fbpx
Wikipedia

Səməd Vurğun

Avqust 05, 2021

Səməd Vurğun (doğum adı: Səməd Yusif oğlu Vəkilov; 21 mart 1906(1906-03-21), Yuxarı Salahlı, Yelizavetpol quberniyası – 27 may 1956(1956-05-27), Bakı) — Azərbaycan şairi, dramaturq, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas, tənqidçi, Azərbaycanın ilk xalq şairi (1956), 2 dəfə "Stalin" mükafatı laureatı (1941, 1942) və 2 dəfə "Lenin" ordeni laureatı, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının sədri (1941–1948), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Mədəni əlaqə Cəmiyyətinin sədri, Azərbaycan SSR EA-nın akademiki (1945) və vitse-prezidenti (1954–1956). Azərbaycan Elmlər Akademiyasının təsisçilərindən biridir.

Səməd Vurğun
İlk adı Səməd Yusif oğlu Vəkilov
Təxəllüsü Vurğun
Doğum tarixi
Doğum yeri Yuxarı Salahlı, Qazax qəzası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi (50 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat səbəbi Ağciyər xərçəngi
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası→
AXC→
SSRİ
Milliyyəti Azərbaycanlı
Həyat yoldaşları Xavər Vəkilova
Uşaqları Yusif Səmədoğlu
Vaqif Səmədoğlu
Aybəniz Vəkilova
Atası Yusif ağa Vəkilov
Anası Məhbub xanım Vəkilova
Təhsili
Fəaliyyəti şair, dramaturq
Əsərlərinin dili azərbaycanca
İstiqamət Sosialist realizmi
Janr Şeir, poema, pyes
İlk əsəri "Cavanlara xitab" (1924)
Mükafatları
Səməd Vurğun Vikimənbədə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Səməd Yusif oğlu Vəkilov 21 mart 1906-cı ildə Qazax qəzasının Yuxarı Salahlı kəndində bəy nəslinə mənsub ailədə anadan olmuşdur. Kosalı ağaları, sonradan isə Vəkilovlar adlanan nəslin azı 400 illik tarixi məlumdur. Şairin anası da həmin nəsildəndir. Atası Yusif ağa kənddə, ömrünün son illərini isə Qazax şəhərində yaşamışdır. Gözəl saz ifaçısı olması məlumdur. Şair uşaqlıq illərini doğma kəndində keçirmiş, ibtidai təhsilini kənddəki rus-tatar məktəbində almışdır.

Onun 6 yaşı olarkən anası Məhbub xanım 28 yaşında vəfat edir. Səməd atası Yusif ağanın və ana nənəsi Aişə xanımın himayəsində böyüyür. Şairin ana babası Mehdixan ağa Köhənsal təxəllüsü ilə tanınan el şairi idi. Şairin ana nənəsi Aişə xanım görkəmli Azərbaycan şairi və dövlət xadimi Molla Pənah Vaqifin nəslindən idi.

1918-ci ildə görkəmli ədəbiyyatşünas və Firudin bəy Köçərli Qori müəllimlər seminariyasının Azərbaycan şöbəsini Qazaxa köçürərək, Qazax müəllimlər seminariyasını təşkil edir. məktəbə qəbul olunan kənd uşaqları arasında Səməd və Mehdixan Vəkilov (1902–1975) qardaşları da var idi. Mehdixan Vəkilov Səmədin böyük və yeganə qardaşı olmuşdur. Qardaşı Hacıməmməd və bacısı Nabat isə uşaq yaşlarında vəfat etmişdilər. Firudin bəy Köçərlinin həyat yoldaşı Badisəba xanım Köçərli də şairin yaxın qohumu idi.

Səməd Vurğun seminariyanı bitirdikdən sonra (1924) Qazax, Quba və Gəncədə Azərbaycan dili və ədəbiyyatını tədris etməyə başlayır. 1920–1930 illərdə şairin səsi ciddi surətdə ədəbi mühitin və geniş oxucu kütlələrinin nəzərini cəlb edir. 1930-cu illərdə o, Aleksandr Puşkinin "Yevgeni Onegin", Maksim Qorkinin "Qız və ölüm", Şota Rustavelinin "Pələng dərisi geymiş pəhləvan", Nizami Gəncəvinin "Leyli və Məcnun" əsərlərini Azərbaycan dilinə tərcümə edir.

Səməd Vəkilov gəncliyində hər şeylə maraqlanan, həssas, bununla yanaşı çox qətiyyətli, möhkəm iradəli, hazırcavab olmuşdur. Təhsilə başladığı ilk günlərdən ondakı fitri istedad özünü göstərmişdir. Bu illərdə o, Vaqif, Vidadi, Zakir və Sabir yaradıcılığı ilə yanaşı, Puşkin və Lermontovun, türk şairlərindən Tofiq Fikrət, Namiq Kamal, Mehmed Eminin əsərləri ilə də tanış olur. Məlahətli səsi olduğundan gözəl oxuyur, məharətlə saz və skripka çalır, şeir deyir, həvəskar tamaşalarda çıxış edirdi.

1922-ci ildə şairin atası Yusif ağa, bir il sonra isə nənəsi Aişə xanım vəfat edir. Bundan sonra Səmədə və qardaşı Mehdixana onların bibisi qızı pedaqoq Xanqızı (Bıjı, yəni, bacı) Vəkilova qayğı göstərir.

Yaradıcılığı

Poeziya get-gedə şairin bütün varlığına hakim kəsilir. Gənc şair öz xalqını, vətənini, doğma torpağının əsrarəngiz təbiətini sevdiyi üçün özünə "Vurğun" təxəllüsünü götürür. Digər bir versiyaya görə isə sevdiyi qıza ünvanladığı şeirləri "Vurğun" təxəllüsü ilə imzalamış və beləcə də davam etmiş, tanınmışdır.

1929-cu ildə Səməd Vurğun İkinci Moskva Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinə daxil olur. Moskvadakı təhsil illərində o, fəal yaradıcılıqla da məşğul olur. Həmin illər yazdığı siyasi məzmunlu və lirik şeirlər onun 1930-cu ildə çap olunmuş "Şairin andı" adlı ilk kitabında toplanmışdır.

