fbpx
Wikipedia

II Mahmud

II Mahmud (Osmanlı türkcəsi: عبد الحميد ثانی - Mahmud-i sânî) (d. 20 iyul 1785 - ö. 28 iyun 1839) — 30-cu Osmanlı sultanı və 109-cu İslam xəlifəsi.

II Mahmud
محمود ثانى
Sələfi IV Mustafa
Xələfi Əbdülməcid
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Topqapı sarayı, İstanbul, Osmanlı imperiyası
Vəfat tarixi (53 yaşında)
Vəfat yeri İstanbul, Osmanlı imperiyası
Vəfat səbəbi vərəm
Dəfn yeri Sultan Mahmud türbəsi
Atası I Əbdülhəmid
Anası Nəqşidil Sultan
Həyat yoldaşları Bəzmialəm Sultan
Pərtəvniyal Sultan
Hoşyar Sultan
Uşağı

 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

İlk illəri və taxta çıxışı

20 iyul 1785-ci ildə dünyaya gəlmişdir. Atası 27. Osmanlı sultanı I Əbdülhəmid, anası isə onun xanımlarından Nəqşidil Sultandır. Anasının fransız əsilli olması ilə bağlı məlumat düzgün deyil. Adli təxəllüsü doğumundan dərhal sonra verilmişdir. Əmisi Sultan Səlimin taxtdan endirilməsi (29 may 1807), böyük qardaşı Sultan Mustafanın cülusu və ardından Ələmdar Mustafa Paşa tərəfindən taxtdan endirilməsinin ardından 28 iyul 1808-ci ildə taxta oturdu. Sultan Səlimin öldürülməsi əsnasında o da təsadüflə ölümdən xilas olmuş, 31 il davam edən səltənəti yeniçəri üsyanları, mərkəzi idarəçiliyi zəiflədən özbaşına əyalət rəisləri və əyanların aradan qaldırılması, serbyunan ayaqlanmaları, İranRusiya ilə gedən müharibələr və xüsusilə də, Misir hakimi Mehmed Əli Paşanın üsyanı ilə tarixə düşmüşdür. Ancaq bununla yanaşı, Sultan Mahmud səltənəti Osmanlı imperiyasının struktur baxımından yenidən formalaşması, istər idarəetmə, istərsə də mədəni həyatında yeni çağın başlaması ilə də xarakterizə olunur.

Səltənətinin Yeniçəri ocağının ləğvinə qədərki (1826) ilk mərhələsi mənfəəti uğrunda bu ocağın özbaşınalıqlarına göz yuman, daha çox ordu və üləma tərəfindən dəstəklənən, mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən, islahat əleyhdarları AnadoluRumeli əyanlarının zərərsizləşdirilməsi ilə keçdi. Ələmdar Mustafa Paşanın 4 ay davam edən sədarəti dövründə hazırlanan İttifaq sənədi əyanlıq qurumunun formalaşdırılmasını nəzərdə tutsa da, bu cəhd uğursuz oldu. Ölkədəki bütün əyanların vahid cəbhədə birləşməsi prosesi davam edən ərəfədə Təpədələnli Əli Paşa kimi güclü əyanlar yavaş-yavaş zəifləməyə, bəziləri isə aradan qaldırılmağa başlandı və 1832-ci ildə artıq hökumət bunların böyük bir qismindən təmizləndi.

Avropa siyasəti

Sultan Mahmud taxta çıxdığı əsnada Avropada Fransaya qarşı mübarizə davam edirdi və Fransa yönümlü siyasət aparan Osmanlı imperiyası bu səbəblə Rusiyaİngiltərə ilə müharibə şəraitində idi (1806). Bu vəziyyət İngiltərə ilə 9 yanvar 1809 tarixli Sultaniyyə sülhü, Rusiya ilə isə 28 may 1812 tarixli Bükreş sülhü ilə başa çatdı. Rusiya ilə bağlanan sülhə əsasən, bölgədə ruslara mühüm imtiyazlar verilmiş, Bessarabiya torpaqları itirilmiş, rusların Qafqazdakı işğalçı siyasəti tanınmış, ən əsası isə serblərə muxtariyyət verilmişdi. Bununla birlikdə Napoleonun Moskvaya səfəri (1812) və Avropadakı tarazlığın pozulması bu sülhün şərtlərinin icra edilməsini bir müddət gecikdirdi. Ancaq Rusiya tərəfinin məsələni yenidən gündəmə gətirməsilə, 1817-ci ildə serblərə qəti muxtariyyət verildi.

Digər tərəfdən 1821-ci ildə başlayan yunan üsyanı böyüyərək dövlətlərarası bir məsələyə çevrilmişdi. Avropadakı türk əleyhdarlığını gücləndirən bu üsyan Mehmed Əli Paşanın uğurlu hərbi siyasəti ilə yatırılsa da, məsələyə xarici müdaxiləni qaçınılmaz etmişdi. Navarində yerləşən Osmanlı-Misir donanması ani bir basqında yandırıldı (20 oktyabr 1827) və Fransa Moreya bölgəsinə ordu yeritdi. 7 oktyabr 1826 tarixli Akkirman sülhü ilə istədiyi bütün hüquq və imtiyazları ələ keçirən Rusiya bu dəfə də yunan məsələsini bəhanə edərək Osmanlıya qarşı yenidən müharibə elan etdi. Balkan yarımadasında qısa zamanda irəliləyən rus ordusu Ədirnəyə qədər gəldi və burada bağlanan sülhlə (14 avqust 1829) Moreyanı və bəzi adaları özündə birləşdirən Afina mərkəzli kiçik bir Yunan dövlətinin qurulmasının yolunu açdı.

Misir problemi

Serblərə verilən siyasi muxtariyyətin ardından Balkan yarımadasında müstəqil Yunan dövlətinin qurulması yarımadadakı digər xristian xalqlarını da bu yöndə ümidləndirdi. Sultan Mahmudun Misir hakimi Mehmed Əli Paşa ilə apardığı siyasi mübarizə, parçalanmanın şərqdən – üstəlik digər bir müsəlman güc tərəfindən başlanması yalnız Osmanlı hökumətinə vurulan bir zərbə deyil, eyni zamanda taxtda olan Osmanlı sülaləsinin də dəyişməsi riskini özüylə birlikdə gətirmişdi. Digər yandan bu mübarizəyə Avropa dövlətlərinin də müdaxiləsiylə, Misir problem anidən İstanbul boğazları probleminə çevrildi. Misir qüvvələrinin Konyaya qədər uğurla irəliləməsi, burda sədrəzəm Rəşid Mehmed Paşa idarəsindəki Osmanlı ordusunun məğlub olması (21 dekabr 1832) və üstəlik əsir düşən sədrəzəmlə birlikdə üsyançı ordunun Kütahyaya gəlməsi (2 fevral 1833) Sultan Mahmudun qarşılaşdığı ən böyük siyasi təhlükələrdən biri oldu. Ancaq Osmanlı dövlətinin bu zəif vəziyyətindən yararlanmaq istəyən Rusiya, bölgədə Misir kimi yeni aparılmış islahatlarla güclü hala gələn bir dövlətin varlığını istəmədi və xüsusi bir dəvət yollanılmadan 1833-cü ilin fevralında rus ordusu və donanması Beykoza gəldi. Nəticədə Kütahyada toplanan tərəflər razılığa gəldilər və Sultan Mahmud 1516-1517-ci illərdə Misirdə ələ keçirilən bütün torpaqları Mehmed Əli Paşanın idarəsinə verməyə məcbur oldu. Digər tərəfdən 8 iyul 1833-cü ildə Rusiya tərəfiylə növbəti bir ittifaq bağlandı və bununla da Rusiya İstanbul boğazı üzərində mühüm imtiyazlar və digər Avropa ölkələri qarşısında üstünlük qazandı. Rusiyanın müdaxiləsiylə bütün Avropanın məsələsinə çevrilən Misir probleminin ilk mərhələsi beləcə bağlandı. Nəticədə rusların İstanbul boğazındakı üstünlüyü bütün Avropanın çalxalanmasına səbəb oldu. 1833-cü ilin sentyabrında şimali Çexiyada toplanan AvstriyaRusiya hökmdarları, Mehmed Əli Paşanın növbəti cəhdində onu dəstəkləyəcəkləri, Osmanlının Avropadakı varlığına son qoyub, burada yeni xristian dövlətlərinin qurulması barədə razılığa gəldilər.

