fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi

Azərbaycan Milli İncəsənət MuzeyiAzərbaycanın ən böyük incəsənət muzeyidir və muzeydə on yeddi mindən çox eksponat saxlanılır. 1936-cı ildə əsası qoyulmuş muzey, 1943-cü ildən realist teatr-dekorasiya sənətinin yaradıcılarından biri Rüstəm Mustafayevin adını daşıyır.

Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi

Muzeyin I korpusunun yerləşdiyi "De Burun sarayı"
Əsası qoyulub 1936
Açılış tarixi 1937
Mövzu İncəsənət
Ölkə
Yerləşir Bakı, Azərbaycan
Ünvan Niyazi küç., 9-11
Kolleksiyası 17 000-dən çox eksponat
Direktor Çingiz Fərzəliyev
Muzeyə yetişmək M 1 İçərişəhər
40°21′47″ şm. e. 49°49′54″ ş. u.
Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Muzeyin rəsmi saytı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hal-hazırda muzey, Bakıda XIX əsrdə inşa edilmiş iki yanaşı tarixi binada - "De Burun sarayı" və "Mariinski Qadın Gimnaziyası" binasında yerləşir. Muzeydə Qədim Şərq və Azərbaycan, Rusiya və Qərbi Avropa incəsənətinin müxtəlif dövrlərini əhatə edən incəsənət əsərləri nümayiş etdirilir. Muzey kolleksiyasında olan dəyərli sənət nümunələrinin Kanada (1966), Kuba (1967), Suriya (1968), Fransa (1969), Çexoslovakiya (1970), Əlcəzair (1970), İraq (1971) və sair ölkələrdə sərgisi təşkil edilib. Muzey bazar ertəsi günləri xaric hər gün saat 10:00-dan 18:00 kimi ziyarətçilərin üzünə açıq olur.

Tarixi

 
Azərbaycan Tarix Muzeyində, əvvəllər Təsviri sənətlər bölməsinin yerləşdiyi Tağıyevin kabineti.

1920-ci ildə Azərbaycan Dövlət Muzeyinin tərkibində təsviri sənətlər bölməsi yaradılmışdı. Həmin bölmədə toplanmış əsərlərin, xüsusilə rəngkarlıq nümunələrinin dəyəri nəzərə alınaraq, 1936-cı ildə həmin bölmənin əsasında ayrıca bir muzeyin - Azərbaycan Dövlət incəsənət Muzeyinin yaradılması qərara alınmışdı. Əvvəlcə incəsənət bölməsi keçmişdə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin sarayı olmuş, indiki Azərbaycan Tarix Muzeyinin binasında yerləşirdi. Muzeyin rəsmi açılışı 1937-ci ildə baş tutdu. Daha sonra muzey, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin beşinci mərtəbəsində yerləşdirildi.

Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi 1943-cü ildən Azərbaycanda realist teatr-dekorasiya sənətinin yaradıcılarından biri olan Rüstəm Mustafayevin adını daşımağa başlayır. 1950-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq muzey, Bakıdakı bir neçə tarixi binada müvəqqəti sərgi və ekspozisiyalar təşkil edir. Həmin dövrdə muzeydə çalışmağa başlayan gənc sənətşünaslar Rasim Əfəndiyev, Nürəddin Qayıbov, Mürsəl Nəcəfov, sonradan Böyük Vətən Müharibəsində həlak olmuş qəhrəman Mehdi Hüseynzadə və başqaları Azərbaycan sənətşünaslığının təməllərini formalaşdırdılar. Sonrakı uzun illər ərzində muzeyə Azərbaycanın Xalq Rəssamları və SSRİ dövlət Mükafatı Lauretları olan Salam Salamzadə, Kazım Kazımzadə, İbrahim Zeynalov kimi şəxsiyyətlər rəhbərlik etmişlər.

1951-ci ildə Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası MK-nın I katibi Mircəfər Bağırov "De Burun sarayı" kimi məşhur olan tarixi binanı muzeyə verdi. Çkalov 9 (keçmiş Sadovaya, hazırda Niyazi küçəsi) ünvanında yerləşən bu sarayda əvvəllər "Kaspi Tərəfdaşlığı" Səhmdar Cəmiyyəti və Azərbaycan İnqlab Komitəsi yerləşmişdi. Yeni binaya köçdükdən sonra muzeyin yeni ekspozisiyası tərtib olundu və bu ekspozisiyada muzeyin fondunda olan ən gözəl sənət nümunələrinin nümayişinə başlanıldı. Bundan sonra muzey həm də sənətşünaslıq tədqiqatlarının aparıldığı böyük bir mərkəz kimi fəaliyyət göstərməyə başladı. Həmçinin muzey müxtəlif mədəni tədbirlərin: rəssamlar və musiqiçilərin yaradıcılıq gecələrinin, ziyalılarla görüşlərin təşkilinə start verdi.

1992-1993-cü illərdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi rəhbərliyi muzeyin "De Burun sarayı"ndan çıxarılması və indi Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin yerləşdiyi binada yerləşdirilməsi haqqında qərar verdi. Azadə Şərifovanın sözlərinə görə, o zaman aralarında Elmira Şahtaxtinskaya, Mikayıl Abdullayev, Tokay Məmmədovun da olduğu görkəmli mədəniyyət xadimləri prezident Əbülfəz Elçibəylə görüşdülər. Görüş zamanı onlar "hətta Bağırov belə şəhərin ən gözəl binasını muzeyə bağışladı" deyərək, sarayın muzeyin əlindən alınmamasını xahiş etdilər. Bundan sonra muzeyin saraydan çıxarılması qərarı ləğv edildi.

SSRİ-nin süqutundan sonra Azərbaycan höküməti və prezidentinin qərarı ilə 1888-ci ildə Marrinski qadın gimnaziyası kimi inşa edilmiş, daha sonra isə şəhər komitəsinin yerləşdiyi tarixi bina da muzeyə verildi. Yeni binada muzeyin ikinci korpusu yaradıldı. 7 iyun 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə muzeyin birinci və ikinci korpuslarını birləşdirən yeni keçid korpusun açılışı edildi.

Muzey binası

Birinci korpus

  Əsas məqalə: De Burun sarayı

26 fevral 1888-ci ildə neft maqnatı və "Kaspi Tərəfdaşlığı" Səhmdar Cəmiyyətinin əsasını qoymuş milyonçu Lev de Bur (18401889) inşa etdirmək istədiyi iki mərtəbəli daş sarayın planının təsdiq edilməsi üçün Bakı Şəhər Şurasına müraciət edir və 18 aprel 1888-ci ildə Sadovaya küçəsində (indiki Niyazi küçəsi) "700 kv. sajen torpaq ayırılması haqqında razılaşma" əldə edilir. 26 avqustda şəhər mühəndisi Nikolay fon der Nonne və şəhər memarı, inşaat mühəndisi Anton Kandinov sarayın planını tədiq edir. Lakin sarayın memarlıq layihəsində, memar A. Kandinovun imzası yoxdur və sarayın yeganə memarı Nikolay fon der Nonne hesab edilir. 31 avqust 1888-ci ildə sarayın inşa layihəsi Bakı Şəhər başçısı Stanislav Despot-Zenoviç və idarə heyətinin üzvü L. Nikulin tərəfindən təsdiqlənir. Tezliklə inşaat işlərinə başlanılır.

Binanın inşası tamamlanmamış, 1889-cu ildə De Bur dünyasını dəyişir. Onun varisləri 1891-ci ilin yanvarında hələ yalnız özülü qoyulmuş binanı 16.000 rubla "Kaspi Tərəfdaşlığı" Səhmdar Cəmiyyətinə satırlar. Beləcə bina cəmiyyətin mülkiyyətinə keçir. Buna görə də memarlar binanın ilkin planında bəzi dəyişikliklər etməli olurlar. Binanın əsas fasadında eyvala birlikdə iki çıxış qapısı inşa edilir. Eyvanlar Sadovaya küçəsinə baxır və onlardan Mixaylovskiy bağına (indiki Vahid bağı) mənzərə açılır.

Binanın inşa tarixinin 1891-1893-cü illər olduğu qeyd edilir. Həmçinin qeyd edilir ki, "Kaspi Tərəfdaşılığı" Cəmiyyətinin sarayı tam şəkildə 1895-ci ildə yekunlaşdırılmışdır. Binanın medalyonu içərisində "KT" abreviaturası yer alsa da, sonrakı dövrdə bu abreviatura təmir zamanı məhv edilmişdir. 1895-ci ildə "Kaspi Tərəfdaşlığı" Cəmiyyətinin həmtəsisçisi olan S. İ. Bağırov da ölür və onu, köməkçisi Pavel Osipoviç Qukasov əvəz edir. 1896-cı ildə Cəmiyyətin sədrinin ailə üzvlərindən biri - qardaşı Arşak Osipoviç Qukasov saraya köçərək, onun bir neçə otağında məskunlaşır. 1898-ci ildə isə P. O. Qukasov da ailəsi ilə birgə bu saraya köçür. Həmin illərdə sarayda yanğının baş verdiyi də bildirilir.

