Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
San-Marino döyüşü — İkinci Dünya müharibəsinin İtaliya kampaniyası zamanı, 17–20 sentyabr 1944-cü ildə baş vermiş toqquşma. Bu döyüşdə Almaniya ordusu qüvvələri neytral San-Marino Respublikasını işğal etmiş, daha sonra Müttəfiq qüvvələr tərəfindən hücuma məruz qalmışdır. Bu hadisə bəzən Monte-Pulito döyüşü kimi də adlandırılır.
| San-Marino döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| İkinci Dünya müharibəsində İtaliya kampaniyası | |||
 "Zeytun" əməliyyatının ilkin planı. yarmaq cəhdi qırmızı rəngdə göstərilmişdir. Şərq sahili boyunca planlaşdırılan hücum əməliyyatı göy rəngdə göstərilmişdir. | |||
| Tarix | 17–20 sentyabr 1944 | ||
| Yeri | San-Marino | ||
| Nəticəsi | Müttəfiqlərin qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
| | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
San-Marino müharibənin əvvəlində neytrallığını elan etmişdi və 1943-cü ilə qədər Avropada baş verən hadisələrdən böyük ölçüdə təsirlənməmişdi, lakin həmin il Müttəfiq qüvvələr İtaliya yarımadasında xeyli irəliləyərək adlanan əsas Almaniya müdafiə mövqeyinə yaxınlaşmışdı. Bu xətt San-Marino sərhədindən cənubda yerləşirdi. 1943-cü ilin iyun sonunda Almaniya ordusunun San-Marino ərazisində mövqe tutduğu ehtimalı ilə Britaniya Kral Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən respublika bombalanmış və 35 nəfər həlak olmuşdur. Avqustun sonlarında başlayan "Zeytun" əməliyyatında güclü Müttəfiq qüvvələri Qotik xəttinin şərq ucunda, San-Marinonun şərqində yerləşən Rimini şəhərinə hücum etmiş, şəhərin şimalındakı düzənliklərə çıxmağı hədəfləmişdi. Plan San-Marinonun tamamilə yan keçilməsini nəzərdə tuturdu. Müttəfiq qüvvələrin hərəkətlərinə cavab olaraq, Almaniya tərəfi rabitə xətlərini qorumaq və artilleriya müşahidəçisi kimi fəaliyyət göstərmək məqsədilə San-Marino ərazisinə kiçik bir qüvvə göndərmişdi.
Bir neçə gündən sonra əsas hücum əməliyyatı Rimini şəhərinin cənubunda qarşılaşılan güclü müqavimət və pis hava şəraiti səbəbindən dayandırılmışdır. Nəticədə, Britaniya və Hindistan flanq qüvvələri qərbə, San Marino istiqamətində irəliləməyə başladı. 17 sentyabrda Hindistanın San-Marino sərhədində yerləşən iki təpədə mövqe tutmuş qüvvələrinə hücum etmişdir. Təpələri ələ keçirmək üçün ağır döyüşlərdən sonra vəziyyət 19 sentyabrda stabilləşmiş və Müttəfiq qüvvələri San-Marino şəhərinə daxil olmağa başlamışdır. Şəhər 20 sentyabr günortadan sonra ələ keçirilmiş və Hindistanın 4-cü Piyada Diviziyası 21 sentyabrda ölkəni tərk etmiş, onu yerli müdafiə qüvvələrinin nəzarətinə buraxmışdır.
Zəmin
Apennin yarımadasının şimalında, İtaliya ilə tamamilə əhatə olunmuş cırtdan dövlət olan San-Marino Respublikası İkinci Dünya müharibəsi boyunca az rol oynamışdır. Ölkədə Benito Mussolininin rejimi ilə yaxından əlaqəli faşist hökumət fəaliyyət göstərmişdir, lakin buna baxmayaraq, ölkə neytral qalmışdır. 1940-cı ilin sentyabrında San-Marinonun Britaniya imperiyasına müharibə elan etdiyi bildirilmişdir, lakin San-Marino hökuməti sonradan Britaniya hökumətinə bunun belə olmadığını bildirən mesaj göndərmişdir. 1942-ci ilin əvvəlində San-Marino hökuməti ABŞ ilə müharibədə olmadığını təkrar bəyan etmiş, bu mövqe ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən təsdiqlənmişdir. 1943-cü ildə daha qeyri-müəyyən şəkildə qeyd etmişdir ki, Britaniya heç vaxt müharibə elan etməmiş, lakin San-Marinonun neytrallığını rəsmi şəkildə tanımamışdır və ölkə ərazisinin Ox qüvvələri tərəfindən istifadə olunacağı halda orada hərbi əməliyyatların keçiriləcəyini bildirmişdir.
