Wikipedia
Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı
2020-ci ilə qədər Nobel mükafatı 875 kişiyə, 57 qadına (Mariya Küri iki dəfə qazanmışdır) və 28 təşkilata verilmişdir.
Qadın Nobel mükafatı sahiblərinin bölgüsü aşağıdakı kimidir:
- on yeddisi Sülh üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 107 individual və 28 təşkilatın 12,6 %-ni təşkil edir),
- on altısı Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 117 laureatın 13,7 %-ni təşkil edir),
- on ikisi Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 222 laureatın 5,4 %-ni təşkil edir),
- yeddisi Kimya üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 186 laureatın 3,8 %-ni təşkil edir),
- dördü Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 216 laureatın 1,9 %-ni təşkil edir),
- və ikisi, Ester Düflo və Elinor Ostrom, İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını qazanmışdır (ümumi 84 laureatın 2,4 %-ni təşkil edir).
Nobel mükafatını qazanan ilk qadın, 1903-cü ildə əri Pyer Küri və Anri Bekkerel ilə birlikdə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanan Mariya Küri oldu. Küri, həmçinin iki qat Nobel mükafatını qazanmış yeganə qadındır; 1911-ci ildə Kimya üzrə qazanmışdır. Qadınların tək ildə ən çox mükafat aldığı il 2009-cu il idi, hansı ki, beş qadın laureat olmuşdu.
Laureatlar
İl | Şəkil | Lauriyat | Ölkə | Kateqoriya | Əsaslanma |
---|---|---|---|---|---|
1903 | Mariya Küri (mükafatı Pyer Küri və Anri Bekkerel ilə bölüşdü) | Polşa və Fransa | Fizika | "Prof. Anri Bekkerel tərəfindən kəşf edilən radiasiya fenomeni ilə bağlı birgə tədqiqatlarda ortaya çıxardığı fövqəladə xidmətlərinin tanınmasına görə" | |
1905 | Berta fon Zutner | Avstriya-Macarıstan | Sülh | Daimi Beynəlxalq Sülh Bürosunun fəxri prezidenti,, Bern, İsveçrə; Əllərini aşağı endir əsərinin müəllifi. | |
1909 | Selma Laqerlöf | İsveç | Ədəbiyyat | "Əsərlərini digərlərindən fərqələndirən yüksək idealizmə, aydın parlaq fikir və müqəddəsliyi tərənnüm etdiyinə görə". | |
1911 | Mariya Küri | Polşa və Fransa | Kimya | "Radium və poloniumun kəşfinə görə" | |
1926 | Qrasiya Deledda | İtaliya | Ədəbiyyat | "Əziz vətəninin həyatını və insan problemlərinə tam dərindən yanaşmanı estetik aydınlıqla əks etdirdiyi poetik əsərlərinə görə" | |
1928 | Siqrid Unset | Norveç | Ədəbiyyat | "Orta əsrlər şimal həyatının güclü təsvirlərinə görə" | |
1931 | Ceyn Addams (mükafatı Nikolas Müri ilə bölüşdü) | ABŞ | Sülh | Sosiolo2; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası beynəlxalq prezidenti, . | |
1935 | İren Jolio-Küri (mükafatı Frederik Jolio-Küri ilə bölüşdü) | Fransa | Kimya | "yeni radioaktiv elementlərin sintezinə görə" | |
1938 | Perl Bak | ABŞ | Ədəbiyyat | "Çindəki kəndli həyatının zəngin və gerçək epik təsvirlərinə və bioqrafik şedevrlərinə görə" | |
1945 | Qabriela Mistral | Çili | Ədəbiyyat | "adını bütün Latın Amerika dünyasının idealist arzularının simvolu halına gətirmiş güclü duyğulardan ilham alan lirik şeirlərinə görə" | |
1946 | Emili Grin Balç (mükafatı Con Mott ilə bölüşdü) | ABŞ | Sülh | Əvvəllər Tarix və Sosiologiya professoru; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası fəxri Beynəlxalq prezidenti, . | |
1947 | Qerti Tereza Kori (mükfatı Karl Ferdinand və Bernardo Usay ilə bölüşdü) | ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | qlikogenin katalitik çevrilməsinin gedişiatını kəşf etdiklərinə görə | |
1963 | Mariya Göppert-Mayer (mükafatı C.Hans D.Censen və Yucin Uiqner ilə bölüşdü) | ABŞ | Fizika | "atom nüvəsinin nüvə qabıq modeli ilə əlaqəli kəşflərinə görə" | |
1964 | Doroti Kroufut Hodjkin | Böyük Britaniya | Kimya | "Bioloji aktiv maddələrin strukturlarının rentgen şüalarının köməyi ilə təyininə görə" | |
