fbpx
Wikipedia

Hind teatrı tarixi

Avqust 12, 2021

Hind teatrı Asiyanın ən qədim teatrıdır. Hind teatrı Tibetdən tutmuş İndoneziyaya qədər bütün Şərqi Asiya ölkələrinin teatr formalarının təşəkkülünə böyük təsir göstəmişdir. Hətta Çin və Yaponiyanın teatr sənətilə Hind teatrının estetik prinsipləri arasında bir sıra oxşar cəhətlər aşkarlamaq mümkündür.

Natyaşastra risaləsi

 
Klassik Hind rəqsi:
Natyaşastranın varisi

Hind teatrının estetik prinsipləri müəyyən bir elm, müəyyən bir təlim kimi meydana gəlir. Hind xalqlarının ənənəvi teatr formalarının estetik prinsipləri, onların poetikasının başlıca cəhətləri dramatik sənət haqqında ən qədim sanskrit risaləsi sayılan Natyaşastra toplusunda ifadə olunmuşdur. Özü də birinci dəfə olaraq ardıcıl surətdə, sahmanlı şəkildə. Natyaşastra teatr sənəti barəsində risalədir, elmi-praktiki kitabədir, prinsiplər, qanunlar cədvəlidir, hindlilərin teatr sənətinin paradiqmasıdır. Müəyyən dövrə qədər alimlər belə hesab edirdilər ki, bu risalə m.ö. IV-III yüzilliklərə aiddir. İndisə həmin risalənin bizim eranın I əsrinə mənsub oldugu israrla söylənilir. “Natyaşastra” teatrın təşəkkülü, özündə tamaşa rüşeymi daşıyan dini ayinlər, mərasimlər, teatr binalarının memarlığı, səhnə məkanının təşkili, teatrın imkanları və bədii vasitələri haqqında risalədir. Ayrı-ayrı fəsillər dram əsərinin yaradılmasına, şeir qoşmaq qaydalarına, musiqi sənəti (vokal, instrumental musiqi; musiqinəzəriyyəsi) və xoreoqrafiya (rəqsin texnikası, pantomima sənəti) qanunlarına həsr edilib. “Natyaşastra” ensiklopedik bilgilər toplanmış məlumat kitabəsidır. Risalə 36 fəsildən ibarətdir. Bu risalədə bir tərəfdən səhnə mətninə verilən təfsirin, yozumun tamlıgı, texniki təsnifatın dəqiqliyi gözlənilir, digər tərəfdən teatrla bağlı bir çox informasiyalar mif və əfsanələrin köməyilə işıqlandırılır. Hind klassik dramının yaranması da “Natyaşastra” dini toplusunda əfsanə ilə, mifoloji təfəkkürlə əlaqələndirilir. Risaləyə əsasən, hind tarixinin rəvayətvari QIZIL ƏSRİ sona çatdığı və Yerin, Göyün sakinlərinin mənəvi-əxlaqi durumu pozulduğu, korlandığı zaman tanrılar baş Allah Brəhmədən xahiş edirlər ki, indusları əyləndirən və öyrədən bir nəsnə fikirləşib yaratsın, onlara dəyərli bir kitabə, qanunlar məcəlləsi göndərsin; elə bir kitabə ki, bu, olsun hindlilərin “beşinci veda”sı: özü də həmin bu veda, ilk dörd vedadan fərqli olaraq, bütün kastalrın, o cümlədən şudraların, - toxunulmazlar silkinin, - istifadəsinə verilsin. Brəhmə tanrıların xahişini yerinə yetirərək “Natyaşastra” risaləsini hind dramı tarixini, nəzəri və praktiki mündəricəsi qismində yaratdı. Brəhmə onun mövzusunu qədim hind rəvayətlərindən götürdü və “Riqveda” dini kitabəsindən deklama- siya sənətini, “Samaveda” müqəddəs risaləsindən nəğmə qoşmaq məharətini, “Yacurveda” dini məxəzindən mimikaların köməyilə oyun quramaq bacarığını, “Atharvaveda” sakral mətnlərindən emosiyanı, duyğuları alıb “beşinci veda”da cəmləşdirdi. Əfsanəyə görə Brəhmə “Natyaşastra” risaləsini tamamlayıb səma müdriki Bharataya göndərdi və ona tamaşalar hazırlamağı tapşırdı. “Natyaşastra” risaləsinin böyük bir qismi nəzmlə yazılıb: bu mətnlər xaraktercə puranalar (mifoloji xalq hekayələri, qutsal bilgi mətnləri) üslubundadır. Belə deyirlər ki, “Natyaşastra”dan öncə bu tipli daha erkən risalələr mövcud olub. Məsələ ondan ibarət ki, m.ö. IV yüzildən etibarən “nata” və “natasutralar” barəsində məlumatlar var. “Nata” sanskritcə aktyor deməkdir. “Sutra” isə dua, müqəddəs mətn kimi anlaşılır. Beləliklə, “Natasutra” risaləsinin adı aktyor sənətinə həsr olunmuş nəzəri, və eyni zamanda, qutsal, müqəddəs mətn qismində mənalandırılır. Hindşünas tədqiqatçıların əksəriyyəti bu fikirdədir ki, “Natyaşastra” risaləsinin müəllifi elə Brəhmənin özüdür. Hətta məlumdur ki, bu risalə müəyyən dövr müddətində “Bharatiyanatyaşastra” adlandırılmışdır. Hər necə isə fakt bu ki, “Natyaşastra” risaləsinin hind mədəniyyətində gəlişmə tarixi içrə səma müdriki Bharatanın rolu inkar edilməzdir. Deməli, “Natyaşastra” artıq apriori sakral mənşəli bir məxəzdir, şəcərəsi mifologiyada tanrılara, kosmik dünyaya bağlıdır.