1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra, 31 iyul 1918-ci ildə ingilis konsulu E. Mak-Donaldın aktiv iştirakı ilə, Bakıda hakimiyyət Qafqaz İslam Ordusundan şəhərin müdafiəsi üçün ingilisləri şəhərə dəvət etmiş Sentrokaspi Diktaturasıı hökumətinə keçdi. 1919-cu ilin avqustunda Böyük Britaniya ordusu Bakı şəhərinə daxil olur. Bundan sonra, General Vilyam Tomsonun başçılıq etdiyi ingilis komandanlığının qərargahı "Kaspi Tərəfdaşlığı"na məsxus olan sarayda yerləşdirilir. Lakin Qukasovlar ailəsi də sarayda yaşamağa davam edir.

28 aprel 1920-ci ildə Qırmızı Ordu hissələrinin Bakıya girməsindən sonra, Nəriman Nərimanov Azərbaycan SSR İnqilab Komitəsinin sədri oldu. 1921-ci ildə o, Xalq Komissarları Şurasına sədr seçildi və şura De Burun sarayında yerləşdirildi. Sarayın ikinci mərtəbəsində isə Nəriman Nərimanovun ailəsi yaşamağa başlayır. 1925-ci ildə N. Nərimanovun ölümündən sonra Sadovaya küçəsinin adı dəyişdirilərək N. Nərimanov küçəsi adlandırılır. 1933-cü ildən sarayda DTK-nın birinci katibi Mircəfər Bağırovun ailəsi məskunlaşır. 1930-cu illərdə sarayda kiçik yenidənqurma işləri aparılır və sol tərəfində N. Nərimanov adına bağ yaradılır. 1939-cu ildə küçənin adı yenidən dəyişdirilir və Çkalov küçəsi adlandırılır. 1951-ci ildə M. Bağırov sarayı Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinə bağışlayır.

İkinci korpus

 
Birinci Fransa incəsənəti zalının panoram görünüşü
 
İkinci Azərbaycan incəsənəti zalının panoram görünüşü

1874-cü ildə Bakı Şəhər Şurasının qərarı ilə Bakı Qadın Gimnaziyası yaradılmış və xüsusi qərar ilə himayədarlar şurasının tabeliyinə verilmişdir. Yekaterina Faddeyevna Staroselskinin başlıq elədiyi həmin şuraya həmçinin vitse-gubernator baron for der Bruggen, Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Hacı Hüseynqulu Səfərəliyev, K. F. Spasskiy-Avtomonov və başqaları daxil idi.

Gimnaziyanın yaradılması qərarı olsa da, onun yerləşdirilməsi üçün şəhərdə müvafiq bina yox idi. Təzə binanın tikintisinin ideyası Bakı şəhərinin meri Despot-Zenoviçə və Himayədarlar Şurasına aid edilir. 1884-cü ilin sentyabrında Mariinski Qadın Gimnaziyasının Himayədarlar Şurası tikinti işlərinin tenderini elan edir. Binanın layihəsi mülki mühəndis, həmin vaxt quberniya idarəçiliyində işlərin icraçısı olan Mixail Denisoviç Botov tərəfindən hazırlanmışdır. Lakin şəhər idarəçiliyi kifayət qədər maliyyə vəsaitinə malik olmadığına görə bütün yük Himayədar Şurasının üstünə düşdü və onlar bu ideyanın həyata keçirilməsi üçün vəsait axtarmalı oldular.

Bu zaman Moskvadan Bakıya tanınmış moskvalı tikinti podratçısı V. N. Qirş gəlmişdi. Qirşin firması Bakıda yolların kirəmitlənməsi ilə məşğul idi və ona görə də Qirş şəhəri və şəhər nümayəndələrini yaxından tanıyırdı. O, bu problem haqqında eşidən kimi onlara Qadın Qimnaziyası üçün təzə bina tikintisində kömək edəcəyini söz verdi və öz Bakı müvəkkəlinin müqavimətinə baxmayaraq tikinti işlərini öz üzərinə almaq qərarına gəldi.

Duma, Qirş və Himayədarlar Şurasının qərarını təsdiq etdi və bir sıra şərtlər daxil olmaqla müqavilə bağlamaq səlahiyyəti verdi. Tikinti prosesi bir sıra problemlərlə üzləşsə də (maliyyə ilə bağlı) iş tam sürət ilə gedirdi və 1886-cı il iyulun sonlarında aşağı mərtəbənin tamamlanma işləri aparılır, yuxarı mərtəbədə isə artıq iş başladılmışdı. Nəhayət 1887-ci il, sentyabrin 26-sı, saat 11:30 radələrində çoxsaylı qonaq və akademik heyətin iştiraki ilə Mariya Qızlar Məktəbinin (Mariinski Qadın Gimnaziyası) açılış mərasimi keçirildi. Gimnaziya fəaliyyətini dayandırana kimi onun üçün tikilmiş bu binada fəaliyyət göstərmişdi.

Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra isə tarixi bina Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin istifadəsinə verilmiş və binada muzeyin ikinci korpusu yaradılmışdır.

Muzeyin kolleksiyaları

Muzeyin ümumilikdə 60 otaqda təşkil olunmuş daimi ekspozisiyasında 3000-dən çox əsər sərgilənir. Birinci korpusda 7 otaq Avropa incəsənətinə, 10 otaq rus incəsənətinə, qalanları isə İran, Türkiyə, Yaponiya və sair dövlətlərin incəsənətinə həsr olunub. İkinci korpusda 8 otaq antik və orta əsrlər Azərbaycan incəsənətinə, 30 otaq isə Azərbaycan rəssam və heykəltəraşlarının yaradıcılığına həsr olunub. Bu otaqlarda XVIII, XIX, XX əsr Azərbaycan sənətkarlarının işləri ilə yanaşı, orta əsrlərin müxtəlif dövrlərinə aid xalq tətbiqi sənət nümunələri, xüsusilə Azərbaycan xalçalarının müxtəlif qruplarına aid olan nadir növləri, həmçinin arxeoloji qazıntılar zamanı əldə edilmiş unikal sənət əsərləri, orta əsr geyimləri, məişət əşyaları sərgilənir. Kişi və qadın kəmərlərinin, həmçinin silahların sərgiləndiyi ayrıca zallar vardır. Bu zallarda sərgilənən sənət nümunələri qiymətli metallardan hazırlanmaqla, qiymətli və yarı-qiymətli daşlarla bəzədilmişdir. Ümumilikdə muzeydə 17000-dən çox eksponat saxlanılır. Buna görə də bütün eksponatları eyni vaxta göstərmək mümkün olmur. Lakin tez-tez dəyişən ekspozisiyalar muzeyi ziyarət edənlərin vaxtaşırı əksər eksponatları görməsini təmin edir.

Antik və orta əsrlər Azərbaycan incəsənəti kolleksiyası

Antik və orta əsrlər Azərbaycan incəsənəti kolleksiyasına Azərbaycan ərazisindən aşkarlanmış antik və orta əsrlərə aid müxtəlif sənət nümunələri daxildir. Bu kolleksiyanın bir hissəsi muzeyin səkkiz zalında nümayiş etdirilir. Nümayiş etdirilən əsərlər arasında Naxçıvandan aşkarlanmış Manna dövrünə aid tunc quş fiqurları, BakıŞəkidən aşkarlanmış e.ə. III-I əsrlərə aid qadın fiqurları, Şamaxı rayonunu Xınıslı yaşayış yerindən aşkarlanmış Qafqaz Albaniyası dövrünə aid insan fiqurları, Gəncə, Beyləqan, QəbələMingəçevirdən aşkarlanmış müxtəlif dövrlərə aid dəyərli sənət əsərləri olan qab nümunələri, Xəzər arxeoloji ekspedisiyasının Bayıl qalasında aşkarladığı daş pilitələr üzərində lent yazısı kitabələri, Urud abidələr kompleksindənLaçın rayonundan gətirilmiş daş at və qoyun fiqurları (məzar daşları) da vardır.

Rəsm əsərləri kolleksiyası

Azərbaycan rəssamlığı

XIX əsr

XIX əsr Azərbaycan rəssamlığı zallarında peşəkar Azərbaycan rəssamlığının ilk nümunələri sərgilənir. Kolleksiyaya Azərbaycan realist rəssamlığının əsasını qoyan Mirzə Qədim İrəvani, Mir Möhsün Nəvvab kimi sənətkarlarla yanaşı, XVIII əsrdə yaşamış Usta Qənbər Qarabağinin və XIX əsrdə yaşamış naməlum Azərbaycan rəssamlarının da əsərləri daxildir.

XX əsr

XX əsr Azərbaycan rəssamlığı zallarında Azərbaycan SSRAzərbaycan Respublikası dövründə yaşayıb-yaratmış Azərbaycan rəssamlarının əsərləri sərgilənir. Kolleksiyaya Bəhruz Kəngərli, Əzim Əzimzadə, Nadir Əbdürrəhmanov, Baba Əliyev, Səttar Bəhlulzadə, Toğrul Nərimanbəyov, Xalidə Səfərova, Böyükağa Mirzəzadə, Oqtay Sadıqzadə, Mikayıl Abdullayev, Elmira Şahtaxtinskaya, Rasim Babayev, Elbəy Rzaquliyev, Tahir Salahov, Maral Rəhmanzadə, Həsən Haqverdiyev, Tağı Tağıyev, Vəcihə Səmədova, Ömər Eldarov, Toğrul Sadıqzadə və sair rəssamların onlarla əsərləri daxildir. Səttar Bəhlulzadə və Tahir Salahovun yaradıcılığına xüsusi zallar ayrılıb..