1966 | Nelli Zaks (mükafatı Şmuel Yosef Aqnon ilə bölüşdü) | İsveç və Almaniya | Ədəbiyyat | "İsrailin taleyini şərh edən toxunaqlı lirik və dramatik əsərlərinə görə" | |
1976 | Betti Ulliams | ABŞ | Sülh | Şimali İrlandiya Sülh Hərəkatının qurucusu (daha sonra "Sülh İcması" olaraq adlandırıldı) | |
Marid Maquayir | |||||
1977 | Rozlin Sasmen Yelou ( mükafatı Roje Qiymen və Endrü Şalli ilə bölüşdü) | ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "peptid hormonlarının radyoimunoanalizini təkmilləşdirdiyinə görə" | |
1979 | Tereza Ana | Hindistan və Yuqoslava | Sülh | Xeyriyyə Misyonerlərinin Lideri, Kəlkətə. | |
1982 | Alva Myurdal (mükafatı Alfonso Qarkia Robles ilə bölüşdü) | İsveç | Sülh | Əvvəllər Kabinet Naziri; Diplomat; Yazıçı. | |
1983 | Barbara Mak-Klintok | ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "Transpozonların kəşfinə görə" | |
1986 | Rita Levi-Montalcini (mükafatı Stenli Koen (biokimyaçı) ilə bölüşdü) | İtaliya və ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "Böyümə faktorlarını kəşf etdiklərinə görə" | |
1988 | Qertrud B. Elion (mükafatı Ceyms U.Blek və Corc Hitçinqs ilə bölüşdü) | ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "Farmakologiyaya dair mühüm kəşflərə görə" | |
1991 | Nadin Qordimer | Cənubi Afrika Respublikası | Ədəbiyyat | "onun möhtəşəm epik əsərləri - Alfred Nobelin sözləri ilə - insanlığa böyük fayda vermişdir" | |
Aunq San Su Çi | Burma | Sülh | "demokratiya və insan hüquqları üçün qeyri-zorakı mübarizəsinə görə" | ||
1992 | Riqoberta Mençu | Qvatemala | Sülh | "Yerli xalqların hüquqlarına hörmət əsasında sosial ədalət və etno-mədəni uzlaşma fəaliyyətlərinin tanınması üçün" | |
1993 | Toni Morrison | ABŞ | Ədəbiyyat | "Amerika reallığının mühüm aspektinə həyat verən xəyali qüvvə və poetik idxal ilə xarakterizə edilən əsərlərinə görə" | |
1995 | Kristina Nüsslayn-Volhard (mükafatı Eduard B.Levis və Erik F.Vişaus ilə bölüşdü]]) | Almaniya | Fiziologiya və ya tibb | "erkən embrionik inkişafın genetik nəzarətinə dair etdikləri kəşflərə görə" | |
1996 | Vislava Şimborska | Polşa | Ədəbiyyat | "Bəşər gerçəklikləri kontekstində tarixi və bioloji təzahürləri böyük dəqiqliklə təsvir edən poeziyasına görə." | |
1997 | Codi Ulliams (mükafatı Ərazi Minalarının Qadağan Edilməsi üçün Beynəlxalq Kampaniya təşkilatı ilə bölüşdü) | ABŞ | Sülh | "Piyadalar əleyhinə minaların qadağan olunması üzrə işlərə görə" | |
2003 | Şirin Ebadi | İran | Sülh | "insan hüquqları və demokrasiya üçün səylərinə görə. Xüsusilə qadın və uşaqların hüquqları üçün mübarizəyə fokus olmuşdur." | |
2004 | Elfrida Elinek | Avstriya | Ədəbiyyat | "Qeyri-adi linqvistik səylə sosial qəliblərin mənasızlığını və onları kölə vəziyyətinə salan qüvvələri işıqlandırdığı roman və pyeslərində musiqili səda və əks-səda qabarmalarına görə". | |
Vanqari Maatay | Keniya | Sülh | "Demokratiyanın və dünyanın inkişafına uzunmüddətli töhfəyə görə" | ||
Linda B. Bak (mükafatı Riçard Aksel ilə bölüşdü) | ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "qoxu reseptorlarının və iybilmə sisteminin quruluşuna dair kəşflərinə görə" | ||
2007 | Doris Lessinq | ABŞ | Ədəbiyyat | "Skepsis, həyəcan və uzaqgörənliklə bölünmüş sivilizasiyanı diqqətə çatdıran, qadın təcrübəsini qeyd edən yazıçı olduğuna görə" | |
2008 | Fransuaz Barre-Sinussi (mükafatı Harald tsur Hauzen və Lük Montanyer ilə bölüşdü) | Fransa | Fiziologiya və ya tibb | "QİÇS virusunun kəşf etdiklərinə görə" | |
2009 | Elizabet Blekbörn (mükafatı Cek Soztak ilə bölüşdü) | Avstraliya və ABŞ | Fiziologiya və ya tibb | "xromosomların telomerlərlə və telomeraza fermenti ilə necə qorunduğunu kəşf etdiklərinə görə" | |
Karel Qreyder (mükafatı Cek Soztak ilə bölüşdü) | ABŞ | ||||
Ada Yonat (mükafatı Venkatraman Ramakrişnan və Tomas Stey ilə bölüşdü) | İsrail | Kimya | "ribosomun strukturu və funksiyası üzrə tədqiqatlarına görə" | ||