Hind rəqqaslıq sənəti

“Hindistanda musiqinin şəklini çəkirlər, musiqinisə şəkillərə görə bəstələyirlər.”

Karl Hageman

Hind teatr sənəti hindlilərin inancları, dini mədəniyyətlərilə sıx surətdə əlaqədardır. Klassik RƏQS Hindistanda yoqanın formalarından biri kimi qavranılır, fiziki və mənəvi enerjinin sintezi sayılır. Hindistanın bütün rəqs formaları ilahi, transendental, kosmik dünyadan aldıqları enerji hesabına yaranmışdır. Klassik hind rəqqaslıq sənəti hinduizmin (induizm) müstəvisində formalaşıb əfsanə, əsatir, folklor nümunələri, ayin və mərasimlərə, mistik inanclara söykənir.

Kathakali teatrı

 
Katakhali sənətçisi iri planda

Bharata Natyam, Manipuri, Odissi, Kathak rəqsləri hind klassik rəqqaslıq sənətinin zirvəsidir. Bu rəqslər bir çox xüsusiyyətlərinə görə bir-birlərinə bənzəsələr də, onlar arasında müəyyən fərqli cəhətlər də mövcuddur. Manipuri, Odissi, Kathak vahid hind rəqqaslıq mədəniyyətinin ənənələrinə söykənsələr belə, onlar heç vaxt mənsub olduqları məmləkətlərin etnoqrafik əlamət və məziyyətlərini itirmirlər. Kathakali onlardan fərqlidir: bu təmiz rəqs yox, rəqs üzərində qurulmuş tamaşadır. Bundan əlavə Kathakalinin seçilən nişanələrindən biri də budur ki, teatrın tamaşaları folklor örnəklərinə, şifahi xalq yaradıcılığı ənənələrinə diskurs baxımından geniş yer verib qədim əfsanə və rəvayətlərə əsaslanır. Çakiyar Kothu, Kudiyattam, Krişnattam, Ramanattam kimi teatrallaşdırılmış sənət növləri Kathakali teatrının soykökündə iştirak ediblər. Bu, Kathakali teatrının birbaşa nağılçı sənətilə əlaqələndirir. Kathakali teatrının şəcərəsində Kerala ştatında tətbiq edilən Şərq əlbəyaxa döyüşlərinə də müəyyən bir hücrə mənsubdur. Çakiar Kothunu xüsusi bir kasta çakiarlar Malabara məbədlərində müqəddəs puranalar (qutsal mifoloji hekayətlər) və epik poemalar əsasında ifa edirdilər. Kerala ştatında yaranmış Kudiyattam daha dramatik bir forma idi. Onun tamaşaları da Krişnattam kimi gecələr oynanılırdı. Kathakali məhz onların ifadə formalarından faydalanaraq meydana gəlmişdir. Onun tamaşaları da təsadüfi deyil ki, gecələr nümayiş etdirilir.

