fbpx
Wikipedia

Acarıstan Muxtar Respublikası

September 04, 2021

Acarıstan (gürc. აჭარა) və ya rəsmi olaraq Acarıstan Muxtar Respublikası (gürc. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა) — Gürcüstanın tərkibində muxtar respublika. Acarıstan Gürcüstanın cənub-qərbində, Qara dənizin sahilində yerləşir. Muxtar respublika cənubda Türkiyə ilə həmsərhəddir. Paytaxtı Batumi şəhəri, ümumi sahəsi 2,900 kvadrat kilometrdir. Əhalisinin əksəriyyətini acarlar təşkil edir.

Acarıstan Muxtar Respublikası

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა
Acarıstan
Bayrağı
Gerbi
PaytaxtıBatumi
İdarəetmə formasıMuxtar respublika
Tarixi 
• Yaranması
1991
Ərazisi
• Ümumi
2900
• Su (%)
əhəmiyyətsiz
Əhalisi
• Təxmini
333,953
• Sıxlıq
115/km2 (297.8/kv. mil)
ValyutasıLari (ლ) (GEL)
Saat qurşağıUTC+4 (UKV)

1991-ci ildən muxtar respublikaya rəhbərlik edən və "Acarıstan aslanı" kimi ad çıxaran Aslan Abaşidze (Abaşidzelərin Acarıstandakı hakimiyyətinin kökləri 6 əsr öncəyə, XV əsrin ortalarına gedib çıxır - red.) belə mürəkkəb etnik strukturu olan bölgənin 2004-cü ilə qədər rəhbəri olub. 1991-1992-ci illərdə Gürcüstanda başlanan müharibə və münaqişələr Acarıstandan yan keçib.

Tarixi

Acarıstan qədim dövrlərdən bəri Kolxida və Qafqaz İberiyası dövlətlərinin tərkibində olmuşdur. Təxminən eramızdən əvvəl 5-ci əsrdə buranı yunanlar öz koloniyasına çevirdilər, daha sonra isə bütün yunan koloniyaları kimi Roma İmperiyası tərəfindən tutuldu. Roma imperiyasının dağılmasından sonra Acarıstan uğrunda İran və Bizans arasında müharibələr gedir, az sonra isə ərəblər tərəfində tutulur.

Coğrafi baxımdan strateji əhəmiyyətə malik Acarıstan əsrlər boyu iki böyük imperiyanın - Osmanlı dövlətinin və Çar Rusiyasının mübarizə meydanı olub. 16-cı əsrin ortalarından 1878-ci ilədək (həmin il Rusiya ilə növbəti müharibəni uduzan Osmanlı bölgəni şimal qonşusuna güzəştə getmişdi) Acarıstan Osmanlının nəzarətində olub. Birinci Dünya Müharibəsi gedişində və sonra Acarıstan (ümumilikdə isə bütün Cənubi Qafqaz) yenə Türkiyə və Rusiyanın mübarizə predmeti olub.

Təsadüfi deyil ki, Gürcüstan tərkibində Acarıstan Muxtar Respublikasının yaradılması 1921-ci il martın 16-da Moskvada imzalanmış Türkiyə-Rusiya müqaviləsinin və həmin il oktyabrın 13-də Türkiyə və üç Cənubi Qafqaz respublikası arasında imzalanmış Qars müqaviləsinin müddəalarına əsasən yaradılıb.

1991-ci ildə SSRİ-nin dağılmasının ardınca Gürcüstanın müstəqillik əldə etməsi ilə bərabər Acarıstan da onun tərkibində muxtar respublikaya çevrildi. Respublikaya başçılığı 1991-ci ildən Aslan Abaşidze etmişdir. Lakin onun həddindən artıq mərkəzdən qaçma meyilləri Tbilisidə narazılıqla qarşılanmışdır. 2003-cü ildə hökuməti devirmək yolu ilə hakimiyyətə gələn Mixail Saakaşvili respublikaya qarşı təzyiqlər etməyə başlamışdır. Nəticədə 2004-cü ildə dövlət bura qoşun göndərmiş, Abaşidzeni zorla hakimiyyətdən kənarlaşdırmışdır. Ondan sonra Acarıstana Levon Varşalomidze rəhbərlik etməyə başlamışdır. Saakaşvili hökuməti Acarıstanın muxtariyyətini böyük ölçüdə azaltmışdır.