Hər iki tərəfin girişdiyi hazırlıq dövrünün ardından 24 iyun 1839-cu ildə Nizibdə meydana gələn son hesablaşma Osmanlı ordusunun məğlubiyyəti ilə başa çatdı və Misir qüvvələrinə Anadolunun qapıları yenidən açıldı. Misir və bununla əlaqəli olaraq İstanbul boğazı problem, başdan bəri Mehmed Əli Paşanı dəstəkləyən Fransaya qarşı, Osmanlı tərəfini seçən İngiltərənin hərbi müdaxiləsi ilə həll edildi. Mehmed Əli Paşa ağır şərtləri qəbul etməli oldu və yenidən Osmanlı tabeliyinə verilən Misir hakimiliyi onun və onun vərasətindəki övladlarının ixtiyarına verildi (1840).

İslahat və reformasiyaları

Daxili problemlər və xarici müdaxilələr yenicə başlayan islahat hərəkatına təkan verməkdə idi. O illərdə inkişaf edən bütün dövlətlərdə zəruri hal alan mərkəzi hakimiyyəti gücləndirmə siyasəti isə özbaşına əyanların aradan qaldırılmasını zəruri hala çevirmişdi. Misir problemi istisna olmaqla, Sultan Mahmud səltənətində mərkəzi hakimiyyəti gücləndirmək məqsədilə uğurlu addımlar atıldı. Avropasayağı, çağdaş bir dövlət strukturunun yaradılması məqsədilə başladılan bu islahatların dönüm nöqtəsi isə, ənənəvi strukturun, eləcə də boğazına qədər rüşvətə batan dövlət sisteminin simvolu halını alan Yeniçəri ocağının aradan qaldırılması oldu. Taxta çıxdığı andan etibarən düşündüyü bu məsələni reallaşdırmaq üçün uyğun vaxt gözləyən Sultan Mahmud, özü kimi islahat tərəfdarı olan əmisinin səltənətində olanlardan dərs almış, xüsusilə də əsgər-üləma birliyinin pozulmasını hədəfləmişdi. Öncəliklə dövrün öndə gələn üləmaları - başda şeyxülislam olmaqla, islahatların keçirilməsi üçün razı salındı. Edilən təltiflər və göstərilən xoş münasibətlə yenilikçi hərəkatın qarşısında duran ən önəmli qrup zərərsizləşdirildi.

Yunan üsyanının və bununla bağlı xarici müdaxilənin pik həddə olmasına baxmayaraq, Sultan Mahmudun belə bir anda ocağın ləğvini planlaşdırması hadisələri necə dəqiqliklə izlədiyinin və uyğun vaxtın necə düzgün seçildiyini bir daha sübut edir. Xüsusilə də, yeni metod və təlimlərlə qurulan nizami Misir ordusunun, özbaşına və disiplinsiz olan Osmanlı ordusunun uzun müddətdir öhdəsindən gələ bilmədiyi üsyanları yatırması da İstanbuldakı əhali arasında orduya qarşı inamsızlıq yaratmışdı. Əhali arasında mərhum Sultan Səlimin yürütmək istədiyi hərbi islahatların və qurmaq istədiyi Nizam-i Cədid ordusunun zərurəti anlaşılmış, hazır vəziyyətdə gözləyən Sultan Mahmud isə illərdir gözlədiyi fürsəti nəhayət ələ keçirmişdi. Vaxtilə Ələmdar Mustafa Paşa sədarətində qurulan Sekban-ı Cədid ordusunun necə əks-səda doğurduğunu bilən Sultan Mahmud sırf islahat əleyhdarlarını üsyana sövq etmək məqsədilə Eşkinci ocağı adı altında uydurma bir hərbi birlik yaratdı (29 may 1826). Hətta bu birliyin 11 iyun tarixində Avropasayağı uniformalarla hərbi təlim keçəcəyi şayəsi də yeniçərilər arasına məhz Sultan Mahmud tərəfindən buraxılmışdı. Bütün bunları nəzərə alaraq, tarixdən silinmələrinə səbəb olacaq son yeniçəri ayaqlanmasının (15 iyun 1826) məhz Sultan Mahmud tərəfindən bilərək tərtibləndiyini demək olar.

Yeniçəri ocağının ləğvi, Sultan Mahmud səltənətinin ikinci mərhələsinə damğa vuran reformasiya hərəkatının önünü açdı. Köhnəni və yenini birlikdə yaşatmağa çalışan Nizam-i Cədid sisteminin əksinə, qurulan bu yeni strukturda köhnə sistemə və qurumlara yaşama haqqı verilmədi. Müasir bir ordunun qurulması isə öncəliklə maddı vəsait tələb edirdi. Bu istiqamətdə əsas hədəf isə gəlirləri digərlərinə görə daha yüksək olan vəqf torpaqları və mülkləri oldu. Bunlara və bunlardan gələn gəlirlərə nəzarət məqsədilə 1826-cı ildə Evkaf-ı Hümayun Nəzarəti (nazirliyi) quruldu. Sultan Mahmud bu islahatları qətiyyətli və sərt şəkildə tədbiq etdi. Bir çox məscidin dövlət tərəfindən əl qoyulmuş vəqf gəlirləri olmasına baxmayaraq, təmirləri gecikdirildi. Yeniçəri ocağının əsas özəyini təşkil edən Bektaşi təriqətinin İstanbuldakı təkkələri dağıdıldı, önəmli təriqət mənsubları isə edam edildi və ya sürgünə yollandı. Bu təriqətdən geridə qalanlar isə mövcud rejimə sadiqliyi və tərəfdaşlığı ilə seçilən Nəqşibəndi təriqətinə verildi. Bu baxımdan Sultan Mahmud ictimaiyyəti nəzərə alaraq siyasət yürüdən ilk Osmanlı padşahı oldu. Belə ki, 1831-ci ildə İstanbulda nəşr olunmağa başlayan Takvim-i Vekayi qəzetində reformasiyanın uğurlarından və ölkənin inkişafına verdiyi mühüm təkandan bəhs edilərək xalqın gözündə müsbət effekt yaradılmağa çalışılırdı. Sultanın xalqa daha yaxın olmaq üçün təşkil etdiyi səyahətlər, sülh və əmin-amanlığı təmin etmək üçün aldığı inzibati tədbirlər, ərzaq mallarının qiymətinin sabitləşməsi və qiymətlərin nəşr edilməsi saray tərəfindən diqqətlə hazırlanmış propaqanda idi.

