Deizm (lat.deus — Tanrı) — Tanrının mövcudluğunu və kainatın onun tərəfindən yaradıldığını bəyan edən, lakin Tanrının insanlara və təbiətə müdaxiləsini, dinlərin Tanrı tərəfindən yaradılmasını inkar edən təlimdir. Bir çox deistlər fikirləşirlər ki, Tanrı kainatı yaratdıqdan sonra heç bir hadisələrə qarışmayıb. Digər deistlər isə fikirləşirlər ki, Tanrı hələ də hadisələrə müdaxilə edir, lakin onu bütövlükdə idarə etmir.
Deizm kainatın bir Tanrı tərəfindən yaradıldığı fikrini irəli sürən fəlsəfi təlimdir. Bununla belə, deizmdə Tanrının təbiətə müdaxilə etməsi, insanlara doğru yol göstərəcək dinlər, müqəddəs kitablar və peyğəmbərlər göndərməsi kimi düşüncə və inanclara yer yoxdur. Deizm bütün dini doqmaları inkar edərək, Tanrının ağıl və məntiq yolu ilə qavranıla biləcəyini, bunun üçün heç bir dinə gərək olmadığını söyləyir. Deizmə görə bütün İbrahimi və ənənəvi dinlər hər hansı bir məqsədlə insanlar tərəfindən uydurulmuş və insanlığın yetərli savada və azad düşüncə haqlarına sahib olmaması səbəbilə ətrafına çox sayda təqibçi yığmışdır. Deizm təklif edir ki, düşüncə, məntiq və təbiəti müşahidə Tanrını və onun iradəsini qavramağın yeganə yoludur. Deizm insan düşüncəsini və azadlığını yüksək qiymətləndirir. Bundan əlavə Deizm Tanrının mövcudluğu ideyası ilə elmi qarşı-qarşıya qoymur, onları harmoniyaya salmağa çalışır.
Kəhanət, möcüzə və digər buna bənzər demaqoq ideyaları o cümlədən savab, günah, cənnət, cəhənnəm, axirət günü, vəhy, alın yazısı, zühur, cihad, mələk, cin və şeytan kimi mövhumları da inkar edir. Təkbir, şəhadət, namaz, oruc, qibtə, ibadət və dua etməyin, Məhərrəmlik, Qurban, Ramazan bayramı, Pasxa və Pentekostun qeyd olunması kimi hadisələrin önəm kəsb etməsini təkzib edir. Deistlər yaxşı insan olmaq üçün cəhənnəm əzabı qorxusuna ehtiyac görmür. Deistlər humanizmin insanın vicdanında təzahür etdiyini düşünürlər.
Deizm Tanrının bütün kainatı təbiət qanunları ilə vəhdət halında yaratdığını, insanlara həqiqəti dərk etmək üçün ağıl verdiyini iddia edir. Bu fəlsəfi cərəyanın hansısa ciddi qanunları olmadığından deizmin sərhədlərini də müəyyən etmək mümkünsüzdür. İxtiyari təməl qaydaları özündə cəmləşdirərək insanları onlara inanmağa məcbur edən dinlər yerinə, deizm azad düşüncə yolu ilə həqiqətə çatmağımızın mümkünlüyü fikrini önə sürür. Bu səbəblə deistlər kainat haqqında fərqli inanclara və düşüncələrə sahib ola bilərlər. Məsələn, təkamülün doğru olub-olmaması fikri deistə görə dəyişir. eyni sözləri ruh haqqında söyləmək də olar. Deizm anlayışının müəyyən bir istinad mərkəzi, təmsilçi və yaxud nümayəndəsi, ya da diqqətə çarpan qanunları olmadığı üçün bir çox dəyişik dünyagörüşünə malikdir. Bir sözlə, bu inanc sistemDeizm İncil, Quran, Tövrat və digər dini kitabların ilahiliyini qəbul etmir. Meyarlardan biri ondan ibarətdir ki, ənənəvi dinlər onlara xidmət edənləri cəhənnəm əzabları və digər anlayışlarla qorxudur və insanları azad düşüncədən və dünyanı dərketmədən məhrum edir.
