Səttar Bəhlulzadə
Səttar Bəhlul oğlu Bəhlulzadə (2 [15] dekabr 1909, Əmircan, Bakı quberniyası – 14 oktyabr 1974, Moskva) — Azərbaycan rəssamlıq məktəbinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1960), Azərbaycanın xalq rəssamı (1963), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1972).
Səttar Bəhlulzadə | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Əmircan, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası |
Vəfat tarixi | (64 yaşında) |
Vəfat yeri | Moskva, RSFSR, SSRİ |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Vətəndaşlığı | Rusiya İmperiyası→ AXC→ SSRİ |
Fəaliyyəti | rəssam |
Təhsili | Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbi; Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutu |
Janrı | peyzaj, portret, natürmort |
Stili | İmpressionizm |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Səttar Bəhlulzadə 15 dekabr 1909-cu ildə Bakının Əmircan kəndində anadan olub. 1927-ci ildə rəssamlıq məktəbinə, 1931-ci ildə Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbinə, 1933-cü ildə isə Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutuna daxil olub. 1941-ci ildə V. İ. Surikov adına Moskva Rəssamlıq İnstitutunu bitirib. Məşhur rəssamlar V. A. Favorskinin və Q.M. Şaqalın tələbəsi olub. Yaradıcılığa "Kommunist" qəzetində Əzim Əzimzadənin rəhbərliyi ilə başlayıb. 1931–1933-cü illərdə o dövrə uyğun məzmunlu ilk karikaturaları çap edilib.
Səttar Bəhlulzadə iki Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni və medallarla təltif olunmuşdur.
Əsərləri R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində və Azərbaycan Dövlət Şəkil Qalereyasında, eləcə də Moskva və s. şəhərlərin muzeylərində saxlanılır.
Bəhlulzadə 14 oktyabr 1974-cü ildə Moskvada vəfat etmişdir. Əmircan kəndində dəfn olunmuş, qəbri üstündə ona abidə ucaldılmışdır.
Yaradıcılığı
Moskvadan qayıtdıqdan sonra Bəhlulzadənin yaradıcılığında tarixi mövzülar və tarixi şəxsiyyətlərin təsviri ("Babək üsyanı", "Fətəli xan", "Xəttat Mir Əli" və s. əsas yer tutmuşdu. Müharibədən sonrakı illərdə Bəhlulzadə Abşeronun neft mədənlərini, bağ və kəndlərini təsvir edən rəsmlər yaratmışdır. Bəhlulzadənin yaradıcılığında təbiət təsvirlərinə meyl getdikcə güclənmiş, o, mənzərə janrında daha bitkin əsərlər yaratmağa başlamışdır. 1946–1947-ci illərdə Respublika bədii sərgilərində Bəhlulzadənin Abşeron etüdləri ("Buzovna neft mədənləri", "Əmircan" və s.) nümayiş etdirilmişdir.
"Mən ilham və natura ardınca Qogen kimi baş götürüb Taiti adasına getmirəm və bunu başqalarına da məsləhət görməzdim. Çünki doğma xalqın həyatı, Vətən torpağı əsl ilham mənbəyidir". Bu Səttar Bəhlulzadənin yaradıcılığını səciyyələndirən və doğma Azərbaycan torpağına sevgisini əks etdirən öz sözləridir. Bəhlulzadənin gərgin yaradıcılıq axtarışlarının məhsulu olan "Xəzər üzərində axşam", "Xəzər gözəli", "Əbədi məşəllər", "Kəpəzin göz yaşları", "Vətənimin baharı", "Azərbaycan nağılı", "Suraxanı atəşgahı" , "Əfsanəvi torpaq", "Şahnabat", "Naxçıvan", "Axşamçağı Ordubad bağlarında", "Vətənimin baharı", "Bakıda atəşfəşanlıq", "Qudyalçay vadisi", "Qızılbənövşəyə gedən yol", "Suraxanı atəşgahı","Əmircan", "Neft daşları", "Şamaxı üzümlükləri" və s. əsərləri əsas yer tutur.
Onun mənzərə-peyzajlarında, intim-lirik natürmortlarında, incə xalça ornamentlərinin düzülüşünü əks etdirən ənənəvi xalq yaradıcılığı motivləri hiss edilir. Bəhlulzadənin fərdi sərgiləri Əlcəzair, Misir, Livan, Suriya Tunis, Norveç, ADR, Çexoslovakiya, Bolqarıstan, İraq, Kuba, Kanada, Belçika, Fransa, Yaponiya və dünyanın bir sıra başqa ölkələrində nümayiş etdirilmişdir. Dünyanın onlarla muzeylərində Səttar Bəhlulzadənin əsərləri daimi eksponatlar sırasındadır.
Mükafatları
- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni — 9 iyun 1959; 19 dekabr 1969
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 26 mart 1960
- "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 12 aprel 1963
- Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı— 1972
Filmoqrafiya
- Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966) — İştirak (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
- Bu, Səttar Bəhlulzadədir (film, 1969) — İştirak (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
- Üç hekayə (film, 1974) — Arxiv kadrlar (Qısametrajlı Sənədli Televiziya Filmi)
- Səttar Bəhlulzadə (film, 1988) — Arxiv kadrlar (Qısametrajlı Sənədli Film)
- Sonuncu dərviş (film, 2009)
Rəsm əsərləri poçt markalarında
Qalereya
Səttar Bəhlulzadə - Füzulinin portreti, 1960-1970, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Naxçıvan mənzərəsi, 1968, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Yemişlər, 1971, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Bazardüzü, 1965, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Torpağın arzusu, 1963, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Xəzərdə axşam, 1959, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Cənub küləyi, 1965, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Xalqımın yazı, 1969, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Dağlar, 1960-1970, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Suraxanının qədim odları, 1971, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Səttar Bəhlulzadə - Şahdağ, 1971-1972, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
İstinadlar
- Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1972-ci il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1972-ci il tarixli Qərarı — anl.az saytı
Mənbə
- Səttar Bəhlulzadə: Biblioqrafiya M.F.Axundov adına Milli Kitabxana, 2009.
- Ələsgərov B. Boyalarda yaşayan ömür. Bakı, 2009.
- Günel Anarqızı. "Səttar Bəhlulzadənin gözəllik dünyası" //"Pəncərə" jurnalı.- 2009, № 21. — səh. 22–33.
- Pərzad Abdinova. Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin Naxçıvana həsr etdiyi mənzərələri. S. 423–428 / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2016. Bakı, 2016.
Xarici keçidlər
- Səttar Bəhlulzadə-"Sənətin Məcnunu"
- http://persons.aznet.org/Rus/Culture.html
- Səttar Bəhlulzadənin anım günüdür
- Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin doğum günüdür