Eynilə I Pyotr dövrünün Rusiyasında olduğu kimi, Sultan Mahmud da dövlətin daxilində apardığı bu islahatların zahirən görünən tərəfləri ilə də məşğul oldu. Apardığı geyim reformasiyası bu yöndə atılan addımlardan biri oldu. Din xadimləri öz xüsusi geyimlərini saxlamaqla, dövlət xidmətində olan mülki məmurlar üçün Avropasayağı geyim kimi pencək və şalvar, eləcə də fəs deyilən papaq təyin olundu.

Sultan Mahmud saray və hökumət təşkilatında da dəyişiklik etdi. Uzun müddətdir Osmanlı sülaləsi tərəfindən istifadə edilməyən Topqapı sarayındakı xidmətlilər azad edildi. Sultan və ailəsi isə Beşiktaşdakı sahilsaraylarında yaşamağa başladılar. Topqapı sarayının hökumət bölümü isə tamamilə dəyişdirildi. Öz funksiyalarını itirən divan məclisi ləğv edildi və onun funksiyaları fərqli nazirliklər arasında bölüşdürüldü.

Təhsil və elm sahəsi islahat və reformasiya prosesində Sultan Mahmudun ən diqqət etdiyi sahə oldu. 1821-ci ildə baş verən yunan üsyanı əsnasında vəzifədən alınan vəya edam edilən əcnəbi tərcüməçilərin yerinə müsəlman tərcüməçilərin tapılmaması həmin illərdə sahədəki geriliyi göz önünə qoymuşdu. Dövrün hakim dili olan fransız dilinin ölkədəki istifadəsinə təkan vermiş, özü əcnəbi dil bilməsə də övladlarının bu sahədəki inkişaflarına diqqət etmişdir. Məhz Sultan Mahmud səltənətində ilk dəfə olaraq xarici ölkələrə təhsil almaq üçün tələbələr göndərilmiş, bunlar arasından uğur qazananlar bilavasitə sultan tərəfindən mükafatlandırılmışdır.

Xəstəliyi və ölümü

Sultan Mahmudun klassik saray təhsilindən başqa, səltənətində rahat bir şahzadəlik yaşadığı əmisi Sultan Səlimdən aldığı dövlət tərbiyəsi və reformist baxışı var idi. Boş vaxtlarında musiqi və hüsnxətt sənətiylə məşğul olmuşdur. Özü tərəfindən hazırlanan bir hüsnxətt lövhəsi atası I Əbdülhəmidin türbəsində asılıdır.

Ömrünün son illərində həddindən çox qəbul etdiyi alkoqollu içki səbəbilə səhhəti pisləşmişdi. Xəstəlik gizli tutulmuş, əcnəbi və yerli həkimlər tərəfindən diaqnozunun gec qoyulması ölümünə səbəb olmuşdur. Səhhəti ağırlaşdığı üçün təmiz hava alması məqsədilə Çamlıcadakı köşkə daşınan Sultan Mahmud 26 iyunda yanında olan oğlu Şahzadə Əbdülməcid, xanımı Bəzmialəm Sultan, kürəkəni Xəlil Paşa və məclis üzvü Hüsrəv Paşa ilə vədalaşdıqdan və oğluna reformasiyalarla bağlı məsləhətlər verdikdən sonra komaya girdi. 2 gün sonra – 28 iyun 1839-cu ildə burada vəfat etdi. Şəhərdə baş verə biləcək hər hansı bir ayaqlanmaya qarşı padşahın ölümü 2 gün boyunca gizli tutuldu. 1 iyulda cənazəsi Topqapı sarayına gətirildi və günorta saatlarında cənazə mərasimi keçirildi. Mərasimin ardında mərhum padşah Divanyolunda bacısı Əsma Sultanın sarayının bağçasına dəfn olundu və üzəri çadırla örtüldü. Yerinə taxta çıxan oğlu Əbdülməcidin əmriylə 5 iyulda məzarın üzərində türbənin inşası başladı və 12 oktyabr 1840-cı ildə tamamlandı.

Ailəsi

Hərəmxanası

Oğlan uşaqları

Qız uşaqları

İstinadlar

  1. M. Ursinus, Regionale Reformen im Osmanischen Reich am Vorabend der Tanzimat: Reformen der rumelischen Provinzialgouverneure im Gerichtssprengel von Monastir (Bitola) zur Zeit der Herrschaft Sultan Mahmuds II. (1808-39), Berlin 1982, tür.yer.
  2. Muhammed Hanefi Kutluoğlu, The Egyptian Question (1831-1841). The Expansionist Policy of Mehmed Ali Paşa in Syria and Asia Minor and the Reaction of the Sublime Porte, İstanbul 1998, tür.yer.
  3. Feridun M. Emecen, “Osmanlı Hanedanına Alternatif Arayışları Üzerine Bazı Örnekler ve Mülahazalar”, İslâm Araştırmaları Dergisi, sy. 6, İstanbul 2001, s. 63-76.
  4. A. Slade, Records of travels in Turkey, Greece, &c.: and of a cruise in the Black Sea, with the capitan pasha, in the ils 1829, 1830, and 1831, London 1832, II, 210-211.
  5. a.mlf., II. Mahmud Devrinde Katolik Ermeni Cemâati ve Kilisesi’nin Tanınması (1830), Cambridge, Mass.: Harvard Üniversitesi, Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, 1995, tür.yer.
  6. Butrus Abu Manneh, “Gülhane Hatt-ı Hümayununun İslâmî Kaynakları” (trc. Ş. Bıyıklı), Dergâh, sy. 73, İstanbul 1996, s. 16-19; sy. 74 (1996), s. 19-21; sy. 75 (1996), s. 17-18.
  7. E. Münch, Mahmud II. Padischah der Osmanen. Sein Leben, seine Regierung und seine Reformen, nebst Blicken auf die nächste Gegenwart und die Zukunft des türkischen Reiches, Stuttgart 1839, tür.yer.