Deistlərin dinlərdə olduğu kimi "müqəddəs" tikililəri, deizmə xidmət edənlər kimi anlayışları yoxdur. Sadəcə olaraq deistlərin kluba bənzər yığışa biləcəyi yığıncaqlar olur.
Deistik inanclar
Deizmin xüsusi qanunlarının olmamasına baxmayaraq, bütün deistlərin inancını təşkil edən bir neçə ortaq müddəa mövcuddur.
Kainatı yaradan bir (və ya bir neçə) Tanrı mövcuddur.
Bu Tanrı hadisələrə fəal müdaxilə etmir.
Vəhy olunduğu müdafiə edilən bütün dinlər, eyni zamanda ənənəvi dinlər insan məhsuludur.
Möcüzələr, kəhanətlər, alın yazısı və buna bənzər dini doqmalar yalandır.
Dinlərdə təbliğ edilən mələk, şeytan, cin kimi naməlum elementlərin heç bir elmi əsası yoxdur.
Yalnız məntiq və idraki düşüncə bizi doğrulara yönəldə bilər.
Müxtəlif fəlsəfi görüşlər
Qeyd etdiyimiz kimi deizmin azad düşüncəyə açıq olması bərabərində bir sıra fərqlilikləri də özüylə gətirmişdir. Belə ki, bu fəlsəfi inanc sisteminin bir neçə altqrupları və branşları mövcuddur: pandeizm, panendeizm, spiritual deizm, amorian deizm, pastafarian deizm, polideizm, jesuist deizm, moralistik deizm, terapiotik deizm və s. Deistlər arasında bir sıra fikir ayrılıqları mövcududr. Lakin, deistlər digərlərinin düşüncə və inanclarına humanistik mövqedən yanaşmalı olduqlarına düşündükləri üçün adətən aralarında elə də böyük bir münaqişə yaşanmır. Ümumiyyətlə, deistlərin Tanrı, ölümdən sonrakı yaşam və s. kimi mövzularla bağlı fikirləri sadəcə təsəvvür mahiyyəti kəsb etdiyindən ortada bir diskriminasiyanın mövcud olmasına da gərək yoxdur. Deistlər arasındakı bəzi fikir ayrılıqları bunlardır:
Ruhun varlığı
Bəzi deistlər ruh qavramının heç bir elmi əsasa dayanmadığını irəli sürərək ruhun mövcudluğu fikrini təkzib edirlər. Bir sıra deistlər isə ruhun var olduğu fikrini irəli sürürlər. Onlar ölümdən sonra yaşayışın davam edəcəyini düşünürlər. Ruhun var ola biləcəyini düşünən, lakin bu mövzuda qəti fikir irəli sürməyən və yaxud belə bir fikrin irəli sürülə bilməyəcəyini iddia edən deistlər də vardır. Onlar bu suala yalnız insanın fiziki ölüm təcrübəsindən sonra cavab tapa biləcəyini düşünürlər.