27 iyun 1943-cü ildə ölkə Müttəfiq qüvvələr tərəfindən bombalanmış, ən azı 35 nəfər həlak olmuşdur. San-Marino hökuməti həmin gün ərazisində heç bir hərbi qurğu və ya avadanlıq olmadığını, müharibə edən tərəflərin ərazisinə daxil olmasına icazə verilmədiyini bəyan etmişdir. İyulun əvvəlində Almaniya komandanlığı tərəfindən sərhəd keçidlərində Almaniya ordusunun bölmələrinə əraziyə daxil olmamaq barədə təlimat verən nişanlar qoyulduğu elan edilmiş və ölkənin tam neytrallığı bir daha vurğulanmışdır.
Qotik xəttinə hücum
1944-cü ilin yayının sonlarına doğru İtaliyada yerləşən Almaniya qüvvələri Apennin yarımadası boyunca uzanan müdafiə mövqeləri zənciri olan doğru geri çəkilmişdi. Müttəfiq qüvvələr şimala, Rimini şəhəri və İtaliyanın şimalında yerləşən düzənliklər istiqamətində irəliləmək üçün müdafiə xəttini yarmaq planı hazırlamışdılar. Bu plan "Zeytun" əməliyyatı adlanırdı və şərq sahili boyunca güclü hücumundan ibarət idi. 11 diviziya dar bir cəbhədə hücum edərək şəhər ətrafında sahil boyunca 8 mil (13 km) uzanan "Rimini boşluğu"nda cəmləşəcək və sonra şimala hərəkət edəcəkdi. Boşluqdan keçdikdən sonra qüvvələr Romanya düzənliyinə yayılaraq qərbə, Bolonya istiqamətinə irəliləyəcəkdi. Eyni zamanda, yarımadanın mərkəzi boyunca şimala doğru irəliləyərək Bolonya şəhərində birləşməyi, böyük bir Almaniya qüvvəsini qurd qapanı tələsi ilə mühasirəyə almağı hədəfləyirdi.
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
Müttəfiq qüvvələrinin əsas hücum əməliyyatı 25 avqustda başlamış və onlar 29 avqustda Qotik xəttinin əsas hissəsi olan vadisinə çatmışdır. Müdafiə xəttini tezliklə yarılmış, Almaniya komandanlığı Konka çayının şimalındakı təpəli Koriano silsiləsində ikinci müdafiə xətti qurmağa cəhd etmişdi və bu, Rimini şəhərinin cənubundakı son böyük coğrafi maneə idi. Müttəfiq qüvvələrinin hücum heyəti 3 sentyabrda çaya çatmış, lakin tankların mexaniki problemləri, Almaniya qüvvələrinin göstərdiyi müqavimətin güclənməsi və güclü yağış səbəbindən dayanmışdır. Müttəfiq qüvvələri hücumu sahil boyunca davam etdirmək imkanı gözləmiş, bu zaman cəbhəyə əlavə qüvvələr gətirilmişdir. Hücumun sol cinahında, Konka çayının cənubunda baş tutmuş hücum dayandırılmışdı.