Mənbə

  • Vâsıf, Târih (İlgürel), s. 279-280.
  • Şirvanlı Fâtih Efendi, Gülzâr-ı Fütûhât (haz. Mehmet Ali Beyhan), İstanbul 2001.
  • Sahaflar Şeyhizâde Esad Efendi, Târih (haz. Ziya Yılmazer), İstanbul 2000, tür.yer.
  • Hızır İlyas, Letaif-i Enderun: Enderun Tarihi, 1812-1830 (haz. Cahit Kayra), İstanbul 1987, tür.yer.
  • Câbî Ömer Efendi, Târih (haz. Mehmet Ali Beyhan), Ankara 2003, I, tür.yer.
  • H. von Moltke, Türkiye Mektupları (trc. Hayrullah Örs), İstanbul 1969, s. 277-285.
  • G. Rosen, Geschichte der Türkei. Von dem Seige der Reform im Jahre 1826 bis zum Pariser Tractat vom Jahre 1856, Leipzig 1866, I, tür.yer.
  • J. M. Bastelberger, Die militärischen Reformen unter Mahmud II, dem Retter des osmanischen Reiches, Gotha 1874, tür.yer.
  • Cevdet, Târih, VIII-XII, tür.yer.
  • Lutfî, Târih (haz. Ahmet Hezarfen), İstanbul 1999, I-VIII, tür.yer.
  • Ed. Engelhardt, Türkiye ve Tanzimat (trc. Ali Reşâd), İstanbul 1328, tür.yer.
  • E. Molden, Die Orientpolitik Metternichs (1829-1833), Wien-Leipzig 1913, tür.yer.
  • J. Krauter, Franz Freiherr von Ottenfels. Beiträge zur Politik Metternichs im griechischen Freiheitskämpfe 1822-1832, Salzburg 1913, s. 88-89.
  • Cemal Tukin, Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Boğazlar Meselesi, İstanbul 1947, tür.yer.
  • Ercüment Kuran, Cezayir’in Fransızlar Tarafından İşgali Karşısında Osmanlı Siyaseti: 1827-1847, İstanbul 1957, tür.yer.
  • Cevat Eren, II. Mahmud Zamanında Bosna-Hersek, İstanbul 1965, tür.yer.
  • Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul 1978, tür.yer.
  • C. V. Findley, Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire. The Sublime Porte, 1789-1922, Princeton 1980, s. 112 vd.
  • R. Wagner, Moltke und Mülbach zusammen unter dem Halbmond (1827-1839), Berlin 1893, tür.yer.
  • Yavuz Cezar, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi, İstanbul 1986, tür.yer.
  • B. Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu (trc. Metin Kıratlı), Ankara 1988, tür.yer.
  • Kemal Beydilli, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Doğu Anadolu’dan Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, Ankara 1988, tür.yer.
  • a.mlf., Türk Bilim ve Matbaacılık Tarihinde Mühendishane, Mühendishane Matbaası ve Kütüphanesi (1776-1826), İstanbul 1995, tür.yer.
  • a.mlf., Osmanlı Döneminde İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü, İstanbul 2001, s. 39 vd.
  • a.mlf., “Küçük Kaynarca’dan Tanzimat’a Islahat Düşünceleri”, İlmî Araştırmalar, sy. 8, İstanbul 1999, s. 25-64.
  • Uğur Derman, “II. Mahmud’un Hattatlığı”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri Bildirileri, İstanbul 1990, s. 37-48.
  • Mehmet İpşirli, “II. Mahmud Döneminde Vakıfların İdaresi”, a.e., s. 49-57.
  • Selim Deringil, “II. Mahmud’un Dış Siyaseti ve Osmanlı Diplomasisi”, a.e., s. 59-80.
  • Mahir Aydın, “Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfûs Tahrirleri”, a.e., s. 81-106.
  • Uriel Heyd, “The Ottoman Ulema and Westernization in the Time of Selim III and Mahmud II”, The Modern Middle East: A Reader, London 1993, s. 29-59.
  • Ufuk Gürsoy, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Rumeli’den Rusya’ya Göçürülen Reâyâ, İstanbul 1993, tür.yer.
  • Şamil Mutlu, Yeniçeri Ocağının Kaldırılışı ve II. Mahmud’un Edirne Seyahati. Mehmed Dâniş Bey ve Eserleri, İstanbul 1994.
  • Mehmet İlkin Erkutun, Mevridü’l-uhûd. 1812 Bükreş Antlaşması ile İlgili Galib Paşa Evrakı (yüksek lisans tezi, 1997), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, tür.yer.
  • a.mlf., “Mehmed Ali Paşa’nın Suriye Seferi Öncesi Bu Bölgeye Yönelik Politikası ve Seferin Geri Plânını Oluşturan Unsurlar”, TED, XV (1997), s. 457-475.
  • a.mlf., “1833 Kütahya Antlaşması’nın Yeni Bir Değerlendirmesi”, Osm.Ar., XVII (1997), s. 265-287.
  • Şevket Pamuk, Osmanlı İmparatorluğunda Paranın Tarihi, İstanbul 1999, s. 210 vd.
  • Fikret Sarıcaoğlu, Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi: I. Abdülhamid (1774-1789), İstanbul 2001, s. 12 vd.
  • Musa Çadırcı, “II. Mahmud Döneminde Mütesellimlik Kurumu”, DTCFD, III-IV/28 (1970), s. 287-296.
  • A. Levy, “The Ottoman Ulema and the Military Reforms of Sultan Mahmud II”, Asian and African Studies, VII, Jerusalem 1971, s. 13-39.
  • a.mlf., “Mahmud II”, EI2 (İng.), VI, 58-61.
  • Mübahat Kütükoğlu, “II. Mahmud Devri Yedek Ordusu: Redif-i Asâkir-i Mansure”, TED, sy. 12 (1982), s. 127-158.
  • Özcan Mert, “II. Mahmud Devrinde Anadolu ve Rumeli’nin Sosyal ve Ekonomik Durumu (1808-1839)”, TDA, III/18 (1982), s. 33-73.
  • Abdülkadir Özcan, “Hassa Ordusunun Temeli Mu’allem Bostanciyân-ı Hâssa Ocağı”, TD, sy. 34 (1984), s. 347-396.
  • a.mlf., “II. Mahmud ve Reformları Hakkında Bazı Gözlemler”, TİD, X (1995), s. 13-39.
  • Ali Akyıldız, “Sened-i İttifak’ın İlk Tam Metni”, İslâm Araştırmaları Dergisi, sy. 2, İstanbul 1998, s. 209-222.
  • a.mlf., “II. Mahmud’un Hastalığı ve Ölümü”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, sy. 4, İstanbul 2001, s. 49-84.
  • Enver Ziya Karal, “Mahmud II.”, İA, VII, 165-170.

Xarici keçidlər

II Mahmud
Doğum: 20 iyul 1784 Vəfat: 1 iyul 1839
Hakimiyyət titulları
Sələfləri 
IV Mustafa
 
Osmanlı İmperiyası (دولت عالیه عثمانی) Sultanı

28 iyul 1808-2 iyul 1839
Xələfləri 
Əbdülməcid
Sünni İslam titulları
Sələfləri 
IV Mustafa
 