Ruhun varlığını təkzib edən deistlər bir qayda olaraq ölümdən sonrakı həyata inanmırlar. Ruhun varlığına inanan deistlər insanın bu dünyadakı ömrünü başa vurduqdan sonra hər hansı bir formada öz yaşamını davam etdirəcəyini düşünürlər. Bu mənada bir sıra dəyişik fikir və ideyalar önə sürülür. Belə ki, ölümdən sonra Tanrının bizi etdiyimiz yaxşılıqlara görə mükafatlandıracağını və etdiyimiz pisliklərə görə cəzaya tabe tutulacağımızı düşünən deistlərin sayı kifayət qədərdir. Qeyd edək ki, bu inancın İbrahimi dinlərdə bəhsi keçən cənnət və cəhənnəm kimi mövhumatlarla sırf bağlılığı yoxdur. Bununla yanaşı, Tanrının onun varlığına inanmyanları cəzalandırması fikri də deizmdə yoxdur. Deistlər əsl imtahanın insanın dünyaya gəldiyi andan etibarən öz zehni təkamülünü keçirməsi, kamilləşməsi, o cümlədən, ağıl və vicdana dayanaraq yaxşı ilə pisi ayırd etməsi olduğunu düşünür və bu mənada insanların Tanrıya inanması və ona ibadət etməsinin Tanrını maraqlandırmadığını iddia edirlər. Ölümdən sonra yaşama inanan deistlərin önə sürdüyü bir digər fikir də reinkarnasiyadır. Reinkarnasiya insanın ölümündən sonra ruhun bədəni tərk edərək yenidən başqa bir bədəndə həyata qayıtmasıdır. Deizmdə tənasühə dayalı reinkarnasiya mümkünsüzdür. Ruhun öz təkamülü çərçivəsində daha ali mərtəbəyə doğru addımladıqlarını düşünən deistlər reinkarnasiya nəticəsində insanın yalnız insan formasında dünyaya gələcəyini düşünürlər. Tənasühdə isə insanın it, pişik və s. kimi canlıya dönüşərək dünyaya gələ biləcəyi fikri əks olunur. Reinkarnasiyada karma və random fəlsəfəsi mövcuddur. Bu fikri müdafiə edən bir qrup deistlər bu prosesə karmanın təsir etdiyini söyləyir. Belə ki, bu həyatda etdiyimiz yaxşılıq və pisliklər növbəti həyatımıza təsir edir. Digər qrup reinkarnasiya müdafiəçiləri isə bu prosesinin təsadüfi formada cərəyan etdiyini düşünür. Yəni bu həyatda etdiyimiz yaxşılıq və pisliklər müəyyən bir formada mükafat və cəza ilə nəticələnir, daha sonra insan yeni bir həyata qədəm qoyur.
Deizmin yaradıcısı Herbert Çerberi (1583–1648) hesab edilir. Onun çiçəklənməsi "Maariflənmə dövrü"nə təsadüf edir (18-ci əsr). Yayılmasında İllüminatlar ordeninin böyük xidməti olmuşdur.
Michael Lind (2006). What Lincoln Believed: The Values and Convictions of America's Greatest President. Random House Digital, Inc. səh. 48. ISBN9781400030736. Lincoln was known to friends and enemies alike throughout his life as a deist, a feet that illustrates the influence of eighteenth-century thought on his outlook. "I am not a Christian," he told Newton Bateman, the superintendent of education in Illinois. (#accessdate_missing_url)
John B. Remsburg. Abraham Lincoln: Was He a Christian?. Library of Alexandria. ISBN9781465518941. Washington, like Lincoln, has been claimed by the church; yet, Washington, like Lincoln, was a Deist. This is admitted even by the leading churchmen of his day. (#accessdate_missing_url)
The Autobiography of Benjamin Franklin from earlyamerica.com
Michael D. Gordin (2004). A Well-ordered Thing: Dmitrii Mendeleev And The Shadow Of The Periodic Table. Basic Books. səh. 230. ISBN9780465027750. İstifadə tarixi: 2012-08-30. Mendeleev's son Ivan later vehemently denied claims that his father was devoutly Orthodox: "I have also heard the view of my father's 'church religiosity' — and I must reject this categorically. From his earliest years Father practically split from the church — and if he tolerated certain simple everyday rites, then only as an innocent national tradition, similar to Easter cakes, which he didn't consider worth fighting against." ...Mendeleev's opposition to traditional Orthodoxy was not due to either atheism or a scientific materialism. Rather, he held to a form of romanticized deism.