Raslila tamaşaları

Cavan Krişnanın igidliklərilə bağlı hörgülənmiş süjetlər “Raslila” adı altında Hindistanda məşhur olan teatr tamaşalarından ötrü də əsas müəyyənedici faktordur. Onun vətəni Qanq çayının qollarından ən irisi Camna çayı üzərində məskunlaşmış Mathur şəhəridir. Anası Devakidir, dayısı Kamsa. Mathur Hindistanın müqəddəs şəhərlərindən biridir, zəvvarlıq diyarıdır. Tanrı Krişnanın cavanlığı barədə dolaşan əksər əfsanələr bu şəhərlə bağlıdır. Rəvayətə görə dayısı əcinə Kamsadan gizlədilən Krişna Mathur şəhərinin kənarında Vrindavana kəndinə gətirilir və onun bütün uşaqlığı burada keçir. Guya bir kahin əcinə Kamsaya deyib ki, onu öz doğma bacısı oğlu öldürəcək. Əcinə Kamsanın Krişna ilə düşmənçiliyi də elə bundan sonra başlayır. Hind kəndliləri hələ indinin özünə qədər tanrı Krişnanın uşaqlıq sərgüzəştlərindən danışan nağıllara valehliklə qulaq asırlar. M.ö. III əsrdə yaşamış yunan mütəfəkkiri Meqasfenin qeydlərinə görə hələ o zaman Krişna hindlilərin se-vimli tanrılarından biri imiş. Bu qədim yunan tarixçisi Krişnanı Zevsin igid oğlu Herakla bənzədir. Bəzi dinşünaslar isə tanrı Krişnanı İsa peyğəmbərin ilk örnəyi sayır. Onlar söyləyirlər ki, Tövrat və İncil bu Dravit tanrısını sadəcə olaraq gəncləşdirmişdir. “Dravittanrısı” güney Hindistanın ari olmayan yerli tanrısı deməkdir. Raslila tamaşaları adətən Krişnaya həsr olunmuş bayramlar zamanı oynanılırdı. Bu tamaşalar açıq meydanda göstərilirdi. Əksərən seyrçilər raslila zamanı ya ayaq üstə dayanır, ya da dövrə vurub ifaçılar ətrafında əyləşirlər. Raslila tamaşaları oynanılan meydanda həmişə xüsusi struktura malik səhnə qurulur. Düzünə qalsa, bu, səhnə deyil, taxt-tac formalı bir komadır. Bu koma-taxtın uzunluğu təqribən 3, enisə metrə yarımdır. Koma yaşıl yarpaqlarla örtülür, arxadan isə çit pərdə asılır. Ortadan hündürlüyü metrə yarım olan bir taxt düzəldilir, balış və parçalarla bəzədilir. Bir qədər aşağıdan isə üstünə parça çəkilmiş pilləkən qurulur. Bu pilləkən taxta əyləşəcək aktyorlara kömək etmək məqsədini güdür. Digər tərəfdən bu pilləkəndən az nüfuza malik olan personajlar da oturacaq kimi istifadə edirlər. Komanın qarşısına xalça (və ya palaz) sərilir və hadisələr bu xalça üzərində oynanılır. Dramın baş qəhrəmanı tanrı Krişna və onun qardaşı Balarama həmişə meydanda olurlar. Bir tərəfdən bu qəhrəmanlar dramın əsas personajlarıdır, digər tərəfdən isə bu raslila bir tamaşa kimi məhz onların şərəfinə oynanılır. Krişna və Balaramanın daima tamaşa meydançasında gəzişmələri həm də onu bildirir ki, bu tamaşalar, hər şeydən əlavə, bir ayin qismində təsəvvür olunur. Koma-taxtın tamaşada öz funksiyası var. O, qorxulu ilan-əjdaha Kalinda üzərində qələbə çalıb Camna çayının dalğaları arasında peyda olduğu zaman taxt üstünə çıxır. Qasidi dinləmək üçün də Krişna taxtdan yararlanır. Palazın sağ tərəfində sazəndələr əyləşir. Orkestr adətən yeddi nəfərdən ibarət olur. Bu orkestrin tərkibinə mridanq tipli təbillər, saz və kamançaya oxşar simli alətlər, metal nimçələr və balaca fisqarmoniya daxildir. Sonuncu alətin cəmi iki oktavası var: sol əllə tuluqdan alətə hava vurulur, sağ əlləsə melodiya çalınır. Sazəndələr həmişə elə otururlar ki, üzləri aktyorlara tərəf olsunlar: əks təqdirdə müşayət aktyorların oyunu ilə uyuşmaz.

