemmed Maqomayev ve onun heyat yoldasi Aysetin oglu Muslum Maqomayev SSRI xalq artisti mugenni ve bestekar olmusdur 27 Musiqi tohfeleri RedakteEbdulmuslum Maqomayev 15 yaxin simfonik eserlerin o cumleden iki opera marslar ve bir nece rapsodyanin muellifidir O hemcinin azerbaycanli sairlerin seirlerine esaslanan bir cox vokal eserlerin muellifidir Onun bitmemis eserlerinden ucu Sevgi operasi Deli Muxtar baleti ve Xoruz bey adli musiqili komediya Bundan elave Maqomayev teatr tertibatina Oluler 1905 ci ilde ve filmlere Azerbaycan inceseneti Raport veririk musiqi musayietinin muellifidir Maqomaevin Nergiz operasi klassik musiqi ve sehne formasi uzerinde qurulan ilk Azerbaycan operasi sayilir Maqomayev ve Hacibeyovun evvelki operalari mueyyen derecede mugamdir 28 Maqomayev genis kutle arasinda yayilmis mahnilarin ilk muelliflerinden biridir 2 Maqomayev Cecen Azerbaycan ve diger Qafqaz folklorunun toplanmasi ve sistemlesdirilmesi ile mesgul olmusdur O Azerbaycan folkloruna xususi diqqet yetirmisdir Uc yuzden artiq Azerbaycan xalq mahni ve reqsine simfonik islenmesi Maqomayeva aiddir bezileri 1927 ci ilde Azerbaycan Xalq Mahnilari yigmada derc edilmisdir Yigmada Magomayev ve Hacibeyovun hem xalqin eserleri daxildir 29 Eserleri Redakte Nergiz operasi SSRI nin poct markasinda Operalar Sah Ismayil 1916 Nergiz 1935 Musiqili komediya Xoruz bey operetta 4 perdeli satirik musiqili komediya 30 1929 Balet Deli Muxtar opera 4 perdeli balet 1936 ci ilde baslanilib bitirilmeyibInstrumentalSimfonik eserleri Azerbaycanda ilk defe Ceyran rapsodiyasi Azerbaycan collerinde Azad olunmus Azerbaycan qadininin reqsi Dervis Mars RV 8 Selale Mahnilar Yaz Neft May Tarla Gozelim Durna Filmoqrafiya RedakteAzerbaycan inceseneti film 1934 Qisametrajli senedli film Bestekar Muslum Maqomayev film 1976 Dogma xalqima film 1954 Ilisu film 2006 Lokbatan film 1933 Muslum Maqomayev film 1976 Uzeyir omru film 1981 Xatiresi ve mukafatlari RedakteMuslum Maqomayev Azerbaycan musiqi medeniyyetinin inkisafinda gosterdiyi xidmetlere ve Nergiz operasini yaratdigina gore 13 yanvar 1936 ci ilde Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adina layiq gorulmusdur 31 1937 ci il avqust ayinin 11 de Xalq Komissarlari Sovetinin 5021 sayli iclasinin qerari ile AK b MK dan xahis edildi ki Muslum Maqomayevin adini ebedilesdirmek ucun Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasina bestekarin adi verilsin Azerbaycan Dovlet Akademik Filarmoniyasi Muslum Maqomayevin adini dasiyir 32 Bakida Iceriseherin kucelerinden biri onun adini dasiyir Filarmoniyanin qarsisinda 1987 ci ilde acilan Muslum Maqomayevin bustu var Bust heykelteras Omer Eldarov ve memar Arif Salehov terefinden hazirlanmisdir Bakida bestekarin yasadigi Nizami kucesinde yerlesen 41 nomreli evin divarinda xatire lovhesi asilmisdir 1995 ci ilde Muslum Maqomayevin anadan olmasinin 110 illiyi ile elaqedar qerar qebul edilmisdir 33 Maqomayevin yasadigi ev Baki Muslum Maqomayevin bustu Iceriseherde Muslum Maqomayev kucesiMaraqli faktlar RedakteBestekar Uzeyir Hacibeyovla eyni ilde ve eyni gunde anadan olmusdur Istinadlar Redakte 1 2 Musicalics lt a href https wikidata org wiki Track Q63484499 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P6925 gt lt a gt 1 2 Muzykalnaya enciklopediya 1976 1 2 Sovetskie opery 1982 seh 411 Ismailova 1975 seh 4 Muslum Maqomayev Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 invisible char Magomaev Abdul Muslim Magometovich Mezhdunarodnyj Obedinennyj Biograficheskij Centr 2016 09 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 