The Templar Code For Dummies. John Wiley & Sons. 2007. səh. 256. ISBN9780470127650. Da Vinci was definitely an esoteric character and a man of contrasts; a bastard son who rose to prominence; an early Deist who worshipped the perfect machine of nature to such a degree that he wouldn't eat meat, but who made his first big splash designing weapons of war; a renowned painter who didn't much like painting, and often didn't finish them, infuriating his clients; and a born engineer who loved nothing more than hours spent imagining new contraptions of every variety. (#parameter_ignored); (#accessdate_missing_url)
Eugène Müntz (2011). Leonardo Da Vinci. Parkstone International. səh. 80. ISBN9781780422954. To begin with, even if it could be shown – and this is precisely one of the points most in dispute – that Leonardo had broken with the teachings of the Catholic Church, it would still be nonetheless certain that he was a deist and not an atheist or materialist. (#accessdate_missing_url)
James E. Force, Richard Henry Popkin, ed. (1990). Essays on the Context, Nature, and Influence of Isaac Newton's Theology. Springer. səh. 53. ISBN9780792305835. Newton has often been identified as a deist. ...In the 19th century, William Blake seems to have put Newton into the deistic camp. Scholars in the 20th-century have often continued to view Newton as a deist. Gerald R. Cragg views Newton as a kind of proto-deist and, as evidence, points to Newton's belief in a true, original, monotheistic religion first discovered in ancient times by natural reason. This position, in Cragg's view, leads to the elimination of the Christian revelation as neither necessary nor sufficient for human knowledge of God. This agenda is indeed the key point, as Leland describes above, of the deistic program which seeks to "set aside" revelatory religious texts. Cragg writes that, "In effect, Newton ignored the claims of revelation and pointed in a direction which many eighteenth-century thinkers would willingly follow." John Redwood has also recently linked anti-Trinitarian theology with both "Newtonianism" and "deism." (#parameter_ignored); (#accessdate_missing_url)
Suzanne Gieser (2005). The Innermost Kernel: Depth Psychology and Quantum Physics. Wolfgang Pauli's Dialogue with C.G. Jung. Springer. 181–182. ISBN9783540208563. İstifadə tarixi: 2012-08-27. Newton seems to have been closer to the deists in his conception of God and had no time for the doctrine of the Trinity. The deists did not recognize the divine nature of Christ. According to Fierz, Newton's conception of God permeated his entire scientific work: God's universality and eternity express themselves in the dominion of the laws of nature. Time and space are regarded as the 'organs' of God. All is contained and moves in God but without having any effect on God himself. Thus space and time become metaphysical entities, superordinate existences that are not associated with any interaction, activity or observation on man's part.
Joseph L. McCauley (1997). Classical Mechanics: Transformations, Flows, Integrable and Chaotic Dynamics. Cambridge University Press. səh. 3. ISBN9780521578820. İstifadə tarixi: 2012-07-10. Newton (1642-1727), as a seventeenth century nonChristian Deist, would have been susceptible to an accusation of heresy by either the Anglican Church or the Puritans.