Hind klassik dramının qısa tarixi

Bu tarix “Natyaşastra” risaləsilə sıx surətdə bağlıdır. Çünki hind dramının estetikası bu risalədən bəllidir. Pyes yazmağın yolları, qanunları da “Natyaşastra”nın bölmələrində açıqlanır. Hərçənd risalə nəzəriyyə xislətlidir, poetikadır və deməli, mətnlərin mövcudluğu ondan ötrü vacib şərtdir.

Bhasa

Sanskrit dramının məşhur pyes yazarlarından biri də Bhasadır. Onu 13 pyesin müəllifi hesab edirlər. Əslində bu pyeslərin heç birində birbaşa Bhasa adına təsadüf olunmur. Lakin teatr sənətinin tədqiqatçıları şərti şəkildə “trivandrum pyesləri” adlandırılmış dram əsərlərini Bhasaya mənsub bilirlər. Kalidasa “Malyavika və Aqnimitra” dramında Bhasanı öz sələfi kimi tanıtdırır. Belə ki, Bhasa dramın “Natyaşastra” risaləsində göstərilən bütün növlərində özünü sınamışdır. Onların sırasında 1 pərdəli pyesdən tutmuş 7 pərdəli drama qədər istənilən növ əsərə rast gəlmək mümkündür. Bu pyeslərdən 6-sı, - “Madhyavyayoqa”, yəni “Ortancıl qardaş haqqında vyayoqa”, “Dutaqhatothaça”, yəni “Səfir Qhatothaça”, “Dutavakya”, yəni “Səfirlik”, “Karnabhara”, yəni “Karnanın aqibəti”, “Urubhanqa”, yəni “Sınmış çanaq sümüyü”, “Pançaratra”, yəni “Beş gecə” hindlilərin epik sərvəti “Mahabharata” sujetlərinə, 2-si “Pratimanataka”, yəni “Heykəl haqqında nataka” və “Abhişekanataka”, yəni “Şahlıq haqqında nataka” isə məşhur “Ramayana” motivlərinə yazılmışdır.

Kalidasa

Bhasa kimi Kalidasa barəsində də faktiki tarixi məlumat tapmaq çətindir. Lakin Kalidasanın həyat və yaradıcılığı ilə bağlı bir sıra əfsanələr mövcuddur ki, onun şəxsiyyətini müxtəlif yönlərdə tanıdır. Kalidasanın həyatı ilə ilişkili əfsanələrin yaranmasının əsl səbəbkarı dramaturqun adı olub: KALİDASA. “Kali” yeraltı dünyanın qadın hökmdarı, qaraüzlü, qəzəbli tanrının adıdır, “dasa” isə qul deməkdir.

