
və proqram mühəndisliyində tələblərin təhlili (ing. requirements analysis) müxtəlif maraqlı tərəflərin mümkün ziddiyyətli tələblərini nəzərə alaraq yeni və ya dəyişdirilmiş məhsul və ya layihəni təmin etmək üçün ehtiyacları və ya şərtləri müəyyən edən tapşırıqlara diqqət yetirir, proqram təminatı və ya sistem tələblərini təhlil edir, sənədləşdirir, sınaqdan keçirir və idarə edir. Tələblərin təhlili proqram təminatı prosesində ilk və ən vacib mərhələlərdən biridir. Bu mərhələ proqramın hansı məqsədə xidmət edəcəyini və istifadəçilərin hansı ehtiyaclarını qarşılamaq üçün nəzərdə tutulduğunu müəyyən edir. Tələblərin təhlili düzgün aparıldıqda, layihənin davamında qarşıya çıxan potensial problemlərin qarşısı alınır və yekun məhsulun keyfiyyəti artır.
Tələblərin təhlili mərhələsi aşağıdakı əsas addımlardan ibarətdir.
Əsas mərhələləri
| ]- Tələblərin Toplanması (ing. Requirements Gathering)
- Bu addımda, layihəyə dair bütün mümkün məlumatlar toplanır. Müştəri, son istifadəçilər, maraqlı tərəflər və digər mənbələrlə müsahibələr aparılır. traceable,
- Tələblər yazılı və ya şifahi formada ola bilər. Tələblər sistemin funksional və qeyri-funksional ehtiyaclarını əhatə etməlidir.
- Tələblərin Təsnifatı (ing. Classification of Requirements)
- Toplanan tələblər funksional və qeyri-funksional olaraq təsnif edilir:
- Funksional Tələblər: Proqramın konkret nə edəcəyini təsvir edir (məsələn, istifadəçinin qeydiyyatdan keçmə funksiyası).
- Qeyri-Funksional Tələblər: Proqramın necə işləməli olduğunu müəyyən edir, məsələn, performans, təhlükəsizlik, istifadəçi təcrübəsi.
- Toplanan tələblər funksional və qeyri-funksional olaraq təsnif edilir:
- Tələblərin Prioritetləşdirilməsi (ing. Prioritization of Requirements)
- Hər bir tələb layihənin ümumi məqsədinə və resurslarına uyğun olaraq dərəcələndirilir. Ən vacib tələblər birinci prioritet olur və əsas diqqət onların təmin olunmasına yönəlir.
- Bu, məhdud resurslarla işlənən layihələr üçün vacibdir, çünki layihə hədəfinə ən uyğun olan tələblər əvvəlcə yerinə yetirilir.
- Tələblərin Təhlili və Dəqiqləşdirilməsi (ing. Analysis and Refinement)
- Toplanan ilkin tələblər analiz olunur və aydın, dəqiq şəkildə ifadə edilir. Bu mərhələdə tələb dəqiqliyi artırmaq üçün suallar verilir və tələblərin konkret nəticələri müəyyən olunur.
- Burada uyğun olmayan, qeyri-müəyyən və ya ziddiyyətli tələblər yenidən nəzərdən keçirilir və müştəri ilə birgə müzakirə olunur.
- Tələblərin Sənədləşdirilməsi (ing. Documentation of Requirements)
- Tələblər rəsmi sənədlər şəklində yazılır ki, bu sənədlər layihənin gələcək mərhələlərində istinad nöqtəsi kimi istifadə olunsun.
- Ən geniş istifadə olunan sənədləşdirmə formaları Tələblərin Spesifikasiyası Sənədi (SRS — ing. Software Requirements Specification) və İstifadəçi Tələbləri Sənədidir (URS — ing. User Requirements Specification).
- Tələblərin Doğrulanması və Təsdiqi (Verification and Validation of Requirements)
- Tələblərin doğrulanması zamanı onların düzgün başa düşüldüyü və proqram təminatının bu tələbləri ödəyə biləcəyi yoxlanılır.