İslam Xəlifəsi (خلافة إسلامية)
Xələfləri 
Əbdülməcid

mahmud, vikipediyada, adlı, digər, şəxslər, haqqında, məqalələr, dəqiqləşdirmə, osmanlı, türkcəsi, عبد, الحميد, ثانی, mahmud, sânî, iyul, 1785, iyun, 1839, osmanlı, sultanı, islam, xəlifəsi, محمود, ثانى30, osmanlı, sultanı, padşah, iyul, 1808, iyul, 1839sələfi. Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax II Mahmud deqiqlesdirme II Mahmud Osmanli turkcesi عبد الحميد ثانی Mahmud i sani d 20 iyul 1785 o 28 iyun 1839 30 cu Osmanli sultani ve 109 cu Islam xelifesi 1 II Mahmudمحمود ثانى30 cu Osmanli Sultani Padsah 28 iyul 1808 1 iyul 1839Selefi IV MustafaXelefi EbdulmecidSexsi melumatlarDogum tarixi 20 iyul 1785Dogum yeri Topqapi sarayi Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 28 iyun 1839 53 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiVefat sebebi veremDefn yeri Sultan Mahmud turbesiAtasi I EbdulhemidAnasi Neqsidil SultanHeyat yoldaslari Bezmialem SultanPertevniyal SultanHosyar SultanUsagi I EbdulmecidEbdulezizAdile SultanSaliha SultanAtiye SultanMihrimah Sultan II Mahmudun qizi Vikianbarda elaqeli mediafayllarMundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri ve taxta cixisi 1 2 Avropa siyaseti 1 3 Misir problemi 1 4 Islahat ve reformasiyalari 1 5 Xesteliyi ve olumu 2 Ailesi 2 1 Heremxanasi 2 2 Oglan usaqlari 2 3 Qiz usaqlari 3 Istinadlar 4 Menbe 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteIlk illeri ve taxta cixisi Redakte 20 iyul 1785 ci ilde dunyaya gelmisdir Atasi 27 Osmanli sultani I Ebdulhemid anasi ise onun xanimlarindan Neqsidil Sultandir Anasinin fransiz esilli olmasi ile bagli melumat duzgun deyil Adli texellusu dogumundan derhal sonra verilmisdir Emisi Sultan Selimin taxtdan endirilmesi 29 may 1807 boyuk qardasi Sultan Mustafanin culusu ve ardindan Elemdar Mustafa Pasa terefinden taxtdan endirilmesinin ardindan 28 iyul 1808 ci ilde taxta oturdu Sultan Selimin oldurulmesi esnasinda o da tesadufle olumden xilas olmus 31 il davam eden selteneti yeniceri usyanlari merkezi idareciliyi zeifleden ozbasina eyalet reisleri ve eyanlarin aradan qaldirilmasi serb ve yunan ayaqlanmalari Iran ve Rusiya ile geden muharibeler ve xususile de Misir hakimi Mehmed Eli Pasanin usyani ile tarixe dusmusdur Ancaq bununla yanasi Sultan Mahmud selteneti Osmanli imperiyasinin struktur baximindan yeniden formalasmasi ister idareetme isterse de medeni heyatinda yeni cagin baslamasi ile de xarakterize olunur Seltenetinin Yeniceri ocaginin legvine qederki 1826 ilk merhelesi menfeeti ugrunda bu ocagin ozbasinaliqlarina goz yuman daha cox ordu ve ulema terefinden desteklenen merkezi hakimiyyete tabe olmaq istemeyen islahat eleyhdarlari Anadolu ve Rumeli eyanlarinin zerersizlesdirilmesi ile kecdi Elemdar Mustafa Pasanin 4 ay davam eden sedareti dovrunde hazirlanan Ittifaq senedi eyanliq qurumunun formalasdirilmasini nezerde tutsa da bu cehd ugursuz oldu Olkedeki butun eyanlarin vahid cebhede birlesmesi prosesi davam eden erefede Tepedelenli Eli Pasa kimi guclu eyanlar yavas yavas zeiflemeye bezileri ise aradan qaldirilmaga baslandi ve 1832 ci ilde artiq hokumet bunlarin boyuk bir qisminden temizlendi 2 Avropa siyaseti Redakte Sultan Mahmud taxta cixdigi esnada Avropada Fransaya qarsi mubarize davam edirdi ve Fransa yonumlu siyaset aparan Osmanli imperiyasi bu sebeble Rusiya ve Ingiltere ile muharibe seraitinde idi 1806 Bu veziyyet Ingiltere ile 9 yanvar 1809 tarixli Sultaniyye sulhu Rusiya ile ise 28 may 1812 tarixli Bukres sulhu ile basa catdi Rusiya ile baglanan sulhe esasen bolgede ruslara muhum imtiyazlar verilmis Bessarabiya torpaqlari itirilmis ruslarin Qafqazdaki isgalci siyaseti taninmis en esasi ise serblere muxtariyyet verilmisdi Bununla birlikde Napoleonun Moskvaya seferi 1812 ve Avropadaki tarazligin pozulmasi bu sulhun sertlerinin icra edilmesini bir muddet gecikdirdi Ancaq Rusiya terefinin meseleni yeniden gundeme getirmesile 1817 ci ilde serblere qeti muxtariyyet verildi Diger terefden 1821 ci ilde baslayan yunan usyani boyuyerek dovletlerarasi bir meseleye cevrilmisdi Avropadaki turk eleyhdarligini guclendiren bu usyan Mehmed Eli Pasanin ugurlu herbi siyaseti ile yatirilsa da meseleye xarici mudaxileni qacinilmaz etmisdi Navarinde yerlesen Osmanli Misir donanmasi ani bir basqinda yandirildi 20 oktyabr 1827 ve Fransa Moreya bolgesine ordu yeritdi 7 oktyabr 1826 tarixli Akkirman sulhu ile istediyi butun huquq ve imtiyazlari ele keciren Rusiya bu defe de yunan meselesini behane ederek Osmanliya qarsi yeniden muharibe elan etdi Balkan yarimadasinda qisa zamanda irelileyen rus ordusu Edirneye qeder geldi ve burada baglanan sulhle 14 avqust 1829 Moreyani ve bezi adalari ozunde birlesdiren Afina merkezli kicik bir Yunan dovletinin qurulmasinin yolunu acdi 3 Misir problemi Redakte Serblere verilen siyasi muxtariyyetin ardindan Balkan yarimadasinda musteqil Yunan dovletinin qurulmasi yarimadadaki diger xristian xalqlarini da bu yonde umidlendirdi Sultan Mahmudun Misir hakimi Mehmed Eli Pasa ile apardigi siyasi mubarize parcalanmanin serqden ustelik diger bir muselman guc terefinden baslanmasi yalniz Osmanli hokumetine vurulan bir zerbe deyil eyni zamanda taxtda olan Osmanli sulalesinin de deyismesi riskini ozuyle birlikde getirmisdi Diger yandan bu mubarizeye Avropa dovletlerinin de mudaxilesiyle Misir problem aniden Istanbul bogazlari problemine cevrildi Misir quvvelerinin Konyaya qeder ugurla irelilemesi burda sedrezem Resid Mehmed Pasa idaresindeki Osmanli ordusunun meglub olmasi 21 dekabr 1832 ve ustelik esir dusen sedrezemle birlikde usyanci ordunun Kutahyaya gelmesi 2 fevral 1833 Sultan Mahmudun qarsilasdigi en boyuk siyasi tehlukelerden biri oldu Ancaq Osmanli dovletinin bu zeif veziyyetinden yararlanmaq isteyen Rusiya bolgede Misir kimi yeni aparilmis islahatlarla guclu hala gelen bir dovletin varligini istemedi ve xususi bir devet yollanilmadan 1833 cu ilin fevralinda rus ordusu ve donanmasi Beykoza geldi Neticede Kutahyada toplanan terefler raziliga geldiler ve Sultan Mahmud 1516 1517 ci illerde Misirde ele kecirilen