 
Batumidə hökumət binası

İqtisadiyyatı

Acarıstan, demək olar ki, bütün sahələrdə Gürcüstandan mümkün qədər az asılıdır. 1991-ci ildən sonra Acarıstan rəhbərliyi Gürcüstan-Türkiyə sərhəd qapısından və Batumi limanından əldə etdiyi gömrük gəlirlərinin ən çox halda 30 faizini Tbilisiyə ödəyib. 1999-cu ildə Gürcüstan rəhbərliyi Britaniyanın FTS şirkətini ölkənin gömrük-sərhəd sistemini yenidən qurmağa dəvət etsə də, Abaşidze bu şirkətin Acarıstanda işləməsinə imkan verməyib. Tbilisi rəsmilərinin bildirdiyinə görə, Acarıstanın hər il Gürcüstan büdcəsinə ödəmədiyi gömrük rüsumları və digər vəsaitlər 200-300 milyon dollar təşkil edir.

 
Nazirlər kabinetinin loqosu

Təsərrüfat

Başlıca sənaye sahələri: neft emalı, çay, şərab, konserv və s. istehsalı. Yüngül sənaye, ağac emalı sənayesi inkişaf etmişdir. Acaristkali çayı üzərində SES fəaliyyət göstərir. Ərazisində mis, polimetal filizlər, odadavamlı gil yataqları vardır. Yeyinti sənayesi avandanlığı, kimya-əczaçılıq malları istehsal olunur (Batumi). Əsas kənd təsərrüfatı bitkiləri çay, sitruslardır. Meyvə bağları (o cümlədən subtropik bitkilər), tunq, dəfnə, evkalipt, bambuk, dənli bitkilər becərilir. Acarıstanın daxili rayonlarında tütün, sahilboyu zolaqlarda tərəvəz, dağ ərazilərində kartof əkilir. Dağətəyi zolaqda südlük qara mal, dağlıq sahələrdə davar (qoyun və keçi) saxlanılır. İpəkçilik və arıçılıq inkişaf etmişdir. Acarıstanın sahilboyu zolağından elektrikləşdirilmiş Samtredia–Batumi dəmiryol və Novorossiysk–Batumi magistral avtomobil yolu, daxili rayonlarından Batumi–Xulo–Axaltsixe avtomobil yolu keçir. Başlıca dəniz portu Batumidir, burada aeroport fəaliyyət göstərir. Sahilboyu zolaqdakı kurortları: Batumi, Kobuleti, Sixisdziri, Yaşıl Burun, Maxincauri.

Təbiəti

Acarıstan MR Gürcüstanın cənub-qərbində, Qara dəniz sahilində, Türkiyə ilə sərhəddədir. Ərazinin çox hissəsi Kiçik Qafqazın silsilələri (Mesxeti, Şavşet, Arsiyan), sahilboyu zolaq isə ovalıq və alçaq təpəlikdir.


İqlimi

Subtropik, rütubətli iqlim qurşağına malikdir. Orta temperatur yanvarda sahilboyu zolaqda 4–6 °C, dağlarda 2-dən –2 °C-yə qədər, iyulda müvafiq olaraq 20–23 °C və 16–20 °C-dir. İllik yağıntı sahilboyu zolaqda və dağ yamaclarında 2400–2800 mm, qalan hissədə 1000–1800 mm-dir. Çaylarından ən böyüyü olan Çorox (aşağı axını) və qolu Acaristkali Qara dəniz hövzəsinə aiddir. Ovalıqlarda allüvial və bataqlıq, dağətəyi hissədə qırmızı, dağlıq hissədə isə qonur meşə, çimli və çimli-torflu dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Ərazinin 50%-dən çoxu meşəlikdir (fıstıq, palıd, küknar, ağ şam və s.). Dəniz sahili düzənlik və öndağlıq hissələrini subtropik və texniki bitkilər tutur. Meşələrdə ayı, qaban, maral, cüyür və s., çaylarda müxtəlif balıqlar (enlibaş, qızıl balıq və s.); Kintriş qoruğu var.