- Müştəri və maraqlı tərəflər sənədləri nəzərdən keçirir və təsdiq edir ki, hər bir tələb onların gözləntilərinə və biznes məqsədlərinə uyğundur.
- Tələblərin İdarə Edilməsi (ing. Requirements Management)
- Tələblərin dəyişə biləcəyi nəzərə alınaraq, təhlil mərhələsindən sonra onların idarə olunması vacibdir.
- Layihə müddətində yeni tələblər ortaya çıxa və ya mövcud tələblər dəyişə bilər. Bu zaman tələblərin idarə olunması mexanizmi ilə dəyişikliklər layihənin uyğun mərhələlərinə təsir etmədən tətbiq olunur.
Əsas məqsədləri
| ]- Layihənin əhatə dairəsinin düzgün müəyyənləşdirilməsi.
- Müştəri və istifadəçilərin ehtiyaclarının tam və aydın şəkildə anlaşılması.
- Proqramın təyinatına uyğun olması və gözləntiləri qarşılaması üçün tələb olunan funksionallıqların dəqiqləşdirilməsi.
- Əsas məqsəd yanlış anlaşılan və ya qeyri-dəqiq tələblərdən irəli gələn problemlərin erkən mərhələdə həll olunmasıdır.
İstinadlar
| ]- Systems Engineering Fundamentals Arxiv surəti 22 iyul 2011 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2011-07-22 at the Wayback Machine Defense Acquisition University Press, 2001
- Kotonya, Gerald; Sommerville, Ian. Requirements Engineering: Processes and Techniques. Chichester, UK: John Wiley and Sons. 1998. ISBN .
- Pacheco, Carla; García, Ivan; Reyes, Miryam. "Requirements elicitation techniques: a systematic literature review based on the maturity of the techniques". IET Software (ingilis). 12 (4). avqust 2018: 365–378. doi:10.1049/iet-sen.2017.0144. ISSN 1751-8806.
- Alain Abran; James W. Moore; Pierre Bourque; Robert Dupuis, redaktorlar Chapter 2: Software Requirements // Guide to the software engineering body of knowledge (2004). Los Alamitos, CA: IEEE Computer Society Press. mart 2005. ISBN . 23 mart 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 fevral 2007.
It is widely acknowledged within the software industry that software engineering projects are critically vulnerable when these activities are performed poorly.
- Project Management Institute, 2015. səh. 158, §6.3.2
- Amin, Tauqeer ul; Shahzad, Basit. "Improving requirements elicitation in large-scale software projects with reduced customer engagement: a proposed cost-effective model". Requirements Engineering (ingilis). 29 (3). 1 sentyabr 2024: 403–418. doi:10.1007/s00766-024-00425-2. ISSN 1432-010X.
- Anderson, Charlotte. "Why You Need Stakeholder Identification and Analysis | Acorn". Acorn PLMS (ingilis). 8 iyun 2022. 19 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 yanvar 2024.
Biblioqrafiya
| ]- Brian Berenbach; Daniel Paulish; Juergen Katzmeier; Arnold Rudorfer. Software & Systems Requirements Engineering: In Practice. New York: McGraw-Hill Professional. 2009. ISBN . 9 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2024.
- Hay, David C. Requirements Analysis: From Business Views to Architecture (1st). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. 2003. ISBN .
- Laplante, Phil. Requirements Engineering for Software and Systems (1st). Redmond, WA: CRC Press. 2009. ISBN . 22 oktyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2024.
- Project Management Institute. Business Analysis for Practitioners. Project Management Inst. 1 yanvar 2015. ISBN .
- McConnell, Steve. Rapid Development: Taming Wild Software Schedules (1st). Redmond, WA: Microsoft Press. 1996. ISBN .
- Nuseibeh, B.; Easterbrook, S. Requirements engineering: a roadmap (PDF). '00. Proceedings of the conference on the future of Software engineering. 2000. 35–46. CiteSeerX 10.1.1.131.3116. doi:10.1145/336512.336523. ISBN . 6 noyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2024.
