Pərtəvniyal Sultan oğlu taxta çıxar-çıxmaz dövlət məsələlərinə qarışmağa başladı. Sultan Əbdüləzizin sədarətə gətirmək istədiyi Yusif Kamil Paşanı razı salmaq məqsədilə kəndxudası Hüseyn ağanı dəfələrlə paşanın yanına göndərdi. 1871-ci ildə sədrəzəmMehmed Əmin Əli Paşanın ölümündən sonra sədarətə gətirilən Mahmud Nədim Paşa da validə sultanla birlikdə hərəkət etdi. Belə ki, yeni sədrəzəm bir tərəfdən sultan və anasının bitmək bilməyən istəklərini yerinə yetirir, digər tərəfdən isə onların ehtiraslarını daha da körükləyirdi. Ənənəyə uyğun olaraq, Mahmud Nədim Paşanın sələfinin bütün yaxın adamlarını vəzifədən uzaqlaşdırması nəticəsində bir çox dövlət vəzifəsi boşalmış, boşalan yerlərə təyinat ala bilmək üçün saraya, xüsusilə də validə sultana hədiyyələr göndərilmişdir. Cövdət Paşanın 18 gün davam edən Maraş sancaqbəyliyinin ardından anidən İstanbula qayıtması da məhz bu yolla alınan təyinatlardan biridir. Belə ki, bu səbəblə validə Pərtəvniyal Sultana təşəkkür məktubu, bir neçə gün sonra doğum günü olan Sultan Əbdüləzizə isə bununla bağlı təbriknamə və bir çox dəyərli hədiyyələr göndərmişdir. Bütün bu səyləri nəticəsiz qalmayan Cövdət Paşa Əvkaf nazirliyinə təyin edildi. Mustafa Fazil Paşa nümunəsində olduğu kimi, validə Pərtəvniyal Sultanın bu müdaxilələri bəzən ölkə xaricinə qədər uzanırdı. Belə ki, paşanın qardaşı və Pərtəvniyal Sultanın doğma bacısı oğlu olan Misir xədiviİsmayıl Paşa, məhz xalası validə sultana və Sultan Əbdüləzizə dəyərli hədiyyələr təqdim edərək Misirdəki vərasət sistemini dəyişdirmiş və əyalət idarəsinin özündən sonra övladlarına keçməsini təmin etmişdir (28 may1866). Beləcə, vərasət haqqı əlindən alınan və Parisə getməyə məcbur qalan Mustafa Fazil Paşa, Sultan Əbdüləzizə bir məktub göndərərək onu tənqid etmiş və burada padşaha qarşı müxalifətə başlamışdır. Ancaq validə Pərtəvniyal Sultanın yazdığı məktubla o əsnada Avropa səyahətində olan Sultan Əbdüləziz və Mustafa Fazil Paşa bir araya gəldi və paşa bağışlandı. Validə sultanın dövlət məsələlərinə müdaxiləsi əhali və dövlət adamları tərəfindən də bilindiyi üçün hər kəs bu kimi məsələlərlə bağlı yazdığı ərizə və müraciətləri padşaha yox, validə sultana göndərirdi.
Validə sultanın müsrif bir insan olduğu məlumdur. Belə ki, Mahmud Nədim Paşa və onun davamçıları maliyə vəziyyətinin pis olmasına baxmayaraq xarici borclanmayla əldə etdikləri vəsaitləri padşaha və validə sultana təqdim edərək vəzifədə qalırdılar. Validə sultanın, şəxsi xəzinədarı Misirlizadə Boqos ağa vasitəsiylə apardığı alqı-satqı və xərcləmələr bir çox dəfə dövlət xəzinəsinə ödənmişdir. Boqos ağa məhz validə sultana olan yaxınlığından istifadə edərək müvafiq dövlət qurumlarının icazəsi olmadan aldığı məbləğlərə həddindən artıq faiz dərəcələri belə tədbiq edirdi. Maliyyə nazirliyinin dövlət məmurlarının maaşını ödəyə bilmədiyi belə bir dövrdə, validə sultan öz xərcləmələrini davam etdirirdi. Onun bu müsrifliyi Misir xədiv ailəsinə mənsub xanımlarla olan əlaqələrində üzə çıxırdı. Belə ki, 1865-ci ildə İstanbulun Fəriyə saraylarında qonaq edilən Misir xədiviİsmayıl Paşa ilə ailəsinə padşah və validə sultan tərəfindən təqdim edilən hədiyyələrin ümumi dəyəri 100 min lirəni aşmışdı.
