fbpx
Wikipedia

Ümumdünya hörümçək toru

Avqust 08, 2021

Ümumdünya hörümçək toru (ing. World Wide Web, qısaca: WWW və ya veb) - virtual aləmdə hörümçək şəbəkələri kimi bir-biri ilə əlaqəli səhifələrdən, İnternet üzərində işləyən və "www" ilə başlayan ünvanlardakı səhifələrin göstərilməsini təmin edən servistir.

Wikipedia.org ətrafındakı şəbəkə (2004)

İnternet və veb terminləri eyni vaxt təyin olunur. Çünki veb yalnız internet üzərində işləyən bir servisdir. Veb anlayışı, CERN 'də kompüter proqramçıları olan Robert Kayonun (Robert Cailliau) və Tim Berners-Linin bir-birindən aslı olmadan hipermətn (hypertext) texnologiyasını CERN üçün inkişaf etdirmələri ilə yaranmışdır . Bu gün də özünün rəhbəri olduğu W3C (World Wide Web Consortium) tərəfindən idarə edilir. WWW, 1994-ci ildən bəri sürətlə böyüməkdə, istifadə edənləri çoxalmaqdadır.

Strukturu

WWW İnternet üzərində qurulmuşdur və İnternetin təqdim etdiyi mexanizmlərdən çoxunun istifadə edilməsini təmin edir. İnternetin fiziki görünüşləri-kompüterlər, şəbəkələr və xidmətlər-dünya üzərindəki digər minlərlə kompüterə bağlanmamıza icazə verir. Veb, İnternetin ən üstündə mücərrədlənmiş ümumi xidmətlərdir. World-Wide Web (3w), insanların fikir və layihələrinin paylaşılmasını təmin edən bir məlumat və mədəniyyət hovuzudur. Müştəri-server tətbiqləri ilə edilən bir çox təşkilatda Veb skanerləri Müştəri olaraq çalışa bilərlər. Veb yürütümü standart Müştəri-server modelini izlər. Aşağıdakı şəkildə göstərildiyi kimi "Brauzer" adı verilən proqramı işlədən bir istəkçi kompüter ilə Veb server proqramı işlədən bir server kompüter arasındakı qarşılıqlı təsirə "Müştəri-server" qarşılıqlı təsiri adı verilər. Müştəri kompüter serverdən HTTPdən (Hypertext Transfer Protocol) və İnternet müzakirəsi standartı olan TCP / IP 'ye istifadə edərək bir sənəd istər və server istəkçidən göstərəcəyi sənədi geri çevirər.

"World-Wide Web" ibaresi HTTP ilə razılaşan serverlərin kollektiv şəbəkəsini ifadə etmək üçün istifadə edilir. HTTP var olan məlumatların istifadə etdikləri protokolun qlobal quruluşudur.

Veb skanerlərinin və serverlərinin öz aralarında ünsiyyət üçün istifadə etdikləri protokola HTTP (Hypertext Transafer Protocol) adı verilir. Bunun üçün Veb serverlərə ümumiyyətlə HTTP Server və ya HTTP Deaemons (HTTPD) deyilir.

Bu nümunədə bir skaner istifadə edirsiniz (Netscape, Mosaic, və ya digər bir skaner) və "Webmaster Magazine Qonaqlar '" ı istinad olaraq basırsınız. Skaner sizin bu objeye çatmaq üçün; http://az.wikipediəa.org - Veb ünvanına (və ya URL) getmək istədiyinizi anlayacaqdır.

Serverləri və istəkçilər arasındakı iş bölgüsü

Skaner istəkçidən istəyini serverə yönəldər. Adı serverlərinin, domain adlarının, ünvan adlarının və fiziki mövqeləri tutulduğu digər vasitələrlə yönəldər. Skaner www.wikipedia.org üçün istəkləri qarşılayan maşına doğru yola yönəldər.