- Andrew Stellman; Jennifer Greene. Applied Software Project Management. Cambridge, MA: O'Reilly Media. 2005. ISBN . 25 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2024.
- Karl Wiegers; Joy Beatty. Software Requirements (3rd). Redmond, WA: Microsoft Press. 2013. ISBN . 5 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2024.
Xarici keçidlər
| ]- Peer-reviewed Encyclopedia Entry on Requirements Engineering and Analysis
- Defense Acquisition University Stakeholder Requirements Definition ProcessStakeholder Requirements Definition Process at the Wayback Machine (archived dekabr 23, 2015)
- MIL-HDBK 520 Systems Requirements Document Guidance
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Teleblerin tehlili perspektivinden ve proqram muhendisliyinde teleblerin tehlili ing requirements analysis muxtelif maraqli tereflerin mumkun ziddiyyetli teleblerini nezere alaraq yeni ve ya deyisdirilmis mehsul ve ya layiheni temin etmek ucun ehtiyaclari ve ya sertleri mueyyen eden tapsiriqlara diqqet yetirir proqram teminati ve ya sistem teleblerini tehlil edir senedlesdirir sinaqdan kecirir ve idare edir Teleblerin tehlili proqram teminati prosesinde ilk ve en vacib merhelelerden biridir Bu merhele proqramin hansi meqsede xidmet edeceyini ve istifadecilerin hansi ehtiyaclarini qarsilamaq ucun nezerde tutuldugunu mueyyen edir Teleblerin tehlili duzgun aparildiqda layihenin davaminda qarsiya cixan potensial problemlerin qarsisi alinir ve yekun mehsulun keyfiyyeti artir Teleblerin tehlili merhelesi asagidaki esas addimlardan ibaretdir Esas merheleleri span Teleblerin Toplanmasi ing Requirements Gathering Bu addimda layiheye dair butun mumkun melumatlar toplanir Musteri son istifadeciler maraqli terefler ve diger menbelerle musahibeler aparilir traceable Telebler yazili ve ya sifahi formada ola biler Telebler sistemin funksional ve qeyri funksional ehtiyaclarini ehate etmelidir Teleblerin Tesnifati ing Classification of Requirements Toplanan telebler funksional ve qeyri funksional olaraq tesnif edilir Funksional Telebler Proqramin konkret ne edeceyini tesvir edir meselen istifadecinin qeydiyyatdan kecme funksiyasi Qeyri Funksional Telebler Proqramin nece islemeli oldugunu mueyyen edir meselen performans tehlukesizlik istifadeci tecrubesi Teleblerin Prioritetlesdirilmesi ing Prioritization of Requirements Her bir teleb layihenin umumi meqsedine ve resurslarina uygun olaraq derecelendirilir En vacib telebler birinci prioritet olur ve esas diqqet onlarin temin olunmasina yonelir Bu mehdud resurslarla islenen layiheler ucun vacibdir cunki layihe hedefine en uygun olan telebler evvelce yerine yetirilir Teleblerin Tehlili ve Deqiqlesdirilmesi ing Analysis and Refinement Toplanan ilkin telebler analiz olunur ve aydin deqiq sekilde ifade edilir Bu merhelede teleb deqiqliyi artirmaq ucun suallar verilir ve teleblerin konkret neticeleri mueyyen olunur Burada uygun olmayan qeyri mueyyen ve ya ziddiyyetli telebler yeniden nezerden kecirilir ve musteri ile birge muzakire olunur Teleblerin Senedlesdirilmesi ing Documentation of Requirements Telebler resmi senedler seklinde yazilir ki bu senedler layihenin gelecek merhelelerinde istinad noqtesi kimi istifade olunsun En genis istifade olunan senedlesdirme formalari Teleblerin Spesifikasiyasi Senedi SRS ing Software Requirements Specification ve Istifadeci Telebleri Senedidir URS ing User Requirements Specification Teleblerin