Qərbi Avropa rəssamlığı

Muzeyin kolleksiyasında müxtəlif ölkələrdən olan XVI-XIX əsr Qərbi Avropa sənətkarlarının əsərləri toplanılıb. Həmin əsərlər ölkələr üzrə ayrı zallarda nümayiş etdirilir.

İtaliya rəssamlığı

Muzeyin əsərləri saxlanılan italyan rəssamları arasında Leandro Bassano, Françesko Solimena, Qverçino, Bernardino Luini, Andrea del Sarto və başqalarının adını çəkmək olar. Muzeydə Bernardino Luininin fırçasına məxsus "Müqəddəs Yekaterina", Bassanonun "Qoca qadının portreti", Bartolomeo Şerdoninin "Vəftizçi İohann", Qverçinonun "Yatmış Endimon", "Madonna körpə ilə", Andrea del Sartonun "Madonna harpiyalarla" və "Madonna körpə ilə", Sebastiano Brunettinin "Vakxanaliya" əsərlərini görmək mümkündür. Həmçinin muzeyin ekspozisiyasında naməlum italyan rəssamına məxsus "Məryəmin Yelezaveta ilə görüşü" və Kanalettonun dairəsindən olan naməlum italyan rəssamının "Venesiya mənzərəsi" əsəri də vardır.

Flamand rəssamlığı

Flamand incəsənəti Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində xüsusi zalda təqdim edilir. Muzeyin kolleksiyasında Adrian Brauver ("Cərrah yanında"), Yustus Sustermans ("II Ferdinand Mediçinin portreti"), Baltazar Beşxey ("Venera və Adonis"), Baltazar Paul Ommeqankın ("Qoyunlar otlaqda") əsərləri saxlanılır. Bunlarla yanaşı, muzeydə naməlum flamand ("Konsert", "Peyzaj", "Natürmort", "Rinaldo və Armida" və s.) rəssamlarının da çoxlu sayda əsərlərini görmək mümkündür.

Holland rəssamlığı

Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində müxtəlif dövrlərdə yaşamış holland sənətkarlarının əsərləri bir zalda nümayiş etdirilir. Muzeyin kolleksiyasında Frans Hals ("Kişi portreti"), Mixil van Mirevelt ("Hersoq Vallenştaynın portreti"), Piter Klas ("Natrümot"), Klas Molenaerın ("Evlərlə mənzərə") əsərləri saxlanılır. Bunlarla yanaşı muzeydə naməlum holland ("Liman", "Güzgü qarşısında iki qadın", "Monastır əczaxanası" və s.) rəssamlarının da çoxlu sayda əsərlərini sərgilənir.

Fransız rəssamlığı

Muzeydə XVII - XIX əsr fransız rəssamlarının əsərləri saxlanır ki, həmin rəssamlar arasında da Qaspar Düqe ("Peyzaj"), Jül Düpre ("Otlaqda", "Meşə kənarında"), Paskal Danyan-Buvre ("Qadın portreti", "Uşaq portreti"), Jan Batist Qryoz ("Qız portreti"), Jan Jozef Benjamin-Konstan ("İmperatriça Aleksandra Fyodorovnanın portreti"), Jan Onore Franqoar ("Pastoral"), Luis Ersan ("I Pyotr və XV Lui"), Lui Lassalın ("Saltıkovanın portreti") adlarını çəkmək olar.

Alman rəssamlığı

Muzeydə həmçinin alman rəssamlarının da əsərləri saxlanılır ki, onlar arasında İohann Henrix Ross ("İlxı"), Fridrix Avqust fon Kaulbax ("On səkkiz yaşlı Aleksandra Fyodorovnanın portreti", "Gənc Aleksandra Fyodorovnanın portreti"), İohann Vilhelm Eduard d'Alto ("Qadın portreti"), Elizabet Strempel ("Milli geyimdə yaşlı qadın portreti"), Frans Kops ("Gənc qız portreti") və başqalarının adını çəkmək olar. Bu rəssamlarla yanaşı, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində XVI əsr naməlum alman rəssamının fırçasına məxsus "Müqəddəs Yevstafiya haqqında əfsanə" əsəri, həmçinin başqa naməlum alman rəssamlarının əsərləri də saxlanılır.

Rusiya rəssamlığı

Rusiya rəssamlarının əsərləri muzeydə üç kolleksiya şəklində təqdim olunur. Onlardan birincisi dini əsərlərin toplandığı kolleksiyadır ki, bu kolleksiyada müxtəlif dövrlərə aid rus ikonaları sərgilənir. İkinci və üçüncü kolleksiyalar isə XIX və XX əsrdə rus rəssamları tərəfindən yaradılmış əsərlərin toplandığı kolleksiyalardır.

İkona kolleksiyası

Azərbaycan Mİlli İncəsənət Muzeyinin ikona kolleksiyasına müxtəlif dövrlərdə yaradılmış ikonalar daxildir. Bu kolleksiyada Moskva, Novqorod, Vladimir, Pskov və başqa ikona məktəblərinə aid əsərlər vardır. Kolleksiyanın sərgilənən hissəsinin ən dəyərli nümunələri arasında məşhur "Vladimir Tanrı anası ikonası"nın XVI əsrə aid nüsxəsi, "Qazan tanrı anası ikonası"nın XVII əsrə aid nüsxəsi, Moskva məktəbinə aid iki ədəd "İsanın dirilməsi ikonası", İvan Kapusta tərəfindən 1794-cü ildə Novqorod məktəbi üslubunda işlənmiş "Hamının mühafizəkarı Məsih ikonası" və başqalarını göstərmək mümkündür.

XIX əsr

XIX əsr Rusiya rəssamlığı kolleksiyasında həmin əsrdə yaşayıb-yaratmı rus rəssamlarının əsərləri sərgilənir. Kolleksiyaya A. Venetsiyanov, K. Lemox, A. İvanov, V. Vereşagin, P. Vereşagin, V. Pukirev, V. Tropinin, İ. Orlovksi, İ. Şışkin, L. Jodeyko, K. Briullov, A. Kunci, V. Makovski, İ. Ayvazovski, A. Boqolyubov və sair rəssamların işləri daxildir. Bu kolleksiyada sərgilənən bəzi əsərlərin mövzüsu da Qafqaz və Azərbaycanla bağlıdır. Bu cür əsərlərə misal olaraq P. Vereşaginin "Bakı şəhərinin dənizdən görünüşü", İ. Ayvazovskinin əvvəllər H. Z. Tağıyevə məxsus olmuş "Fırtınada gəmi" əsərlərini göstərmək mümkündür.

XX əsr

Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin XX əsr Rusiya rəssamlığı kolleksiyasında, ən məşhur müasir rus rəssamlarının əsərləri toplanmışdır. Kolleksiyaya A. Daynenka, Q. Nisski, V. Oreşnikov, Y. Pimenov, K. Yuon, Y. Razumovskaya, K. Korovin, A. Muraşko, F. Botkin, N. Rerix, A. Drevin, V. Kandinski, A. Kuprin, A. Lentulov, N. Qriqoryev, İ. Maşkov, A. Osmerkin, P. Utkin, V. Stenberq, L. Zupperman, V. Baranov-Rossine, G. Fyodrov, P. Konçalovski, L. Lisitski, Q. Klutsis, O. Rozanova, V. Pastel, İ. Şkolnik, İ. Qrabar və sair rəssamların əsərləri daxildir. Məşhur rəssamlar olan V. KandinskiK. Korovinin əsərləri xüsusi zallarda nümayiş etdirilir.

Qrafika kolleksiyası

Muzeyin fondunda geniş qrafika işləri kolleksiyası da saxlanılır. Bu əsərlərdən bəziləri Muzryin qravür zalında dümayiş olunur. Muzeyin Qravür kolleksiyası Asiya, AvropaAzərbaycan sənətkarlarının işləri olmaqla üç hissəyə bölünür. Kolleksiyada XVII-XIX əsr sənətkarlarının əsərləri saxlanılır.

Muzeydə qrafika əsərləri nümayiş etdirilən rəssamlar arasında Bernar Pikar, Denoye Avqust Kaspar Lui Buşe, Georq Fridrix Şmidt, Jan Düle, Jan-Jak Avril, Lui Fransua Mariage, Jan Fransua Leonor Merime, Pyer İmbert Derevet, Şere Fransua, Antuan Karre, Rober Qayar, Qriqori Qaqarin, Vasili Mate, Əkbər Şərgizad Təbrizi, Abbas Hüseyni, Əzim Əzimzadə, Maral Rəhmanzadə, Ələkbər Rzaquliyev, Altay Hacıyev, Elmira Şahtaxtinskaya, Arif Ələsgərov, Elçin Məmmədov, Hüseyn Əliyev, Cəmil Müfidzadə və başqalarının adını çəkmək olar. Bunlardan başqa Muzeyin kolleksiyasında orta əsr Hindistan, Çin, İranAzərbaycan rəssamlarının miniatürləri də saxlanılır.