butun torpaqlari Mehmed Eli Pasanin idaresine vermeye mecbur oldu Diger terefden 8 iyul 1833 cu ilde Rusiya terefiyle novbeti bir ittifaq baglandi ve bununla da Rusiya Istanbul bogazi uzerinde muhum imtiyazlar ve diger Avropa olkeleri qarsisinda ustunluk qazandi Rusiyanin mudaxilesiyle butun Avropanin meselesine cevrilen Misir probleminin ilk merhelesi belece baglandi Neticede ruslarin Istanbul bogazindaki ustunluyu butun Avropanin calxalanmasina sebeb oldu 1833 cu ilin sentyabrinda simali Cexiyada toplanan Avstriya ve Rusiya hokmdarlari Mehmed Eli Pasanin novbeti cehdinde onu destekleyecekleri Osmanlinin Avropadaki varligina son qoyub burada yeni xristian dovletlerinin qurulmasi barede raziliga geldiler Her iki terefin girisdiyi hazirliq dovrunun ardindan 24 iyun 1839 cu ilde Nizibde meydana gelen son hesablasma Osmanli ordusunun meglubiyyeti ile basa catdi ve Misir quvvelerine Anadolunun qapilari yeniden acildi Misir ve bununla elaqeli olaraq Istanbul bogazi problem basdan beri Mehmed Eli Pasani destekleyen Fransaya qarsi Osmanli terefini secen Ingilterenin herbi mudaxilesi ile hell edildi Mehmed Eli Pasa agir sertleri qebul etmeli oldu ve yeniden Osmanli tabeliyine verilen Misir hakimiliyi onun ve onun verasetindeki ovladlarinin ixtiyarina verildi 1840 4 Islahat ve reformasiyalari Redakte Daxili problemler ve xarici mudaxileler yenice baslayan islahat herekatina tekan vermekde idi O illerde inkisaf eden butun dovletlerde zeruri hal alan merkezi hakimiyyeti guclendirme siyaseti ise ozbasina eyanlarin aradan qaldirilmasini zeruri hala cevirmisdi Misir problemi istisna olmaqla Sultan Mahmud seltenetinde merkezi hakimiyyeti guclendirmek meqsedile ugurlu addimlar atildi Avropasayagi cagdas bir dovlet strukturunun yaradilmasi meqsedile basladilan bu islahatlarin donum noqtesi ise enenevi strukturun elece de bogazina qeder rusvete batan dovlet sisteminin simvolu halini alan Yeniceri ocaginin aradan qaldirilmasi oldu Taxta cixdigi andan etibaren dusunduyu bu meseleni reallasdirmaq ucun uygun vaxt gozleyen Sultan Mahmud ozu kimi islahat terefdari olan emisinin seltenetinde olanlardan ders almis xususile de esger ulema birliyinin pozulmasini hedeflemisdi Oncelikle dovrun onde gelen ulemalari basda seyxulislam olmaqla islahatlarin kecirilmesi ucun razi salindi Edilen teltifler ve gosterilen xos munasibetle yenilikci herekatin qarsisinda duran en onemli qrup zerersizlesdirildi 5 Yunan usyaninin ve bununla bagli xarici mudaxilenin pik hedde olmasina baxmayaraq Sultan Mahmudun bele bir anda ocagin legvini planlasdirmasi hadiseleri nece deqiqlikle izlediyinin ve uygun vaxtin nece duzgun secildiyini bir daha subut edir Xususile de yeni metod ve telimlerle qurulan nizami Misir ordusunun ozbasina ve disiplinsiz olan Osmanli ordusunun uzun muddetdir ohdesinden gele bilmediyi usyanlari yatirmasi da Istanbuldaki ehali arasinda orduya qarsi inamsizliq yaratmisdi Ehali arasinda merhum Sultan Selimin yurutmek istediyi herbi islahatlarin ve qurmaq istediyi Nizam i Cedid ordusunun zerureti anlasilmis hazir veziyyetde gozleyen Sultan Mahmud ise illerdir gozlediyi furseti nehayet ele kecirmisdi Vaxtile Elemdar Mustafa Pasa sedaretinde qurulan Sekban i Cedid ordusunun nece eks seda dogurdugunu bilen Sultan Mahmud sirf islahat eleyhdarlarini usyana sovq etmek meqsedile Eskinci ocagi adi altinda uydurma bir herbi birlik yaratdi 29 may 1826 Hetta bu birliyin 11 iyun tarixinde Avropasayagi uniformalarla herbi telim kececeyi sayesi de yeniceriler arasina mehz Sultan Mahmud terefinden buraxilmisdi Butun bunlari nezere alaraq tarixden silinmelerine sebeb olacaq son yeniceri ayaqlanmasinin 15 iyun 1826 mehz Sultan Mahmud terefinden bilerek tertiblendiyini demek olar 6 Yeniceri ocaginin legvi Sultan Mahmud seltenetinin ikinci merhelesine damga vuran reformasiya herekatinin onunu acdi Kohneni ve yenini birlikde yasatmaga calisan Nizam i Cedid sisteminin eksine qurulan bu yeni strukturda kohne sisteme ve qurumlara yasama haqqi verilmedi Muasir bir ordunun qurulmasi ise oncelikle maddi vesait teleb edirdi Bu istiqametde esas hedef ise gelirleri digerlerine gore daha yuksek olan veqf torpaqlari ve mulkleri oldu Bunlara ve bunlardan gelen gelirlere nezaret meqsedile 1826 ci ilde Evkaf i Humayun Nezareti nazirliyi quruldu Sultan Mahmud bu islahatlari qetiyyetli ve sert sekilde tedbiq etdi Bir cox mescidin dovlet terefinden el qoyulmus veqf gelirleri olmasina baxmayaraq temirleri gecikdirildi Yeniceri ocaginin esas ozeyini teskil eden Bektasi teriqetinin Istanbuldaki tekkeleri dagidildi onemli teriqet mensublari ise edam edildi ve ya surgune yollandi Bu teriqetden geride qalanlar ise movcud rejime sadiqliyi ve terefdasligi ile secilen Neqsibendi teriqetine verildi Bu baximdan Sultan Mahmud ictimaiyyeti nezere alaraq siyaset yuruden ilk Osmanli padsahi oldu Bele ki 1831 ci ilde Istanbulda nesr olunmaga baslayan Takvim i Vekayi qezetinde reformasiyanin ugurlarindan ve olkenin inkisafina verdiyi muhum tekandan behs edilerek xalqin gozunde musbet effekt yaradilmaga calisilirdi Sultanin xalqa daha yaxin olmaq ucun teskil etdiyi seyahetler sulh ve emin amanligi temin etmek ucun aldigi inzibati tedbirler erzaq mallarinin qiymetinin sabitlesmesi ve qiymetlerin nesr edilmesi saray terefinden diqqetle hazirlanmis propaqanda idi Eynile I Pyotr dovrunun Rusiyasinda oldugu kimi Sultan Mahmud da dovletin daxilinde apardigi bu islahatlarin zahiren gorunen terefleri ile de mesgul oldu Apardigi geyim reformasiyasi bu yonde atilan addimlardan biri oldu Din xadimleri oz xususi geyimlerini saxlamaqla dovlet xidmetinde olan mulki memurlar ucun Avropasayagi geyim kimi pencek ve salvar elece de fes deyilen papaq teyin olundu Sultan Mahmud saray ve hokumet teskilatinda da deyisiklik etdi Uzun muddetdir Osmanli sulalesi terefinden istifade edilmeyen Topqapi sarayindaki xidmetliler azad edildi Sultan ve ailesi ise Besiktasdaki sahilsaraylarinda yasamaga basladilar Topqapi sarayinin hokumet bolumu ise tamamile deyisdirildi Oz funksiyalarini itiren divan meclisi legv edildi ve