1930–1940-cı illər Vurğun istedadının çiçəklənməsi və yüksəlişi dövrüdür. 1934-cü ildə şairin "Könül dəftəri" və 1935-ci ildə "Şeirlər" adlı kitabları nəşr olunmuşdur. Bu dövrdə şair, Azərbaycan poeziyasının dilini bir çox əcnəbi sözlərdən təmizləyərək, Azərbaycan ədəbiyyatını və dramaturgiyasını yeni əsərlər hesabına zənginləşdirmişdir. Yalnız 1935-ci ildə Səməd Vurğun 7 poema və 100-ə yaxın şeir yazmışdır. 1933-cü ildə yazılmış "Azərbaycan" şeiri Azərbaycan ədəbiyyatının incilərindəndir. Bu şeirdə şair öz vətəninin qədim tarixi, təbii gözəlliyi, nemətləri, xalqın xeyirxahlığı, açıqürəkliyi və qonaqpərvərliyini tərənnüm etmişdir.

Elə həmin il Səməd Vurğunun şəxsi həyatında yenilik baş verir. Belə ki, o, Abdulla Şaiqin həyat yoldaşının bacısı Xavər xanım Mirzəbəyova ilə ailə həyatı qurur.

1936–1937-ci illərdə yeni əsərlər yazmaqla yanaşı tərcüməçiliklə də məşğul olaraq, Puşkinin "Yevgeni Onegin" mənzum romanını Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. Bu tərcüməsinə görə şairə Puşkin komitəsinin "A.S.Puşkin medalı" təqdim olunmuşdur. Bu illər şair Şota Rustavelinin "Pələng dərisi geymiş pəhvəlan" əsərinin bir hissəsini böyük ustalıqla tərcümə etmiş, buna görə Gürcüstan SSR MİK-in fəxri fərmanı ilə təltif edilmişdir. Eləcə də şair Taras Şevçenkonun, İlya Çavçavadzenin və Cambul Cumayevin bir çox şeirlərini dilimizə tərcümə etmişdir.

1937-ci ilin ikinci yarısında Səməd Vurğun özünün ölməz dram əsərini – "Vaqif"i yazır. "Vaqif" dramını 3–4 həftə ərzində, heyrətləndirici bir sürətlə tamamlayan şair əsərdə Molla Pənah Vaqifin faciəli həyatını, şair böyüklüyünü, insanlıq kamilliyini ustalıqla, məhəbbətlə əks etdirmişdir. "Vaqif" dramına görə Səməd Vurğun 1941-ci ildə "Stalin mükafatı"na layiq görülmüşdür.

1937–1938-ci illərin qanlı repressiyaları Səməd Vurğundan yan keçməmişdi. Onun yüksək sənət qüdrəti, nüfuzu və ona olan xalq məhəbbətinə qısqanan adamlar şairi millətçilik böhtanları ilə ləkələmək və cərgədən çıxartmağa can atırdılar. Müxtəlif dairələrdə dəfələrlə "onun məsələsinə" baxılmış, böyük şair "ölüm və ya ölüm" dilemması qarşısında qalmalı olmuşdur. Şairi aidiyyəti idarələrə tez-tez çağırırdılar.

Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyinə hazırlıq işində fəal iştirak edən Səməd Vurğun 1939-cu ildən başlayaraq Nizami haqqında məqalələr yazmış, elmi məruzələrlə çıxış etmiş, onun "Leyli və Məcnun" poemasını məharətlə Azərbaycan dilinə çevirmişdir. 1939-cu ildə şair inqilabçı Xanlar Səfərəliyevin həyatından bəhs edən ikinci mənzum dram əsəri olan "Xanlar"ı yazmışdır. Həmin il onun "Azad ilham" kitabı nəşr edilir.

1941-ci ildə Səməd Vurğun Nizaminin "Xosrov və Şirin" poemasının motivləri əsasında mənzum dramını yazır. Müharibə dövründə yazılmış bu dram əsərində böyük vətənpərvərlik duyğularının tərənnümü xüsusi məna kəsb edirdi. Səməd Vurğun 1942-ci ildə bu əsərə görə ikinci dəfə "Stalin mükafatı"na layiq görülür.

Şairin yaradıcılığında Böyük Vətən müharibəsi dövrü xüsusi yer tutur. Müharibə illərində sənətkar 60-dan artıq şeir, bir neçə poema, o cümlədən "Bakının dastanı" poemasını yazmışdı. Bu illərdə Səməd Vurğun sənətinin şöhrət miqyası çox genişlənir. Onun yazdığı "Ukrayna partizanlarına" şeirinin mətnləri təyyarədən Ukrayna meşələrinə səpələnərək partizanlara çatdırılmışdı.

1943-cü ildə ABŞ-da keçirilən müharibə əleyhinə yazılmış ən dəyərli əsərlər müsabiqəsində şairin yazdığı "Ananın öyüdü" şeiri çox yüksək qiymətləndirilmiş və dünya ədəbiyyatında bu mövzuda yazılan ən qiymətli 20 əsərdən biri kimi Nyu-Yorkda çap etdirilərək hərbçilər arasında yayılmışdır. Müharibə illərində vətənpərvər şairin atəşli səsi ön cəbhədə, xəstəxanalarda, radioda daha əzəmətli səslənirdi. Müharibənin ağır şəraitində Səməd Vurğun Krım, Mozdok, Qroznı, Novorossiysk cəbhələrində olmuşdur. 1943-cü ildə onun təşəbbüsü ilə hərbi tədbirlər, cəbhəçilər və onların doğmaları ilə görüşlər keçirmək üçün Füzuli adına Ziyalılar evi yaranmışdır.

1945-ci ildə yazdığı fəlsəfi dram olan "İnsan"da şair gələcəyi romantik vüsətlə əks etdirməyə çalışmış, müharibənin odlu-alovlu günləri içərisində insan zəkasının qüdrətini göstərmişdir. Şairin bu əsərdə yaratdığı "Qardaşlıq şəhəri"ndə dünyanın eyni arzu və ideallarla yaşayan insanları toplaşmışdır.

Səməd Vurğun təkcə məşhur şair deyil, eyni zamanda böyük alim, əvvəzsiz təşkilatçı və nəzəriyyəçi idi. 1945-cı ildə o, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir. Elə həmin il Bakıda İranla Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti yaranır. Bu cəmiyyətin rəhbəri Səməd Vurğun təyin edilir. İlk gündən şair tərəfindən cəmiyyətin qarşısında duran vəzifələr təyin edilir. O, İran Azərbaycanı ilə Azərbaycan SSR arasında mədəni körpü yaradılması işində fəal iştirak edir. Ulu öndər Heydər Əliyev xalq şairi Səməd Vurğunun 90 illik yubileyinə həsr edilmiş gecədə nitqində S.Vurğunun akademik fəaliyyətinə toxunmuşdur: "Səməd Vurğun eyni zamanda böyük alim, filosof idi. Səməd Vurğun Azərbaycan Elmlər Akademiyasının təsisçilərindən, yaradıcılarından biridir. Səməd Vurğun Elmlər Akademiyasının yaradılmasının təşəbbüsçülərindən biridir. O, sadəcə akademik seçilmiş bir adam deyil. Səməd Vurğun və məhz onun kimi Üzeyir Hacıbəyov, Heydər Hüseynov, Yusif Məmmədəliyev, Mustafabəy Topçubaşov, Mirzə İbrahimov və başqa belə insanların təşəbbüsü nəticəsində 1945-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyası yaranıbdır. Bu, böyük tarixi hadisədir. Burada Səməd Vurğunun xidmətləri böyükdür. Ən böyük xoşbəxtlik ondadır ki, Səməd Vurğun ömrünün son illərində həmin akademiyanın vitse-prezidenti vəzifəsini daşımışdır və Azərbaycan elminin, ədəbiyyatşünaslığının inkişafında çox əvəzsiz xidmətlər göstərmişdir."

