Maral Rəhmanzadə
Maral Yusif qızı Rəhmanzadə (23 iyul 1916, Bakı – 16 mart 2008, Bakı) — Azərbaycan rəssamı, qrafika ustası, Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1964), M. F. Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı laureatı (1965).
Maral Rəhmanzadə | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Bakı, Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası |
Vəfat tarixi | (91 yaşında) |
Vəfat yeri | Mərdəkan, Bakı, Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Vətəndaşlığı | |
Fəaliyyəti | rəssam |
Təhsili | Moskva Rəssamlıq İnstitutu |
Janrı | portret |
Mükafatları |
Həyatı
Maral Rəhmanzadə 1916-cı il iyulun 23-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunda (1930–1933) və Moskva Rəssamlıq İnstitutunda (1934–1940) oxumuşdur.
Yaradıcılığı
1940-cı ildə institutu bitirən qrafika ustası Moskvada "Xudojestvennaya literatura" nəşriyyatında işə düzəlir. 1941-ci ildə rəssamın atası repressiyaya məruz qalır, onu xalq düşməni elan edirlər. Altı ay sonra o, Daşkənd həbsxanasında vəfat edir. M. Rəhmanzadə Moskvada işini buraxıb Bakıya qayıtmalı və yaradıcılıq fəaliyyətini burada davam etdirməli olur. Bakıya qayıdan gənc rəssamın elə həmin ildən "Maral Rəhmanzadə" imzalı əsərlər silsiləsi başlanır.
"Mənim bacılarım"da, "Bizim qızlar"da Azərbaycanın bütün qadınlarının obraz payları var. "Doğma Vətənim", "Azərbaycan" tabloları ölkəmizi ibtidaidən aliyə doğru nüansbanüans vəsf etməkdədir.
Yaradıcılığının erkən dövründə çəkdiyi dəzgah rəsmləri silsilələrində ("Azərbaycan qadını keçmişdə və indi", 1940, "Qadınlar müharibə illərində", 1942) Azərbaycan qadınlarının həyatı öz əksini tapmışdır. Azərbaycan kəndinin həyatı, doğma təbiətin təsviri onun rəngli linoqravüra silsilələrinin mövzusudur ("Bizim qızlar", "Mənim bacılarım", "Doğma vətənim", "Azərbaycan" və s. (1965–1975)).
Kitab qrafikası sahəsində də geniş fəaliyyət göstərmiş, bədii əsərlərə illüstrasiyalar çəkmişdir. Rəssam M.S.Ordubadinin "Qılınc və qələm", M. F. Axundzadənin "Aldanmış kəvakib", A.S.Puşkinin "Yevgeni Onegin" və M.Y.Lermontovun "Zəmanəmizin qəhrəmanı" əsərlərinə illüstrasiyaların da müəllifidir. Həmçinin bir sıra xarici ölkələrdə olmuş, həmin ölkələrin həyatından silsilə qravüralar yaratmışdır ("Çexoslovakiyada", 1959–1960).
Əsərləri xarici ölkələrdəki incəsənət sərgilərində (İngiltərə, Fransa, İtaliya, Yaponiya, Avstraliya, Belçika, Suriya, Livan və s.) nümayiş etdirilmişdir. Dəfələrlə Moskvada, Bakıda və Azərbaycanın digər şəhərlərində, eləcə də Şri-Lankada (1958), Kubada (1964) və İranda (1991) fərdi sərgiləri göstərilmişdir. Əsərləri Tretyakov qalereyası (Moskva), R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və s. muzeylərdə, ABŞ və İngiltərədə şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. "Azərbaycan neft ölkəsidir", "Bizim Xəzərdə" və "Avtoportret" tabloları rəssamın ən məşhur əsərləridir.
2008-ci il mart ayının 16-da vəfat etmiş və Mərdəkan qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Mükafatları
- "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 29 iyun 1964
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 24 may 1960
- Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 28 aprel 1965 ("Azərbaycan" və "Vətənim" linoqravüralar silsiləsi üçün)
- "Şöhrət" ordeni — 22 iyul 1996
- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni
- "Şərəf Nişanı" ordeni — 9 iyun 1959
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
Filmoqrafiya
- Rənglərə köçən ömür (film)
Rəsmləri
Maral Rəhmanzadə - Xınalıq, 1963, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Maral Rəhmanzadə - Kürdhacı, 1978, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
İstinadlar
- ↑ Maral Rahmanzade // Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online (alm.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter. — doi:10.1515/AKL
- İncəsənətimizin incə inciləri[ölü keçid]
- M.Y.Rəhmanzadənin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 iyul 1996-cı il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
Xarici keçidlər
- Maral Rəhmanzadənin 100 illik yubileyinə həsr olunan sərginin açılışı olub (Kepez Tv)
- Maral Rəhmanzadə 100 illik yubiley sərgisi