Ədəbiyyatı

1927-ci ildə Gürcüstan Proletar Yazıçıları Cəmiyyətinin Acarıstan şöbəsi (1932-ci ildən Gürcüstan Yazıçılar İttifaqının Acarıstan şöbəsi) yaradılmışdır. Ədəbiyyatın inkişafında M.Varşanidze, N. Qvarişvili, P.Loriya, N.Malazoniya, P.Rurua, A.Şervaşidze və b.-nın xidməti olmuşdur.

Memarlıq və təsviri sənət

Acarıstanda feodalizmə qədərki və feodalizm dövrünə aid memarlıq abidələri – Qonia, Qoniostsixe, Tamaristsixe, Bartsxana qalaları, Saputkreti, Kokolati körpüləri və s., Sxalta kilsəsi (13-cü əsr) qalmışdır. 1920-ci illərdən sonra Batumidə və kurort yerlərində (Kobuleti, Maxincauri) tikinti işləri genişləndirilmişdir. Xalq memarlığında iki və üç mərtəbəli evlər əsas yer tutur. Bu evlərin aşağı mərtəbəsi daşdan, yaxud kərpicdən, yuxarı mərtəbəsi isə taxtadan olur; eyvanların məhəccərləri, qapı və tavanlar oyma işləri ilə bəzədilir. Peşəkar təsviri sənət 20-ci əsrin birinci yarısından sonra inkişaf etməyə başlamışdır. Acarıstanda tarixi-inqilabi mövzuda (Ş.Xoluaşvili), mənzərə janrında (S.N.Artmeladze, Ş.A.Zamtaradze) əsərlər yaradılmış, heykəltəraşlıq (T.P.Çanturia), qrafika (D.X.İmnaişvili) və s. inkişaf etmişdir. Xalq sənətində ağac üzərində oyma, metalda bədii işləmə, bədii tikmə geniş yayılmışdır.

Musiqi

Acarıstanda müxtəlif janrlarda iki-üç-dördsəsli xalq mahnıları yayılmışdır. Birsəsli beşik, mərasim nəğmələri, lirik mahnılar, ağılar, adətən, qadınlar tərəfindən, dördsəsli əmək mahnılarını (naduri) isə, əsasən, kişi xoru ifa edir. Acar xalq mahnılarında miksolidi, dori, frigiya və eolikladlar üstünlük təşkil edir. Mahnı və rəqs melodiyaları 6/8, 2/4, 3/4, 5/4 ölçülərdə olur. Xalq çalğı alətləri: təbil-doli, çiboni, salamuri (fleytanın növü), simli alətlərdən çonquri, panduri geniş yayılmışdır. Batumidə musiqi məktəbi, filarmoniya və acar xoru (sonralar Acar mahnı və rəqs ansamblı), musiqi texnikumu, xalq yaradıcılıq evi, musiqili xoreoqrafiya cəmiyyəti fəaliyyət göstərir.

Teatr

1937-ci ildə Batumidə İ.Çavçavadze adına dram teatrı açılmışdır. Ən yaxşı tamaşaları: “Şah Edip” (Sofokl), “Otello”, “Hamlet“ (U.Şekspir), “Vassa Jeleznova” (M.Qorki), “Mok vebili” (V.Pşavela), “Mən, nənəm, İliko və İllarion” (N.Dumbadze və Q.Lordkipanidze), “Oğlum Simon”, “Dəniz və məhəbbət” (A.Samsoniya). 1943-cü ildə Acarıstanda Ü.Hacıbəylinin “Arşın mal alan” musiqili komediyası tamaşaya qoyulmuşdur. Teatrda aktyorlardan Y.Kobaladze, M.Xinikadze, A.M.Geladze, N.Tetradze; rejissorlardan L.Karasaşvili, N.Sakandelidze, A.Takidze, T.Abaşidze, Ş.İnasaridze və b. fəaliyyət göstərmişdir.