Heykəltəraşlıq kolleksiyası

Muzeyin heykəltəraşlıq əsərləri kolleksiyasında eramızdan əvvəlki dövrlərdən müasir dövrə qədər olan tarixi əhatə edən maraqlı sənət nümunələri toplanmışdır. Kolleksiyada Qədim Misir, Qədim Yunanıstan, Qədim Roma dövrlərinin naməlum sənətkarlarının əsərləri, o cümlədən Pyetro Tenerani, Lorenzo Bartolini, Antonio Frilli, Antonio Kanova, İohann Georq Pinzel, Frans fon Ştuk, Cozef Bernard, Ferdinand Barbedinni, Fransua-Raul Larşe kimi məşhur heykəltəraşların yaradıcılıq nümunələri, həmçinin müxtəlif dövrlərdə yaşayıb yaratmış naməlum Avropa sənətkarlarının işləri saxlanılır.

Bunlardan başqa muzeyin kolleksiyasında Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, Mirəli Mirqasımov, Həyat Abdullayeva, İbrahim Zeynalov, Mahmud Rüstəmov, Akif Əsgərov, Altay Sadıqzadə, Fuad Əbdürrəhmanov və sair Azərbaycan sənətkarlarının da yaradıcılıq nümunələri sərgilənir.

Qədim Misir heykəltəraşlığı

Kolleksiyaya Qədim Misir heykəltəraşlığının müxtəlif sahələrini əhatə edən əsərlər daxildir. Nümayiş etdirilən əsərlər arasında Qədim çarlıq dövrünə aid əlində Maat heykəli tutmuş misirlinin barelyefi, e.ə. I minilliyə aid İlahə Sexmetin barelyefi, e.ə. II əsrə aid firon büstü, e.ə. VI əsrin I yarısına aid sfinks və sair sənət nümunələri də vardır.

Toxuma və tikmə sənəti nümunələri

Muzeyin kolleksiyasına aid xalça və xalça məmulatları, tikmə, toxuma nümunələri orta əsr və müasir dövrü əhatə edir. Muzeyin ekspozisiyasında Azərbaycan, Türk, İran, Çin, Yapon, Rus incəsənətinə aid eksponatlar sərgilənir. Burada, Azərbaycan xalçaçılıq məktəbinin xovsuz, xovlu xalçalarını, tikmə sənətinin güləbətin, təkəlduz, cülmə, qələmkar və s. kimi gözoxşayan incə əl işlərini görmək mümkündür.

İstinadlar

  1. Muzey haqqında, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
  2. Интервью директора музея Чингиза Фарзалиева. Наша коллекция насчитывает свыше 17 тысяч экспонатов // газета : «Азербайджанские известия». — 2 марта 2012.
  3. В. Г. Власов. Большой энциклопедический словарь изобразительного искусства. — Лита, 2000. — Т. 1. — С. 534. — ISBN 5933630020
  4. Böyük Sovet Ensiklopediyasında Mustafayev Rüstəm Mamed oğlu məqaləsi
  5. Азәрбајҹан инҹәсәнәт музеји / Под ред. Дж. Б. Кулиева. — Азербайджанская Советская Энциклопедия: Главная редакция АСЭ, 1976. — Т. 1. — С. 144
  6. Н. А. Рагимова. Научно-исследовательская работа в музее на основе фондов: на примере Азербайджанского государственного музея искусств им. Р. Мустафаева. 2015-02-24 at the Wayback Machine // журнал : Вопросы музеологии. — 2010.
  7. Ибрагим Зейналов, бывший директор музея. Breathing Life Back Into Art. The National Art Museum // журнал : Azerbaijan International. — 2000. — № (8.2). — С. 48-50.
  8. Шамиль Фатуллаев. Градостроительство Баку XIX—начала XX веков / Под ред. проф. В. И. Пилявского. — Ленинград: Стройиздат, 1978. — 215 с
  9. Tамара Гумбатова. Дебуровский дворец // литературный портал : Проза.ру. — 2012
  10. Тамара Гумбатова. Дебуровский дворец// литературный портал : Проза.ру. — 2012
  11. Ильхам Алиев принял участие в церемонии открытия нового корпуса Азербайджанского национального музея искусств
  12. Шамиль Фатуллаев. Градостроительство Баку XIX—начала XX веков / Под ред. проф. В. И. Пилявского. — Ленинград: Стройиздат, 1978. — 215 с.
  13. Р. М. Эфендизаде. Проспект Нариманова — принципы архитектурно-планировочного решения. — Известия Академии наук Азербайджанской ССР: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1980. — С. 111.
  14. “Каспий“, 7.09.1884г
  15. Здание Мариинской женской гимназии - история постройки (Баку)
  16. Böyük Sovet Ensiklopediyasından Azərbaycan İncəsənət Muzeyi 2011-08-22 at the Wayback Machine məqaləsi

Ədəbiyyat

  • Azərbaycan Dövlət İncəsənət muzeyi, Bakı, 1959
  • Azərbaycan Tarix muzeyi, Bakı, 1973
  • Государственный Музей Азербайджанского ковра и народно-прикладного искусства, Баку, 1977
  • Əhmədova A.T. Azərbaycan muzeylərində ekspozisiya təşkil edilməsinin estetik prinsipləri (namizədlik dissertasiyanın avtoreferatı), Bakı, 2002
  • Əsrlərdən yadigar, Bakı, 2004

Xarici keçidlər

  • Muzeyin rəsmi saytı 2013-12-14 at the Wayback Machine
  • Sovet ensiklopediyası: Populyar rəssamlıq ensiklopediyası, Azərbaycan İncəsənət Muzeyi, V. M. Polevovun redaktorluğu ilə.
  • Böyük Sovet Ensiklopediyası - Azərbaycan İncəsənət Muzeyi məqaləsi.
  • İncəsənət muzeyinin Avropa bölməsi