Müharibədən sonrakı illərdə Səməd Vurğun görkəmli ictimai xadim kimi dünyada sülhün bərqərar olması işində fəal iştirak etmişdir. SSRİ Ali Sovetinin deputatı kimi şair 1947-ci ildə görkəmli ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri ilə birgə Londona səfər etmiş, yolüstü Berlində də olmuşdur. Burada şairi böyük sevinc gözləyirdi. Onun "Vaqif" dramı Berlin teatrında səhnəyə qoyulmuşdu. Teatrın yaradıcı kollektivinə müəlliflə görüşmək, onun fikrini öyrənmək çox maraqlı olur. Alman rejissoru kiçik dəyişiklik etmiş, Ağa Məhəmməd şah Qacarın obrazında Adolf Hitlerə məxsus cizgilər vermişdi.

1948-ci ildə Səməd Vurğun Polşanın Vrotslav şəhərində keçirilən Mədəniyyət Xadimlərinin Ümumdünya Konqresinin iştirakçısı olmuş, konqresdən qayıtdıqdan sonra "Zəncinin arzuları" poemasını yazmışdır. Həmin il poema Polşada çap edilmişdir. Xarici səfərlərlə bağlı yazdığı şeirlərini Səməd Vurğun məşhur "Avropa xatirələri" adı ilə çap etdirmişdir.

1951-ci ildə şair "Bolqar-sovet dostluğu cəmiyyəti"nin xəttilə Bolqarıstanda olmuşdur.

Səməd Vurğunun müharibədən sonrakı dövr yaradıcılığı da çox məhsuldar olmuşdur. Şair bir-birinin ardınca "Muğan" (1948), "Aygün" (1950–1951) və "Zamanın bayraqdarı" (1952) poemalarını qələmə almışdır.

Həyatının son illərində yazdığı şeirləri onun yaradıcılığının yeni mərhələsini təşkil edir. Onlar rəngarəngliyi və poetikliyi ilə seçilən şeirlərdir. Bu şeirlər həyata bağlılıq, insanların dotluq və xeyirxahlıq kimi keyfiyyətlərini əks etdirməklə yanaşı, şairin vətən və xalq qarşısındakı müqəddəs borcunun ifadəsi idi.

Səməd Vurğunun bu illərdə yaradıcılıq uğurlarına baxmayaraq o, 1953-cü ildə haqsız hücumlara, təzyiqlərə məruz qalır. "Aygün" poeması tənqid edilir, şairin Moskvada çap edilmiş "Şairin hüquqları" məqaləsi ona qarşı hücumları daha da kəskinləşdirir. Respublika rəhbərliyinin göstərişi əsasında məqalə Azərbaycan Yazıçılar ittifaqında müzakirə edillir, onun əleyhinə məktub yazılıb Moskvaya göndərilir. Şair yenə də millətçilikdə təqsirləndirilir. Kitablarının kitabxanalardan, dramlarının səhnədən götürülməsinə göstəriş verilir. Şairə şəhərdən çıxmaq qadağan edilir. Lakin, həmin il Stalinin ölümündən sonra SSRİ və respublika rəhbərliyində baş verən dəyişikliklər nəticəsində bu tədbirlər baş tutmur.

1953-cü ildə ölkədə və respublikada böyük dəyişikliklər baş verir. 1954-cü ildə Səməd Vurğun Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti vəzifəsinə təyin edilir. İşlədiyi dövrdə ictimai elmlər qarşısında böyük problemlər qoyur, saatlarla bu problemlərin, elmi əsərlərin müzakirələrini keçirir, problemlərin həllini təşkil edir. Həddən ziyadə xeyirxah bir insan olan Səməd Vurğun vitse-prezident vəzifəsində çalışdığı zaman da, ayrı-ayrı insanlara öz kömək əlini uzatmışdır. Akademiklərdən Sara Aşurbəyovanın, Püstəxanım Əzizbəyovanın Elmlər Akademiyasına gəlmələri Səməd Vurğunla bağlıdır. Bundan əlavə, dilçi alimlərdən Türkan Əfəndiyeva, Vaqif Aslanov, filosof Camal Mustafayev, tarixçi Mahal Məmmədov və onlarla belə insanların elmə gəlməsi Səməd Vurğunun təkidi və köməkliyi nəticəsində olub. Moskvaya oxumağa göndərdiyi aspirantların ailəsinə kömək edər, təqaüdü az olanlara maddi yardım göstərərdi.

O zamanki SSRİ məkanında Səməd Vurğunun böyük nüfuzu var idi. O, müxtəlif illərdə SSRİ-nin ən yüksək orden və medalları ilə təltif edilmiş, sovet xalqlarının sevimli şairi olmuşdu.

1954-cü ildə Sovet Yazıçıların İkinci Ümumittifaq Qurultayında "Sovet poeziyası haqqında" məruzəni Səməd Vurğun etmişdi. Çoxmillətli və həmin dövr üçün təxminən 200 mln.-luq SSRİ xalqları arasından azərbaycanlı şairin Qurultayda "Sovet poeziyası haqqında" məruzəni etməsi, bütövlüklə, Azərbaycan ədəbiyyatı, onun nümayəndələrinə və şəxsən, Səməd Vurğuna verilən olduqca böyük qiymət kimi dəyərləndirilə bilər.

Ölümü

1955-ci ilin oktyabr ayında Səməd Vurğun SSRİ nümayəndə heyəti tərkibində Vyetnama gedərkən yolda xəstələnir və səfərini yarımçıq saxlamalı olur. Çində onu Pekin xəstəxanalarından birində müayinə edirlər. Bir neçə həftədən sonra şair vətənə qayıdır. Onun xəstəliyi şiddətlənir.