Əhalisi

Cəmi 2,9 min kvadrat kilometr ərazisi, 351 min əhalisi olan bu kiçik diyarda 80-ə yaxın millətin nümayəndələri yaşayır. Əhalinin 60 faizi müsəlman, qalanları xristiandırlar. Bölgədə ruslar, ermənilər, belaruslar, ukraynalılar, yunanlar və hətta 19-cu əsrdə bura köçmüş zəncilər də yaşayır.

Region Cəmi Gürcü % Rus % Erməni % Yunan % Abxaz % Ukrayn % Azərb. % Digəri %
Acarıstan 376016 351132 93,38% 9073 2,41% 8848 2,35% 2168 0,58% 1558 0,41% 1056 0,28% 542 0,14% 1347 0,36%
Batumi 121806 104313 85,64% 6300 5,17% 7517 6,17% 587 0,48% 800 0,66% 770 0,63% 301 0,25% 999 0,82%
Keda 20024 19958 99,67% 26 0,13% 8 0,04% 0 0,00% 15 0,07% 3 0,01% 7 0,03% 5 0,02%
Kobuleti 88063 83367 94,67% 1692 1,92% 958 1,09% 1487 1,69% 50 0,06% 176 0,20% 79 0,09% 211 0,24%
Şuaxevi 21850 21796 99,75% 14 0,06% 5 0,02% 1 0,00% 25 0,11% 2 0,01% 1 0,00% 1 0,00%
Xelvaçauri 90843 88321 97,22% 1029 1,13% 355 0,39% 91 0,10% 645 0,71% 103 0,11% 151 0,17% 129 0,14%
Xuloyi 33430 33377 99,84% 12 0,04% 5 0,01% 2 0,01% 23 0,07% 2 0,01% 3 0,01% 2 0,01%

İstinadlar

  1. ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 66–67. ISBN 978-9952-441-02-4.