Herta Müller | Almaniya və Rumıniya | Ədəbiyyat | "Poeziyanın cəmləşdirilməsi və nəsrdəki səmimiyyəti ilə məzlumların həyatını təsvir etdiyinə görə" | ||
Elinor Ostrom (mükafatı Oliver Uilyamson ilə bölüşdü) | ABŞ | İqtisadiyyat | "iqtisadi idarəetmənin analizinə görə" | ||
2011 | Elen Conson-Serlif | Liberiya | Sülh | "Sülhyaratma prosesində iştirakına və qadınların təhlükəsizliyi, hüquqları uğrunda mübarizəyə görə" | |
Leyma Qbovi | |||||
Təvəkkül Karman | Yəmən | ||||
2013 | Elis Manro | Kanada | Ədəbiyyat | "müasir qıssa heykayə janrının ustası" | |
2014 | Mey-Britt Mozer (mükafatı Edvard Mozer və Con O'Kif ilə bölüşdü) | Norveç | Fiziologiya və ya tibb | "Beyində yerləşdirmə sistemi meydana gətirən hüceyrələrin kəşfinə görə" | |
Məlalə Yusəfzay ( mükafatı Kaylaş Satyarti ilə bölüşdü) | Pakistan və Hindistan | Sülh | "uşaqların və gənclərin təyziq altına alınmasına qarşı və bütün uşaqların təhsil hüququ üzrə mübarizələrinə görə". | ||
2015 | Tu Yuyu (mükafatı Uliam Cempbel və Satoşi Omura ilə bölüşdü) | Çin | Fiziologiya və ya tibb | "Malyariyaya qarşı yeni bir terapiya ilə əlaqədar kəşflərinə görə" | |
Svetlana Aleksiyeviç | Belarus | Ədəbiyyat | "zəmanəmizdə əzab çəkməyə və cəsarətə abidə qoyduğu polifonik əsərlərinə görə" | ||
2018 | Donna Striklend (mükafatı Jerar Muru və Artur Eşkin bölüşdü) | Kanada | Fizika | "yüksək intensivli, ultra-qısa optik impulslar yaratma metodlarına görə" | |
Frensis Arnold (mükafatı Qreq Uinter və Corc Smit ilə bölüşdü) | ABŞ | Kimya | "fermentlərin istiqamətləndirilmiş təkamülünə görə" | ||
Nadia Murad (mükafatı Denis Mukveqe ilə bölüşdü) | İraq | Sülh | "cinsi zorakılığın müharibələrdə və silahlı qarşıdurmalarda silah kimi istifadə edilməsinin dayandırılması üzrə səylərinə görə" | ||
Olqa Tokarçuk | Polşa | Ədəbiyyat | “sərhədlərin kəsişməsini həyatın bir forması kimi təmsil edən ensiklopedik ehtiraslı təhkiyyə fantaziyasına görə” | ||
2019 | Ester Düflo (mükafatı Maykl Kremer və Abirjit Banerji ilə bölüşdü.) | Fransa və ABŞ | İqtisadiyyat | "qlobal yoxsulluğun həllində tətbiqi yanaşmalarına görə" | |
2020 | Andrea Qez (mükafatı Reynhard Qenzel və Rocer Penroz ilə bölüşdü.) | ABŞ | Fizika | "Qalaktikamızın mərkəzindəki ifrat kütləli kompakt obyektin kəşfinə görə" | |
Emmanuel Şarpontie (mükafatı Cennifer Dudna ilə bölüşdü.) | Fransa | Kimya | "Genom redakəsi metodunu təkmilləşdirdiklərinə görə" | ||
Cennifer Dudna (mükafatı Emmanuel Şarpontie ilə bölüşdü.) | ABŞ | Kimya | "Genom redakəsi metodunu təkmilləşdirdiklərinə görə" | ||
Luiza Qlük | ABŞ | Ədəbiyyat | "sadə gözəlliklə individual mövcudluğu universallaşdıran qüsursuz poetik səsinə görə" |
İstinadlar
- "Nobel Prize facts". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2018-10-17.
- ↑ "Nobel Laureates Facts - Women". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- "Economics 2009". Nobel Foundation. 2009-10-12. İstifadə tarixi: 2009-10-12.
- "All Nobel Peace Prizes". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-01.
- "All Nobel Prizes in Literature". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-01.
- "All Nobel Prizes in Physiology or Medicine". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-06.
- "All Nobel Prizes in Chemistry". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-07.
- "All Nobel Prizes in Physics". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-06.
- "All Prizes in Economic Sciences". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-01.