Məlumatlar Veb Serverə gəlincə, server onları başqa bir işləmə göndərər (axtarış əməliyyatı və ya bir tətbiq) və bir müddət gözləyər. Cavabı götürsə obyekti sizin skanerinizə göndərir. Brauzer bir çox dəyişik parçanı birlikdə məbləğ. Bir Web səhifəsi şəbəkə üzərindəki bir çox obyektin referansını tuta bilər. Hamısını birlikdə çəkər və son məhsulu sizə təqdim edir.

Statistikalar

2001'dəki işə görə, əksəriyyətlə görünməz veb ya da dərin webte 550 milyarddan çox sənəd vardı.2, 024 milyon veb səhifəsinin anketinin müəyyənləşdirdiyinə görə ingiliscə səhifələr% 56,4 yüzdesiyle birinci sırada gəlir dərhal ardından & 7,7 almanca% 5,6 fransızca və sonuncu dəfə % 4,9 japonca. Nümunə olaraq 75 fərqli dildə veb Gerbi olaraq istifadə edilən yeni bir iş yanvar 2005 sonu cəmiyyətə indekslənə bilən 11.5 milyard veb səhifələri olduğu belirlenmiştir.Mart 2009 itabariyle endekslenebilir veb 25 milyarddan çox sayafa içerir.25 iyul 2008-ci ildə google proqram mühəndisləri Jesse Alpert və Nissan Hajaj Google Arada bənzərsiz URL'lar tapdıqlarını açıqladı.

Hypertext

WWW sənədlərinə əsas xüsusiyyətlərindən biri Hypertext quruluşlarıdır. (Fig. 2) Qrafik terminaldan bir istinad alt-xəttli bir yazı və ya işarətçi ilə təqdim edilir. İstifadəçi bunun üzərinə kliklər və istinad edilən sənəd gəlir. [TBL, WWW: An Information Infrastructure] Bu üsul məlumatların köçürülməsi lazımsız olur, məlumatın bir dəfə yüklənməsi kifayətdir və ona istinad edilən bütün tellərlə orijinal sənədə çatdırıla bilər.

Aşağıdakı şəkildə İTİ ana səhifəsinə girildikdən sonra faculties hypertext ilə fakültə bağlarının olduğu səhifəyə keçilmiş və daha sonra məlumat almaq istədiyimiz Elektrik-Elektronik fakültəsi Nəzarət və Kompyuter Müh. hissəsinə keçilmişdir.

URL

URL Veb obyektini tapmaq üçün Veb istemcisinin ehtiyacı olan giriş üsulunu (necə), mövqeyini (harada), və server adını (nə) bildirir. URL ümumi quruluşu: giriş-üsulu: / / server-adı [: port] / mövqe

Necə işləyir

1. İnternet üzərində öz saytını saxlamaq istəyən abc firması, ya da şəxsi, özünə aid bir sahə (domain) adı seçir. Bizim misalda ise bu sahə adı abc.com olsun.

Daha sonra adam ya da firma, sahə adı qeydi edə bilən bir firmaya gedərək (Registrar), özü üçün təyin etmiş olduğu sahə adını, müəyyən bir müddət üçün (1 ildən az olmamaq şərti ilə) qeydə etdirir.

2. Necə ki, bir yerə getmək üçün, gedəcəyimiz yerin ünvanına ehtiyac varsa;, virtual dünya olan İnternetdə də bir sayta daxil etmək üçün o saytın ünvanına ehtiyacımız var .. İnternet üzərindəki serverlərin ünvanları IP (Internet Protocol) deyilən hər biri 0. .255 arasında olan 4 pillədə ibarətdir (Məs: 10.23.12.5; 192.168.5.3 kimi).

İnternet istifadəçilərinin girmək istədikləri veb saytlarının IP ünvanlarını ağıllarından tutmaları çox çətin olacağı üçün, İnternet üzərində sahə adı - IP ünvanı dəyişməsinə kömək edən xidmətlər yer almaqdadır. Bu xidmətlərə DNS (Domain Name Services - Alan Adı Xidməti) adı verilir. DNS'ler özlərinə soruşulan domen adlarını IP ünvanlarını soruşan istifadəçilərə verərlər.