Dogrulanmasi ve Tesdiqi Verification and Validation of Requirements Teleblerin dogrulanmasi zamani onlarin duzgun basa dusulduyu ve proqram teminatinin bu telebleri odeye bileceyi yoxlanilir Musteri ve maraqli terefler senedleri nezerden kecirir ve tesdiq edir ki her bir teleb onlarin gozlentilerine ve biznes meqsedlerine uygundur Teleblerin Idare Edilmesi ing Requirements Management Teleblerin deyise bileceyi nezere alinaraq tehlil merhelesinden sonra onlarin idare olunmasi vacibdir Layihe muddetinde yeni telebler ortaya cixa ve ya movcud telebler deyise biler Bu zaman teleblerin idare olunmasi mexanizmi ile deyisiklikler layihenin uygun merhelelerine tesir etmeden tetbiq olunur Esas meqsedleri span Layihenin ehate dairesinin duzgun mueyyenlesdirilmesi Musteri ve istifadecilerin ehtiyaclarinin tam ve aydin sekilde anlasilmasi Proqramin teyinatina uygun olmasi ve gozlentileri qarsilamasi ucun teleb olunan funksionalliqlarin deqiqlesdirilmesi Esas meqsed yanlis anlasilan ve ya qeyri deqiq teleblerden ireli gelen problemlerin erken merhelede hell olunmasidir Istinadlar span Systems Engineering Fundamentals Arxiv sureti 22 iyul 2011 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 2011 07 22 at the Wayback Machine Defense Acquisition University Press 2001 Kotonya Gerald Sommerville Ian Requirements Engineering Processes and Techniques Chichester UK John Wiley and Sons 1998 ISBN 9780471972082 Pacheco Carla Garcia Ivan Reyes Miryam Requirements elicitation techniques a systematic literature review based on the maturity of the techniques IET Software ingilis 12 4 avqust 2018 365 378 doi 10 1049 iet sen 2017 0144 ISSN 1751 8806 Alain Abran James W Moore Pierre Bourque Robert Dupuis redaktorlar Chapter 2 Software Requirements Guide to the software engineering body of knowledge 2004 Los Alamitos CA IEEE Computer Society Press mart 2005 ISBN 0 7695 2330 7 23 mart 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 fevral 2007 It is widely acknowledged within the software industry that software engineering projects are critically vulnerable when these activities are performed poorly Project Management Institute 2015 seh 158 6 3 2 Amin Tauqeer ul Shahzad Basit Improving requirements elicitation in large scale software projects with reduced customer engagement a proposed cost effective model Requirements Engineering ingilis 29 3 1 sentyabr 2024 403 418 doi 10 1007 s00766 024 00425 2 ISSN 1432 010X Anderson Charlotte Why You Need Stakeholder Identification and Analysis Acorn Acorn PLMS ingilis 8 iyun 2022 19 yanvar 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 yanvar 2024 Biblioqrafiya span Brian Berenbach Daniel Paulish Juergen Katzmeier Arnold Rudorfer Software amp Systems Requirements Engineering In Practice New York McGraw Hill Professional 2009 ISBN 978 0 07 160547 2 9 may 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 oktyabr 2024 Hay David C Requirements Analysis From Business Views to Architecture 1st Upper Saddle River NJ Prentice Hall 2003 ISBN 0 13 028228 6 Laplante Phil Requirements Engineering for Software and Systems 1st Redmond WA CRC Press 2009 ISBN 978 1 4200 6467 4 22 oktyabr 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 oktyabr 2024 Project Management Institute Business Analysis for Practitioners Project Management Inst 1 yanvar 2015 ISBN 978 1 62825 069 5 McConnell Steve Rapid Development Taming Wild Software Schedules 1st