Hans S. Plendl, ed. (1982). Philosophical problems of modern physics. Reidel. səh. 361. Newton expressed the same conception of the nature of atoms in his deistic view of the Universe. (#accessdate_missing_url)
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Avqust 06, 2021
deizm, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məq. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Deizm lat deus Tanri Tanrinin movcudlugunu ve kainatin onun terefinden yaradildigini beyan eden lakin Tanrinin insanlara ve tebiete mudaxilesini dinlerin Tanri terefinden yaradilmasini inkar eden telimdir Bir cox deistler fikirlesirler ki Tanri kainati yaratdiqdan sonra hec bir hadiselere qarismayib Diger deistler ise fikirlesirler ki Tanri hele de hadiselere mudaxile edir lakin onu butovlukde idare etmir DinDini ozunuderkin novleriMonoteizm Dualizm Politeizm Deizm Teizm Itsizm Panteizm PandeizmIbtidai inanclarTotemizm Animizm Fetiszm SamanizmDunya dinleriBuddizm BehailikIbrahimi dinlerIudaizm Xristianliq IslamDharma dinleriInduizm Caynizm Siqhizm BuddizmEnenevi Uzaq Serq dinleriDaoizm Konfutsicilik SintoizmDiger dinlerTenqricilik ZerdustilikEsas anlayislarTanri Ruh Gunah Sakralliq Ruh Iman Doqmat Muqeddes Kitablar Olumden sonraki heyat Ibadet MebedDinlerin siyahisig mDeizm kainatin bir Tanri terefinden yaradildigi fikrini ireli suren felsefi telimdir Bununla bele deizmde Tanrinin tebiete mudaxile etmesi insanlara dogru yol gosterecek dinler muqeddes kitablar ve peygemberler gondermesi kimi dusunce ve inanclara yer yoxdur Deizm butun dini doqmalari inkar ederek Tanrinin agil ve mentiq yolu ile qavranila bileceyini bunun ucun hec bir dine gerek olmadigini soyleyir Deizme gore butun Ibrahimi ve enenevi dinler her hansi bir meqsedle insanlar terefinden uydurulmus ve insanligin yeterli savada ve azad dusunce haqlarina sahib olmamasi sebebile etrafina cox sayda teqibci yigmisdir Deizm teklif edir ki dusunce mentiq ve tebieti musahide Tanrini ve onun iradesini qavramagin yegane yoludur Deizm insan dusuncesini ve azadligini yuksek qiymetlendirir Bundan elave Deizm Tanrinin movcudlugu ideyasi ile elmi qarsi qarsiya qoymur onlari harmoniyaya salmaga calisir Kehanet mocuze ve diger buna benzer demaqoq ideyalari o cumleden savab gunah cennet cehennem axiret gunu vehy alin yazisi zuhur cihad melek cin ve seytan kimi movhumlari da inkar edir Tekbir sehadet namaz oruc qibte ibadet ve dua etmeyin Meherremlik Qurban Ramazan bayrami Pasxa ve Pentekostun qeyd olunmasi kimi hadiselerin onem kesb etmesini tekzib edir Deistler yaxsi insan olmaq ucun cehennem ezabi qorxusuna ehtiyac gormur Deistler humanizmin insanin vicdaninda tezahur etdiyini dusunurler Deizm Tanrinin butun kainati tebiet qanunlari ile vehdet halinda yaratdigini insanlara heqiqeti derk etmek ucun agil verdiyini iddia edir Bu felsefi cereyanin hansisa ciddi qanunlari olmadigindan deizmin serhedlerini de mueyyen etmek mumkunsuzdur Ixtiyari temel qaydalari ozunde cemlesdirerek insanlari onlara inanmaga mecbur eden dinler yerine deizm azad dusunce yolu ile heqiqete catmagimizin mumkunluyu fikrini one surur Bu sebeble deistler kainat haqqinda ferqli inanclara ve dusuncelere sahib ola bilerler Meselen tekamulun dogru olub olmamasi fikri deiste gore deyisir eyni sozleri ruh haqqinda soylemek de olar Deizm anlayisinin mueyyen bir istinad merkezi temsilci ve yaxud numayendesi ya da diqqete carpan qanunlari olmadigi ucun bir cox deyisik dunyagorusune malikdir Bir sozle bu inanc sistemDeizm Incil Quran Tovrat ve diger dini kitablarin ilahiliyini qebul etmir Meyarlardan biri ondan ibaretdir ki enenevi dinler