Rabindranat Taqorun musiqili teatrı

Məhz Rabindranat Taqorun fəaliyyəti nəticəsində Avropa mədəniyyətilə hind mədəniyyəti arasında körpü salınır. Taqor hindistanın ən universal zəkası olub. O, həm bəstəkar, həm rəssam, həm yazıçı, hım dramaturq, həm də rejissor və aktyor idi. Qalın romanların, çoxsaylı şeirlərin və hekayələrin, pyeslərin, rəsm əsərlərinin müəllifi Rabindranat Taqor hind musiqili teatrının yaradıcısıdır. Milli musiqi ənənələrində tərbiyə almış Taqorun 1878- 1880-cı illərdə Avropaya səfəri onun musiqi qavrayışının hüdudlarını xeyli genişləndirir. Taqor xüsusilə irland xalqının folklor oxumalarına heyran qalır. Vətənə döndükdən sonra tez bir zamanda 1881- ci ilin fevralında dahi Rabindranat “Valmiki Dahisi” (“Valmiki-protibha”) adlı musiqili dramını səhnələyir və seyrçilərin ixtiyarına verir. Bu tarix başqa bir faktla da xarakterikdir: hind səhnəsində ilk qadın məhz 1881-ci il fevralın 26-sında görünmüşdür. Həmin gün Taqorun 12 yaşlı qardaşı qızı onun tamaşasında tanrıça Sarasvati rolunda çıxış etmişdir.

Mənbə

  • AYDIN TALIBZADƏ-ŞƏRQ TEATRI TARİXİ ali məktəblər üçün dərslik-Bakı 2008-5-76-cı səhifələr