Bu nöqtədə, Müttəfiqlərin sol cinah qüvvələri Coriano silsiləsindən cənuba doğru uzanan xəttdə yerləşmiş, bir neçə mil məsafədə olan San Marino istiqamətində qərbə baxırdılar. Kroke qarşısında, isə möhkəmləndirilmiş Cemmano mövqeyində idi. Hindistanın 46-cı Piyada Diviziyası cənubunda mövqe tutmuş, hücumun ən sol cinahını təşkil etmişdir. 12 sentyabrda iki zirehli diviziyanın ağır artilleriya dəstəyi ilə Corianoya hücum bərpa edildikdə, bu qüvvələr qərbə, San-Marino sərhədindən təxminən iki mil məsafədə olan şəhərinə doğru irəliləmişdilər. Əsas hücum qüvvəsi uğurlu şəkildə silsiləyə çatmış və 56-cı Piyada Diviziyası Krokedən təxminən 1 mil (1.6 km) irəliləmiş, 13 sentyabrda, axşam saatlarında burada düşərgə qurmuşdur. Həmin gecə Hindistanın 4-cü Piyada Diviziyası Cemmanonun cənubunda dayaq nöqtəsi əldə etdi. Cemmano 15 sentyabrda, səhər saatlarında 46-cı Piyada Diviziyası və Hindistanın 4-cü Piyada Diviziyası tərəfindən ələ keçirilmiş, Britaniya qüvvələri Monteskudoya doğru hərəkət edərək Almaniya tərəfinin çaşqınlığından istifadə etməyə hazırlaşmışdılar.
Döyüş
46-cı Piyada Diviziyası 15 sentyabrda Monteskudonu, növbəti gün isə 56-cı Piyada Diviziyası Monteskudodan şimalda və sərhədə eyni dərəcədə yaxın olan qəsəbəsini ələ keçirmişdir. Döyüşlər buradan qərbə doğru irəliləmiş, 56-cı Piyada Diviziyası şimal cinahda, 46-cı Piyada Diviziyası isə cənubda mövqe tutmuşdur. Onların hər ikisi Almaniya tərəfinin güclü müqaviməti ilə geri saxlanılmışdır.
13 sentyabrdaAlmaniya ordusu Müttəfiq qüvvələrə qarşı San-Marino şəhərini müdafiə etmək üçün güclü bir qüvvə göndərmişdir. Bu, həm də regionda əsas yollardan birinə nəzarət etməyə və dağ zirvələrində artilleriya müşahidəçiləri yerləşdirməyə imkan verirdi. Müdafiə qüvvələri seçilmişdi, Müttəfiq qüvvələrinin hücum əməliyyatı isə 17 sentyabrda Hindistanın 4-cü Piyada Diviziyasına həvalə edilmişdi.
Diviziyanın öncülləri – 3-cü/ 17 sentyabr gecəsi şərq sərhədində yerləşən keçmiş, 1-ci/ isə yaxınlığındakı 343-cü və 366-cı nöqtələrinə hücum etmək üçün irəliləmişdir. Çayın arxasında yerləşən bu kiçik təpələr 993-cü Qrenadir alayının iki batalyonu tərəfindən tutulmuşdu. Birinci təpə – 343-cü nöqtə saat 05:00-da ələ keçirilmişdir, lakin 366-cı nöqtəni tutan qüvvə sursatın tükənməsi səbəbindən geri çəkilməli olmuşdur. Atıcı iki saat təkbaşına təpənin zirvəsini müdafiə etmiş, iki bölüyün təhlükəsiz şəkildə geri çəkilməsinə imkan yaratmış və yaralı bir xilas etməyə çalışan zaman həlak olmuşdur. O, ölümündən sonra "Viktoriya xaçı" ilə təltif olunmuşdur.
343-cü nöqtə 18 sentyabrda tutulmuş, lakin 63 nəfər itki olmuşdur. Axşam saatlarına yaxın tank qüvvələri artilleriya dəstəyi ilə mövqeyi sabitləşdirməyi bacarmışdır. 4-cü/ qurkaların tutduğu mövqeyindən şimalına keçmiş, San-Marino yüksəkliklərinin şimal cinahını əhatə etmiş və diviziyanın şəhəri mühasirəyə almaq üçün onların arasından hərəkət etmişdir. 19 sentyabr axşamı 11-ci Hindistan Piyada Briqadasının 2-ci Piyada Batalyonu, "" alayı şəhərin şimalından kənarlarına doğru irəliləməyə başlamış, lakin 20 sentyabr səhəri şəhərin şimal-qərbindəki müdafiə mövqeləri tərəfindən dağın yuxarı hissəsinə gedən yolda saxlanılmışdır. Tanklar şəhərin kənarlarına daxil olmuş, "Kuins-Oun-Kameron-Haylenders" alayının bir bölüyü isə güclü yağış altında təpəyə doğru hərəkət etmişdir. Şəhər günortadan sonra ələ keçirilmiş, hücumçular arasında cəmi 24 itki olmuş və müdafiəçilər arasından 54 nəfər əsir alınmışdır.