onlara xidmet edenleri cehennem ezablari ve diger anlayislarla qorxudur ve insanlari azad dusunceden ve dunyani derketmeden mehrum edir Deistlerin dinlerde oldugu kimi muqeddes tikilileri deizme xidmet edenler kimi anlayislari yoxdur Sadece olaraq deistlerin kluba benzer yigisa bileceyi yigincaqlar olur Mundericat 1 Deistik inanclar 2 Muxtelif felsefi gorusler 2 1 Ruhun varligi 2 2 Olumden sonraki heyat 3 Bezi meshur deistler 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerDeistik inanclar RedakteDeizmin xususi qanunlarinin olmamasina baxmayaraq butun deistlerin inancini teskil eden bir nece ortaq muddea movcuddur Kainati yaradan bir ve ya bir nece Tanri movcuddur Bu Tanri hadiselere feal mudaxile etmir Vehy olundugu mudafie edilen butun dinler eyni zamanda enenevi dinler insan mehsuludur Mocuzeler kehanetler alin yazisi ve buna benzer dini doqmalar yalandir Dinlerde teblig edilen melek seytan cin kimi namelum elementlerin hec bir elmi esasi yoxdur Yalniz mentiq ve idraki dusunce bizi dogrulara yonelde biler Muxtelif felsefi gorusler RedakteQeyd etdiyimiz kimi deizmin azad dusunceye aciq olmasi beraberinde bir sira ferqlilikleri de ozuyle getirmisdir Bele ki bu felsefi inanc sisteminin bir nece altqruplari ve branslari movcuddur pandeizm panendeizm spiritual deizm amorian deizm pastafarian deizm polideizm jesuist deizm moralistik deizm terapiotik deizm ve s Deistler arasinda bir sira fikir ayriliqlari movcududr Lakin deistler digerlerinin dusunce ve inanclarina humanistik movqeden yanasmali olduqlarina dusundukleri ucun adeten aralarinda ele de boyuk bir munaqise yasanmir Umumiyyetle deistlerin Tanri olumden sonraki yasam ve s kimi movzularla bagli fikirleri sadece tesevvur mahiyyeti kesb etdiyinden ortada bir diskriminasiyanin movcud olmasina da gerek yoxdur Deistler arasindaki bezi fikir ayriliqlari bunlardir Ruhun varligi Redakte Bezi deistler ruh qavraminin hec bir elmi esasa dayanmadigini ireli surerek ruhun movcudlugu fikrini tekzib edirler Bir sira deistler ise ruhun var oldugu fikrini ireli sururler Onlar olumden sonra yasayisin davam edeceyini dusunurler Ruhun var ola bileceyini dusunen lakin bu movzuda qeti fikir ireli surmeyen ve yaxud bele bir fikrin ireli surule bilmeyeceyini iddia eden deistler de vardir Onlar bu suala yalniz insanin fiziki olum tecrubesinden sonra cavab tapa bileceyini dusunurler Olumden sonraki heyat Redakte Esas meqale Olumden sonraki heyatRuhun varligini tekzib eden deistler bir qayda olaraq olumden sonraki heyata inanmirlar Ruhun varligina inanan deistler insanin bu dunyadaki omrunu basa vurduqdan sonra her hansi bir formada oz yasamini davam etdireceyini dusunurler Bu menada bir sira deyisik fikir ve ideyalar one surulur Bele ki olumden sonra Tanrinin bizi etdiyimiz yaxsiliqlara gore mukafatlandiracagini ve etdiyimiz pisliklere gore cezaya tabe tutulacagimizi dusunen deistlerin sayi kifayet qederdir Qeyd edek ki bu inancin Ibrahimi dinlerde behsi kecen cennet ve cehennem kimi movhumatlarla sirf bagliligi yoxdur Bununla yanasi Tanrinin onun varligina inanmyanlari cezalandirmasi fikri de deizmde yoxdur Deistler esl imtahanin insanin dunyaya geldiyi andan etibaren oz zehni tekamulunu kecirmesi kamillesmesi o cumleden agil ve vicdana dayanaraq yaxsi ile pisi ayird etmesi oldugunu dusunur ve bu menada insanlarin Tanriya inanmasi ve ona ibadet etmesinin Tanrini maraqlandirmadigini iddia edirler Olumden sonra yasama inanan deistlerin one surduyu bir diger fikir de reinkarnasiyadir Reinkarnasiya insanin olumunden sonra ruhun bedeni terk ederek yeniden basqa bir bedende heyata qayitmasidir Deizmde