1956-cı ilin martında Səməd Vurğunun 50 yaşı tamam olur. Şairin yubileyinin keçirilməsinə hazırlıqlar çərçivəsində Azərbaycan SSR rəhbərliyi tərəfindən "Azərbaycanın xalq şairi" adı təsis edilir və ilk dəfə bu ada Səməd Vurğun layiq görülür. May ayının 12-də opera və balet teatrında SSRİ-nin ədəbi ictimaiyyətinin və xarici qonaqların iştirakı ilə şairin təntənəli yubiley gecəsi keçirilir. Yubiley təntənəsindən iki həftə sonra 1956-cı il may ayının 27-də, saat 19:30-da şairin gözləri əbədi yumulur. May ayının 28-dən 30-na kimi şairin cənazəsi Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının binasında qoyulur. Şair may ayının 30-da Bakıda Fəxri Xiyabanda dəfn edilir.

Şairin övladları da atalarının yolunu davam etdirmiş və ədəbiyyat sahəsində böyük uğurlara imza atmışlar. Azərbaycan mədəniyyəti qarşısındakı xidmətlərinə görə oğlu Yusif Səmədoğlu Azərbaycanın xalq yazıçısı, Vaqif Səmədoğlu Azərbaycanın xalq şairi, qızı Aybəniz Vəkilova isə əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adına layiq görülmüşdür.

Xatirəsi

 
1976-cı ildə şairin 70 illiyi münasibətilə buraxılmış poçt markası
 
2006-cı ildə şairin 100 illiyi münasibətilə buraxılmış poçt markası

Şairin adı ölümündən sonra müxtəlif yerlərdə əbədiləşmişdir. Bakıda şairin möhtəşəm heykəli ucaldılmış, meydana və mərkəzi küçələrdən birinə şairin adı verilmişdir. Bundan başqa, Azərbaycan Rus Dram Teatrı, neft tankeri də Səməd Vurğunun adını daşıyır. Mossovetin qərarı ilə Moskva küçələrindən biri, Kiyev şəhərində kitabxana, Düşənbə şəhərində 57 nömrəli məktəb və Bolqarıstanda texnikum şairin adını daşıyır.

Respublikamızın bütün rayonlarında Səməd Vurğun adına onlarla məktəb, mədəniyyət evi, küçə və park vardır. Vaxtilə respublikada bir çox kolxoz və sovxozlar da şairin adını daşıyırdılar. Şəhər və kəndlərdə şairin heykəlləri, büstləri qoyulmuşdur.

1975-ci ildə Bakıda Sovet ədəbiyyatı günlərində ölkənin ədəbi ictimaiyyətinin iştirakı ilə "Səməd Vurğunun ev-muzeyi"nin təntənəli açılışı olmuş və bir il sonra, 1976-cı ildə şairin doğma kəndi Yuxarı Salahlıda ev-muzeyin filialı – "Səməd Vurğunun poeziya evi" yaradılmışdır.

İran ziyalılarının ağsaqqalı, akademik Cavad Heyətin söylədiklərindən:

Akademik Cavad Heyət: vəfatından bir qədər əvvəl Şəhriyarla görüşümüzdə ondan soruşdum ki, Şimal şairlərindən hansını üstün sayırsınız? O bir az düşündü və dedi Səməd Vurğunu.

"Ayna" qəzeti, Bakı, 6 oktyabr, 2012.

5 fеvral 1996-cı ildə Azərbaycanın xalq şairi Səməd Vurğunun anadan оlmasının 90 illiyi münasibətilə ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Səməd Vurğun Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilmişdir.

Təltif və mükafatları

Əsərləri

  • Səməd Vurğun. Seçilmiş əsərləri: I cild – Şeirləri;
  • Səməd Vurğun. Seçilmiş əsərləri: II cild – Şeirləri;
  • Səməd Vurğun. Seçilmiş əsərləri: III cild – Poemaları;
  • Səməd Vurğun. Seçilmiş əsərləri: IV cild – Dram əsərləri;
  • Səməd Vurğun. Seçilmiş əsərləri: V cild – Məqalələri, məruzələr, nitqlər, oçerklər.
  • Şairin Ölümü (1935)

Dramları

Poemaları

  • Komsomol poeması
  • Muğan (poema)
  • Aygün (poema)
  • Zəncinin arzuları
  • 26-lar (poema)

Haqqında yazılmış əsərlər

Filmoqrafiya

Əsərlərinə tamaşalar

  • Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı — Fərhad və Şirin (2002)

Şeirlərinə musiqi əsərləri

İstinadlar

  1. ↑ International Music Score Library Project — 2006.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P839"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a>
  2. http://lib.aliyev-heritage.org/az/3313657.html
  3. http://www.samadvurgun.com/az/index.php
  4. "Ayna" qəzeti, Bakı, 6 oktyabr 2012
  5. Xalq şairi Səməd Vurğunun 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 fеvral 1996-cı il tarixli Sərəncamı — anl.az saytı
  6. """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (azərb.). nk.gov.az. 2019-05-11. İstifadə tarixi: 2019-05-13.

Xarici keçidlər

  • Səməd Vurğuna həsr olmuş veb-sayt
  • Azeriart.net: Tanınmışlar – Səməd Vurğun 2006-05-06 at the Wayback Machine
  • Səda — Səməd Vurğunun doğum günüdür
  • Səda — Xalq şairi Səməd Vurğun anılıb (29.03.2016)
  • "Diqqətlə oxusan görərsən ki, "Komsomol" türkçü əsərdir" – Səməd Vurğunla söhbət
  • Sərvər Şirin: "Səməd Vurğunun müdrik kəlamları" kitabı
  • Sərvər Şirin: Füzuliylə Səməd Vurğunu nə birləşdirirdi?

Həmçinin bax

Ədəbiyyat

  • İsmayıl Umudlu. Vəkiloğulları. Bakı: "QAPP-poliqraf" nəşriyyatı, 2003, səh. 55–61.
  • İsmayıl Umudlu. Salahlı eli. Tarix-etnoqrafiya-insanlar-yurd bilgisi. Bakı, Apostroff nəşriyyatı, 2011, səh 727–731.
  • İsmayıl Umudlu. Onun dünyaya baxışı işıqlı baxışdır. Ayna (qəzet), 6,10.2012.
 
   

Vikianbarda Səməd Vurğun ilə əlaqəli mediafayllar var.

 
   

Vikimənbədə Səməd Vurğun ilə əlaqəli məlumatlar var.

 
   

Vikisitatda Səməd Vurğun ilə əlaqəli məlumatlar var.