Sahə Adı IP ünvanı

abc.com 13.56.11.120

vyz.com 168.32.45.11

bcg.net 89.86.10.51

... ...

DNS cədvəli: Məntiqi göstəri

Bu səbəbdən domain adınızı qeydiyyatdan keçərkən, hansı DNS serverində adınıza aid IP ünvanı tapılacaq və qeyd edən firmaya (registrar'a) bu məlumat verilir. Beləcə sizin sahə adınıza aid IP ünvanı, bütün dünyadakı İnternet istifadəçiləri tərəfindən istifadə edilə biləcək vəziyyətə gəlir.

3. İnternet istifadəçisi www.abc.com səhifəsi girmək istədiyi zaman, internet skanerinin (İnternet Explorer, Firefox, Opera vs.) adres çubuğuna www.abc.com yazır. İnternet üzərindəki ünvanlama yuxarıda izah edildiyi kimi IP əsaslı olduğu üçün brauzerin bu domen adının IP ünvanını öyrənməsi lazımdır. Ögrenmek üçün isə, istifadəçi kompüterində tərifli olan DNS serverinə gedərək, abc.com 'un IP ünvanını soruşar.

4. DNS serverindən cavab olaraq abc.com 'un IP ünvanının məlumatını alar

5. Bu əməliyyatın sonunda www.abc.com 'un IP ünvanını öyrənən İnternet istifadəçisinin skaner proqramı (İnternet Explorer, Firefox və s.), İnternet üzərindən abc.com' un veb sunucuna çatar və özünə, üzərində yüklü olan veb səhifəsinə bağlı Müqəddimə faylının göndərilməsini istəyir.

6. www.abc.com 'un veb serveri, İnternet istifadəçilərinin Müqəddimə faylını göndərir. Ümumiyyətlə əsas səhifə default.html, default.php, default.asp, index.html, index.php, index.asp kimi fayllardan ibarətdir. İstifadəçi kompüterinə Müqəddimə fayl yükləndikdən sonra, skaner proqram tərəfindən (İnternet Explorer, Firefox və s.), fayl göstərilir. İstifadəçi, Müqəddimə üzərindəki başqa əlaqələrə basaraq, www.abc.com veb serverinin özünə başqa fayllar göndərməsini də istəyə bilər. Serverdən gələn fayllar yenə skaner altından göstəriləcəkdir.

Server adı

Server adı bir IP adı və ya bir IP nömrəsi dır. Veb serverləri ümumiyyətlə www.3w.org 'də oldugu kimi "www" ilə başlayır. Port nömrəsi ümumiyyətlə istifadə edilməz. Əgər maşında birdən çox server varsa, birini seçmək üçün port nömrəsi istifadə edilir. Veb serverlərinin 80. portd olur.Digər protokollar fərqli port nömrələri istifadə edərlər. Məs: FTP-dən standart port nömrəsi 21'dir.

Məxfilik

Zaman və puldan qənaət edib kompüterin asanlıqla və əyləncədən faydalanan kompüter istifadəçiləri, veb də daxil texnologiyadan istifadə qarşılığında xüsusi həyatın gizliliyi haqqlarını istifadə, ya da istifadə etməmiş olabilirler.Yəni internet istifadəçilərinin bir qismi xüsusi həyatını gizli tutarkən, bir qismi bu detalı çox da diqqət verməməkdədir.Facebook əvvəldən yalnız amerikalı universitet tələbələri tərəfindən istifadə edilərkən indilərdə 70%-i Amerika olmayan insanlar tərəfindən istifadə edilir .Üstəlik 2009 'da edilən araşdırmalar göstərir ki, bu istifadəçilərin yalnız 20%-i xüsusi həyatın gizliliyi parametrlərindən istifadə edir. Facebook' un quruluşundan 6 il sonra 2010-cu ildə şirkətin qurucusu Mark Zuckerberg bunları yazdı: "İstifadəsi çox asan olan və təhlükəsizlik nəzarəti təmin edən proqramlar əlavə edəcəyik."