Həmçinin bax

azərbaycan, milli, incəsənət, muzeyi, azərbaycanın, böyük, incəsənət, muzeyidir, muzeydə, yeddi, mindən, çox, eksponat, saxlanılır, 1936, ildə, əsası, qoyulmuş, muzey, 1943, ildən, realist, teatr, dekorasiya, sənətinin, yaradıcılarından, biri, rüstəm, mustafay. Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyi 2 Azerbaycanin en boyuk incesenet muzeyidir ve muzeyde on yeddi minden cox eksponat saxlanilir 2 1936 ci ilde esasi qoyulmus 3 muzey 1943 cu ilden realist teatr dekorasiya senetinin yaradicilarindan biri 4 Rustem Mustafayevin adini dasiyir Azerbaycan Milli Incesenet MuzeyiMuzeyin I korpusunun yerlesdiyi De Burun sarayi Esasi qoyulub 1936Acilis tarixi 1937Movzu IncesenetOlke AzerbaycanYerlesir Baki AzerbaycanUnvan Niyazi kuc 9 11Kolleksiyasi 17 000 den cox eksponat 1 Direktor Cingiz FerzeliyevMuzeye yetismek M 1 Iceriseher40 21 47 sm e 49 49 54 s u Azerbaycan Milli Incesenet MuzeyiMuzeyin resmi sayti Vikianbarda elaqeli mediafayllarHal hazirda muzey Bakida XIX esrde insa edilmis iki yanasi tarixi binada De Burun sarayi ve Mariinski Qadin Gimnaziyasi binasinda yerlesir Muzeyde Qedim Serq ve Azerbaycan Rusiya ve Qerbi Avropa incesenetinin muxtelif dovrlerini ehate eden incesenet eserleri numayis etdirilir Muzey kolleksiyasinda olan deyerli senet numunelerinin Kanada 1966 Kuba 1967 Suriya 1968 Fransa 1969 Cexoslovakiya 1970 Elcezair 1970 Iraq 1971 ve sair olkelerde sergisi teskil edilib 5 Muzey bazar ertesi gunleri xaric her gun saat 10 00 dan 18 00 kimi ziyaretcilerin uzune aciq olur Mundericat 1 Tarixi 2 Muzey binasi 2 1 Birinci korpus 2 2 Ikinci korpus 3 Muzeyin kolleksiyalari 3 1 Antik ve orta esrler Azerbaycan inceseneti kolleksiyasi 3 2 Resm eserleri kolleksiyasi 3 2 1 Azerbaycan ressamligi 3 2 1 1 XIX esr 3 2 1 2 XX esr 3 2 2 Qerbi Avropa ressamligi 3 2 2 1 Italiya ressamligi 3 2 2 2 Flamand ressamligi 3 2 2 3 Holland ressamligi 3 2 2 4 Fransiz ressamligi 3 2 2 5 Alman ressamligi 3 2 3 Rusiya ressamligi 3 2 3 1 Ikona kolleksiyasi 3 2 3 2 XIX esr 3 2 3 3 XX esr 3 2 4 Qrafika kolleksiyasi 3 2 5 Heykelterasliq kolleksiyasi 3 2 5 1 Qedim Misir heykelterasligi 3 2 6 Toxuma ve tikme seneti numuneleri 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidler 7 Hemcinin baxTarixi Redakte Azerbaycan Tarix Muzeyinde evveller Tesviri senetler bolmesinin yerlesdiyi Tagiyevin kabineti 1920 ci ilde Azerbaycan Dovlet Muzeyinin terkibinde tesviri senetler bolmesi yaradilmisdi Hemin bolmede toplanmis eserlerin xususile rengkarliq numunelerinin deyeri nezere alinaraq 1936 ci ilde hemin bolmenin esasinda ayrica bir muzeyin Azerbaycan Dovlet incesenet Muzeyinin yaradilmasi qerara alinmisdi 6 Evvelce incesenet bolmesi kecmisde Haci Zeynalabdin Tagiyevin sarayi olmus indiki Azerbaycan Tarix Muzeyinin binasinda yerlesirdi Muzeyin resmi acilisi 1937 ci ilde bas tutdu 5 Daha sonra muzey Nizami Gencevi adina Milli Azerbaycan Edebiyyati Muzeyinin besinci mertebesinde yerlesdirildi 7 Azerbaycan Dovlet Incesenet Muzeyi 1943 cu ilden Azerbaycanda realist teatr dekorasiya senetinin yaradicilarindan biri olan Rustem Mustafayevin adini dasimaga baslayir 1950 ci illerin evvellerinden baslayaraq muzey Bakidaki bir nece tarixi binada muveqqeti sergi ve ekspozisiyalar teskil edir Hemin dovrde muzeyde calismaga baslayan genc senetsunaslar Rasim Efendiyev Nureddin Qayibov Mursel Necefov sonradan Boyuk Veten Muharibesinde helak olmus qehreman Mehdi Huseynzade ve basqalari Azerbaycan senetsunasliginin temellerini formalasdirdilar 6 Sonraki uzun iller erzinde muzeye Azerbaycanin Xalq Ressamlari ve SSRI dovlet Mukafati Lauretlari olan Salam Salamzade Kazim Kazimzade Ibrahim Zeynalov kimi sexsiyyetler rehberlik etmisler 1951 ci ilde Azerbaycan SSR Kommunist Partiyasi MK nin I katibi Mircefer Bagirov De Burun sarayi kimi meshur olan tarixi binani muzeye verdi 8 Ckalov 9 kecmis Sadovaya hazirda Niyazi kucesi unvaninda yerlesen bu sarayda evveller Kaspi Terefdasligi Sehmdar Cemiyyeti ve Azerbaycan Inqlab Komitesi yerlesmisdi 9 Yeni binaya kocdukden sonra muzeyin yeni ekspozisiyasi tertib olundu ve bu ekspozisiyada muzeyin fondunda olan en gozel senet numunelerinin numayisine baslanildi Bundan sonra muzey hem de senetsunasliq tedqiqatlarinin aparildigi boyuk bir merkez kimi fealiyyet gostermeye basladi Hemcinin muzey muxtelif medeni tedbirlerin ressamlar ve musiqicilerin yaradiciliq gecelerinin ziyalilarla goruslerin teskiline start verdi 6 1992 1993 cu illerde Azerbaycan Xalq Cebhesi rehberliyi muzeyin De Burun sarayi ndan cixarilmasi ve indi Azerbaycan Respublikasi Xarici Isler Nazirliyinin yerlesdiyi binada yerlesdirilmesi haqqinda qerar verdi Azade Serifovanin sozlerine gore o zaman aralarinda Elmira Sahtaxtinskaya Mikayil Abdullayev Tokay Memmedovun da oldugu gorkemli medeniyyet xadimleri prezident Ebulfez Elcibeyle gorusduler Gorus zamani onlar hetta Bagirov bele seherin en gozel binasini muzeye bagisladi deyerek sarayin muzeyin elinden alinmamasini xahis etdiler Bundan sonra muzeyin saraydan cixarilmasi qerari legv edildi 10 SSRI nin suqutundan sonra Azerbaycan hokumeti ve prezidentinin qerari ile 1888 ci ilde Marrinski qadin gimnaziyasi kimi insa edilmis daha sonra ise seher komitesinin yerlesdiyi tarixi bina da muzeye verildi Yeni binada muzeyin ikinci korpusu yaradildi 7 iyun 2013 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev ve xanimi Mehriban Eliyevanin istiraki ile muzeyin birinci ve ikinci korpuslarini birlesdiren yeni kecid korpusun acilisi edildi 11 Muzey binasi RedakteBirinci korpus Redakte Esas meqale De Burun sarayi26 fevral 1888 ci ilde neft maqnati ve Kaspi Terefdasligi Sehmdar Cemiyyetinin esasini qoymus milyoncu Lev de Bur 1840 1889 insa etdirmek istediyi iki mertebeli das sarayin planinin tesdiq edilmesi ucun Baki Seher Surasina muraciet edir ve 18 aprel 1888 ci ilde Sadovaya kucesinde indiki Niyazi kucesi 700 kv sajen torpaq ayirilmasi haqqinda razilasma elde edilir 26 avqustda seher muhendisi Nikolay fon der Nonne ve seher memari insaat muhendisi Anton Kandinov sarayin planini tediq edir Lakin sarayin memarliq layihesinde memar A Kandinovun imzasi yoxdur ve sarayin yegane memari Nikolay fon der Nonne hesab edilir 6 12 13 31 avqust 1888 ci ilde 12 sarayin insa layihesi Baki Seher bascisi Stanislav Despot Zenovic ve idare heyetinin uzvu L Nikulin terefinden tesdiqlenir Tezlikle insaat islerine baslanilir 10 Binanin insasi tamamlanmamis 1889 cu ilde De Bur dunyasini deyisir Onun varisleri 1891 ci ilin yanvarinda hele yalniz ozulu qoyulmus binani 16 000 rubla Kaspi Terefdasligi Sehmdar Cemiyyetine satirlar Belece bina cemiyyetin mulkiyyetine kecir Buna gore de memarlar binanin ilkin planinda bezi deyisiklikler etmeli olurlar Binanin esas fasadinda eyvala birlikde iki cixis qapisi insa edilir Eyvanlar Sadovaya kucesine baxir ve onlardan Mixaylovskiy bagina indiki Vahid bagi menzere acilir Binanin insa tarixinin 1891 12 1893 13 cu iller oldugu qeyd edilir Hemcinin qeyd edilir ki Kaspi Terefdasiligi Cemiyyetinin sarayi tam sekilde 1895 ci ilde yekunlasdirilmisdir 10 Binanin medalyonu icerisinde KT abreviaturasi yer alsa da sonraki dovrde bu abreviatura temir zamani mehv edilmisdir 1895 ci ilde Kaspi Terefdasligi Cemiyyetinin hemtesiscisi olan S I Bagirov da olur ve onu komekcisi Pavel Osipovic Qukasov evez edir 1896 ci ilde Cemiyyetin sedrinin aile uzvlerinden biri qardasi Arsak Osipovic Qukasov saraya kocerek onun bir nece otaginda meskunlasir 1898 ci ilde ise P O Qukasov da ailesi ile birge bu saraya kocur Hemin illerde sarayda yanginin bas verdiyi de bildirilir 10 1917 ci il Oktyabr inqilabindan sonra 31 iyul 1918 ci ilde ingilis