tenasuhe dayali reinkarnasiya mumkunsuzdur Ruhun oz tekamulu cercivesinde daha ali mertebeye dogru addimladiqlarini dusunen deistler reinkarnasiya neticesinde insanin yalniz insan formasinda dunyaya geleceyini dusunurler Tenasuhde ise insanin it pisik ve s kimi canliya donuserek dunyaya gele bileceyi fikri eks olunur Reinkarnasiyada karma ve random felsefesi movcuddur Bu fikri mudafie eden bir qrup deistler bu prosese karmanin tesir etdiyini soyleyir Bele ki bu heyatda etdiyimiz yaxsiliq ve pislikler novbeti heyatimiza tesir edir Diger qrup reinkarnasiya mudafiecileri ise bu prosesinin tesadufi formada cereyan etdiyini dusunur Yeni bu heyatda etdiyimiz yaxsiliq ve pislikler mueyyen bir formada mukafat ve ceza ile neticelenir daha sonra insan yeni bir heyata qedem qoyur Deizmin yaradicisi Herbert Cerberi 1583 1648 hesab edilir Onun ciceklenmesi Maariflenme dovru ne tesaduf edir 18 ci esr Yayilmasinda Illuminatlar ordeninin boyuk xidmeti olmusdur Bezi meshur deistler RedakteAlbert Eynsteyn 1 mubahiseli Abraham Linkoln 2 3 Benjamin Franklin 4 Dmitri Mendeleyev 5 Viktor Huqo Leonardo da Vinci 6 7 Napoleon Bonapart Isaak Nyuton 8 9 10 11 Aristotel Nil Armstronq Fridrix Siller Mixail Lomonosov Tomas Edison Jan Leron Dalamber Tupak Sakur Uilyam Hoqart Ibn Rusd Karl Frederix Qaus Jan Batist Lamark Andrey Saxarov Emili du Satle Ceyms Vatt Volfqanq Pauli Pol Deyvis Maksimillian Robespyer Ernest Ruterford Carlz Sanders Herman Vayl Hemfri Devi Rodriqo Duterte Jul Vern Tomas Peyn Ceyms Hetton Ludviq Bolsman Maks Plank Qotfrid Leybnits Ceyms Hekman Qothold Efraim Lessinq Kolin Maklaurin Con Lokk Anaksaqoras Ceyms Medison Edvard Herbert Carlz Layel Ebulela el Muerri Ehmed Kesrevi Adam Smit Antoni Flu Xose Rizal Saymon Nyukamb Con Mur Robert Huk Volter Kon Moses Mendelsohn Mehemmed Ibn Zekeriyya Verner Haysenberq Elihu Palmer Uilliyam Loyd Gerrison Aleksander Pop Maks Born Luis Volter Alvarez Alfred Meyer Martin Qardner Brett Qurevitz Nik Keyv Heris Candra Harmoni Korin Matyu Tindal Henrik Verqeland Lisander Spuner Itan AllenIstinadlar Redakte https en wikipedia org wiki Religious and philosophical views of Albert Einstein Michael Lind 2006 What Lincoln Believed The Values and Convictions of America s Greatest President Random House Digital Inc seh 48 ISBN 9781400030736 Lincoln was known to friends and enemies alike throughout his life as a deist a feet that illustrates the influence of eighteenth century thought on his outlook I am not a Christian he told Newton Bateman the superintendent of education in Illinois accessdate missing url John B Remsburg Abraham Lincoln Was He a Christian Library of Alexandria ISBN 9781465518941 Washington like Lincoln has been claimed by the church yet Washington like Lincoln was a Deist This is admitted even by the leading churchmen of his day accessdate missing url The Autobiography of Benjamin Franklin from earlyamerica com Michael D Gordin 2004 A Well ordered Thing Dmitrii Mendeleev And The Shadow Of The Periodic Table Basic Books seh 230 ISBN 9780465027750 Istifade tarixi 2012 08 30 Mendeleev s son Ivan later vehemently denied claims that his father was devoutly Orthodox I have also heard the view of my father s church religiosity and I must reject this categorically From his earliest years Father practically split from the church and if he tolerated certain simple everyday rites then only as an innocent national tradition similar to Easter cakes which he didn t consider worth fighting against Mendeleev s opposition to traditional Orthodoxy was not due to either atheism or a scientific materialism Rather he