Sonrakı illəri
Validə Pərtəvniyal Sultan nifrət etdiyi Hüseyn Avni Paşa və digər müxalif qüvvələr tərəfindən oğlunun taxtdan endirilməsinə və çox keçmədən qətlə yetirilməsinə şahid oldu. Bütün bu hadisələr əsnasında çətin günlər yaşadı. Oğlunun qan içində yatdığını görüb fəryad etdiyi əsnada, bir zabit hücum edərək sultanın sırğalarını və üzüyünü çəkib almışdır. Ardından mərhum Sultan Əbdülməcidin oğlu Nurəddin Əfəndinin ağalarından Nəcib ağa onu sürükləyərək yalın ayaq, yaşmaqsız və fəracəsiz halda Fəriyə sarayının önünə çıxardı. Bu təhqirlərdən sonra 38 gün boyunca mərhum padşahın hərəmiylə birlikdə Topqapı sarayında həbs edildi. Çərkəz Həsən hadisəsindən sonra bunun Sultan Murada qarşı bir çevriliş, Pərtəvniyal Sultanın isə bu çevrilişin təşkilatçısı olduğuna inanan müxalif qüvvələr onu yenidən Dolmabağça sarayına gətirərək burada otaq həbsinə aldılar. Ancaq çox keçmədən Sultan Muradın əmriylə Fəriyə sarayına göndərildi.
Dolmabağça sarayında yeni padşahın daşınması ilə bağlı aparılan təmizlik işləri əsnasında validə sultanın otağından çoxlu cadular çıxmış, yenə validə sultanın otağındakı dolablardan birində üzərində Murad adı yazılan və çoxlu iynələr batırılmış bir at kəlləsinin tapılması saray kənizləri tərəfindən danışılan bir əfsanə olmuşdur. Bu hadisələrdən sonra içinə qapanan Pərtəvniyal Sultan, Sultan Əbdülhəmidin taxta çıxmasıyla daha rahat yaşadı. Yeni padşahdan hörmət gördü və qalan ömrünü himayəsindəki gənc qızları yetişdirərək keçirdi. Sultan Əbdülhəmidin dördüncü xanımı Müşfiqə xanım və bacısı Fatma xanım da məhz Pərtəvniyal Sultanın yetirmələrindəndir. Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilməsi və qətlə yetirilməsiylə bağlı Sultan Əbdülhəmidin tələbiylə 1881-ci ilin iyununda Ulduz sarayında tədqiqat aparılması və nəticədə Mithat Paşayla tərəfdarlarının məhkum edilərək Taifə sürgün edilməsindən sonra Sultan Əbdülhəmidə təşəkkür məktubu göndərdi. Pərtəvniyal Sultan 26 yanvar1884-cü ildə vəfat etdi və Aksarayda inşa etdirdiyi məscidin (Pərtəvniyal Sultan külliyəsi) yanındakı türbəsinə dəfn edildi.
Xeyriyyə işləri
Validə Pərtəvniyal Sultan digər yandan böyük həcmli xeyir işləri görmüşdür. İstanbul, Yenişəhər və Bursada olan ucsuz-bucaqsız əraziləri, ipək fabriki, təsərrüfat əraziləri, buxar gücüylə çalışan dəyirmanları və digər mülklərindən gələn gəlirlərin böyük hissəsi xeyir işlərə xərclənirdi. 1875-ci ildə borc səbəbilə həbs edilən müsəlman, yəhudi və xristianlardan ibarət 89 nəfərin borcu məhz validə sultan tərəfindən ödənildi və bu şəxslər azadlığa buraxıldı. Davam edən maliyyə problemləri nəticəsində 1866-cı ilin avqustunda hökumət dövlət məmurlarının maaşlarını ödəyə bilməmiş, bu səbəblə validə sultan aylıq maaşı olan 5 min lirəni xəzinəyə geri qaytarmışdır. 5 sentyabr1865-ci ildə İstanbulda çıxan və 7-8 min evlə 14 məscidi külə çevirən böyük yanğından sonra zərər dəymişlərə maddi yardım payladı. 1874-cü ildə baş verən quraqlıq və qıtlıq səbəbilə Anadolu əhalisinə göndərdiyi qida yardımıyla yanaşı, Krımdan gətirdiyi xüsusi cins öküzləri də yenə əyalətlərdəki təsərrüfat sahibi kəndlilərə payladı. Bundan başqa Qüdsdəki Qübbətüs-Səhra məscidi üçün Parisdən böyük bir çil-çıraq sifariş etmiş, Paris səfiri Əli Paşanın 50 sandığa yükləyib İstanbula göndərdiyi bu çil-çıraq Qüdsə aparılmışdır.