konsulu E Mak Donaldin aktiv istiraki ile Bakida hakimiyyet Qafqaz Islam Ordusundan seherin mudafiesi ucun ingilisleri sehere devet etmis Sentrokaspi Diktaturasii hokumetine kecdi 1919 cu ilin avqustunda Boyuk Britaniya ordusu Baki seherine daxil olur Bundan sonra General Vilyam Tomsonun basciliq etdiyi ingilis komandanliginin qerargahi Kaspi Terefdasligi na mesxus olan sarayda yerlesdirilir Lakin Qukasovlar ailesi de sarayda yasamaga davam edir 10 28 aprel 1920 ci ilde Qirmizi Ordu hisselerinin Bakiya girmesinden sonra Neriman Nerimanov Azerbaycan SSR Inqilab Komitesinin sedri oldu 1921 ci ilde o Xalq Komissarlari Surasina sedr secildi ve sura De Burun sarayinda yerlesdirildi Sarayin ikinci mertebesinde ise Neriman Nerimanovun ailesi yasamaga baslayir 1925 ci ilde N Nerimanovun olumunden sonra Sadovaya kucesinin adi deyisdirilerek N Nerimanov kucesi adlandirilir 1933 cu ilden sarayda DTK nin birinci katibi Mircefer Bagirovun ailesi meskunlasir 1930 cu illerde sarayda kicik yenidenqurma isleri aparilir ve sol terefinde N Nerimanov adina bag yaradilir 1939 cu ilde kucenin adi yeniden deyisdirilir ve Ckalov kucesi adlandirilir 1951 ci ilde M Bagirov sarayi Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyine bagislayir Ikinci korpus Redakte Birinci Fransa inceseneti zalinin panoram gorunusu Ikinci Azerbaycan inceseneti zalinin panoram gorunusu 1874 cu ilde Baki Seher Surasinin qerari ile Baki Qadin Gimnaziyasi yaradilmis ve xususi qerar ile himayedarlar surasinin tabeliyine verilmisdir Yekaterina Faddeyevna Staroselskinin basliq elediyi hemin suraya hemcinin vitse gubernator baron for der Bruggen Haci Zeynalabdin Tagiyev Haci Huseynqulu Sefereliyev K F Spasskiy Avtomonov ve basqalari daxil idi Gimnaziyanin yaradilmasi qerari olsa da onun yerlesdirilmesi ucun seherde muvafiq bina yox idi Teze binanin tikintisinin ideyasi Baki seherinin meri Despot Zenovice ve Himayedarlar Surasina aid edilir 1884 cu ilin sentyabrinda Mariinski Qadin Gimnaziyasinin Himayedarlar Surasi tikinti islerinin tenderini elan edir 14 Binanin layihesi mulki muhendis hemin vaxt quberniya idareciliyinde islerin icracisi olan Mixail Denisovic Botov terefinden hazirlanmisdir Lakin seher idareciliyi kifayet qeder maliyye vesaitine malik olmadigina gore butun yuk Himayedar Surasinin ustune dusdu ve onlar bu ideyanin heyata kecirilmesi ucun vesait axtarmali oldular Bu zaman Moskvadan Bakiya taninmis moskvali tikinti podratcisi V N Qirs gelmisdi Qirsin firmasi Bakida yollarin kiremitlenmesi ile mesgul idi ve ona gore de Qirs seheri ve seher numayendelerini yaxindan taniyirdi O bu problem haqqinda esiden kimi onlara Qadin Qimnaziyasi ucun teze bina tikintisinde komek edeceyini soz verdi ve oz Baki muvekkelinin muqavimetine baxmayaraq tikinti islerini oz uzerine almaq qerarina geldi Duma Qirs ve Himayedarlar Surasinin qerarini tesdiq etdi ve bir sira sertler daxil olmaqla muqavile baglamaq selahiyyeti verdi Tikinti prosesi bir sira problemlerle uzlesse de maliyye ile bagli is tam suret ile gedirdi ve 1886 ci il iyulun sonlarinda asagi mertebenin tamamlanma isleri aparilir yuxari mertebede ise artiq is basladilmisdi Nehayet 1887 ci il sentyabrin 26 si saat 11 30 radelerinde coxsayli qonaq ve akademik heyetin istiraki ile Mariya Qizlar Mektebinin Mariinski Qadin Gimnaziyasi acilis merasimi kecirildi Gimnaziya fealiyyetini dayandirana kimi onun ucun tikilmis bu binada fealiyyet gostermisdi 15 Azerbaycan musteqilliyini elde etdikden sonra ise tarixi bina Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinin istifadesine verilmis ve binada muzeyin ikinci korpusu yaradilmisdir Muzeyin kolleksiyalari RedakteMuzeyin umumilikde 60 otaqda teskil olunmus daimi ekspozisiyasinda 3000 den cox eser sergilenir Birinci korpusda 7 otaq Avropa incesenetine 10 otaq rus incesenetine qalanlari ise Iran Turkiye Yaponiya ve sair dovletlerin incesenetine hesr olunub Ikinci korpusda 8 otaq antik ve orta esrler Azerbaycan incesenetine 30 otaq ise Azerbaycan ressam ve heykelteraslarinin yaradiciligina hesr olunub Bu otaqlarda XVIII XIX XX esr Azerbaycan senetkarlarinin isleri ile yanasi orta esrlerin muxtelif dovrlerine aid xalq tetbiqi senet numuneleri xususile Azerbaycan xalcalarinin muxtelif qruplarina aid olan nadir novleri hemcinin arxeoloji qazintilar zamani elde edilmis unikal senet eserleri orta esr geyimleri meiset esyalari sergilenir Kisi ve qadin kemerlerinin hemcinin silahlarin sergilendiyi ayrica zallar vardir Bu zallarda sergilenen senet numuneleri qiymetli metallardan hazirlanmaqla qiymetli ve yari qiymetli daslarla bezedilmisdir 7 Umumilikde muzeyde 17000 den cox eksponat saxlanilir 2 Buna gore de butun eksponatlari eyni vaxta gostermek mumkun olmur Lakin tez tez deyisen ekspozisiyalar muzeyi ziyaret edenlerin vaxtasiri ekser eksponatlari gormesini temin edir 7 Antik ve orta esrler Azerbaycan inceseneti kolleksiyasi Redakte Antik ve orta esrler Azerbaycan inceseneti kolleksiyasina Azerbaycan erazisinden askarlanmis antik ve orta esrlere aid muxtelif senet numuneleri daxildir Bu kolleksiyanin bir hissesi muzeyin sekkiz zalinda numayis etdirilir Numayis etdirilen eserler arasinda Naxcivandan askarlanmis Manna dovrune aid tunc qus fiqurlari Baki ve Sekiden askarlanmis e e III I esrlere aid qadin fiqurlari Samaxi rayonunu Xinisli yasayis yerinden askarlanmis Qafqaz Albaniyasi dovrune aid insan fiqurlari Gence Beyleqan Qebele ve Mingecevirden askarlanmis muxtelif dovrlere aid deyerli senet eserleri olan qab numuneleri Xezer arxeoloji ekspedisiyasinin Bayil qalasinda askarladigi das piliteler uzerinde lent yazisi kitabeleri Urud abideler kompleksinden ve Lacin rayonundan getirilmis das at ve qoyun fiqurlari mezar daslari da vardir But Sekinin Fazil kendi e e III II esrler Tunc qus fiqurlari Azerbaycan e e III minillik Merasim qabi Seki e e II minilliyin I yarisi Qalxan Azerbaycan XIX esr Debilqe Cenubi Azerbaycan XIX esr Resm eserleri kolleksiyasi Redakte Azerbaycan ressamligi Redakte XIX esr Redakte XIX esr Azerbaycan ressamligi zallarinda pesekar Azerbaycan ressamliginin ilk numuneleri sergilenir Kolleksiyaya Azerbaycan realist ressamliginin esasini qoyan Mirze Qedim Irevani Mir Mohsun Nevvab kimi senetkarlarla yanasi XVIII esrde yasamis Usta Qenber Qarabaginin ve XIX esrde yasamis namelum Azerbaycan ressamlarinin da eserleri daxildir Mir Mohsun Nevvab Ciceklenen kol 1872 ci il Mirze Qedim Irevani Oturmus qadin portreti 1870 ci iller Behruz Kengerli Dag menzeresi XVIII esrde Qarabagda yasamis namelum ressam Heyat agaci XX esr Redakte XX esr Azerbaycan ressamligi zallarinda Azerbaycan SSR ve Azerbaycan Respublikasi dovrunde yasayib yaratmis Azerbaycan ressamlarinin eserleri sergilenir Kolleksiyaya Behruz Kengerli Ezim Ezimzade Nadir Ebdurrehmanov Baba Eliyev Settar Behlulzade Togrul Nerimanbeyov Xalide Seferova Boyukaga Mirzezade Oqtay Sadiqzade Mikayil Abdullayev Elmira Sahtaxtinskaya Rasim Babayev Elbey Rzaquliyev Tahir Salahov Maral Rehmanzade Hesen Haqverdiyev Tagi Tagiyev Vecihe Semedova Omer Eldarov Togrul Sadiqzade ve sair ressamlarin onlarla eserleri daxildir Settar Behlulzade ve Tahir Salahovun yaradiciligina xususi zallar ayrilib 16 Abbas Huseyn Azerbaycanli qadinin portreti 1908 ci iller Ezim Ezimzade Mehemmed Fuzulinin portreti 1914 Nadir Ebdurrehmanov Sevimli naxislar 1967 Baba Eliyev Qiz serbet ile 1976 Togrul Nerimanbeyov Goycay baglarinda 1965 Boyukaga Mirzezade Letif Kerimovun portreti 1977 Settar Behlulzade Xezerde axsam 1959 Xalide Seferova Susenler 1965 Tagi Tagiyev Xalca saticisi 1943 Vecihe Semedova Leyla Bedirbeylinin portreti 1954 Togrul Sadiqzade Orta esr saxsi qablari 