21 sentyabrda yerli müdafiə qüvvələri qalan Almaniya qoşunlarını ərazidən təmizləmək üçün cəlb olunmuş və 4-cü Hindistan Diviziyası güclü fırtına şəraitində irəliləyərək ölkəni tərk etmişdir.
Nəticəsi
Müttəfiq qüvvələri nasist Almaniyasına mənsub qüvvələrin təslim olmasından sonra qısa müddət ərzində San-Marinoda işğalçı qüvvə olaraq qalmışdılar. 1945-ci ilin oktyabrında, müharibə bitdikdən sonra, San-Marino hökuməti Britaniya hökumətinə müharibə ilə bağlı kompensasiya tələbi ilə 732 milyon dəyərində iddia qaldırmışdlr. Bunun 500 milyon lirəsi sentyabrda baş tutmuş döyüşlərlə, 20 milyon lirəsi isə işğal xərcləri ilə əlaqəli idi. Britaniya hökuməti bu iddianı rədd etmişdi, çünki Almaniya Müttəfiq qoşunlarının ölkəyə daxil olmasından əvvəl San-Marinonun neytrallığını pozmuşdu və buna görə məsuliyyət daşımadığını bildirmişdir. Buna baxmayaraq, Britaniya hökuməti iyunda həyata keçirdiyi bombardmanı ilə bağlı olaraq 26,000 funt sterlinq dəyərində könüllü ödəniş təklif etmiş, həmçinin sonradan bu məbləği 32 milyon lirəyə ekvivalent olan 80,000 funta qədər artırmışdır.
"San-Marino" döyüş təltifnaməsi üç Britaniya ordusu bölməsinə – Kral Linkolnşir alayı, York və Lankaster alayı və "Kuins-Oun-Kameron-Haylenders" alayına və iki Hindistan ordusu bölməsinə – 1-ci/9-cu Qurxa atıcılar alayı və 4-cü/11-ci Siqh alayına verilmişdir. Son üçü Hindistanın 4-cü Piyada Diviziyasının tərkibində əsas hücumda iştirak etmiş, ilk ikisi isə 46-cı Piyada Diviziyasının batalyonlara malik olmuşdur.
Mənbə
İstinadlar
- Southern Theatre: San Marino In, in Time, 30 September 1940.
- Diplomatic papers, 1944, p. 292
- Diplomatic papers, 1944, p. 293
- Diplomatic papers, 1944, p. 290
- Diplomatic papers, 1944, p. 295
- Fisher 1989, p.308.
- Fisher 1989, p. 314.
- Fisher 1989, p. 315.
- Fisher 1989, pp. 316–7.
- Fisher 1989, p. 318.
- Linklater 1951, p. 363.
- Linklater 1951, p. 365.
- Linklater 1951, p. 366.
- Packard, Reynolds. "Nazis Invade San Marino". The Philadelphia Inquirer. September 14, 1944. səh. 2.
- Brooks 1996, pp. 210–11
- "History". Gurkhas Faetano. 2007. 2011-07-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-02-08.
- Brooks 1996, p. 211
- "No. 36860". (Supplement). 26 December 1944. səh. 5933.
- Brooks 1996, pp. 211–12
- Brooks 1996, p. 212
- Linklater 1951, pp. 367–8.
- Statement by Edward Heath, Hansard, 7 July 1961. A statement giving the overall breakdown of the claim was given on 9 July 1952.
- Baker 1986, p. 336.