Xarici keçidlər

  • Supreme Council of Adjara
  • In pictures: Ajaria's 'velvet revolution' 2004

Mənbə

September 04, 2021
acarıstan, muxtar, respublikası, acarıstan, gürc, აჭარა, rəsmi, olaraq, gürc, აჭარის, ავტონომიური, რესპუბლიკა, gürcüstanın, tərkibində, muxtar, respublika, acarıstan, gürcüstanın, cənub, qərbində, qara, dənizin, sahilində, yerləşir, muxtar, respublika, cənubda. Acaristan gurc აჭარა ve ya resmi olaraq Acaristan Muxtar Respublikasi gurc აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა Gurcustanin terkibinde muxtar respublika Acaristan Gurcustanin cenub qerbinde Qara denizin sahilinde yerlesir Muxtar respublika cenubda Turkiye ile hemserheddir Paytaxti Batumi seheri umumi sahesi 2 900 kvadrat kilometrdir Ehalisinin ekseriyyetini acarlar teskil edir Acaristan Muxtar Respublikasiაჭარის ავტონომიური რესპუბლიკაAcaristanBayragi GerbiPaytaxtiBatumiIdareetme formasiMuxtar respublikaTarixi Yaranmasi1991Erazisi Umumi2900 Su ehemiyyetsizEhalisi Texmini333 953 Sixliq115 km2 297 8 kv mil ValyutasiLari ლ GEL Saat qursagiUTC 4 UKV 1991 ci ilden muxtar respublikaya rehberlik eden ve Acaristan aslani kimi ad cixaran Aslan Abasidze Abasidzelerin Acaristandaki hakimiyyetinin kokleri 6 esr onceye XV esrin ortalarina gedib cixir red bele murekkeb etnik strukturu olan bolgenin 2004 cu ile qeder rehberi olub 1991 1992 ci illerde Gurcustanda baslanan muharibe ve munaqiseler Acaristandan yan kecib Mundericat 1 Tarixi 2 Iqtisadiyyati 3 Teserrufat 4 Tebieti 5 Iqlimi 6 Edebiyyati 7 Memarliq ve tesviri senet 8 Musiqi 9 Teatr 10 Ehalisi 11 Istinadlar 12 Xarici kecidler 13 MenbeTarixi RedakteAcaristan qedim dovrlerden beri Kolxida ve Qafqaz Iberiyasi dovletlerinin terkibinde olmusdur Texminen eramizden evvel 5 ci esrde burani yunanlar oz koloniyasina cevirdiler daha sonra ise butun yunan koloniyalari kimi Roma Imperiyasi terefinden tutuldu Roma imperiyasinin dagilmasindan sonra Acaristan ugrunda Iran ve Bizans arasinda muharibeler gedir az sonra ise erebler terefinde tutulur Cografi baximdan strateji ehemiyyete malik Acaristan esrler boyu iki boyuk imperiyanin Osmanli dovletinin ve Car Rusiyasinin mubarize meydani olub 16 ci esrin ortalarindan 1878 ci iledek hemin il Rusiya ile novbeti muharibeni uduzan Osmanli bolgeni simal qonsusuna guzeste getmisdi Acaristan Osmanlinin nezaretinde olub Birinci Dunya Muharibesi gedisinde ve sonra Acaristan umumilikde ise butun Cenubi Qafqaz yene Turkiye ve Rusiyanin mubarize predmeti olub Tesadufi deyil ki Gurcustan terkibinde Acaristan Muxtar Respublikasinin yaradilmasi 1921 ci il martin 16 da Moskvada imzalanmis Turkiye Rusiya muqavilesinin ve hemin il oktyabrin 13 de Turkiye ve uc Cenubi Qafqaz respublikasi arasinda imzalanmis Qars muqavilesinin muddealarina esasen yaradilib 1991 ci ilde SSRI nin dagilmasinin ardinca Gurcustanin musteqillik elde etmesi ile beraber Acaristan da onun terkibinde muxtar respublikaya cevrildi Respublikaya basciligi 1991 ci ilden Aslan Abasidze etmisdir Lakin onun heddinden artiq merkezden qacma meyilleri Tbiliside naraziliqla qarsilanmisdir 2003 cu ilde hokumeti devirmek yolu ile hakimiyyete gelen Mixail Saakasvili respublikaya qarsi tezyiqler etmeye baslamisdir Neticede 2004 cu ilde dovlet bura qosun gondermis Abasidzeni zorla hakimiyyetden kenarlasdirmisdir Ondan sonra Acaristana Levon