Redmond WA Microsoft Press 1996 ISBN 1 55615 900 5 Nuseibeh B Easterbrook S Requirements engineering a roadmap PDF 00 Proceedings of the conference on the future of Software engineering 2000 35 46 CiteSeerX 10 1 1 131 3116 doi 10 1145 336512 336523 ISBN 1 58113 253 0 6 noyabr 2015 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 28 oktyabr 2024 Andrew Stellman Jennifer Greene Applied Software Project Management Cambridge MA O Reilly Media 2005 ISBN 0 596 00948 8 25 may 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 oktyabr 2024 Karl Wiegers Joy Beatty Software Requirements 3rd Redmond WA Microsoft Press 2013 ISBN 978 0 7356 7966 5 5 may 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 oktyabr 2024 Xarici kecidler span Vikianbarda Teleblerin tehlili ile elaqeli mediafayllar var Peer reviewed Encyclopedia Entry on Requirements Engineering and Analysis Defense Acquisition University Stakeholder Requirements Definition ProcessStakeholder Requirements Definition Process at the Wayback Machine archived dekabr 23 2015 MIL HDBK 520 Systems Requirements Document GuidanceInformatikaCihazSxem lovhesi Periferiya qurgulari Inteqral sxem Cip uzerinde sistem Yasil hesablama Elektron dizaynin avtomatlasdirilmasi Cihazin suretlendirilmesiKomputer sistemlerinin teskiliKomputerin arxitekturasi Gomulu sistemlerSebekelerSebeke arxitekturasi Verilenlerin oturulmesi protokollari Sebeke avadanligi Sebeke planlayicisiProqram teminatinin teskiliInterpretator Araliq proqram teminati Virtual masin Emeliyyat sistemiNezeriyye veProqramlasdirma paradiqmasi Proqramlasdirma dili Kompilyator Modellesdirme dili Freymvork Inteqrasiya olunmus inkisaf muhiti Proqram konfiqurasiyasinin idare edilmesi Proqram kitabxanasi RepozitoriyaProqram teminati tertibatiNezaret axini Proqram teminati prosesi Teleblerin tehlili Proqram dizayni Proqram teminati muhendisliyi Proqramlasdirma komandasi Aciq menbeli proqram teminatiAlqoritmler nezeriyyesiHesablama modeli Formal diller Avtomatlasdirma nezeriyyesi Hesablama nezeriyyesi Hesablama murekkebliyi nezeriyyesi Mentiq SemantikaAlqoritmlerAlqoritmin dizayni Alqoritmin analizi Alqoritmik semerelilik Tesadufi alqoritm Hesablama hendesesiHesablama riyaziyyatiDiskret riyaziyyat Ehtimal Statistika Riyazi proqram teminati Informasiya nezeriyyesi Riyazi analiz Ededi analiz Nezeri informatikaInformasiya sistemiVerilenler bazasi idareetme sistemleri Komputer melumatlarinin saxlanmasi Muessise melumat sistemi Cografi informasiya sistemi Qerar qebuledici destek sistemi sistemi Multimedia verilenler bazasi Data mining Elektron kitabxana Komputer platformasi Reqemsal marketinq Umumdunya horumcek toru Informasiya axtarisiKibertehlukesizlikKriptoqrafiya Formal metodlar Mudaxilenin askarlanmasi sistemi Sebeke tehlukesizliyi Informasiya tehlukesizliyi Tetbiq tehlukesizliyiInsan komputer qarsiliqli elaqesiQarsiliqli tesir dizayni Sosial hesablama Her yerde hesablama VizualizasiyaParalel hesablamaSuni intellektTebii dilin emali Komputer gorunusu Avtomatlasdirilmis planlasdirma Optimallasdirma Idareetme nezeriyyesi Suni intellekt felsefesiMasin oyrenmesiQrafikaAnimasiya Render Qrafik prosessor Virtual realliqTetbiqi hesablamaElektron ticaret Hesablama fizikasi Reqemsal senet Kibermuharibe Elektron secki Videooyunlar Metn prosessoru Emeliyyat arasdirmasi Komputer destekli telimKateqoriya Esaslari Vikianbar Normativ yoxlamaMicrosoft 59488412 Kateqoriya Informatika