fbpx
Wikipedia

Maks Plank

Maks Karl Ernst Plank (alm. Max Karl Ernst Ludwig Planck‎; 23 aprel 1858(1858-04-23)[…], Kil4 oktyabr 1947(1947-10-04)[…] və ya 4 dekabr 1947(1947-12-04), Göttingen, Aşağı Saksoniya) — görkəmli alman fiziki. Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (1918). Kvant nəzəriyyəsinin banisi kimi XX əsrin əvvəllərindən fizika elminin inkişafı istiqamətini müəyyənləşdirmişdir.

Maks Plank
Doğum tarixi 23 aprel 1858(1858-04-23)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 4 oktyabr 1947(1947-10-04)[…] (89 yaşında) və ya 4 dekabr 1947(1947-12-04) (89 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
  • Stadtfriedhof Göttingen[d]
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi Fizika
İş yeri
Alma-mater Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları Fizika üzrə Nobel mükafatı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Maks Plank övladlarının tərbiyə və fərdi inkişafına həddindən artıq diqqət göstərən prusiyyalı alim və hüqüqşünaslar ailəsində dünyaya gəlmişdir. Münhendə gimnaziyada oxuduğu illərdə bir çox fənnlərdə qeyri-adi istedad və yüksək əməksevərlik nümayiş etdirir. Fizik olmaq qərarına gəlməsi də bu səbəbdən asan olmamışdır. Plankı fəlsəfə və musiqi də maraqlandırıdı. Fizikanı isə Berlin və Münhendə oxumuşdur.

Elmi fəaliyyəti

Dissertasiyasını müdafiə etdikdən sonra 1885-ci ildən 1889-cu ilə qədər Kildə, 1889-1926-cı illər aralığında isə Berlində dərs demişdir. 1930-cu ildən 1937-ci ilə qədər isə Kayzer Vilhelm adına fizika cəmiyyətinə (hal-hazırda isə alimin öz adını daşıyır) rəhbərlik etmişdir. Plank tətdiqatlarını əsasən termodinamika məsələlərinə həsr etmişdir. Alimə məşhurluğu isə „mütləq qara cisim"lərin spektrini izah etməsi gətirmişdir. Bu anlayış adı altında şüalanması yalnız temperatur və görünən səthi sahəsindən asılı olan cismilər başa düşülür. O dövr əsası Nyuton və Leybnits tərəfindən qoyulmuş dünyanın əsas fiziki mənzərəsni təşkil edən bütün növ proseslərin kəsilməzliyi təsəvvürünə zidd olaraq Plank şüalanmanın kvant təbiətini irəli sürür. Bu nəzəriyyəyə görə şüalanma hər birinin enerjisi

  – bərabər olan kvantlarla ayrılır və udulur:

Burada   – şülanma tezliyi (Hs),  Plank sabitidir.

 

Nəticədə T temperaturuna qədər qızdırılmış qara cisimin şüalanması Plank paylanması ilə təsvir edilir:

 ,

Burada I(v) – vahid zamanda vahid sahədən  ; bucağı altında vv+dv tezliklər diapazonunda ayrılan şülanam enerjisidir, c- işıq sürəti, k- Boltsman sabitidir. Plankın müasir fizikaya verdiyi töhvələr kvant nəzəriyyəsi və adını daşıyan sabitlə tükənmir. A. Eynşteynin 1905-ci ildə nəşr etdirdiyi xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi Plankda böyük təəssürat doğurur. Plankın yeni nəzəriyyəyə verdiyi yekdil dəstək Eynşteyn nəzəriyyəsinin elmi dairələrdə qəbuluna böyük təsir göstərir. Alimin digər nailiyytəlrinə gəldikdə, hissəciklərin kiçik təsadüfi impulslarda hərəkətini təsvir edən Fokker-Plank tənliyinin həlli misal göstərilə bilər. Maks Plank 1918-ci ildə kvant fizikasının inkişafında göstəridiyi xidmətlərinə görə Nobel mükafatına layiq görülür.

İkinci dünya müharibəsi illərində Plank Hitleri yəhudiləri qırmaqdan çəkindirməyə çalışır. Oğlu Ervin isə Hitlerə qarşı sui-qəsddə ittiham olunaraq edam olunur. Plank 1947-ci ilin 4 oktyabr tarixində vəfat edir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. MacTutor History of Mathematics archive
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1563"></a>
  2. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
  3. Babelio — 2007.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2877812"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P3630"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P3631"></a>
  4. The Fine Art Archive — 2003.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
  5. Academy of Sciences of Turin — 1757.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2822396"></a>
  6. http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/planck.html
  7. NNDB — 2002.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

Xarici keçidlər

  • " Görkəmli fiziklər → Maks Plank "