Avqust 05, 2021
səməd, vurğun, doğum, adı, səməd, yusif, oğlu, vəkilov, mart, 1906, 1906, yuxarı, salahlı, yelizavetpol, quberniyası, 1956, 1956, bakı, azərbaycan, şairi, dramaturq, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas, tənqidçi, azərbaycanın, xalq, şairi, 1956, dəfə, stalin, mükafatı, . Semed Vurgun dogum adi Semed Yusif oglu Vekilov 21 mart 1906 1906 03 21 Yuxari Salahli Yelizavetpol quberniyasi 27 may 1956 1956 05 27 1 Baki Azerbaycan sairi dramaturq tercumeci edebiyyatsunas tenqidci Azerbaycanin ilk xalq sairi 1956 2 defe Stalin mukafati laureati 1941 1942 ve 2 defe Lenin ordeni laureati Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinin sedri 1941 1948 Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati Azerbaycanin Xarici Olkelerle Medeni elaqe Cemiyyetinin sedri Azerbaycan SSR EA nin akademiki 1945 ve vitse prezidenti 1954 1956 Azerbaycan Elmler Akademiyasinin tesiscilerinden biridir Semed VurgunIlk adi Semed Yusif oglu VekilovTexellusu VurgunDogum tarixi 21 mart 1906Dogum yeri Yuxari Salahli Qazax qezasi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 27 may 1956 50 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi Agciyer xercengiDefn yeri Fexri xiyabanVetendasligi Rusiya Imperiyasi AXC SSRIMilliyyeti AzerbaycanliHeyat yoldaslari Xaver VekilovaUsaqlari Yusif SemedogluVaqif SemedogluAybeniz VekilovaAtasi Yusif aga VekilovAnasi Mehbub xanim VekilovaTehsili M V Lomonosov adina Moskva Dovlet UniversitetiFealiyyeti sair dramaturqEserlerinin dili azerbaycancaIstiqamet Sosialist realizmiJanr Seir poema pyesIlk eseri Cavanlara xitab 1924 Mukafatlari 1956Semed Vurgun Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Olumu 4 Xatiresi 5 Teltif ve mukafatlari 6 Eserleri 6 1 Dramlari 6 2 Poemalari 7 Haqqinda yazilmis eserler 8 Filmoqrafiya 9 Eserlerine tamasalar 10 Seirlerine musiqi eserleri 11 Istinadlar 12 Xarici kecidler 13 Hemcinin bax 14 EdebiyyatHeyati RedakteSemed Yusif oglu Vekilov 21 mart 1906 ci ilde Qazax qezasinin Yuxari Salahli kendinde bey nesline mensub ailede anadan olmusdur Kosali agalari sonradan ise Vekilovlar adlanan neslin azi 400 illik tarixi melumdur Sairin anasi da hemin nesildendir Atasi Yusif aga kendde omrunun son illerini ise Qazax seherinde yasamisdir Gozel saz ifacisi olmasi melumdur Sair usaqliq illerini dogma kendinde kecirmis ibtidai tehsilini kenddeki rus tatar mektebinde almisdir Onun 6 yasi olarken anasi Mehbub xanim 28 yasinda vefat edir Semed atasi Yusif aganin ve ana nenesi Aise xanimin himayesinde boyuyur Sairin ana babasi Mehdixan aga Kohensal texellusu ile taninan el sairi idi Sairin ana nenesi Aise xanim gorkemli Azerbaycan sairi ve dovlet xadimi Molla Penah Vaqifin neslinden idi 1918 ci ilde gorkemli edebiyyatsunas ve Firudin bey Kocerli Qori muellimler seminariyasinin Azerbaycan sobesini Qazaxa kocurerek Qazax muellimler seminariyasini teskil edir mektebe qebul olunan kend usaqlari arasinda Semed ve Mehdixan Vekilov 1902 1975 qardaslari da var idi Mehdixan Vekilov Semedin boyuk ve yegane qardasi olmusdur Qardasi Hacimemmed ve bacisi Nabat ise usaq yaslarinda vefat etmisdiler Firudin bey Kocerlinin heyat yoldasi Badiseba xanim Kocerli de sairin yaxin qohumu idi Semed Vurgun seminariyani bitirdikden sonra 1924 Qazax Quba ve Gencede Azerbaycan dili ve edebiyyatini tedris etmeye baslayir 1920 1930 illerde sairin sesi ciddi suretde edebi muhitin ve genis oxucu kutlelerinin nezerini celb edir 1930 cu illerde o Aleksandr Puskinin Yevgeni Onegin Maksim Qorkinin Qiz ve olum Sota Rustavelinin Peleng derisi geymis pehlevan Nizami Gencevinin Leyli ve Mecnun eserlerini Azerbaycan diline tercume edir Semed Vekilov gencliyinde her seyle maraqlanan hessas bununla yanasi cox qetiyyetli mohkem iradeli hazircavab olmusdur Tehsile basladigi ilk gunlerden ondaki fitri istedad ozunu gostermisdir Bu illerde o Vaqif Vidadi Zakir ve Sabir yaradiciligi ile yanasi Puskin ve Lermontovun turk sairlerinden Tofiq Fikret Namiq Kamal Mehmed Eminin eserleri ile de tanis olur Melahetli sesi oldugundan gozel oxuyur meharetle saz ve skripka calir seir deyir heveskar tamasalarda cixis edirdi 1922 ci ilde sairin atasi Yusif aga bir il sonra ise nenesi Aise xanim vefat edir Bundan sonra Semede ve qardasi Mehdixana onlarin bibisi qizi pedaqoq Xanqizi Biji yeni baci Vekilova qaygi gosterir Yaradiciligi RedaktePoeziya get gede sairin butun varligina hakim kesilir Genc sair oz xalqini vetenini dogma torpaginin esrarengiz tebietini sevdiyi ucun ozune Vurgun texellusunu goturur Diger bir versiyaya gore ise sevdiyi qiza unvanladigi seirleri Vurgun texellusu ile imzalamis ve belece de davam etmis taninmisdir 1929 cu ilde Semed Vurgun Ikinci Moskva Universitetinin edebiyyat fakultesine daxil olur Moskvadaki tehsil illerinde o feal yaradiciliqla da mesgul olur Hemin iller yazdigi siyasi mezmunlu ve lirik seirler onun 1930 cu ilde cap olunmus Sairin andi adli ilk kitabinda toplanmisdir 1930 1940 ci iller Vurgun istedadinin ciceklenmesi ve yukselisi dovrudur 1934 cu ilde sairin Konul defteri ve 1935 ci ilde Seirler adli kitablari nesr olunmusdur Bu dovrde sair Azerbaycan poeziyasinin dilini bir cox ecnebi sozlerden temizleyerek Azerbaycan edebiyyatini ve dramaturgiyasini yeni eserler