held to a form of romanticized deism The Templar Code For Dummies John Wiley amp Sons 2007 seh 256 ISBN 9780470127650 Da Vinci was definitely an esoteric character and a man of contrasts a bastard son who rose to prominence an early Deist who worshipped the perfect machine of nature to such a degree that he wouldn t eat meat but who made his first big splash designing weapons of war a renowned painter who didn t much like painting and often didn t finish them infuriating his clients and a born engineer who loved nothing more than hours spent imagining new contraptions of every variety parameter ignored accessdate missing url Eugene Muntz 2011 Leonardo Da Vinci Parkstone International seh 80 ISBN 9781780422954 To begin with even if it could be shown and this is precisely one of the points most in dispute that Leonardo had broken with the teachings of the Catholic Church it would still be nonetheless certain that he was a deist and not an atheist or materialist accessdate missing url James E Force Richard Henry Popkin ed 1990 Essays on the Context Nature and Influence of Isaac Newton s Theology Springer seh 53 ISBN 9780792305835 Newton has often been identified as a deist In the 19th century William Blake seems to have put Newton into the deistic camp Scholars in the 20th century have often continued to view Newton as a deist Gerald R Cragg views Newton as a kind of proto deist and as evidence points to Newton s belief in a true original monotheistic religion first discovered in ancient times by natural reason This position in Cragg s view leads to the elimination of the Christian revelation as neither necessary nor sufficient for human knowledge of God This agenda is indeed the key point as Leland describes above of the deistic program which seeks to set aside revelatory religious texts Cragg writes that In effect Newton ignored the claims of revelation and pointed in a direction which many eighteenth century thinkers would willingly follow John Redwood has also recently linked anti Trinitarian theology with both Newtonianism and deism parameter ignored accessdate missing url Suzanne Gieser 2005 The Innermost Kernel Depth Psychology and Quantum Physics Wolfgang Pauli s Dialogue with C G Jung Springer 181 182 ISBN 9783540208563 Istifade tarixi 2012 08 27 Newton seems to have been closer to the deists in his conception of God and had no time for the doctrine of the Trinity The deists did not recognize the divine nature of Christ According to Fierz Newton s conception of God permeated his entire scientific work God s universality and eternity express themselves in the dominion of the laws of nature Time and space are regarded as the organs of God All is contained and moves in God but without having any effect on God himself Thus space and time become metaphysical entities superordinate existences that are not associated with any interaction activity or observation on man s part Joseph L McCauley 1997 Classical Mechanics Transformations Flows Integrable and Chaotic Dynamics Cambridge University Press seh 3 ISBN 9780521578820 Istifade tarixi 2012 07 10 Newton 1642 1727 as a seventeenth century nonChristian Deist would have been susceptible to an accusation of heresy by either the Anglican Church or the Puritans Hans S Plendl ed 1982 Philosophical problems of modern physics Reidel seh 361 Newton expressed the same conception of the nature of atoms in his deistic view of the Universe accessdate missing url Hemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Deizm amp oldid 5801129, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