1955 Elyar Elimirzeyev Heqiqet namine doyus 2010Qerbi Avropa ressamligi Redakte Muzeyin kolleksiyasinda muxtelif olkelerden olan XVI XIX esr Qerbi Avropa senetkarlarinin eserleri toplanilib Hemin eserler olkeler uzre ayri zallarda numayis etdirilir Italiya ressamligi Redakte Muzeyin eserleri saxlanilan italyan ressamlari arasinda Leandro Bassano Francesko Solimena Qvercino Bernardino Luini Andrea del Sarto ve basqalarinin adini cekmek olar Muzeyde Bernardino Luininin fircasina mexsus Muqeddes Yekaterina Bassanonun Qoca qadinin portreti Bartolomeo Serdoninin Veftizci Iohann Qvercinonun Yatmis Endimon Madonna korpe ile Andrea del Sartonun Madonna harpiyalarla ve Madonna korpe ile Sebastiano Brunettinin Vakxanaliya eserlerini gormek mumkundur Hemcinin muzeyin ekspozisiyasinda namelum italyan ressamina mexsus Meryemin Yelezaveta ile gorusu ve Kanalettonun dairesinden olan namelum italyan ressaminin Venesiya menzeresi eseri de vardir Tisian Vecellio Papa III Pavelin portreti suret Andrea del Sarto Madonna harpiyalarla suret Bernardino Luini Muqeddes Katerina XVI esr Sezare da Sesto Muqeddes aile Yekaterina ile suret Francesko Solimena Oritiyanin ogurlanmasi Bartolomeo Skedoni Veftizci Iohann Covanni Francesko Barbiyeri Yatmis Endimon XVII esr Leandro Bassano Qadin portreti XVII esrFlamand ressamligi Redakte Flamand inceseneti Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinde xususi zalda teqdim edilir Muzeyin kolleksiyasinda Adrian Brauver Cerrah yaninda Yustus Sustermans 16 II Ferdinand Medicinin portreti Baltazar Besxey Venera ve Adonis Baltazar Paul Ommeqankin Qoyunlar otlaqda eserleri saxlanilir Bunlarla yanasi muzeyde namelum flamand Konsert Peyzaj Naturmort Rinaldo ve Armida ve s ressamlarinin da coxlu sayda eserlerini gormek mumkundur Antonio Van Deyk I Karlin portreti suret 1909 Adrian Brauver Cerrah yaninda XVII esr Yustus Sustermans II Ferdinand Medicinin portreti XVII esr Baltazar Besxey Venera ve Adonis 1761 Namelum flamand ressami Naturmort XVII esr Namelum flamand ressami Salomeya XVII esr Adrian van Stalbemt OrfeyHolland ressamligi Redakte Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinde muxtelif dovrlerde yasamis holland senetkarlarinin eserleri bir zalda numayis etdirilir Muzeyin kolleksiyasinda Frans Hals Kisi portreti Mixil van Mirevelt 16 Hersoq Vallenstaynin portreti Piter Klas Natrumot Klas Molenaerin Evlerle menzere eserleri saxlanilir Bunlarla yanasi muzeyde namelum holland Liman Guzgu qarsisinda iki qadin Monastir eczaxanasi ve s ressamlarinin da coxlu sayda eserlerini sergilenir Mixil van Mirevelt Qadin portreti Mixil van Mirevelt Hersoq Vallenstaynin portreti XVII esr Frans Hals Kisi portreti Adrian Van Ostade Qelyancekenler meyxanada 1669 Piter Klas Natrumot Nikolaas Yohannes Rusenbum Qis menzeresiFransiz ressamligi Redakte Muzeyde XVII XIX esr fransiz ressamlarinin eserleri saxlanir ki hemin ressamlar arasinda da Qaspar Duqe Peyzaj Jul Dupre Otlaqda Mese kenarinda Paskal Danyan Buvre Qadin portreti Usaq portreti Jan Batist Qryoz Qiz portreti Jan Jozef Benjamin Konstan Imperatrica Aleksandra Fyodorovnanin portreti Jan Onore Franqoar Pastoral Luis Ersan I Pyotr ve XV Lui Lui Lassalin Saltikovanin portreti adlarini cekmek olar Jan Onore Franqoar Pastoral Sarl Lebren Illiador surgunu Frederik Bazil I Pyotr ve XV Lui Qaspar Duqe Peyzaj XVII esr Emil Giran Soba qarsisinda iki qadin Jak Kurtua Doyus sehnesi Jan Jozef Benjamin Konstan Imperatrica Aleksandra Fyodorovnanin portreti Filipp de Sampan Kisi portreti Jan Batist Qryoz Qiz portreti Paskal Danyan Buvre Qadin portreti Jan Batist Izabe Yekaterina Pavlovna Romanovanin imperator I Pavelin qizi portreti Antuan Pen Qraf Qottar maskarad geyiminde Alman ressamligi Redakte Muzeyde hemcinin alman ressamlarinin da eserleri saxlanilir ki onlar arasinda Iohann Henrix Ross Ilxi Fridrix Avqust fon Kaulbax 7 On sekkiz yasli Aleksandra Fyodorovnanin portreti Genc Aleksandra Fyodorovnanin portreti Iohann Vilhelm Eduard d Alto Qadin portreti Elizabet Strempel Milli geyimde yasli qadin portreti Frans Kops Genc qiz portreti ve basqalarinin adini cekmek olar Bu ressamlarla yanasi Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinde XVI esr namelum alman ressaminin fircasina mexsus Muqeddes Yevstafiya haqqinda efsane eseri hemcinin basqa namelum alman ressamlarinin eserleri de saxlanilir Namelum alman ressami Muqeddes Yevstafiya haqqinda efsane XVI esr Iohann Vilhelm Eduard d Alto Qadin portreti Fridrix Avqust fon Kaulbax Yelizavetta Fyodorovnanin portreti Fridrix Avqust fon Kaulbax Genc Aleksandra Fyodorovnanin portreti Baltazar Denner Qari portreti XVIII esrin II ci yarisi Namelum alman ressami Besik basinda XVII esr Iohann Henrix Ross SuruRusiya ressamligi Redakte Rusiya ressamlarinin eserleri muzeyde uc kolleksiya seklinde teqdim olunur Onlardan birincisi dini eserlerin toplandigi kolleksiyadir ki bu kolleksiyada muxtelif dovrlere aid rus ikonalari sergilenir Ikinci ve ucuncu kolleksiyalar ise XIX ve XX esrde rus ressamlari terefinden yaradilmis eserlerin toplandigi kolleksiyalardir Ikona kolleksiyasi Redakte Azerbaycan MIlli Incesenet Muzeyinin ikona kolleksiyasina muxtelif dovrlerde yaradilmis ikonalar daxildir Bu kolleksiyada Moskva Novqorod Vladimir Pskov ve basqa ikona mekteblerine aid eserler vardir Kolleksiyanin sergilenen hissesinin en deyerli numuneleri arasinda meshur Vladimir Tanri anasi ikonasi nin XVI esre aid nusxesi Qazan tanri anasi ikonasi nin XVII esre aid nusxesi Moskva mektebine aid iki eded Isanin dirilmesi ikonasi Ivan Kapusta terefinden 1794 cu ilde Novqorod mektebi uslubunda islenmis Haminin muhafizekari Mesih ikonasi ve basqalarini gostermek mumkundur Vladimir Tanri anasi ikonasi namelum ressam XVI esrin sonlari Qazan Tanri anasi ikonasi namelum ressam XVII esrin ortalari Isanin dirilmesi ikonasi namelum ressam Moskva mektebi XVII esr Isanin dirilmesi ikonasi namelum ressam Moskva mektebi XVII esr Haminin muhafizekari Mesih ikonasi Ivan Kapusta Novqorod mektebi 1794XIX esr Redakte XIX esr Rusiya ressamligi kolleksiyasinda hemin esrde yasayib yaratmi rus ressamlarinin eserleri sergilenir Kolleksiyaya A Venetsiyanov K Lemox A Ivanov V Veresagin P Veresagin V Pukirev V Tropinin I Orlovksi I Siskin L Jodeyko K Briullov A Kunci V Makovski I Ayvazovski A Boqolyubov ve sair ressamlarin isleri daxildir Bu kolleksiyada sergilenen bezi eserlerin movzusu da Qafqaz ve Azerbaycanla baglidir Bu cur eserlere misal olaraq P Veresaginin Baki seherinin denizden gorunusu I Ayvazovskinin evveller H Z Tagiyeve mexsus olmus 7 Firtinada gemi eserlerini gostermek mumkundur A Venetsianov Quyu yaninda gorus 1843 Vasili Pukirev Pozulmus nigah 1877 Vladimir Danatovic Orlovski Tozagaci mesesi Ivan Siskin Mesede Leonid Jodeyko Genc qadin portreti 1856 Karl Briullov Paskovun portreti 1836 Yuli Klever Menzere 1881 Ilya Nikolayevic Zanovski Kazbekde suhb cagi Rufin Qavrilovic Sudovski Menzere Bataqliqda agaclar Arxip Ivanovic Kunci Dnepr Pyotr Petrovic Versagin Baki denizden gorunusu 1872 Ivan Konstantinovic Ayvazovski Mese yolu 1856 Ivan Konstantinovic Ayvazovski Firtinada gemi 1899 Nikolay Samokis Maliy Yaroslavets doyusu 1884XX esr Redakte Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinin XX esr Rusiya ressamligi kolleksiyasinda en meshur muasir rus ressamlarinin eserleri toplanmisdir Kolleksiyaya A Daynenka Q Nisski V Oresnikov Y Pimenov K Yuon Y Razumovskaya K Korovin A Murasko F Botkin N Rerix A Drevin V Kandinski A Kuprin A Lentulov N Qriqoryev I Maskov A Osmerkin P Utkin V Stenberq L Zupperman V Baranov Rossine G Fyodrov P Koncalovski L Lisitski Q Klutsis O Rozanova V