Ədəbiyyat
- Baker, Anthony. Battle Honours of the British and Commonwealth Armies. Littlehampton Book Services Ltd. 1986. ISBN .
- Brooks, Thomas R. The War North of Rome: June 1944 – May 1945. Littlehampton Book Services Ltd. 1996. ISBN .
- Fisher, Ernest F. Cassino to the Alps. United States Army Center of Military History. 1989.
- Linklater, Eric. The Campaign in Italy. . 1951.
- "Foreign Relations of the United States: Diplomatic Papers 1944, Europe, Volume IV". Office of the Historian. (U.S.) Department of State. 4 Jul 1944. 290–296. İstifadə tarixi: 18 June 2025.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
San Marino doyusu Ikinci Dunya muharibesinin Italiya kampaniyasi zamani 17 20 sentyabr 1944 cu ilde bas vermis toqqusma Bu doyusde Almaniya ordusu quvveleri neytral San Marino Respublikasini isgal etmis daha sonra Muttefiq quvveler terefinden hucuma meruz qalmisdir Bu hadise bezen Monte Pulito doyusu kimi de adlandirilir San Marino doyusuIkinci Dunya muharibesinde Italiya kampaniyasi Zeytun emeliyyatinin ilkin plani yarmaq cehdi qirmizi rengde gosterilmisdir Serq sahili boyunca planlasdirilan hucum emeliyyati goy rengde gosterilmisdir Tarix 17 20 sentyabr 1944Yeri San MarinoNeticesi Muttefiqlerin qelebesiMunaqise terefleri Almaniya Italiya Sosial Respublikasi Boyuk Britaniya Britaniya Hindistani Yeni Zelandiya Kanada Avstraliya Cenubi AfrikaKomandan lar Itkiler274 nefer herbci helak olmusdur 54 nefer herbci esir alinmisdir 323 nefer herbci helak olmusdur Vikianbarda elaqeli mediafayllar San Marino muharibenin evvelinde neytralligini elan etmisdi ve 1943 cu ile qeder Avropada bas veren hadiselerden boyuk olcude tesirlenmemisdi lakin hemin il Muttefiq quvveler Italiya yarimadasinda xeyli irelileyerek adlanan esas Almaniya mudafie movqeyine yaxinlasmisdi Bu xett San Marino serhedinden cenubda yerlesirdi 1943 cu ilin iyun sonunda Almaniya ordusunun San Marino erazisinde movqe tutdugu ehtimali ile Britaniya Kral Herbi Hava Quvveleri terefinden respublika bombalanmis ve 35 nefer helak olmusdur Avqustun sonlarinda baslayan Zeytun emeliyyatinda guclu Muttefiq quvveleri Qotik xettinin serq ucunda San Marinonun serqinde yerlesen Rimini seherine hucum etmis seherin simalindaki duzenliklere cixmagi hedeflemisdi Plan San Marinonun tamamile yan kecilmesini nezerde tuturdu Muttefiq quvvelerin hereketlerine cavab olaraq Almaniya terefi rabite xetlerini qorumaq ve artilleriya musahidecisi kimi fealiyyet gostermek meqsedile San Marino erazisine kicik bir quvve gondermisdi Bir nece gunden sonra esas hucum emeliyyati Rimini seherinin cenubunda qarsilasilan guclu muqavimet ve pis hava seraiti sebebinden dayandirilmisdir Neticede Britaniya ve Hindistan flanq quvveleri qerbe San Marino istiqametinde irelilemeye basladi 17 sentyabrda Hindistanin San Marino serhedinde yerlesen iki tepede movqe tutmus quvvelerine hucum etmisdir Tepeleri ele kecirmek ucun agir doyuslerden sonra veziyyet 19 sentyabrda stabillesmis ve Muttefiq quvveleri San Marino seherine daxil olmaga baslamisdir Seher 20 sentyabr gunortadan sonra ele kecirilmis ve Hindistanin 4 cu Piyada Diviziyasi 21 sentyabrda olkeni terk etmis onu yerli mudafie