Validə Pərtəvniyal Sultanın ən önəmli əsəri Aksarayda daha öncə yanan Katib məscidinin yerinə inşa etdirdiyi və məscid, məktəb, səbil, türbədən ibarət külliyədir (Pərtəvniyal Sultan külliyəsi). Validə sultanın türbəsi 1926-1929-cu illərdə tramvay yolunun genişləndirilməsi əsnasında biraz geri çəkilmiş, 1958-ci ildə isə tamamilə dağıdılmışdır. Cənazəsi bir müddət Topqapı sarayında mühafizə edildikdən sonra Sultan Mahmud türbəsinə daşınaraq ərinin məzarı üzərinə dəfn edilmiş, ardından türbəsinin yenidən inşa edilməsiylə ikinci dəfə yer dəyişdirmişdir.
Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, I, 234, 270-271, 278-279, 344-346.
Hasan Tahsin Okutan, Şebinkarahisar ve Civarı, Giresun 1949, s. 176.
Halûk Y. Şehsuvaroğlu, Sultan Aziz: Husûsî, Siyâsî Hayatı, Devri ve Ölümü, İstanbul 1949, s. 25, 89, 98, 101, 144.
Ayşe Osmanoğlu, Babam Abdülhamid, İstanbul 1960, s. 101-102.
Uluçay, Padişahların Kadınları, s. 124-126.
Günay Kut – Nimet Bayraktar, Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri, Ankara 1984, s. 60.
P. Hochut, “The Pious Foundation of Pertev Niyal-Remarks on the Steam Mill at Paşa Limanı (Üsküdar)”, Türkische Wirtschafts- und Sozialgeschichte (1071-1920): Akten des IV. Internationalen Kongresses, München 1986 (ed. G. Majer – R. Motika), Wiesbaden 1995, s. 129-135.
Tarkan Okçuoğlu, “Pertevniyal Valide Sultan Türbesi”, a.e., VI, 246.
İstinadlar
The Eastern Express, 30.01.1884, s. 53-54.
Cevdet, Ma‘rûzât, s. 202, 204, 215, 227-229.
BA, İrade-Dahiliye, nr. 101585
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Midhat Paşa ve Yıldız Mahkemesi, Ankara 1967, s. 105, 107-108, 335-336.
a.mlf., Midhat ve Rüştü Paşaların Tevkiflerine Dâir Vesikalar, Ankara 1987, s. 53-54.