09 12 Meshanenkova 2013 seh 10 Magomaev 1999 seh 10 1 2 Ismailova 1975 seh 5 Gadzhibekov 1938 1 2 Ismailova 1975 Abbasov 1952 Magomaev 1999 seh 11 Ismailova 1975 seh 11 Ismailova 1975 seh 12 Sovetskie opery 1982 seh 412 Ismailova 1975 seh 13 14 Ismailova 1975 seh 14 Ismailova 1975 seh 17 http anl az down mm b pdf Abasova E G 6 yanvar 2011 Muslim Magomaev starshij Belcanto ru 12 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 sentyabr 2016 Gusejnova 1998 Magomaev Abdul Muslim Magometovich Mezhdunarodnyj Obedinennyj Biograficheskij Centr 12 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 sentyabr 2016 Vydayushijsya pevec narodnyj artist SSSR Muslim Magomaev pohoronen v Allee pochetnogo zahoroneniya Azeri Press Agentliyi 29 oktyabr 2008 2017 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 sentyabr 2016 Meshanenkova 2013 seh 13 Deputaty VS SSSR 1970 seh 265 Svetloj pamyati velikogo kompozitora posvyashaetsya Muslim internet zhurnal 12 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 sentyabr 2016 Muzykalnyj enciklopedicheskij slovar 1990 Azerbajdzhanskaya muzyka Grigorev Platek 1981 seh 181 http anl az down mm b pdf Jeni Nergiz operasnn yaradlmas haqqnda ASSC Xalq Qomissarlar Surasnn 1936 nc il 13 janvar tarixli qerar 10 4637 Qommunist 14 janvar 1936 seh 4 Tarixi filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 11 October 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 may 2016 Muslum Maqomayevin anadan olmasinin 110 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 1995 ci il tarixli Serencami anl az saytiEdebiyyat RedakteKaragicheva L V 1956 Azerbajzhdanskaya SSR Muzykalnaya kultura soyuznyh respublik 2 ci nesr M Gosudarstvennoe muzykalnoe izdatelstvo seh 100 Soyuz kompozitorov SSSR 1957 Sovetskie kompozitory kratkij biograficheskij spravochnik M Sovetskij kompozitor tertibatci G B Bernandt A N Dolzhanskij seh 695 Deputaty Verhovnogo Soveta SSSR VIII Izvestiya Sovetov deputatov trudyashihsya SSSR 1970 Ismailova G A 1975 Muslim Magomaev 1 ci nesr Baku Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdanie L V Karagichevoj seh 64 Grigorev L G Platek Ya M 1981 Sovetskie kompozitory i muzykovedy spravochnik v tryoh tomah 2 K R M Sovetskij kompozitor seh 416 Abdul Muslim Magometovich Magomaev Sovetskie opery kratkoe soderzhanie M Sovetskij kompozitor tertibatci A M Golcman 1982 seh 672 Muzykalnyj enciklopedicheskij slovar 150 000 nus M Sovetskaya enciklopediya Bas redaktor G V Keldysh 1990 seh 672 ISBN 5 85270 033 9 Magomaev M M 1999 Motivy detstva Lyubov moya melodiya Moj 20 vek M VAGRIUS ISBN 5 264 00001 8 Geshaev M B 1999 Znamenitye chechency 1 2000 nus Seda seh 644 Estrada Rossii XX vek enciklopediya M OLMA Media Grupp otv red E D Uvarova 2004 seh 861 ISBN 5 224 04462 6 Meshanenkova E 2013 Muslim Magomaev Biografiya M Izdatelstvo AST seh 431 ISBN 978 5 457 40567 7 Akademiya nauk Chechenskoj respubliki 2013 Istoriya Chechni s drevnejshih vremyon do nashih dnej v chetyryoh tomah III Istoriya Chechni XIX v 5 000 nus Groznenskij rabochij Ya Z Ahmatov seh 654 Xarici kecidler RedakteMuslum Maqomayevin Sah Ismayil operasini izle sayt YouTube Resid Behbudov Nergiz operasindan Cobanin ariyasi rus dilinde sayt YouTube Uzeyir Hacibeyov Muslum Maqomayevin Nergiz operasi haqqinda Muslum Maqomayev Arxivlesdirilib 2014 04 28 at the Wayback Machine Kovkeb SefereliyevaMenbe https az wikipedia org w index php title Muslum Maqomayev bestekar amp oldid 6025355, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.