quvvelerinin nezaretine buraxmisdir ZeminSan Marino serhedlerinde neytralliq barede plakatlar Apennin yarimadasinin simalinda Italiya ile tamamile ehate olunmus cirtdan dovlet olan San Marino Respublikasi Ikinci Dunya muharibesi boyunca az rol oynamisdir Olkede Benito Mussolininin rejimi ile yaxindan elaqeli fasist hokumet fealiyyet gostermisdir lakin buna baxmayaraq olke neytral qalmisdir 1940 ci ilin sentyabrinda San Marinonun Britaniya imperiyasina muharibe elan etdiyi bildirilmisdir lakin San Marino hokumeti sonradan Britaniya hokumetine bunun bele olmadigini bildiren mesaj gondermisdir 1942 ci ilin evvelinde San Marino hokumeti ABS ile muharibede olmadigini tekrar beyan etmis bu movqe ABS Dovlet Departamenti terefinden tesdiqlenmisdir 1943 cu ilde daha qeyri mueyyen sekilde qeyd etmisdir ki Britaniya hec vaxt muharibe elan etmemis lakin San Marinonun neytralligini resmi sekilde tanimamisdir ve olke erazisinin Ox quvveleri terefinden istifade olunacagi halda orada herbi emeliyyatlarin kecirileceyini bildirmisdir 27 iyun 1943 cu ilde olke Muttefiq quvveler terefinden bombalanmis en azi 35 nefer helak olmusdur San Marino hokumeti hemin gun erazisinde hec bir herbi qurgu ve ya avadanliq olmadigini muharibe eden tereflerin erazisine daxil olmasina icaze verilmediyini beyan etmisdir Iyulun evvelinde Almaniya komandanligi terefinden serhed kecidlerinde Almaniya ordusunun bolmelerine eraziye daxil olmamaq barede telimat veren nisanlar qoyuldugu elan edilmis ve olkenin tam neytralligi bir daha vurgulanmisdir Qotik xettine hucum 1944 cu ilin yayinin sonlarina dogru Italiyada yerlesen Almaniya quvveleri Apennin yarimadasi boyunca uzanan mudafie movqeleri zenciri olan dogru geri cekilmisdi Muttefiq quvveler simala Rimini seheri ve Italiyanin simalinda yerlesen duzenlikler istiqametinde irelilemek ucun mudafie xettini yarmaq plani hazirlamisdilar Bu plan Zeytun emeliyyati adlanirdi ve serq sahili boyunca guclu hucumundan ibaret idi 11 diviziya dar bir cebhede hucum ederek seher etrafinda sahil boyunca 8 mil 13 km uzanan Rimini boslugu nda cemlesecek ve sonra simala hereket edecekdi Bosluqdan kecdikden sonra quvveler Romanya duzenliyine yayilaraq qerbe Bolonya istiqametine irelileyecekdi Eyni zamanda yarimadanin merkezi boyunca simala dogru irelileyerek Bolonya seherinde birlesmeyi boyuk bir Almaniya quvvesini qurd qapani telesi ile muhasireye almagi hedefleyirdi Texniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Tam xerite Muttefiq quvvelerinin esas hucum emeliyyati 25 avqustda baslamis ve onlar 29 avqustda Qotik xettinin esas hissesi olan vadisine catmisdir Mudafie xettini tezlikle yarilmis Almaniya komandanligi Konka cayinin simalindaki tepeli Koriano silsilesinde ikinci mudafie xetti qurmaga cehd etmisdi ve bu Rimini seherinin cenubundaki son boyuk cografi manee idi Muttefiq quvvelerinin hucum heyeti 3 sentyabrda caya catmis lakin tanklarin mexaniki problemleri Almaniya quvvelerinin gosterdiyi muqavimetin guclenmesi ve guclu yagis sebebinden dayanmisdir Muttefiq quvveleri hucumu sahil boyunca davam etdirmek imkani gozlemis bu zaman cebheye elave quvveler getirilmisdir Hucumun sol cinahinda Konka cayinin