Dolmabahçe Sarayı Arşivi, Defter nr. 1818
Avqust 03, 2021
pərtəvniyal, sultan, yanvar, 1884, osmanlı, sultanı, mahmudun, xanımı, sultan, əbdüləzizin, anası, validə, sultan, məscidi, aksarayvalidə, sultan25, iyun, 1861, 1876sələfi, bəzmialəm, sultanxələfi, şövqəfza, sultanşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, 1812doğum, yer. Pertevniyal Sultan o 26 yanvar 1884 30 cu Osmanli sultani II Mahmudun xanimi ve Sultan Ebdulezizin anasi Valide sultan Pertevniyal SultanPertevniyal Sultan mescidi AksarayValide sultan25 iyun 1861 30 may 1876Selefi Bezmialem SultanXelefi Sovqefza SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1812Dogum yeri Simali QafqazVefat tarixi 26 yanvar 1884Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Pertevniyal Sultan turbesi IstanbulHeyat yoldasi II MahmudUsagi Sultan EbdulezizMundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri 1 2 Valide sultan illeri 1 3 Sonraki illeri 1 4 Xeyriyye isleri 2 Menbe 3 IstinadlarHeyati RedakteIlk illeri Redakte Eslen cerkez olub 1 bacisiyla birlikde Osmanli sarayinda telim terbiye almisdir Bacisi Hosyar xanim Kavalali Ibrahim Pasayla evlenerek Qahireye gonderilmis Pertevniyal ise Sultan Mahmuda teqdim edilmisdir Yegane ovladi olan Sahzade Ebdulezizi 7 8 fevral 1830 gecesi dunyaya getirmekle Sultan Mahmudun besinci qadinefendiliyine yukseldi Hemin ilin dekabrinda bacisi Hosyar xanimin da bir oglu dunyaya gelmis Ismayil adli bu ogul gelecekde Misir xedivi olaraq Osmanlilarla yaxin elaqeler quracaqdir 25 iyun 1861 ci ilde Sultan Ebdulmecidin vefati ve oglu Ebdulezizin taxta cixmasiyla Valide sultan unvani aldi Sultan Ebdulezizin uzerindeki guclu tesiri ve nufuzu sebebile yasadigi dovrde ummul cahan olaraq anilmisdir Valide sultan illeri Redakte Pertevniyal Sultan oglu taxta cixar cixmaz dovlet meselelerine qarismaga basladi Sultan Ebdulezizin sedarete getirmek istediyi Yusif Kamil Pasani razi salmaq meqsedile kendxudasi Huseyn agani defelerle pasanin yanina gonderdi 1871 ci ilde sedrezem Mehmed Emin Eli Pasanin olumunden sonra sedarete getirilen Mahmud Nedim Pasa da valide sultanla birlikde hereket etdi Bele ki yeni sedrezem bir terefden sultan ve anasinin bitmek bilmeyen isteklerini yerine yetirir diger terefden ise onlarin ehtiraslarini daha da korukleyirdi Eneneye uygun olaraq Mahmud Nedim Pasanin selefinin butun yaxin adamlarini vezifeden uzaqlasdirmasi neticesinde bir cox dovlet vezifesi bosalmis bosalan yerlere teyinat ala bilmek ucun saraya xususile de valide sultana hediyyeler gonderilmisdir Covdet Pasanin 18 gun davam eden Maras sancaqbeyliyinin ardindan aniden Istanbula qayitmasi da mehz bu yolla alinan teyinatlardan biridir Bele ki bu sebeble valide Pertevniyal Sultana tesekkur mektubu bir nece gun sonra dogum gunu olan Sultan Ebdulezize ise bununla bagli tebrikname ve bir cox deyerli hediyyeler gondermisdir Butun bu seyleri neticesiz qalmayan Covdet Pasa Evkaf nazirliyine teyin edildi 2 Mustafa Fazil Pasa numunesinde oldugu kimi valide Pertevniyal Sultanin bu mudaxileleri bezen olke xaricine qeder uzanirdi Bele ki pasanin qardasi ve Pertevniyal Sultanin dogma bacisi oglu olan Misir xedivi Ismayil Pasa mehz xalasi valide sultana ve Sultan Ebdulezize deyerli hediyyeler teqdim ederek Misirdeki veraset sistemini deyisdirmis ve eyalet idaresinin ozunden sonra ovladlarina kecmesini temin etmisdir 28 may 1866 Belece veraset