Varsalomidze rehberlik etmeye baslamisdir Saakasvili hokumeti Acaristanin muxtariyyetini boyuk olcude azaltmisdir Batumide hokumet binasiIqtisadiyyati RedakteAcaristan demek olar ki butun sahelerde Gurcustandan mumkun qeder az asilidir 1991 ci ilden sonra Acaristan rehberliyi Gurcustan Turkiye serhed qapisindan ve Batumi limanindan elde etdiyi gomruk gelirlerinin en cox halda 30 faizini Tbilisiye odeyib 1999 cu ilde Gurcustan rehberliyi Britaniyanin FTS sirketini olkenin gomruk serhed sistemini yeniden qurmaga devet etse de Abasidze bu sirketin Acaristanda islemesine imkan vermeyib Tbilisi resmilerinin bildirdiyine gore Acaristanin her il Gurcustan budcesine odemediyi gomruk rusumlari ve diger vesaitler 200 300 milyon dollar teskil edir 1 Nazirler kabinetinin loqosuTeserrufat RedakteBaslica senaye saheleri neft emali cay serab konserv ve s istehsali Yungul senaye agac emali senayesi inkisaf etmisdir Acaristkali cayi uzerinde SES fealiyyet gosterir Erazisinde mis polimetal filizler odadavamli gil yataqlari vardir Yeyinti senayesi avandanligi kimya eczaciliq mallari istehsal olunur Batumi Esas kend teserrufati bitkileri cay sitruslardir Meyve baglari o cumleden subtropik bitkiler tunq defne evkalipt bambuk denli bitkiler becerilir Acaristanin daxili rayonlarinda tutun sahilboyu zolaqlarda terevez dag erazilerinde kartof ekilir Dageteyi zolaqda sudluk qara mal dagliq sahelerde davar qoyun ve keci saxlanilir Ipekcilik ve ariciliq inkisaf etmisdir Acaristanin sahilboyu zolagindan elektriklesdirilmis Samtredia Batumi demiryol ve Novorossiysk Batumi magistral avtomobil yolu daxili rayonlarindan Batumi Xulo Axaltsixe avtomobil yolu kecir Baslica deniz portu Batumidir burada aeroport fealiyyet gosterir Sahilboyu zolaqdaki kurortlari Batumi Kobuleti Sixisdziri Yasil Burun Maxincauri 1 Tebieti RedakteAcaristan MR Gurcustanin cenub qerbinde Qara deniz sahilinde Turkiye ile serheddedir Erazinin cox hissesi Kicik Qafqazin silsileleri Mesxeti Savset Arsiyan sahilboyu zolaq ise ovaliq ve alcaq tepelikdir 1 Iqlimi RedakteSubtropik rutubetli iqlim qursagina malikdir Orta temperatur yanvarda sahilboyu zolaqda 4 6 C daglarda 2 den 2 C ye qeder iyulda muvafiq olaraq 20 23 C ve 16 20 C dir Illik yaginti sahilboyu zolaqda ve dag yamaclarinda 2400 2800 mm qalan hissede 1000 1800 mm dir Caylarindan en boyuyu olan Corox asagi axini ve qolu Acaristkali Qara deniz hovzesine aiddir Ovaliqlarda alluvial ve bataqliq dageteyi hissede qirmizi dagliq hissede ise qonur mese cimli ve cimli torflu dag cemen torpaqlari yayilmisdir Erazinin 50 den coxu meselikdir fistiq palid kuknar ag sam ve s Deniz sahili duzenlik ve ondagliq hisselerini subtropik ve texniki bitkiler tutur Meselerde ayi qaban maral cuyur ve s caylarda muxtelif baliqlar enlibas qizil baliq ve s Kintris qorugu var 1 Edebiyyati Redakte1927 ci ilde Gurcustan Proletar Yazicilari Cemiyyetinin Acaristan sobesi 1932 ci ilden Gurcustan Yazicilar Ittifaqinin Acaristan sobesi yaradilmisdir Edebiyyatin inkisafinda M Varsanidze N Qvarisvili P Loriya N Malazoniya P Rurua A Servasidze ve b nin xidmeti olmusdur 1 Memarliq ve tesviri senet RedakteAcaristanda feodalizme qederki ve feodalizm dovrune aid memarliq abideleri Qonia Qoniostsixe Tamaristsixe Bartsxana qalalari Saputkreti Kokolati korpuleri ve s Sxalta kilsesi 13 cu esr qalmisdir 1920 