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • İlk web saytının arxivlənmiş görünüşü
  • Web Necə İşləyir 2011-08-29 at the Wayback Machine
  1. "A Short History of the Web". NetValley. 2 November 1995. İstifadə tarixi: 2018-10-16.

Avqust 08, 2021
ümumdünya, hörümçək, toru, world, wide, qısaca, virtual, aləmdə, hörümçək, şəbəkələri, kimi, biri, ilə, əlaqəli, səhifələrdən, internet, üzərində, işləyən, ilə, başlayan, ünvanlardakı, səhifələrin, göstərilməsini, təmin, edən, servistir, wikipedia, ətrafındakı. Umumdunya horumcek toru ing World Wide Web qisaca WWW ve ya veb virtual alemde horumcek sebekeleri kimi bir biri ile elaqeli sehifelerden Internet uzerinde isleyen ve www ile baslayan unvanlardaki sehifelerin gosterilmesini temin eden servistir Wikipedia org etrafindaki sebeke 2004 Internet ve veb terminleri eyni vaxt teyin olunur Cunki veb yalniz internet uzerinde isleyen bir servisdir Veb anlayisi CERN de komputer proqramcilari olan Robert Kayonun Robert Cailliau ve Tim Berners Linin bir birinden asli olmadan hipermetn hypertext texnologiyasini CERN ucun inkisaf etdirmeleri ile yaranmisdir 1 Bu gun de ozunun rehberi oldugu W3C World Wide Web Consortium terefinden idare edilir WWW 1994 ci ilden beri suretle boyumekde istifade edenleri coxalmaqdadir Mundericat 1 Strukturu 1 1 Serverleri ve istekciler arasindaki is bolgusu 2 Statistikalar 3 Hypertext 4 URL 5 Nece isleyir 5 1 Server adi 6 Mexfilik 7 Hemcinin bax 8 Xarici kecidlerStrukturu RedakteWWW Internet uzerinde qurulmusdur ve Internetin teqdim etdiyi mexanizmlerden coxunun istifade edilmesini temin edir Internetin fiziki gorunusleri komputerler sebekeler ve xidmetler dunya uzerindeki diger minlerle komputere baglanmamiza icaze verir Veb Internetin en ustunde mucerredlenmis umumi xidmetlerdir World Wide Web 3w insanlarin fikir ve layihelerinin paylasilmasini temin eden bir melumat ve medeniyyet hovuzudur Musteri server tetbiqleri ile edilen bir cox teskilatda Veb skanerleri Musteri olaraq calisa bilerler Veb yurutumu standart Musteri server modelini izler Asagidaki sekilde gosterildiyi kimi Brauzer adi verilen proqrami isleden bir istekci komputer ile Veb server proqrami isleden bir server komputer arasindaki qarsiliqli tesire Musteri server qarsiliqli tesiri adi veriler Musteri komputer serverden HTTPden Hypertext Transfer Protocol ve Internet muzakiresi standarti olan TCP IP ye istifade ederek bir sened ister ve server istekciden gostereceyi senedi geri cevirer World Wide Web ibaresi HTTP ile razilasan serverlerin kollektiv sebekesini ifade etmek ucun istifade edilir HTTP var olan melumatlarin istifade etdikleri protokolun qlobal qurulusudur Veb skanerlerinin ve serverlerinin oz aralarinda unsiyyet ucun istifade etdikleri protokola HTTP Hypertext Transafer Protocol adi verilir Bunun ucun Veb serverlere umumiyyetle HTTP Server ve ya HTTP Deaemons HTTPD deyilir Bu numunede bir skaner istifade edirsiniz Netscape Mosaic ve ya diger bir skaner ve Webmaster Magazine Qonaqlar i istinad olaraq basirsiniz Skaner sizin bu objeye catmaq ucun http az wikipediea org Veb unvanina ve ya URL getmek istediyinizi anlayacaqdir Serverleri ve istekciler arasindaki is bolgusu Redakte Skaner istekciden isteyini servere