hesabina zenginlesdirmisdir Yalniz 1935 ci ilde Semed Vurgun 7 poema ve 100 e yaxin seir yazmisdir 1933 cu ilde yazilmis Azerbaycan seiri Azerbaycan edebiyyatinin incilerindendir Bu seirde sair oz veteninin qedim tarixi tebii gozelliyi nemetleri xalqin xeyirxahligi aciqurekliyi ve qonaqperverliyini terennum etmisdir Ele hemin il Semed Vurgunun sexsi heyatinda yenilik bas verir Bele ki o Abdulla Saiqin heyat yoldasinin bacisi Xaver xanim Mirzebeyova ile aile heyati qurur 1936 1937 ci illerde yeni eserler yazmaqla yanasi tercumecilikle de mesgul olaraq Puskinin Yevgeni Onegin menzum romanini Azerbaycan diline tercume etmisdir Bu tercumesine gore saire Puskin komitesinin A S Puskin medali teqdim olunmusdur Bu iller sair Sota Rustavelinin Peleng derisi geymis pehvelan eserinin bir hissesini boyuk ustaliqla tercume etmis buna gore Gurcustan SSR MIK in fexri fermani ile teltif edilmisdir Elece de sair Taras Sevcenkonun Ilya Cavcavadzenin ve Cambul Cumayevin bir cox seirlerini dilimize tercume etmisdir 1937 ci ilin ikinci yarisinda Semed Vurgun ozunun olmez dram eserini Vaqif i yazir Vaqif dramini 3 4 hefte erzinde heyretlendirici bir suretle tamamlayan sair eserde Molla Penah Vaqifin facieli heyatini sair boyukluyunu insanliq kamilliyini ustaliqla mehebbetle eks etdirmisdir Vaqif dramina gore Semed Vurgun 1941 ci ilde Stalin mukafati na layiq gorulmusdur 1937 1938 ci illerin qanli repressiyalari Semed Vurgundan yan kecmemisdi Onun yuksek senet qudreti nufuzu ve ona olan xalq mehebbetine qisqanan adamlar sairi milletcilik bohtanlari ile lekelemek ve cergeden cixartmaga can atirdilar Muxtelif dairelerde defelerle onun meselesine baxilmis boyuk sair olum ve ya olum dilemmasi qarsisinda qalmali olmusdur Sairi aidiyyeti idarelere tez tez cagirirdilar Nizami Gencevinin 800 illik yubileyine hazirliq isinde feal istirak eden Semed Vurgun 1939 cu ilden baslayaraq Nizami haqqinda meqaleler yazmis elmi meruzelerle cixis etmis onun Leyli ve Mecnun poemasini meharetle Azerbaycan diline cevirmisdir 1939 cu ilde sair inqilabci Xanlar Sefereliyevin heyatindan behs eden ikinci menzum dram eseri olan Xanlar i yazmisdir Hemin il onun Azad ilham kitabi nesr edilir 1941 ci ilde Semed Vurgun Nizaminin Xosrov ve Sirin poemasinin motivleri esasinda menzum dramini yazir Muharibe dovrunde yazilmis bu dram eserinde boyuk vetenperverlik duygularinin terennumu xususi mena kesb edirdi Semed Vurgun 1942 ci ilde bu esere gore ikinci defe Stalin mukafati na layiq gorulur Sairin yaradiciliginda Boyuk Veten muharibesi dovru xususi yer tutur Muharibe illerinde senetkar 60 dan artiq seir bir nece poema o cumleden Bakinin dastani poemasini yazmisdi Bu illerde Semed Vurgun senetinin sohret miqyasi cox genislenir Onun yazdigi Ukrayna partizanlarina seirinin metnleri teyyareden Ukrayna meselerine sepelenerek partizanlara catdirilmisdi 1943 cu ilde ABS da kecirilen muharibe eleyhine yazilmis en deyerli eserler musabiqesinde sairin yazdigi Ananin oyudu seiri cox yuksek qiymetlendirilmis ve dunya edebiyyatinda bu movzuda yazilan en qiymetli 20 eserden biri kimi Nyu Yorkda cap etdirilerek herbciler arasinda yayilmisdir Muharibe illerinde vetenperver sairin atesli sesi on cebhede xestexanalarda radioda daha ezemetli seslenirdi Muharibenin agir seraitinde Semed Vurgun Krim Mozdok Qrozni Novorossiysk cebhelerinde olmusdur 1943 cu ilde onun tesebbusu ile herbi tedbirler cebheciler ve onlarin dogmalari ile gorusler kecirmek ucun Fuzuli adina Ziyalilar evi yaranmisdir 1945 ci ilde yazdigi felsefi dram olan Insan da sair geleceyi romantik vusetle eks etdirmeye calismis muharibenin odlu alovlu gunleri icerisinde insan zekasinin qudretini gostermisdir Sairin bu eserde yaratdigi Qardasliq seheri nde dunyanin eyni arzu ve ideallarla yasayan insanlari toplasmisdir Semed Vurgun tekce meshur sair deyil eyni zamanda boyuk alim evvezsiz teskilatci ve nezeriyyeci idi 1945 ci ilde o Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin akademiki secilmisdir Ele hemin il Bakida Iranla Medeni Elaqeler Cemiyyeti yaranir Bu cemiyyetin rehberi Semed Vurgun teyin edilir Ilk gunden sair terefinden cemiyyetin qarsisinda duran vezifeler teyin edilir O Iran Azerbaycani ile Azerbaycan SSR arasinda medeni korpu yaradilmasi isinde feal istirak edir Ulu onder Heyder Eliyev xalq sairi Semed Vurgunun 90 illik yubileyine hesr edilmis gecede nitqinde S Vurgunun akademik fealiyyetine toxunmusdur Semed Vurgun eyni zamanda boyuk alim filosof idi Semed Vurgun Azerbaycan Elmler Akademiyasinin tesiscilerinden yaradicilarindan biridir Semed Vurgun Elmler Akademiyasinin yaradilmasinin tesebbusculerinden biridir O sadece akademik secilmis bir adam deyil Semed Vurgun ve mehz onun kimi Uzeyir Hacibeyov Heyder Huseynov Yusif Memmedeliyev Mustafabey Topcubasov Mirze Ibrahimov ve basqa bele insanlarin tesebbusu neticesinde 1945 ci ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasi yaranibdir Bu boyuk tarixi hadisedir Burada Semed Vurgunun xidmetleri boyukdur En boyuk xosbextlik ondadir ki Semed Vurgun omrunun son illerinde hemin akademiyanin vitse prezidenti vezifesini dasimisdir ve Azerbaycan elminin edebiyyatsunasliginin inkisafinda cox evezsiz xidmetler gostermisdir 2 Muharibeden sonraki illerde Semed Vurgun