ci illerden sonra Batumide ve kurort yerlerinde Kobuleti Maxincauri tikinti isleri genislendirilmisdir Xalq memarliginda iki ve uc mertebeli evler esas yer tutur Bu evlerin asagi mertebesi dasdan yaxud kerpicden yuxari mertebesi ise taxtadan olur eyvanlarin meheccerleri qapi ve tavanlar oyma isleri ile bezedilir Pesekar tesviri senet 20 ci esrin birinci yarisindan sonra inkisaf etmeye baslamisdir Acaristanda tarixi inqilabi movzuda S Xoluasvili menzere janrinda S N Artmeladze S A Zamtaradze eserler yaradilmis heykelterasliq T P Canturia qrafika D X Imnaisvili ve s inkisaf etmisdir Xalq senetinde agac uzerinde oyma metalda bedii isleme bedii tikme genis yayilmisdir 1 Musiqi RedakteAcaristanda muxtelif janrlarda iki uc dordsesli xalq mahnilari yayilmisdir Birsesli besik merasim negmeleri lirik mahnilar agilar adeten qadinlar terefinden dordsesli emek mahnilarini naduri ise esasen kisi xoru ifa edir Acar xalq mahnilarinda miksolidi dori frigiya ve eolikladlar ustunluk teskil edir Mahni ve reqs melodiyalari 6 8 2 4 3 4 5 4 olculerde olur Xalq calgi aletleri tebil doli ciboni salamuri fleytanin novu simli aletlerden conquri panduri genis yayilmisdir Batumide musiqi mektebi filarmoniya ve acar xoru sonralar Acar mahni ve reqs ansambli musiqi texnikumu xalq yaradiciliq evi musiqili xoreoqrafiya cemiyyeti fealiyyet gosterir 1 Teatr Redakte1937 ci ilde Batumide I Cavcavadze adina dram teatri acilmisdir En yaxsi tamasalari Sah Edip Sofokl Otello Hamlet U Sekspir Vassa Jeleznova M Qorki Mok vebili V Psavela Men nenem Iliko ve Illarion N Dumbadze ve Q Lordkipanidze Oglum Simon Deniz ve mehebbet A Samsoniya 1943 cu ilde Acaristanda U Hacibeylinin Arsin mal alan musiqili komediyasi tamasaya qoyulmusdur Teatrda aktyorlardan Y Kobaladze M Xinikadze A M Geladze N Tetradze rejissorlardan L Karasasvili N Sakandelidze A Takidze T Abasidze S Inasaridze ve b fealiyyet gostermisdir 1 Ehalisi RedakteCemi 2 9 min kvadrat kilometr erazisi 351 min ehalisi olan bu kicik diyarda 80 e yaxin milletin numayendeleri yasayir Ehalinin 60 faizi muselman qalanlari xristiandirlar Bolgede ruslar ermeniler belaruslar ukraynalilar yunanlar ve hetta 19 cu esrde bura kocmus zenciler de yasayir Region Cemi Gurcu Rus Ermeni Yunan Abxaz Ukrayn Azerb Digeri Acaristan 376016 351132 93 38 9073 2 41 8848 2 35 2168 0 58 1558 0 41 1056 0 28 542 0 14 1347 0 36 Batumi 121806 104313 85 64 6300 5 17 7517 6 17 587 0 48 800 0 66 770 0 63 301 0 25 999 0 82 Keda 20024 19958 99 67 26 0 13 8 0 04 0 0 00 15 0 07 3 0 01 7 0 03 5 0 02 Kobuleti 88063 83367 94 67 1692 1 92 958 1 09 1487 1 69 50 0 06 176 0 20 79 0 09 211 0 24 Suaxevi 21850 21796 99 75 14 0 06 5 0 02 1 0 00 25 0 11 2 0 01 1 0 00 1 0 00 Xelvacauri 90843 88321 97 22 1029 1 13 355 0 39 91 0 10 645 0 71 103 0 11 151 0 17 129 0 14 Xuloyi 33430 33377 99 84 12 0 04 5 0 01 2 0 01 23 0 07 2 0 01 3 0 01 2 0 01 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 66 67 ISBN 978 9952 441 02 4 Xarici kecidler RedakteGovernment of Adjara Supreme Council of Adjara Islam and Islamic Practices in Georgia In pictures Ajaria s velvet revolution 2004Menbe RedakteAcaristan problemi sahmanlandimi Arxivlesdirilib 2008 03 23 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Acaristan Muxtar Respublikasi amp oldid 6074296, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.