haqqi elinden alinan ve Parise getmeye mecbur qalan Mustafa Fazil Pasa Sultan Ebdulezize bir mektub gondererek onu tenqid etmis ve burada padsaha qarsi muxalifete baslamisdir Ancaq valide Pertevniyal Sultanin yazdigi mektubla o esnada Avropa seyahetinde olan Sultan Ebduleziz ve Mustafa Fazil Pasa bir araya geldi ve pasa bagislandi Valide sultanin dovlet meselelerine mudaxilesi ehali ve dovlet adamlari terefinden de bilindiyi ucun her kes bu kimi meselelerle bagli yazdigi erize ve muracietleri padsaha yox valide sultana gonderirdi 3 Valide sultanin musrif bir insan oldugu melumdur Bele ki Mahmud Nedim Pasa ve onun davamcilari maliye veziyyetinin pis olmasina baxmayaraq xarici borclanmayla elde etdikleri vesaitleri padsaha ve valide sultana teqdim ederek vezifede qalirdilar Valide sultanin sexsi xezinedari Misirlizade Boqos aga vasitesiyle apardigi alqi satqi ve xerclemeler bir cox defe dovlet xezinesine odenmisdir Boqos aga mehz valide sultana olan yaxinligindan istifade ederek muvafiq dovlet qurumlarinin icazesi olmadan aldigi mebleglere heddinden artiq faiz dereceleri bele tedbiq edirdi Maliyye nazirliyinin dovlet memurlarinin maasini odeye bilmediyi bele bir dovrde valide sultan oz xerclemelerini davam etdirirdi Onun bu musrifliyi Misir xediv ailesine mensub xanimlarla olan elaqelerinde uze cixirdi Bele ki 1865 ci ilde Istanbulun Feriye saraylarinda qonaq edilen Misir xedivi Ismayil Pasa ile ailesine padsah ve valide sultan terefinden teqdim edilen hediyyelerin umumi deyeri 100 min lireni asmisdi Sonraki illeri Redakte Valide Pertevniyal Sultan nifret etdiyi Huseyn Avni Pasa ve diger muxalif quvveler terefinden oglunun taxtdan endirilmesine ve cox kecmeden qetle yetirilmesine sahid oldu Butun bu hadiseler esnasinda cetin gunler yasadi Oglunun qan icinde yatdigini gorub feryad etdiyi esnada bir zabit hucum ederek sultanin sirgalarini ve uzuyunu cekib almisdir Ardindan merhum Sultan Ebdulmecidin oglu Nureddin Efendinin agalarindan Necib aga onu surukleyerek yalin ayaq yasmaqsiz ve feracesiz halda Feriye sarayinin onune cixardi Bu tehqirlerden sonra 38 gun boyunca merhum padsahin heremiyle birlikde Topqapi sarayinda hebs edildi Cerkez Hesen hadisesinden sonra bunun Sultan Murada qarsi bir cevrilis Pertevniyal Sultanin ise bu cevrilisin teskilatcisi olduguna inanan muxalif quvveler onu yeniden Dolmabagca sarayina getirerek burada otaq hebsine aldilar Ancaq cox kecmeden Sultan Muradin emriyle Feriye sarayina gonderildi Dolmabagca sarayinda yeni padsahin dasinmasi ile bagli aparilan temizlik isleri esnasinda valide sultanin otagindan coxlu cadular cixmis yene valide sultanin otagindaki dolablardan birinde uzerinde Murad adi yazilan ve coxlu iyneler batirilmis bir at kellesinin tapilmasi saray kenizleri terefinden danisilan bir efsane olmusdur Bu hadiselerden sonra icine qapanan Pertevniyal Sultan Sultan Ebdulhemidin taxta cixmasiyla daha rahat yasadi Yeni padsahdan hormet gordu ve qalan omrunu himayesindeki genc qizlari yetisdirerek kecirdi Sultan Ebdulhemidin dorduncu xanimi Musfiqe xanim ve bacisi Fatma xanim da mehz Pertevniyal Sultanin yetirmelerindendir Sultan Ebdulezizin taxtdan endirilmesi ve qetle yetirilmesiyle bagli Sultan Ebdulhemidin telebiyle 1881 ci ilin iyununda Ulduz sarayinda tedqiqat aparilmasi ve neticede Mithat Pasayla terefdarlarinin mehkum edilerek Taife surgun edilmesinden sonra Sultan Ebdulhemide