cenubunda bas tutmus hucum dayandirilmisdi Bu noqtede Muttefiqlerin sol cinah quvveleri Coriano silsilesinden cenuba dogru uzanan xettde yerlesmis bir nece mil mesafede olan San Marino istiqametinde qerbe baxirdilar Kroke qarsisinda ise mohkemlendirilmis Cemmano movqeyinde idi Hindistanin 46 ci Piyada Diviziyasi cenubunda movqe tutmus hucumun en sol cinahini teskil etmisdir 12 sentyabrda iki zirehli diviziyanin agir artilleriya desteyi ile Corianoya hucum berpa edildikde bu quvveler qerbe San Marino serhedinden texminen iki mil mesafede olan seherine dogru irelilemisdiler Esas hucum quvvesi ugurlu sekilde silsileye catmis ve 56 ci Piyada Diviziyasi Krokeden texminen 1 mil 1 6 km irelilemis 13 sentyabrda axsam saatlarinda burada duserge qurmusdur Hemin gece Hindistanin 4 cu Piyada Diviziyasi Cemmanonun cenubunda dayaq noqtesi elde etdi Cemmano 15 sentyabrda seher saatlarinda 46 ci Piyada Diviziyasi ve Hindistanin 4 cu Piyada Diviziyasi terefinden ele kecirilmis Britaniya quvveleri Monteskudoya dogru hereket ederek Almaniya terefinin casqinligindan istifade etmeye hazirlasmisdilar Doyus46 ci Piyada Diviziyasi 15 sentyabrda Monteskudonu novbeti gun ise 56 ci Piyada Diviziyasi Monteskudodan simalda ve serhede eyni derecede yaxin olan qesebesini ele kecirmisdir Doyusler buradan qerbe dogru irelilemis 56 ci Piyada Diviziyasi simal cinahda 46 ci Piyada Diviziyasi ise cenubda movqe tutmusdur Onlarin her ikisi Almaniya terefinin guclu muqavimeti ile geri saxlanilmisdir San Marino yaxinliginda Almaniya movqelerini musahide eden Britaniya esgeri 13 sentyabrdaAlmaniya ordusu Muttefiq quvvelere qarsi San Marino seherini mudafie etmek ucun guclu bir quvve gondermisdir Bu hem de regionda esas yollardan birine nezaret etmeye ve dag zirvelerinde artilleriya musahidecileri yerlesdirmeye imkan verirdi Mudafie quvveleri secilmisdi Muttefiq quvvelerinin hucum emeliyyati ise 17 sentyabrda Hindistanin 4 cu Piyada Diviziyasina hevale edilmisdi Diviziyanin onculleri 3 cu 17 sentyabr gecesi serq serhedinde yerlesen kecmis 1 ci ise yaxinligindaki 343 cu ve 366 ci noqtelerine hucum etmek ucun irelilemisdir Cayin arxasinda yerlesen bu kicik tepeler 993 cu Qrenadir alayinin iki batalyonu terefinden tutulmusdu Birinci tepe 343 cu noqte saat 05 00 da ele kecirilmisdir lakin 366 ci noqteni tutan quvve sursatin tukenmesi sebebinden geri cekilmeli olmusdur Atici iki saat tekbasina tepenin zirvesini mudafie etmis iki boluyun tehlukesiz sekilde geri cekilmesine imkan yaratmis ve yarali bir xilas etmeye calisan zaman helak olmusdur O olumunden sonra Viktoriya xaci ile teltif olunmusdur 343 cu noqte 18 sentyabrda tutulmus lakin 63 nefer itki olmusdur Axsam saatlarina yaxin tank quvveleri artilleriya desteyi ile movqeyi sabitlesdirmeyi bacarmisdir 4 cu qurkalarin tutdugu movqeyinden simalina kecmis San Marino yuksekliklerinin simal cinahini ehate etmis ve diviziyanin seheri muhasireye almaq ucun onlarin arasindan hereket etmisdir 19 sentyabr axsami 11 ci Hindistan Piyada Briqadasinin 2 ci Piyada Batalyonu alayi seherin simalindan kenarlarina dogru irelilemeye baslamis lakin 20 sentyabr seheri seherin simal qerbindeki mudafie movqeleri terefinden