- ↑ "Nobel Prize in Physics 1903". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1905". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1909". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "The Nobel Prize in Chemistry 1911". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1926". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1928". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1931". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "The Nobel Prize in Chemistry 1935". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1938". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1945". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1946". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "The Nobel Prize in Physics 1963". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "The Nobel Prize in Chemistry 1964". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1966". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1976". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1977". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1979". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1982". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1983". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1986". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1988". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1991". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1991". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1992". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1993". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 1995". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 1996". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 1997". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2012-09-09.
- "Nobel Peace Prize 2003". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 2004". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Peace Prize 2004". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 2004". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Literature 2007". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 2008". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2008-10-16.
- "Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2009-10-05.
- "Nobel Prize in Chemistry 2009". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2009-10-07.
- "Nobel Prize in Literature 2009". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2009-10-08.
- "Nobel Prize in Economics 2009". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2009-10-12.
- "The Nobel Peace Prize 2011". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2011-10-07.
- "The Nobel Prize in Literature 2013" (PDF). Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2013-10-10.
- "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2014". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2014-10-07.
- "The Nobel Peace Prize 2014" (PDF). Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2014-10-10.[ölü keçid]
- "The Nobel Prize in Literature 2015" (PDF). Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2015-10-05.
- "Nobel Prize in Literature 2015". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 8 October 2015.
- "The Nobel Prize in Physics 2018". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 13 October 2018.
- "Nobel Prize in Chemistry Is Awarded to 3 Scientists for Using Evolution in Design of Molecules". İstifadə tarixi: 3 October 2018.
- [www.google.co.id/amp/s/www.bbc.co.uk/news/amp/world-europe-45759221 "Nobel Peace Prize for anti-rape activists Nadia Murad and Denis Mukwege"] (#bad_url). İstifadə tarixi: 5 October 2018.
- "Nobel Prize in Literature 2018". Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- Nobel Prize 2019 nobelprize.org
- Nobel Prize 2020 nobelprize.org
- name="Nobel Chemistry Prize 2020" nobelprize.org
- name="Nobel Chemistry Prize 2020"nobelprize.org
- "Summary of the 2020 Nobel Prize in Literature".