tesekkur mektubu gonderdi 4 5 Pertevniyal Sultan 26 yanvar 1884 cu ilde vefat etdi ve Aksarayda insa etdirdiyi mescidin Pertevniyal Sultan kulliyesi yanindaki turbesine defn edildi Xeyriyye isleri Redakte Valide Pertevniyal Sultan diger yandan boyuk hecmli xeyir isleri gormusdur Istanbul Yeniseher ve Bursada olan ucsuz bucaqsiz erazileri ipek fabriki teserrufat erazileri buxar gucuyle calisan deyirmanlari ve diger mulklerinden gelen gelirlerin boyuk hissesi xeyir islere xerclenirdi 6 1875 ci ilde borc sebebile hebs edilen muselman yehudi ve xristianlardan ibaret 89 neferin borcu mehz valide sultan terefinden odenildi ve bu sexsler azadliga buraxildi Davam eden maliyye problemleri neticesinde 1866 ci ilin avqustunda hokumet dovlet memurlarinin maaslarini odeye bilmemis bu sebeble valide sultan ayliq maasi olan 5 min lireni xezineye geri qaytarmisdir 5 sentyabr 1865 ci ilde Istanbulda cixan ve 7 8 min evle 14 mescidi kule ceviren boyuk yangindan sonra zerer deymislere maddi yardim payladi 1874 cu ilde bas veren quraqliq ve qitliq sebebile Anadolu ehalisine gonderdiyi qida yardimiyla yanasi Krimdan getirdiyi xususi cins okuzleri de yene eyaletlerdeki teserrufat sahibi kendlilere payladi Bundan basqa Qudsdeki Qubbetus Sehra mescidi ucun Parisden boyuk bir cil ciraq sifaris etmis Paris sefiri Eli Pasanin 50 sandiga yukleyib Istanbula gonderdiyi bu cil ciraq Qudse aparilmisdir Valide Pertevniyal Sultanin en onemli eseri Aksarayda daha once yanan Katib mescidinin yerine insa etdirdiyi ve mescid mekteb sebil turbeden ibaret kulliyedir Pertevniyal Sultan kulliyesi Valide sultanin turbesi 1926 1929 cu illerde tramvay yolunun genislendirilmesi esnasinda biraz geri cekilmis 1958 ci ilde ise tamamile dagidilmisdir Cenazesi bir muddet Topqapi sarayinda muhafize edildikden sonra Sultan Mahmud turbesine dasinaraq erinin mezari uzerine defn edilmis ardindan turbesinin yeniden insa edilmesiyle ikinci defe yer deyisdirmisdir Menbe RedaktePertevniyal Valide Sultan Serguzestname IU Ktp Ibnulemin nr 3310 vr 172a 178b a mlf Tezakir II 256 257 IV tur yer Mir at i Hakikat I 35 36 39 93 94 100 Lutfi Tarih X XII XIV XV tur yer Tanisik Istanbul Cesmeleri I 234 270 271 278 279 344 346 Hasan Tahsin Okutan Sebinkarahisar ve Civari Giresun 1949 s 176 Haluk Y Sehsuvaroglu Sultan Aziz Hususi Siyasi Hayati Devri ve Olumu Istanbul 1949 s 25 89 98 101 144 Ayse Osmanoglu Babam Abdulhamid Istanbul 1960 s 101 102 Ulucay Padisahlarin Kadinlari s 124 126 Gunay Kut Nimet Bayraktar Yazma Eserlerde Vakif Muhurleri Ankara 1984 s 60 P Hochut The Pious Foundation of Pertev Niyal Remarks on the Steam Mill at Pasa Limani Uskudar Turkische Wirtschafts und Sozialgeschichte 1071 1920 Akten des IV Internationalen Kongresses Munchen 1986 ed G Majer R Motika Wiesbaden 1995 s 129 135 Necdet Sakaoglu Pertevniyal Valide Sultan DBIst A VI 245 Tarkan Okcuoglu Pertevniyal Valide Sultan Turbesi a e VI 246 Istinadlar Redakte The Eastern Express 30 01 1884 s 53 54 Cevdet Ma ruzat s 202 204 215 227 229 BA Irade Dahiliye nr 101585 Ismail Hakki Uzuncarsili Midhat Pasa ve Yildiz Mahkemesi Ankara 1967 s 105 107 108 335 336 a mlf Midhat ve Rustu Pasalarin Tevkiflerine Dair Vesikalar Ankara 1987 s 53 54 Dolmabahce Sarayi Arsivi Defter nr 1818Menbe https az wikipedia org w index php title Pertevniyal Sultan amp oldid 5908187, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