onun funksiyalari ferqli nazirlikler arasinda bolusduruldu Tehsil ve elm sahesi islahat ve reformasiya prosesinde Sultan Mahmudun en diqqet etdiyi sahe oldu 1821 ci ilde bas veren yunan usyani esnasinda vezifeden alinan veya edam edilen ecnebi tercumecilerin yerine muselman tercumecilerin tapilmamasi hemin illerde sahedeki geriliyi goz onune qoymusdu Dovrun hakim dili olan fransiz dilinin olkedeki istifadesine tekan vermis ozu ecnebi dil bilmese de ovladlarinin bu sahedeki inkisaflarina diqqet etmisdir Mehz Sultan Mahmud seltenetinde ilk defe olaraq xarici olkelere tehsil almaq ucun telebeler gonderilmis bunlar arasindan ugur qazananlar bilavasite sultan terefinden mukafatlandirilmisdir 7 Xesteliyi ve olumu Redakte Sultan Mahmudun klassik saray tehsilinden basqa seltenetinde rahat bir sahzadelik yasadigi emisi Sultan Selimden aldigi dovlet terbiyesi ve reformist baxisi var idi Bos vaxtlarinda musiqi ve husnxett senetiyle mesgul olmusdur Ozu terefinden hazirlanan bir husnxett lovhesi atasi I Ebdulhemidin turbesinde asilidir Omrunun son illerinde heddinden cox qebul etdiyi alkoqollu icki sebebile sehheti pislesmisdi Xestelik gizli tutulmus ecnebi ve yerli hekimler terefinden diaqnozunun gec qoyulmasi olumune sebeb olmusdur Sehheti agirlasdigi ucun temiz hava almasi meqsedile Camlicadaki koske dasinan Sultan Mahmud 26 iyunda yaninda olan oglu Sahzade Ebdulmecid xanimi Bezmialem Sultan kurekeni Xelil Pasa ve meclis uzvu Husrev Pasa ile vedalasdiqdan ve ogluna reformasiyalarla bagli meslehetler verdikden sonra komaya girdi 2 gun sonra 28 iyun 1839 cu ilde burada vefat etdi Seherde bas vere bilecek her hansi bir ayaqlanmaya qarsi padsahin olumu 2 gun boyunca gizli tutuldu 1 iyulda cenazesi Topqapi sarayina getirildi ve gunorta saatlarinda cenaze merasimi kecirildi Merasimin ardinda merhum padsah Divanyolunda bacisi Esma Sultanin sarayinin bagcasina defn olundu ve uzeri cadirla ortuldu Yerine taxta cixan oglu Ebdulmecidin emriyle 5 iyulda mezarin uzerinde turbenin insasi basladi ve 12 oktyabr 1840 ci ilde tamamlandi Ailesi RedakteHeremxanasi Redakte Qemerfer Sultan Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Mislinayeb Sultan Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Nevfidan Pertevpiyale Sultan d 4 yanvar 1793 o 25 dekabr 1855 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Dilseza Sultan o 1816 Yehya Efendi turbesinde defn olunub Hosyar Sultan d 1796 o 1859 Mekke Asubican Sultan d 1793 o 10 iyun 1870 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Zeynifelek Sultan d 21 may 1818 o 1842 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Nurtab Sultan o 2 yanvar 1886 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Bezmialem Sultan d 1807 o 2 may 1853 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Ebrureftar Sultan o 1825 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Perviz felek Sultan o 21 sentyabr 1863 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Husnumelek Sultan o oktyabr 1886 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Pertevniyal Sultan o 5 fevral 1883 Pertevniyal Valide Sultan mescidindeki turbesine defn olunub Tiryal Sultan o 1886 Yeni mescidde defn olunub Zernigar Sultan o 1830 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Lebrizifelek Sultan o 9 fevral 1865 Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Oglan usaqlari Redakte Sahzade Murad d 25 dekabr 1811 o 14 iyul 1812 Sahzade Beyazid d 27 mart 1812 o 25 iyun 1812 Sahzade Ebdulhemid d 6 mart 1813 o 20 aprel 1825 Hosyar Sultandan dogulub Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Sahzade Osman d 12 iyun 1813 o 10 aprel 1814 Pertevpiyale Sultandan dogulub Sahzade Ehmed d 25 iyul 1814 o 16 iyul 1815 Sahzade Mehmed d 26 avqust 1814 o 28 oktyabr 1814 Sahzade Mehmed d 4 avqust 1816 1 sutka sonra vefat etdi Sahzade Suleyman d 29 avqust 1817 o 14 dekabr 1819 Sahzade Ehmed d 13 oktyabr 1819 o 24 dekabr 1819 Sahzade Ehmed d 25 dekabr 1819 o 28 dekabr 1819 Sahzade Abdullah d 4 aprel 1820 1 sutka sonra vefat etdi Sahzade Mehmed d 18 fevral 1822 o 23 sentyabr 1822 Sahzade Ehmed d 6 iyul 1822 o 9 aprel 1823 Sahzade Ebdulmecid d 25 aprel 1823 o 25 iyun 1861 Sahzade Ehmed d 5 dekabr 1823 o 1824 Sahzade Ebdulhemid d 18 fevral 1827 o 15 noyabr 1828 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Sahzade Ebduleziz d 8 fevral 1830 o 4 iyun 1876 Sahzade Nizameddin d 6 dekabr 1835 o 24 fevral 1838 Pertevpiyale Sultandan dogulub Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Qiz usaqlari Redakte Fatma Sultan d 4 fevral 1809 o 5 avqust 1809 Pertevpiyale Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Ayse Sultan d 5 iyul 1809 o fevral 1810 Pertevpiyale Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Fatma Sultan d 30 aprel 1810 o 7 may 1825 Pertevpiyale Sultandan dogulub Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Saliha Sultan d 16 iyun 1811 o 19 fevral 1843 Sah Sultan d 22 may 1812 o sentyabr 1814 Asubican Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Mihrimah Sultan d 10 iyun 1812 o 3 iyul 1838 Emine Sultan d 12 avqust 1812 o 28 iyun 1814 Pertevpiyale Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Sah Sultan d 14 oktyabr 1814 o 13 aprel 1817 Hosyar Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Emine Sultan d 7 yanvar 1815 o 29 sentyabr 1816 Pertevpiyale Sultandan dogulub Yehya Efendi turbesinde defn olunub Zeyneb Sultan d 18 aprel 1815 o 8 yanvar 1816 Hosyar Sultandan dogulub Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Hemide Sultan d 4 iyul 1818 o 15 fevral 1819 Nuruosmaniye mescidinde defn olunub Atiye Sultan d 2 yanvar 1824 o 11 avqust 1850 Munire Sultan d 16 oktyabr 1824 o 23 may 1825 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Xedice Sultan d 6 sentyabr 1825 o 19 dekabr 1842 Perviz felek Sultandan dogulub Sultan Mahmud turbesinde defn olunub Adile Sultan d 23 may 1826 o 12 fevral 1899 Fatma Sultan d 10 avqust 1828 o 23 oktyabr 1830 Perviz felek Sultandan dogulub Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Hayriye Sultan d 