Avqust 12, 2021
hind, teatrı, tarixi, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, hind, teatrı, asiyanın, qədim, teatrıdır, hind, teatrı, tibetdən, tutmuş, indoneziyaya, qədər, bütün, şərqi, asiya, ö. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hind teatri Asiyanin en qedim teatridir Hind teatri Tibetden tutmus Indoneziyaya qeder butun Serqi Asiya olkelerinin teatr formalarinin tesekkulune boyuk tesir gostemisdir Hetta Cin ve Yaponiyanin teatr senetile Hind teatrinin estetik prinsipleri arasinda bir sira oxsar cehetler askarlamaq mumkundur Mundericat 1 Natyasastra risalesi 2 Hind reqqasliq seneti 3 Kathakali teatri 4 Raslila tamasalari 5 Hind klassik draminin qisa tarixi 6 Bhasa 7 Kalidasa 8 Rabindranat Taqorun musiqili teatri 9 MenbeNatyasastra risalesi Redakte Klassik Hind reqsi Natyasastranin varisi Hind teatrinin estetik prinsipleri mueyyen bir elm mueyyen bir telim kimi meydana gelir Hind xalqlarinin enenevi teatr formalarinin estetik prinsipleri onlarin poetikasinin baslica cehetleri dramatik senet haqqinda en qedim sanskrit risalesi sayilan Natyasastra toplusunda ifade olunmusdur Ozu de birinci defe olaraq ardicil suretde sahmanli sekilde Natyasastra teatr seneti baresinde risaledir elmi praktiki kitabedir prinsipler qanunlar cedvelidir hindlilerin teatr senetinin paradiqmasidir Mueyyen dovre qeder alimler bele hesab edirdiler ki bu risale m o IV III yuzilliklere aiddir Indise hemin risalenin bizim eranin I esrine mensub oldugu israrla soylenilir Natyasastra teatrin tesekkulu ozunde tamasa ruseymi dasiyan dini ayinler merasimler teatr binalarinin memarligi sehne mekaninin teskili teatrin imkanlari ve bedii vasiteleri haqqinda risaledir Ayri ayri fesiller dram eserinin yaradilmasina seir qosmaq qaydalarina musiqi seneti vokal instrumental musiqi musiqinezeriyyesi ve xoreoqrafiya reqsin texnikasi pantomima seneti qanunlarina hesr edilib Natyasastra ensiklopedik bilgiler toplanmis melumat kitabesidir Risale 36 fesilden ibaretdir Bu risalede bir terefden sehne metnine verilen tefsirin yozumun tamligi texniki tesnifatin deqiqliyi gozlenilir diger terefden teatrla bagli bir cox informasiyalar mif ve efsanelerin komeyile isiqlandirilir Hind klassik draminin yaranmasi da Natyasastra dini toplusunda efsane ile mifoloji tefekkurle elaqelendirilir Risaleye esasen hind tarixinin revayetvari QIZIL ESRI sona catdigi ve Yerin Goyun sakinlerinin menevi exlaqi durumu pozuldugu korlandigi zaman tanrilar bas Allah Brehmeden xahis edirler ki induslari eylendiren ve oyreden bir nesne fikirlesib yaratsin onlara deyerli bir kitabe qanunlar mecellesi gondersin ele bir kitabe ki bu olsun hindlilerin besinci veda si ozu de hemin bu veda ilk dord vedadan ferqli olaraq butun kastalrin o cumleden sudralarin toxunulmazlar silkinin istifadesine verilsin Brehme tanrilarin xahisini yerine yetirerek Natyasastra risalesini hind drami tarixini nezeri ve praktiki mundericesi qisminde yaratdi Brehme onun movzusunu qedim hind revayetlerinden goturdu ve Riqveda dini kitabesinden deklama siya senetini Samaveda muqeddes risalesinden negme qosmaq meharetini Yacurveda dini mexezinden mimikalarin komeyile oyun quramaq bacarigini Atharvaveda sakral metnlerinden emosiyani duygulari alib besinci veda da cemlesdirdi Efsaneye gore Brehme Natyasastra risalesini tamamlayib sema mudriki Bharataya gonderdi ve ona tamasalar hazirlamagi tapsirdi Natyasastra risalesinin boyuk bir qismi nezmle yazilib bu metnler xarakterce puranalar mifoloji xalq hekayeleri qutsal bilgi metnleri uslubundadir Bele deyirler ki Natyasastra dan once bu tipli daha erken risaleler movcud olub Mesele ondan ibaret ki m o IV yuzilden etibaren nata ve natasutralar baresinde melumatlar var Nata sanskritce aktyor demekdir Sutra ise dua muqeddes metn kimi anlasilir Belelikle Natasutra risalesinin adi aktyor senetine hesr olunmus nezeri ve eyni zamanda qutsal muqeddes metn qisminde menalandirilir Hindsunas tedqiqatcilarin ekseriyyeti bu fikirdedir ki Natyasastra risalesinin muellifi ele Brehmenin ozudur Hetta melumdur ki bu risale mueyyen dovr muddetinde Bharatiyanatyasastra adlandirilmisdir Her nece ise fakt bu ki Natyasastra risalesinin hind medeniyyetinde gelisme