yonelder Adi serverlerinin domain adlarinin unvan adlarinin ve fiziki movqeleri tutuldugu diger vasitelerle yonelder Skaner www wikipedia org ucun istekleri qarsilayan masina dogru yola yonelder Melumatlar Veb Servere gelince server onlari basqa bir isleme gonderer axtaris emeliyyati ve ya bir tetbiq ve bir muddet gozleyer Cavabi goturse obyekti sizin skanerinize gonderir Brauzer bir cox deyisik parcani birlikde mebleg Bir Web sehifesi sebeke uzerindeki bir cox obyektin referansini tuta biler Hamisini birlikde ceker ve son mehsulu size teqdim edir Statistikalar Redakte2001 deki ise gore ekseriyyetle gorunmez veb ya da derin webte 550 milyarddan cox sened vardi 2 024 milyon veb sehifesinin anketinin mueyyenlesdirdiyine gore ingilisce sehifeler 56 4 yuzdesiyle birinci sirada gelir derhal ardindan amp 7 7 almanca 5 6 fransizca ve sonuncu defe 4 9 japonca Numune olaraq 75 ferqli dilde veb Gerbi olaraq istifade edilen yeni bir is yanvar 2005 sonu cemiyyete indekslene bilen 11 5 milyard veb sehifeleri oldugu belirlenmistir Mart 2009 itabariyle endekslenebilir veb 25 milyarddan cox sayafa icerir 25 iyul 2008 ci ilde google proqram muhendisleri Jesse Alpert ve Nissan Hajaj Google Arada benzersiz URL lar tapdiqlarini aciqladi Hypertext RedakteWWW senedlerine esas xususiyyetlerinden biri Hypertext quruluslaridir Fig 2 Qrafik terminaldan bir istinad alt xettli bir yazi ve ya isaretci ile teqdim edilir Istifadeci bunun uzerine klikler ve istinad edilen sened gelir TBL WWW An Information Infrastructure Bu usul melumatlarin kocurulmesi lazimsiz olur melumatin bir defe yuklenmesi kifayetdir ve ona istinad edilen butun tellerle orijinal senede catdirila biler Asagidaki sekilde ITI ana sehifesine girildikden sonra faculties hypertext ile fakulte baglarinin oldugu sehifeye kecilmis ve daha sonra melumat almaq istediyimiz Elektrik Elektronik fakultesi Nezaret ve Kompyuter Muh hissesine kecilmisdir URL RedakteURL Veb obyektini tapmaq ucun Veb istemcisinin ehtiyaci olan giris usulunu nece movqeyini harada ve server adini ne bildirir URL umumi qurulusu giris usulu server adi port movqeNece isleyir Redakte1 Internet uzerinde oz saytini saxlamaq isteyen abc firmasi ya da sexsi ozune aid bir sahe domain adi secir Bizim misalda ise bu sahe adi abc com olsun Daha sonra adam ya da firma sahe adi qeydi ede bilen bir firmaya gederek Registrar ozu ucun teyin etmis oldugu sahe adini mueyyen bir muddet ucun 1 ilden az olmamaq serti ile qeyde etdirir 2 Nece ki bir yere getmek ucun gedeceyimiz yerin unvanina ehtiyac varsa virtual dunya olan Internetde de bir sayta daxil etmek ucun o saytin unvanina ehtiyacimiz var Internet uzerindeki serverlerin unvanlari IP Internet Protocol deyilen her biri 0 255 arasinda olan 4 pillede ibaretdir Mes 10 23 12 5 192 168 5 3 kimi Internet istifadecilerinin girmek istedikleri veb saytlarinin IP unvanlarini agillarindan tutmalari cox cetin olacagi ucun Internet uzerinde sahe adi IP unvani deyismesine komek eden xidmetler yer almaqdadir Bu xidmetlere DNS Domain Name Services Alan Adi Xidmeti adi verilir DNS ler ozlerine sorusulan domen adlarini IP unvanlarini sorusan istifadecilere vererler Sahe Adi IP unvaniabc com 13 56 11 120vyz com 168 32 45 11bcg net 89 