12 yanvar 1832 o 15 fevral 1833 Fateh mescidindeki Neqsidil Sultan turbesinde defn olunub Istinadlar Redakte M Ursinus Regionale Reformen im Osmanischen Reich am Vorabend der Tanzimat Reformen der rumelischen Provinzialgouverneure im Gerichtssprengel von Monastir Bitola zur Zeit der Herrschaft Sultan Mahmuds II 1808 39 Berlin 1982 tur yer Muhammed Hanefi Kutluoglu The Egyptian Question 1831 1841 The Expansionist Policy of Mehmed Ali Pasa in Syria and Asia Minor and the Reaction of the Sublime Porte Istanbul 1998 tur yer Feridun M Emecen Osmanli Hanedanina Alternatif Arayislari Uzerine Bazi Ornekler ve Mulahazalar Islam Arastirmalari Dergisi sy 6 Istanbul 2001 s 63 76 A Slade Records of travels in Turkey Greece amp c and of a cruise in the Black Sea with the capitan pasha in the ils 1829 1830 and 1831 London 1832 II 210 211 a mlf II Mahmud Devrinde Katolik Ermeni Cemaati ve Kilisesi nin Taninmasi 1830 Cambridge Mass Harvard Universitesi Yakindogu Dilleri ve Medeniyetleri Bolumu 1995 tur yer Butrus Abu Manneh Gulhane Hatt i Humayununun Islami Kaynaklari trc S Biyikli Dergah sy 73 Istanbul 1996 s 16 19 sy 74 1996 s 19 21 sy 75 1996 s 17 18 E Munch Mahmud II Padischah der Osmanen Sein Leben seine Regierung und seine Reformen nebst Blicken auf die nachste Gegenwart und die Zukunft des turkischen Reiches Stuttgart 1839 tur yer Menbe RedakteVasif Tarih Ilgurel s 279 280 Sirvanli Fatih Efendi Gulzar i Futuhat haz Mehmet Ali Beyhan Istanbul 2001 Sahaflar Seyhizade Esad Efendi Tarih haz Ziya Yilmazer Istanbul 2000 tur yer Hizir Ilyas Letaif i Enderun Enderun Tarihi 1812 1830 haz Cahit Kayra Istanbul 1987 tur yer Cabi Omer Efendi Tarih haz Mehmet Ali Beyhan Ankara 2003 I tur yer H von Moltke Turkiye Mektuplari trc Hayrullah Ors Istanbul 1969 s 277 285 G Rosen Geschichte der Turkei Von dem Seige der Reform im Jahre 1826 bis zum Pariser Tractat vom Jahre 1856 Leipzig 1866 I tur yer J M Bastelberger Die militarischen Reformen unter Mahmud II dem Retter des osmanischen Reiches Gotha 1874 tur yer Cevdet Tarih VIII XII tur yer Lutfi Tarih haz Ahmet Hezarfen Istanbul 1999 I VIII tur yer Ed Engelhardt Turkiye ve Tanzimat trc Ali Resad Istanbul 1328 tur yer E Molden Die Orientpolitik Metternichs 1829 1833 Wien Leipzig 1913 tur yer J Krauter Franz Freiherr von Ottenfels Beitrage zur Politik Metternichs im griechischen Freiheitskampfe 1822 1832 Salzburg 1913 s 88 89 Cemal Tukin Osmanli Imparatorlugu Devrinde Bogazlar Meselesi Istanbul 1947 tur yer Ercument Kuran Cezayir in Fransizlar Tarafindan Isgali Karsisinda Osmanli Siyaseti 1827 1847 Istanbul 1957 tur yer Cevat Eren II Mahmud Zamaninda Bosna Hersek Istanbul 1965 tur yer Niyazi Berkes Turkiye de Cagdaslasma Istanbul 1978 tur yer C V Findley Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire The Sublime Porte 1789 1922 Princeton 1980 s 112 vd R Wagner Moltke und Mulbach zusammen unter dem Halbmond 1827 1839 Berlin 1893 tur yer Yavuz Cezar Osmanli Maliyesinde Bunalim ve Degisim Donemi Istanbul 1986 tur yer B Lewis Modern Turkiye nin Dogusu trc Metin Kiratli Ankara 1988 tur yer Kemal Beydilli 1828 1829 Osmanli Rus Savasinda Dogu Anadolu dan Rusya ya Gocurulen Ermeniler Ankara 1988 tur yer a mlf Turk Bilim ve Matbaacilik Tarihinde Muhendishane Muhendishane Matbaasi ve Kutuphanesi 1776 1826 Istanbul 1995 tur yer a mlf Osmanli Doneminde Imamlar ve Bir Imamin Gunlugu Istanbul 2001 s 39 vd a mlf Kucuk Kaynarca dan Tanzimat a Islahat Dusunceleri Ilmi Arastirmalar sy 8 Istanbul 1999 s 25 64 Ugur Derman II Mahmud un Hattatligi Sultan II Mahmud ve Reformlari Semineri Bildirileri Istanbul 1990 s 37 48 Mehmet Ipsirli II Mahmud Doneminde Vakiflarin Idaresi a e s 49 57 Selim Deringil II Mahmud un Dis Siyaseti ve Osmanli Diplomasisi a e s 59 80 Mahir Aydin Sultan II Mahmud Doneminde Yapilan Nufus Tahrirleri a e s 81 106 Uriel Heyd The Ottoman Ulema and Westernization in the Time of Selim III and Mahmud II The Modern Middle East A Reader London 1993 s 29 59 Ufuk Gursoy 1828 1829 Osmanli Rus Savasinda Rumeli den Rusya ya Gocurulen Reaya Istanbul 1993 tur yer Samil Mutlu Yeniceri Ocaginin Kaldirilisi ve II Mahmud un Edirne Seyahati Mehmed Danis Bey ve Eserleri Istanbul 1994 Mehmet Ilkin Erkutun Mevridu l uhud 1812 Bukres Antlasmasi ile Ilgili Galib Pasa Evraki yuksek lisans tezi 1997 IU Sosyal Bilimler Enstitusu tur yer a mlf Mehmed Ali Pasa nin Suriye Seferi Oncesi Bu Bolgeye Yonelik Politikasi ve Seferin Geri Planini Olusturan Unsurlar TED XV 1997 s 457 475 a mlf 1833 Kutahya Antlasmasi nin Yeni Bir Degerlendirmesi Osm Ar XVII 1997 s 265 287 Sevket Pamuk Osmanli Imparatorlugunda Paranin Tarihi Istanbul 1999 s 210 vd Fikret Saricaoglu Kendi Kaleminden Bir Padisahin Portresi I Abdulhamid 1774 1789 Istanbul 2001 s 12 vd Musa Cadirci II Mahmud Doneminde Mutesellimlik Kurumu DTCFD III IV 28 1970 s 287 296 A Levy The Ottoman Ulema and the Military Reforms of Sultan Mahmud II Asian and African Studies VII Jerusalem 1971 s 13 39 a mlf Mahmud II EI2 Ing VI 58 61 Mubahat Kutukoglu II Mahmud Devri Yedek Ordusu Redif i Asakir i Mansure TED sy 12 1982 s 127 158 Ozcan Mert II Mahmud Devrinde Anadolu ve Rumeli nin Sosyal ve Ekonomik Durumu 1808 1839 TDA III 18 1982 s 33 73 Abdulkadir Ozcan Hassa Ordusunun Temeli Mu allem Bostanciyan i Hassa Ocagi TD sy 34 1984 s 347 396 a mlf II Mahmud ve Reformlari Hakkinda Bazi Gozlemler TID X 1995 s 13 39 Ali Akyildiz Sened i Ittifak in Ilk Tam Metni Islam Arastirmalari Dergisi sy 2 Istanbul 1998 s 209 222 a mlf II Mahmud un Hastaligi ve Olumu Turk Kulturu Incelemeleri Dergisi sy 4 Istanbul 2001 s 49 84 Enver Ziya Karal Mahmud II IA VII 165 170 Xarici kecidler RedakteII MahmudOsmanli sulalesiDogum 20 iyul 1784 Vefat 1 iyul 1839Hakimiyyet titullariSelefleri IV Mustafa Osmanli Imperiyasi دولت عالیه عثمانی Sultani28 iyul 1808 2 iyul 1839 Xelefleri EbdulmecidSunni Islam titullariSelefleri IV Mustafa Islam Xelifesi خلافة إسلامية Xelefleri EbdulmecidMenbe https az wikipedia org w index php title II Mahmud amp oldid 6072981, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.