tarixi icre sema mudriki Bharatanin rolu inkar edilmezdir Demeli Natyasastra artiq apriori sakral menseli bir mexezdir seceresi mifologiyada tanrilara kosmik dunyaya baglidir Hind reqqasliq seneti Redakte Hindistanda musiqinin seklini cekirler musiqinise sekillere gore besteleyirler Karl Hageman Hind teatr seneti hindlilerin inanclari dini medeniyyetlerile six suretde elaqedardir Klassik REQS Hindistanda yoqanin formalarindan biri kimi qavranilir fiziki ve menevi enerjinin sintezi sayilir Hindistanin butun reqs formalari ilahi transendental kosmik dunyadan aldiqlari enerji hesabina yaranmisdir Klassik hind reqqasliq seneti hinduizmin induizm mustevisinde formalasib efsane esatir folklor numuneleri ayin ve merasimlere mistik inanclara soykenir Kathakali teatri Redakte Katakhali senetcisi iri planda Bharata Natyam Manipuri Odissi Kathak reqsleri hind klassik reqqasliq senetinin zirvesidir Bu reqsler bir cox xususiyyetlerine gore bir birlerine benzeseler de onlar arasinda mueyyen ferqli cehetler de movcuddur Manipuri Odissi Kathak vahid hind reqqasliq medeniyyetinin enenelerine soykenseler bele onlar hec vaxt mensub olduqlari memleketlerin etnoqrafik elamet ve meziyyetlerini itirmirler Kathakali onlardan ferqlidir bu temiz reqs yox reqs uzerinde qurulmus tamasadir Bundan elave Kathakalinin secilen nisanelerinden biri de budur ki teatrin tamasalari folklor orneklerine sifahi xalq yaradiciligi enenelerine diskurs baximindan genis yer verib qedim efsane ve revayetlere esaslanir Cakiyar Kothu Kudiyattam Krisnattam Ramanattam kimi teatrallasdirilmis senet novleri Kathakali teatrinin soykokunde istirak edibler Bu Kathakali teatrinin birbasa nagilci senetile elaqelendirir Kathakali teatrinin seceresinde Kerala statinda tetbiq edilen Serq elbeyaxa doyuslerine de mueyyen bir hucre mensubdur Cakiar Kothunu xususi bir kasta cakiarlar Malabara mebedlerinde muqeddes puranalar qutsal mifoloji hekayetler ve epik poemalar esasinda ifa edirdiler Kerala statinda yaranmis Kudiyattam daha dramatik bir forma idi Onun tamasalari da Krisnattam kimi geceler oynanilirdi Kathakali mehz onlarin ifade formalarindan faydalanaraq meydana gelmisdir Onun tamasalari da tesadufi deyil ki geceler numayis etdirilir Raslila tamasalari RedakteCavan Krisnanin igidliklerile bagli horgulenmis sujetler Raslila adi altinda Hindistanda meshur olan teatr tamasalarindan otru de esas mueyyenedici faktordur Onun veteni Qanq cayinin qollarindan en irisi Camna cayi uzerinde meskunlasmis Mathur seheridir Anasi Devakidir dayisi Kamsa Mathur Hindistanin muqeddes seherlerinden biridir zevvarliq diyaridir Tanri Krisnanin cavanligi barede dolasan ekser efsaneler bu seherle baglidir Revayete gore dayisi ecine Kamsadan gizledilen Krisna Mathur seherinin kenarinda Vrindavana kendine getirilir ve onun butun usaqligi burada kecir Guya bir kahin ecine Kamsaya deyib ki onu oz dogma bacisi oglu oldurecek Ecine Kamsanin Krisna ile dusmenciliyi de ele bundan sonra baslayir Hind kendlileri hele indinin ozune qeder tanri Krisnanin usaqliq serguzestlerinden danisan nagillara valehlikle qulaq asirlar M o III esrde yasamis yunan mutefekkiri Meqasfenin qeydlerine gore hele o zaman Krisna hindlilerin se vimli tanrilarindan biri imis Bu qedim yunan tarixcisi Krisnani Zevsin igid oglu Herakla benzedir Bezi dinsunaslar ise tanri Krisnani Isa peygemberin ilk orneyi sayir Onlar soyleyirler ki Tovrat ve Incil bu Dravit tanrisini sadece olaraq genclesdirmisdir Dravittanrisi guney Hindistanin ari olmayan yerli tanrisi demekdir Raslila tamasalari adeten Krisnaya hesr olunmus bayramlar zamani oynanilirdi Bu tamasalar aciq meydanda gosterilirdi Ekseren seyrciler raslila zamani ya ayaq uste dayanir ya da dovre vurub ifacilar etrafinda eylesirler Raslila tamasalari oynanilan meydanda hemise xususi struktura malik sehne qurulur Duzune qalsa bu sehne deyil taxt tac formali bir komadir Bu koma taxtin uzunlugu teqriben 3 enise metre yarimdir Koma yasil yarpaqlarla ortulur arxadan ise cit perde asilir Ortadan hundurluyu metre yarim olan bir taxt duzeldilir balis ve parcalarla bezedilir Bir qeder asagidan ise ustune parca cekilmis pilleken qurulur Bu pilleken taxta eylesecek aktyorlara komek etmek