gorkemli ictimai xadim kimi dunyada sulhun berqerar olmasi isinde feal istirak etmisdir SSRI Ali Sovetinin deputati kimi sair 1947 ci ilde gorkemli edebiyyat ve medeniyyet xadimleri ile birge Londona sefer etmis yolustu Berlinde de olmusdur Burada sairi boyuk sevinc gozleyirdi Onun Vaqif drami Berlin teatrinda sehneye qoyulmusdu Teatrin yaradici kollektivine muellifle gorusmek onun fikrini oyrenmek cox maraqli olur Alman rejissoru kicik deyisiklik etmis Aga Mehemmed sah Qacarin obrazinda Adolf Hitlere mexsus cizgiler vermisdi 1948 ci ilde Semed Vurgun Polsanin Vrotslav seherinde kecirilen Medeniyyet Xadimlerinin Umumdunya Konqresinin istirakcisi olmus konqresden qayitdiqdan sonra Zencinin arzulari poemasini yazmisdir Hemin il poema Polsada cap edilmisdir Xarici seferlerle bagli yazdigi seirlerini Semed Vurgun meshur Avropa xatireleri adi ile cap etdirmisdir 1951 ci ilde sair Bolqar sovet dostlugu cemiyyeti nin xettile Bolqaristanda olmusdur Semed Vurgunun muharibeden sonraki dovr yaradiciligi da cox mehsuldar olmusdur Sair bir birinin ardinca Mugan 1948 Aygun 1950 1951 ve Zamanin bayraqdari 1952 poemalarini qeleme almisdir Heyatinin son illerinde yazdigi seirleri onun yaradiciliginin yeni merhelesini teskil edir Onlar rengarengliyi ve poetikliyi ile secilen seirlerdir Bu seirler heyata bagliliq insanlarin dotluq ve xeyirxahliq kimi keyfiyyetlerini eks etdirmekle yanasi sairin veten ve xalq qarsisindaki muqeddes borcunun ifadesi idi Semed Vurgunun bu illerde yaradiciliq ugurlarina baxmayaraq o 1953 cu ilde haqsiz hucumlara tezyiqlere meruz qalir Aygun poemasi tenqid edilir sairin Moskvada cap edilmis Sairin huquqlari meqalesi ona qarsi hucumlari daha da keskinlesdirir Respublika rehberliyinin gosterisi esasinda meqale Azerbaycan Yazicilar ittifaqinda muzakire edillir onun eleyhine mektub yazilib Moskvaya gonderilir Sair yene de milletcilikde teqsirlendirilir Kitablarinin kitabxanalardan dramlarinin sehneden goturulmesine gosteris verilir Saire seherden cixmaq qadagan edilir Lakin hemin il Stalinin olumunden sonra SSRI ve respublika rehberliyinde bas veren deyisiklikler neticesinde bu tedbirler bas tutmur 1953 cu ilde olkede ve respublikada boyuk deyisiklikler bas verir 1954 cu ilde Semed Vurgun Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin vitse prezidenti vezifesine teyin edilir Islediyi dovrde ictimai elmler qarsisinda boyuk problemler qoyur saatlarla bu problemlerin elmi eserlerin muzakirelerini kecirir problemlerin hellini teskil edir Hedden ziyade xeyirxah bir insan olan Semed Vurgun vitse prezident vezifesinde calisdigi zaman da ayri ayri insanlara oz komek elini uzatmisdir Akademiklerden Sara Asurbeyovanin Pustexanim Ezizbeyovanin Elmler Akademiyasina gelmeleri Semed Vurgunla baglidir Bundan elave dilci alimlerden Turkan Efendiyeva Vaqif Aslanov filosof Camal Mustafayev tarixci Mahal Memmedov ve onlarla bele insanlarin elme gelmesi Semed Vurgunun tekidi ve komekliyi neticesinde olub Moskvaya oxumaga gonderdiyi aspirantlarin ailesine komek eder teqaudu az olanlara maddi yardim gostererdi 3 O zamanki SSRI mekaninda Semed Vurgunun boyuk nufuzu var idi O muxtelif illerde SSRI nin en yuksek orden ve medallari ile teltif edilmis sovet xalqlarinin sevimli sairi olmusdu 1954 cu ilde Sovet Yazicilarin Ikinci Umumittifaq Qurultayinda Sovet poeziyasi haqqinda meruzeni Semed Vurgun etmisdi Coxmilletli ve hemin dovr ucun texminen 200 mln luq SSRI xalqlari arasindan azerbaycanli sairin Qurultayda Sovet poeziyasi haqqinda meruzeni etmesi butovlukle Azerbaycan edebiyyati onun numayendelerine ve sexsen Semed Vurguna verilen olduqca boyuk qiymet kimi deyerlendirile biler Olumu Redakte1955 ci ilin oktyabr ayinda Semed Vurgun SSRI numayende heyeti terkibinde Vyetnama gederken yolda xestelenir ve seferini yarimciq saxlamali olur Cinde onu Pekin xestexanalarindan birinde muayine edirler Bir nece hefteden sonra sair vetene qayidir Onun xesteliyi siddetlenir 1956 ci ilin martinda Semed Vurgunun 50 yasi tamam olur Sairin yubileyinin kecirilmesine hazirliqlar cercivesinde Azerbaycan SSR rehberliyi terefinden Azerbaycanin xalq sairi adi tesis edilir ve ilk defe bu ada Semed Vurgun layiq gorulur May ayinin 12 de opera ve balet teatrinda SSRI nin edebi ictimaiyyetinin ve xarici qonaqlarin istiraki ile sairin tenteneli yubiley gecesi kecirilir Yubiley tentenesinden iki hefte sonra 1956 ci il may ayinin 27 de saat 19 30 da sairin gozleri ebedi yumulur May ayinin 28 den 30 na kimi sairin cenazesi Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin binasinda qoyulur Sair may ayinin 30 da Bakida Fexri Xiyabanda defn edilir Sairin ovladlari da atalarinin yolunu davam etdirmis ve edebiyyat sahesinde boyuk ugurlara imza atmislar Azerbaycan medeniyyeti qarsisindaki xidmetlerine gore oglu Yusif Semedoglu Azerbaycanin xalq yazicisi Vaqif Semedoglu Azerbaycanin xalq sairi qizi Aybeniz Vekilova ise emekdar medeniyyet iscisi fexri adina layiq gorulmusdur Xaver Vekilovanin heyat yoldasidir Xalq yazicisi Yusif Semedoglunun atasidir Emekdar incesenet iscisi Aybeniz Vekilovanin atasidir Xalq sairi Vaqif Semedoglunun atasidir Ictimai siyasi xadim Mehdixan Vekilovun qardasidir Xatiresi Redakte 1976 ci ilde sairin 70 illiyi munasibetile buraxilmis poct