dagin yuxari hissesine geden yolda saxlanilmisdir Tanklar seherin kenarlarina daxil olmus Kuins Oun Kameron Haylenders alayinin bir boluyu ise guclu yagis altinda tepeye dogru hereket etmisdir Seher gunortadan sonra ele kecirilmis hucumcular arasinda cemi 24 itki olmus ve mudafieciler arasindan 54 nefer esir alinmisdir 21 sentyabrda yerli mudafie quvveleri qalan Almaniya qosunlarini eraziden temizlemek ucun celb olunmus ve 4 cu Hindistan Diviziyasi guclu firtina seraitinde irelileyerek olkeni terk etmisdir NeticesiMuttefiq quvveleri nasist Almaniyasina mensub quvvelerin teslim olmasindan sonra qisa muddet erzinde San Marinoda isgalci quvve olaraq qalmisdilar 1945 ci ilin oktyabrinda muharibe bitdikden sonra San Marino hokumeti Britaniya hokumetine muharibe ile bagli kompensasiya telebi ile 732 milyon deyerinde iddia qaldirmisdlr Bunun 500 milyon liresi sentyabrda bas tutmus doyuslerle 20 milyon liresi ise isgal xercleri ile elaqeli idi Britaniya hokumeti bu iddiani redd etmisdi cunki Almaniya Muttefiq qosunlarinin olkeye daxil olmasindan evvel San Marinonun neytralligini pozmusdu ve buna gore mesuliyyet dasimadigini bildirmisdir Buna baxmayaraq Britaniya hokumeti iyunda heyata kecirdiyi bombardmani ile bagli olaraq 26 000 funt sterlinq deyerinde konullu odenis teklif etmis hemcinin sonradan bu meblegi 32 milyon lireye ekvivalent olan 80 000 funta qeder artirmisdir San Marino doyus teltifnamesi uc Britaniya ordusu bolmesine Kral Linkolnsir alayi York ve Lankaster alayi ve Kuins Oun Kameron Haylenders alayina ve iki Hindistan ordusu bolmesine 1 ci 9 cu Qurxa aticilar alayi ve 4 cu 11 ci Siqh alayina verilmisdir Son ucu Hindistanin 4 cu Piyada Diviziyasinin terkibinde esas hucumda istirak etmis ilk ikisi ise 46 ci Piyada Diviziyasinin batalyonlara malik olmusdur MenbeIstinadlar Southern Theatre San Marino In in Time 30 September 1940 Diplomatic papers 1944 p 292 Diplomatic papers 1944 p 293 Diplomatic papers 1944 p 290 Diplomatic papers 1944 p 295 Fisher 1989 p 308 Fisher 1989 p 314 Fisher 1989 p 315 Fisher 1989 pp 316 7 Fisher 1989 p 318 Linklater 1951 p 363 Linklater 1951 p 365 Linklater 1951 p 366 Packard Reynolds Nazis Invade San Marino The Philadelphia Inquirer September 14 1944 seh 2 Brooks 1996 pp 210 11 History Gurkhas Faetano 2007 2011 07 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 02 08 Brooks 1996 p 211 No 36860 Supplement 26 December 1944 seh 5933 Brooks 1996 pp 211 12 Brooks 1996 p 212 Linklater 1951 pp 367 8 Statement by Edward Heath Hansard 7 July 1961 A statement giving the overall breakdown of the claim was given on 9 July 1952 Baker 1986 p 336 Edebiyyat Baker Anthony Battle Honours of the British and Commonwealth Armies Littlehampton Book Services Ltd 1986 ISBN 0 7110 1600 3 Brooks Thomas R The War North of Rome June 1944 May 1945 Littlehampton Book Services Ltd 1996 ISBN 1 885119 26 7 Fisher Ernest F Cassino to the Alps United States Army Center of Military History 1989 Linklater Eric The Campaign in Italy 1951 Foreign Relations of the United States Diplomatic Papers 1944 Europe Volume IV Office of the Historian U S Department of State 4 Jul 1944 290 296 Istifade tarixi 18 June 2025