meqsedini gudur Diger terefden bu pillekenden az nufuza malik olan personajlar da oturacaq kimi istifade edirler Komanin qarsisina xalca ve ya palaz serilir ve hadiseler bu xalca uzerinde oynanilir Dramin bas qehremani tanri Krisna ve onun qardasi Balarama hemise meydanda olurlar Bir terefden bu qehremanlar dramin esas personajlaridir diger terefden ise bu raslila bir tamasa kimi mehz onlarin serefine oynanilir Krisna ve Balaramanin daima tamasa meydancasinda gezismeleri hem de onu bildirir ki bu tamasalar her seyden elave bir ayin qisminde tesevvur olunur Koma taxtin tamasada oz funksiyasi var O qorxulu ilan ejdaha Kalinda uzerinde qelebe calib Camna cayinin dalgalari arasinda peyda oldugu zaman taxt ustune cixir Qasidi dinlemek ucun de Krisna taxtdan yararlanir Palazin sag terefinde sazendeler eylesir Orkestr adeten yeddi neferden ibaret olur Bu orkestrin terkibine mridanq tipli tebiller saz ve kamancaya oxsar simli aletler metal nimceler ve balaca fisqarmoniya daxildir Sonuncu aletin cemi iki oktavasi var sol elle tuluqdan alete hava vurulur sag ellese melodiya calinir Sazendeler hemise ele otururlar ki uzleri aktyorlara teref olsunlar eks teqdirde musayet aktyorlarin oyunu ile uyusmaz Hind klassik draminin qisa tarixi RedakteBu tarix Natyasastra risalesile six suretde baglidir Cunki hind draminin estetikasi bu risaleden bellidir Pyes yazmagin yollari qanunlari da Natyasastra nin bolmelerinde aciqlanir Hercend risale nezeriyye xisletlidir poetikadir ve demeli metnlerin movcudlugu ondan otru vacib sertdir Bhasa Redakte Sanskrit draminin meshur pyes yazarlarindan biri de Bhasadir Onu 13 pyesin muellifi hesab edirler Eslinde bu pyeslerin hec birinde birbasa Bhasa adina tesaduf olunmur Lakin teatr senetinin tedqiqatcilari serti sekilde trivandrum pyesleri adlandirilmis dram eserlerini Bhasaya mensub bilirler Kalidasa Malyavika ve Aqnimitra draminda Bhasani oz selefi kimi tanitdirir Bele ki Bhasa dramin Natyasastra risalesinde gosterilen butun novlerinde ozunu sinamisdir Onlarin sirasinda 1 perdeli pyesden tutmus 7 perdeli drama qeder istenilen nov esere rast gelmek mumkundur Bu pyeslerden 6 si Madhyavyayoqa yeni Ortancil qardas haqqinda vyayoqa Dutaqhatothaca yeni Sefir Qhatothaca Dutavakya yeni Sefirlik Karnabhara yeni Karnanin aqibeti Urubhanqa yeni Sinmis canaq sumuyu Pancaratra yeni Bes gece hindlilerin epik serveti Mahabharata sujetlerine 2 si Pratimanataka yeni Heykel haqqinda nataka ve Abhisekanataka yeni Sahliq haqqinda nataka ise meshur Ramayana motivlerine yazilmisdir Kalidasa RedakteBhasa kimi Kalidasa baresinde de faktiki tarixi melumat tapmaq cetindir Lakin Kalidasanin heyat ve yaradiciligi ile bagli bir sira efsaneler movcuddur ki onun sexsiyyetini muxtelif yonlerde tanidir Kalidasanin heyati ile iliskili efsanelerin yaranmasinin esl sebebkari dramaturqun adi olub KALIDASA Kali yeralti dunyanin qadin hokmdari qarauzlu qezebli tanrinin adidir dasa ise qul demekdir Rabindranat Taqorun musiqili teatri RedakteMehz Rabindranat Taqorun fealiyyeti neticesinde Avropa medeniyyetile hind medeniyyeti arasinda korpu salinir Taqor hindistanin en universal zekasi olub O hem bestekar hem ressam hem yazici him dramaturq hem de rejissor ve aktyor idi Qalin romanlarin coxsayli seirlerin ve hekayelerin pyeslerin resm eserlerinin muellifi Rabindranat Taqor hind musiqili teatrinin yaradicisidir Milli musiqi enenelerinde terbiye almis Taqorun 1878 1880 ci illerde Avropaya seferi onun musiqi qavrayisinin hududlarini xeyli genislendirir Taqor xususile irland xalqinin folklor oxumalarina heyran qalir Vetene dondukden sonra tez bir zamanda 1881 ci ilin fevralinda dahi Rabindranat Valmiki Dahisi Valmiki protibha adli musiqili dramini sehneleyir ve seyrcilerin ixtiyarina verir Bu tarix basqa bir faktla da xarakterikdir hind sehnesinde ilk qadin mehz 1881 ci il fevralin 26 sinda gorunmusdur Hemin gun Taqorun 12 yasli qardasi qizi onun tamasasinda tanrica Sarasvati rolunda cixis etmisdir Menbe RedakteAYDIN TALIBZADE SERQ TEATRI TARIXI ali mektebler ucun derslik Baki 2008 5 76 ci sehifelerMenbe https az wikipedia org w index php title Hind teatri tarixi amp oldid 4532702, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.