86 10 51 DNS cedveli Mentiqi gosteriBu sebebden domain adinizi qeydiyyatdan kecerken hansi DNS serverinde adiniza aid IP unvani tapilacaq ve qeyd eden firmaya registrar a bu melumat verilir Belece sizin sahe adiniza aid IP unvani butun dunyadaki Internet istifadecileri terefinden istifade edile bilecek veziyyete gelir 3 Internet istifadecisi www abc com sehifesi girmek istediyi zaman internet skanerinin Internet Explorer Firefox Opera vs adres cubuguna www abc com yazir Internet uzerindeki unvanlama yuxarida izah edildiyi kimi IP esasli oldugu ucun brauzerin bu domen adinin IP unvanini oyrenmesi lazimdir Ogrenmek ucun ise istifadeci komputerinde terifli olan DNS serverine gederek abc com un IP unvanini sorusar 4 DNS serverinden cavab olaraq abc com un IP unvaninin melumatini alar 5 Bu emeliyyatin sonunda www abc com un IP unvanini oyrenen Internet istifadecisinin skaner proqrami Internet Explorer Firefox ve s Internet uzerinden abc com un veb sunucuna catar ve ozune uzerinde yuklu olan veb sehifesine bagli Muqeddime faylinin gonderilmesini isteyir 6 www abc com un veb serveri Internet istifadecilerinin Muqeddime faylini gonderir Umumiyyetle esas sehife default html default php default asp index html index php index asp kimi fayllardan ibaretdir Istifadeci komputerine Muqeddime fayl yuklendikden sonra skaner proqram terefinden Internet Explorer Firefox ve s fayl gosterilir Istifadeci Muqeddime uzerindeki basqa elaqelere basaraq www abc com veb serverinin ozune basqa fayllar gondermesini de isteye biler Serverden gelen fayllar yene skaner altindan gosterilecekdir Server adi Redakte Server adi bir IP adi ve ya bir IP nomresi dir Veb serverleri umumiyyetle www 3w org de oldugu kimi www ile baslayir Port nomresi umumiyyetle istifade edilmez Eger masinda birden cox server varsa birini secmek ucun port nomresi istifade edilir Veb serverlerinin 80 portd olur Diger protokollar ferqli port nomreleri istifade ederler Mes FTP den standart port nomresi 21 dir Mexfilik RedakteZaman ve puldan qenaet edib komputerin asanliqla ve eylenceden faydalanan komputer istifadecileri veb de daxil texnologiyadan istifade qarsiliginda xususi heyatin gizliliyi haqqlarini istifade ya da istifade etmemis olabilirler Yeni internet istifadecilerinin bir qismi xususi heyatini gizli tutarken bir qismi bu detali cox da diqqet vermemekdedir Facebook evvelden yalniz amerikali universitet telebeleri terefinden istifade edilerken indilerde 70 i Amerika olmayan insanlar terefinden istifade edilir Ustelik 2009 da edilen arasdirmalar gosterir ki bu istifadecilerin yalniz 20 i xususi heyatin gizliliyi parametrlerinden istifade edir Facebook un qurulusundan 6 il sonra 2010 cu ilde sirketin qurucusu Mark Zuckerberg bunlari yazdi Istifadesi cox asan olan ve tehlukesizlik nezareti temin eden proqramlar elave edeceyik Hemcinin bax RedakteWorld Wide Web ConferenceXarici kecidler RedakteIlk web saytinin arxivlenmis gorunusu Web Nece Isleyir Arxivlesdirilib 2011 08 29 at the Wayback Machine A Short History of the Web NetValley 2 November 1995 Istifade tarixi 2018 10 16 Menbe https az wikipedia org w index php title Umumdunya horumcek toru amp oldid 6079006, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.