markasi 2006 ci ilde sairin 100 illiyi munasibetile buraxilmis poct markasi Sairin adi olumunden sonra muxtelif yerlerde ebedilesmisdir Bakida sairin mohtesem heykeli ucaldilmis meydana ve merkezi kucelerden birine sairin adi verilmisdir Bundan basqa Azerbaycan Rus Dram Teatri neft tankeri de Semed Vurgunun adini dasiyir Mossovetin qerari ile Moskva kucelerinden biri Kiyev seherinde kitabxana Dusenbe seherinde 57 nomreli mekteb ve Bolqaristanda texnikum sairin adini dasiyir Respublikamizin butun rayonlarinda Semed Vurgun adina onlarla mekteb medeniyyet evi kuce ve park vardir Vaxtile respublikada bir cox kolxoz ve sovxozlar da sairin adini dasiyirdilar Seher ve kendlerde sairin heykelleri bustleri qoyulmusdur 1975 ci ilde Bakida Sovet edebiyyati gunlerinde olkenin edebi ictimaiyyetinin istiraki ile Semed Vurgunun ev muzeyi nin tenteneli acilisi olmus ve bir il sonra 1976 ci ilde sairin dogma kendi Yuxari Salahlida ev muzeyin filiali Semed Vurgunun poeziya evi yaradilmisdir Iran ziyalilarinin agsaqqali akademik Cavad Heyetin soylediklerinden 4 Akademik Cavad Heyet vefatindan bir qeder evvel Sehriyarla gorusumuzde ondan sorusdum ki Simal sairlerinden hansini ustun sayirsiniz O bir az dusundu ve dedi Semed Vurgunu Ayna qezeti Baki 6 oktyabr 2012 5 fevral 1996 ci ilde Azerbaycanin xalq sairi Semed Vurgunun anadan olmasinin 90 illiyi munasibetile ile elaqedar qerar qebul edilmisdir 5 Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari ile Semed Vurgun Azerbaycan Respublikasinda eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin siyahisina daxil edilmisdir 6 Teltif ve mukafatlari Redakte Azerbaycan SSR xalq sairi fexri adi 1956 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 17 iyun 1943 Stalin mukafati 2 ci derece 1941 Vaqif pyesine gore Stalin mukafati 2 ci derece 1942 Ferhad ve Sirin pyesine gore 2 defe Lenin ordeni 27 yanvar 1936 24 mart 1956 Qirmizi Emek Bayragi ordeni Seref Nisani ordeni 31 yanvar 1939 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde resadetli emeye gore medaliEserleri RedakteSemed Vurgun Secilmis eserleri I cild Seirleri Semed Vurgun Secilmis eserleri II cild Seirleri Semed Vurgun Secilmis eserleri III cild Poemalari Semed Vurgun Secilmis eserleri IV cild Dram eserleri Semed Vurgun Secilmis eserleri V cild Meqaleleri meruzeler nitqler ocerkler Sairin Olumu 1935 Dramlari Redakte Vaqif dram 1937 Xanlar 1939 Ferhad ve Sirin S Vurgun 1941 Insan dram 1945 Poemalari Redakte Komsomol poemasi Mugan poema Aygun poema Zencinin arzulari 26 lar poema Haqqinda yazilmis eserler RedakteAdilxan Bayramov Yasayan omur Baki Isiq 1990 88 seh ISBN 5 89650 104 8 Semistan Nezirli Vurgun kecib bu yerlerden Baki Genclik 1978 Semistan Nezirli Vurgun omru Baki Azernesr 1982 Semistan Nezirli Eller Vurgunu Baki Tural 1997 Filmoqrafiya RedakteKomsomol nesli film 1938 Semed Vurgun film 1958 Aygun film 1960 Semed Vurgun film 1966 Muganin dastani film 1968 Xalq sairi Semed Vurgun film 1969 Yeddi ogul isterem film 1970 Semed Vurgun film 1976 Ne yaxsi ki dunyada Semed Vurgun var film 1976 Vurgun ocagi film 2003 Monoloq film 1987 Qember Huseynli film 2007 Uc zirvenin fatehi film 2008 Eserlerine tamasalar RedakteAzerbaycan Dovlet Akademik Milli Dram Teatri Ferhad ve Sirin 2002 Seirlerine musiqi eserleri RedakteVaqif opera Humay balet Melekxanim Eyyubova Sefqet bacisi musiqisi Uzeyir Hacibeyovundur Daglar qarisiq xor ucun a capella musiqi Memmed QuliyevIstinadlar Redakte 1 2 International Music Score Library Project 2006 lt a href https wikidata org wiki Track P839 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q523660 gt lt a gt http lib aliyev heritage org az 3313657 html http www samadvurgun com az index php Ayna qezeti Baki 6 oktyabr 2012 Xalq sairi Semed Vurgunun 90 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 5 fevral 1996 ci il tarixli Serencami anl az sayti Eserlerin dovlet varidati elan edilmesi Qaydalari nin ve Eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin ve dovlet varidati elan edilen filmlerin Siyahisi nin tesdiq edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti nin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari azerb nk gov az 2019 05 11 Istifade tarixi 2019 05 13 Xarici kecidler RedakteSemed Vurguna hesr olmus veb sayt Azeriart net Taninmislar Semed Vurgun Arxivlesdirilib 2006 05 06 at the Wayback Machine Seda Semed Vurgunun dogum gunudur Seda Xalq sairi Semed Vurgun anilib 29 03 2016 Diqqetle oxusan gorersen ki Komsomol turkcu eserdir Semed Vurgunla sohbet Server Sirin Semed Vurgunun mudrik kelamlari kitabi Server Sirin Fuzuliyle Semed Vurgunu ne birlesdirirdi Hemcinin bax RedakteVekilovlar Yuxari SalahliEdebiyyat RedakteIsmayil Umudlu Vekilogullari Baki QAPP poliqraf nesriyyati 2003 seh 55 61 Ismayil Umudlu Salahli eli Tarix etnoqrafiya insanlar yurd bilgisi Baki Apostroff nesriyyati 2011 seh 727 731 Ismayil Umudlu Onun dunyaya baxisi isiqli baxisdir Ayna qezet 6 10 2012 Vikianbarda Semed Vurgun ile elaqeli mediafayllar var Vikimenbede Semed Vurgun ile elaqeli melumatlar var Vikisitatda Semed Vurgun ile elaqeli melumatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Semed Vurgun amp oldid 6086708, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.