Pastel I Skolnik I Qrabar ve sair ressamlarin eserleri daxildir Meshur ressamlar olan V Kandinski ve K Korovinin eserleri xususi zallarda numayis etdirilir Vasili Vasilyevic Kandinski 1886 1944 Atli amazonka 1917 Rerix Konstantinovic Nikolay 1874 1847 Muqeddes doyusculer 1910 1912 Korovin Alekseyevic Konstantin 1861 1939 Paris axsami 1906 1912 Baranov Rossine Vladimir Davidovic 1888 1942 Cehrayi Lisitski Markovic Lazar 1890 1941 Seher Supermatizm 1920 Olqa Vladimirovna Rozanova 1886 1918 KompazisiyaQrafika kolleksiyasi Redakte Muzeyin fondunda genis qrafika isleri kolleksiyasi da saxlanilir Bu eserlerden bezileri Muzryin qravur zalinda dumayis olunur Muzeyin Qravur kolleksiyasi Asiya Avropa ve Azerbaycan senetkarlarinin isleri olmaqla uc hisseye bolunur Kolleksiyada XVII XIX esr senetkarlarinin eserleri saxlanilir Muzeyde qrafika eserleri numayis etdirilen ressamlar arasinda Bernar Pikar Denoye Avqust Kaspar Lui Buse Georq Fridrix Smidt Jan Dule Jan Jak Avril Lui Fransua Mariage Jan Fransua Leonor Merime Pyer Imbert Derevet Sere Fransua Antuan Karre Rober Qayar Qriqori Qaqarin Vasili Mate Ekber Sergizad Tebrizi Abbas Huseyni Ezim Ezimzade Maral Rehmanzade Elekber Rzaquliyev Altay Haciyev Elmira Sahtaxtinskaya Arif Elesgerov Elcin Memmedov Huseyn Eliyev Cemil Mufidzade ve basqalarinin adini cekmek olar Bunlardan basqa Muzeyin kolleksiyasinda orta esr Hindistan Cin Iran ve Azerbaycan ressamlarinin miniaturleri de saxlanilir Bernar Pikar Sonuncu muraciet zamani Denoye Avqust Kaspar Lui Buse Rafaelin Madonna del Cardellino su Jan Jak Avril Zamani dayandirma bilgisi Lui Fransua Mariage Kasiba verilen hediyye Sere Fransua Konrad de Sifin portreti Heykelterasliq kolleksiyasi Redakte Muzeyin heykelterasliq eserleri kolleksiyasinda eramizdan evvelki dovrlerden muasir dovre qeder olan tarixi ehate eden maraqli senet numuneleri toplanmisdir Kolleksiyada Qedim Misir Qedim Yunanistan Qedim Roma dovrlerinin namelum senetkarlarinin eserleri o cumleden Pyetro Tenerani Lorenzo Bartolini Antonio Frilli Antonio Kanova Iohann Georq Pinzel Frans fon Stuk Cozef Bernard Ferdinand Barbedinni Fransua Raul Larse kimi meshur heykelteraslarin yaradiciliq numuneleri hemcinin muxtelif dovrlerde yasayib yaratmis namelum Avropa senetkarlarinin isleri saxlanilir Bunlardan basqa muzeyin kolleksiyasinda Omer Eldarov Tokay Memmedov Mireli Mirqasimov Heyat Abdullayeva Ibrahim Zeynalov Mahmud Rustemov Akif Esgerov Altay Sadiqzade Fuad Ebdurrehmanov ve sair Azerbaycan senetkarlarinin da yaradiciliq numuneleri sergilenir Antik heykel e e II esr Suretin muellifi Iosif Boni Can veren Iskender suret Qerbi Avropa Antik heykel e e II esr Basi ortuklu qadin suret Qerbi Avropa XIX esr Namelum italyan heykelterasi Qadin fiquru Qerbi Avropa XIX esr Lorenzo Bartolini Diz cokmus qiz Italiya XIX esr Pyetro Tenerani Isa peygember Italiya 1837 Antonio Frilli Dante Italiya XIX esr Antonia Kanova Napoleonun bustu suret Italiya XIX esrin evveli Frans fon Stuk Atli amzonka Almaniya XIX esrin sonu XX esrin evvelleri Jozef Bernard Buse XIX esrin sonu XX esrin I yarisi Jan Antuan Udon Diana kicidilmis suret Fransa 1790 Ferdinand Barbdienn Edip ve Sfinks Fransa XIX esrin II yarisi Fransua Raul Lars Defne agacina cevrilen nimfa Fransa XIX esrin sonu Kloud Misel Aglayan genc favn suret Fransa XIX esr Mark Antokolski I Pyotr Rusiya 1872Qedim Misir heykelterasligi Redakte Kolleksiyaya Qedim Misir heykelterasliginin muxtelif sahelerini ehate eden eserler daxildir Numayis etdirilen eserler arasinda Qedim carliq dovrune aid elinde Maat heykeli tutmus misirlinin barelyefi e e I minilliye aid Ilahe Sexmetin barelyefi e e II esre aid firon bustu e e VI esrin I yarisina aid sfinks ve sair senet numuneleri de vardir Misirli Maatin heykeli ile barelyef Qedim Misir Carin basi Qedim Misir E e II esr Sfinks Qedim Misir Misirli aile Yazici Seri ailesi ile Qedim Misir E e XV esrin ortalari Ilahe Soxmetin portreti Qedim Misir E e I minillik Toxuma ve tikme seneti numuneleri Redakte Muzeyin kolleksiyasina aid xalca ve xalca memulatlari tikme toxuma numuneleri orta esr ve muasir dovru ehate edir Muzeyin ekspozisiyasinda Azerbaycan Turk Iran Cin Yapon Rus incesenetine aid eksponatlar sergilenir Burada Azerbaycan xalcaciliq mektebinin xovsuz xovlu xalcalarini tikme senetinin gulebetin tekelduz culme qelemkar ve s kimi gozoxsayan ince el islerini gormek mumkundur Xalca kolleksiyasi Efsan xalcasi Azerbaycan Letif Kerimov 1932 Celebi xalcasi Qarabag xalcaciliq mektebi XIX esr Pirebedil xalcasi Quba xalcaciliq mektebi XIX esr Zili xalcasi Abseron xalcaciliq mektebi XIX esr Qabistan xalcasi Sirvan xalcaciliq mektebi XIX esr Dervisler xalcasi Tebriz xalcaciliq mektebi XIX esr Bedii tikme kolleksiyasi Bedii tikme Azerbaycan Tebriz XIX esr Zinpus Yeher ustu Azerbaycan Tebriz XIX esr Qelemkar perde Yusif ve Zuleyxa Azerbaycan Tebriz XIX esr Bedii tikme Fransa XVII esr Istinadlar Redakte Muzey haqqinda Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyi 1 2 3 Intervyu direktora muzeya Chingiza Farzalieva Nasha kollekciya naschityvaet svyshe 17 tysyach eksponatov gazeta Azerbajdzhanskie izvestiya 2 marta 2012 V G Vlasov Bolshoj enciklopedicheskij slovar izobrazitelnogo iskusstva Lita 2000 T 1 S 534 ISBN 5933630020 Boyuk Sovet Ensiklopediyasinda Mustafayev Rustem Mamed oglu meqalesi 1 2 Azәrbaјҹan inҹәsәnәt muzeјi Pod red Dzh B Kulieva Azerbajdzhanskaya Sovetskaya Enciklopediya Glavnaya redakciya ASE 1976 T 1 S 144 1 2 3 4 N A Ragimova Nauchno issledovatelskaya rabota v muzee na osnove fondov na primere Azerbajdzhanskogo gosudarstvennogo muzeya iskusstv im R Mustafaeva Arxivlesdirilib 2015 02 24 at the Wayback Machine zhurnal Voprosy muzeologii 2010 1 2 3 4 5 Ibragim Zejnalov byvshij direktor muzeya Breathing Life Back Into Art The National Art Museum zhurnal Azerbaijan International 2000 8 2 S 48 50 Shamil Fatullaev Gradostroitelstvo Baku XIX nachala XX vekov Pod red prof V I Pilyavskogo Leningrad Strojizdat 1978 215 s Tamara Gumbatova Deburovskij dvorec literaturnyj portal Proza ru 2012 1 2 3 4 5 Tamara Gumbatova Deburovskij dvorec literaturnyj portal Proza ru 2012 Ilham Aliev prinyal uchastie v ceremonii otkrytiya novogo korpusa Azerbajdzhanskogo nacionalnogo muzeya iskusstv 1 2 3 Shamil Fatullaev Gradostroitelstvo Baku XIX nachala XX vekov Pod red prof V I Pilyavskogo Leningrad Strojizdat 1978 215 s 1 2 R M Efendizade Prospekt Narimanova principy arhitekturno planirovochnogo resheniya Izvestiya Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1980 S 111 Kaspij 7 09 1884g Zdanie Mariinskoj zhenskoj gimnazii istoriya postrojki Baku 1 2 3 Boyuk Sovet Ensiklopediyasindan Azerbaycan Incesenet Muzeyi Arxivlesdirilib 2011 08 22 at the Wayback Machine meqalesiEdebiyyat Redakte Vikianbarda Muzeyin kolleksiyasi ile elaqeli mediafayllar var Azerbaycan Dovlet Incesenet muzeyi Baki 1959 Azerbaycan Tarix muzeyi Baki 1973 Gosudarstvennyj Muzej Azerbajdzhanskogo kovra i narodno prikladnogo iskusstva Baku 1977 Ehmedova A T Azerbaycan muzeylerinde ekspozisiya teskil edilmesinin estetik prinsipleri namizedlik dissertasiyanin avtoreferati Baki 2002 Esrlerden yadigar Baki 2004Xarici kecidler RedakteMuzeyin resmi sayti Arxivlesdirilib 2013 12 14 at the Wayback Machine Sovet ensiklopediyasi Populyar ressamliq ensiklopediyasi Azerbaycan Incesenet Muzeyi V M Polevovun redaktorlugu ile Boyuk Sovet Ensiklopediyasi Azerbaycan Incesenet Muzeyi meqalesi Incesenet muzeyinin Avropa bolmesiHemcinin bax RedakteBaki muzeylerinin siyahisiMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyi amp oldid 6056946, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.