maks, plank, maks, karl, ernst, plank, karl, ernst, ludwig, planck, aprel, 1858, 1858, oktyabr, 1947, 1947, dekabr, 1947, 1947, göttingen, aşağı, saksoniya, görkəmli, alman, fiziki, fizika, üzrə, nobel, mükafatı, laureatı, 1918, kvant, nəzəriyyəsinin, banisi, . Maks Karl Ernst Plank alm Max Karl Ernst Ludwig Planck 23 aprel 1858 1858 04 23 1 2 3 Kil 5 4 oktyabr 1947 1947 10 04 1 2 3 ve ya 4 dekabr 1947 1947 12 04 4 Gottingen Asagi Saksoniya 5 gorkemli alman fiziki Fizika uzre Nobel mukafati laureati 1918 Kvant nezeriyyesinin banisi kimi XX esrin evvellerinden fizika elminin inkisafi istiqametini mueyyenlesdirmisdir Maks PlankDogum tarixi 23 aprel 1858 1858 04 23 1 2 3 Dogum yeri Kil Slezviq Holsteyn Almaniya 5 Vefat tarixi 4 oktyabr 1947 1947 10 04 1 2 3 89 yasinda ve ya 4 dekabr 1947 1947 12 04 4 89 yasinda Vefat yeri Gottingen Asagi Saksoniya Bizoniya d 5 Vefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Stadtfriedhof Gottingen d Vetendasligi Ucuncu Reyx Bizoniya d Elm sahesi FizikaIs yeri Munhen Ludviq Maksimilian UniversitetiKil UniversitetiHumboldt adina Berlin UniversitetiAlma mater Munhen Ludviq Maksimilian UniversitetiTehsili Munhen Ludviq Maksimilian Universiteti Humboldt adina Berlin UniversitetiUzvluyu Almaniya Fizika Cemiyyeti d Prussiya Elmler Akademiyasi d Kayzer Uilhelm Cemiyyeti d Dei Lincei Akademiyasi London Kral Cemiyyeti Macaristan Elmler Akademiyasi Papa Elmler Akademiyasi 6 Peterburq Elmler Akademiyasi SSRI Elmler Akademiyasi Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d 7 ABS Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari Fizika uzre Nobel mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteMaks Plank ovladlarinin terbiye ve ferdi inkisafina heddinden artiq diqqet gosteren prusiyyali alim ve huquqsunaslar ailesinde dunyaya gelmisdir Munhende gimnaziyada oxudugu illerde bir cox fennlerde qeyri adi istedad ve yuksek emekseverlik numayis etdirir Fizik olmaq qerarina gelmesi de bu sebebden asan olmamisdir Planki felsefe ve musiqi de maraqlandiridi Fizikani ise Berlin ve Munhende oxumusdur Elmi fealiyyeti RedakteDissertasiyasini mudafie etdikden sonra 1885 ci ilden 1889 cu ile qeder Kilde 1889 1926 ci iller araliginda ise Berlinde ders demisdir 1930 cu ilden 1937 ci ile qeder ise Kayzer Vilhelm adina fizika cemiyyetine hal hazirda ise alimin oz adini dasiyir rehberlik etmisdir Plank tetdiqatlarini esasen termodinamika meselelerine hesr etmisdir Alime meshurlugu ise mutleq qara cisim lerin spektrini izah etmesi getirmisdir Bu anlayis adi altinda sualanmasi yalniz temperatur ve gorunen sethi sahesinden asili olan cismiler basa dusulur O dovr esasi Nyuton ve Leybnits terefinden qoyulmus dunyanin esas fiziki menzeresni teskil eden butun nov proseslerin kesilmezliyi tesevvurune zidd olaraq Plank sualanmanin kvant tebietini ireli surur Bu nezeriyyeye gore sualanma her birinin enerjisi E h n displaystyle E h cdot nu beraber olan kvantlarla ayrilir ve udulur Burada n displaystyle nu sulanma tezliyi Hs h displaystyle h Plank sabitidir h 6 625 10 34 J displaystyle h 6 625 times 10 34 rm J Neticede T temperaturuna qeder qizdirilmis qara cisimin sualanmasi Plank paylanmasi ile tesvir edilir I n d n d W 2 h n 3 c 2 1 e h n k T 1 d n d W displaystyle I nu mathrm d nu mathrm d Omega frac 2h nu 3 c 2 frac 1 e left frac h nu kT right 1 mathrm d nu mathrm d Omega Burada I v vahid zamanda vahid saheden d W displaystyle mathrm d Omega bucagi altinda v ve v dv tezlikler diapazonunda ayrilan sulanam enerjisidir c isiq sureti k Boltsman sabitidir Plankin muasir fizikaya verdiyi tohveler kvant nezeriyyesi ve adini dasiyan sabitle tukenmir A Eynsteynin 1905 ci ilde nesr etdirdiyi xususi nisbilik nezeriyyesi Plankda boyuk teessurat dogurur Plankin yeni nezeriyyeye verdiyi yekdil destek Eynsteyn nezeriyyesinin elmi dairelerde qebuluna boyuk tesir gosterir Alimin diger nailiyytelrine geldikde hisseciklerin kicik tesadufi impulslarda hereketini tesvir eden Fokker Plank tenliyinin helli misal gosterile biler Maks Plank 1918 ci ilde kvant fizikasinin inkisafinda gosteridiyi xidmetlerine gore Nobel mukafatina layiq gorulur Ikinci dunya muharibesi illerinde Plank Hitleri yehudileri qirmaqdan cekindirmeye calisir Oglu Ervin ise Hitlere qarsi sui qesdde ittiham olunaraq edam olunur Plank 1947 ci ilin 4 oktyabr tarixinde vefat edir Hemcinin bax RedaktePlank sabitiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Babelio 2007 lt a href https wikidata org wiki Track Q2877812 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P3630 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P3631 gt lt a gt 1 2 3 The Fine Art Archive 2003 lt a href https wikidata org wiki Track Q10855166 gt lt a gt 1 2 3 4 Academy of Sciences of Turin 1757 lt a href https wikidata org wiki Track Q2822396 gt lt a gt http www pas va content accademia en academicians deceased planck html NNDB 2002 lt a href https wikidata org wiki Track P1263 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1373513 gt lt a gt Xarici kecidler Redakte Gorkemli fizikler Maks Plank Menbe https az wikipedia org w index php title Maks Plank amp oldid 5892904, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.