fbpx
Wikipedia

Mif

Avqust 08, 2021

Mif (q.yun. μῦθος — dastan, ənənə) — təbiət hadisələrinin, kortəbii qüvvələrin, səma cisimlərinin insanların xəyalında, təsəvvür və düşüncələrində müəyyən bir şəkilə salınması, gah insanlara, gah da tanrılara bənzər təsvir olunmasıdır. Mif şifahi xalq ədəbiyyatının ən qədim janrlarından biri hesab olunur. Bu janrı ibtidai insanların ibtidai təsəvvür və anlayışları yaratmışdır.

German-skandinav mifologiyasından tufan tanrısı Torun Yormunqand dəniz ilanı ilə son döyüşü. Lorens Froliç (1895)

Xüsusiyyətləri

Miflər daha çox bəşəriyyətin "uşaqlıq dövründə" yaranmışdır. Mif inkişaf etmiş, mərhələlər keçmiş, ən əski fəlsəfənin predmeti onunla şərtlənmişdir. Bədii yaradıcılıqda mif motivlərindən tez-tez istifadə olunmuşdur.

A.F.Losev mifoloji düşüncənin aşağıdakı başlıca xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmişdir: "Mif — ümumi ideya ilə ən adi hissi obrazın birbaşa maddi eyniyyətidir. Mücərrəd təfəkkürün yalnız gerçəkliyi əks etdirən hər cür düzümü — mifologiya üçün bütün hissi keyfiyyətləri ilə, canlı varlıqlar, yaxud cansız əşyalar şəklində, gerçəkliyin özüdür".

Demək olar ki, bütün xalqların mifləri tipoloji baxımdan eyni silsilələrin mövcudluğu ilə səciyyələnir:

  1. Kosmoqonik (kosmolojo) miflər.
  2. Entoqonik miflər.
  3. Təqvim mifləri.

Hər hansı bir mifoloji sistemə daxil olan bütün sujetlər, inanışlar, tapınışlar (kult), ayinlər, mərasimlər və başqaları bu üç silsilədən kənar çıxmır. Obyekt və subyekt mənalı ilk ictimai söz-adlar – ilk bədii obrazdır və ilk mifdir. Yağış, külək, dəniz, torpaq, ağac, əcdad ata, ölüm, savaş, ov və s. ilk belə söz-miflər idi. Yaranma tarixi baxımından mif-sözləri iki qismə aid etmək olar.

  1. Hərəkət qabiliyyəti olan obyekt söz-miflər. Bu hələ sözün ancaq obyektləşmə xassəsinə əsaslanır. Söz-mif – sözləri şeylərlə vəhdətdə qavrama dövrüdür, işarə ilə şeyin ayrılmaz təsəvvür edilməsi və qavranmasıdır. Söz-miflər dövründə hələ heç bir yazılı və ondan törəməli olan mifik süjet yoxdur, çünki insanlar sözlərdən işarə kimi istifadə etsələr də, bu mərhələdə hələ nə yazı, nə də nitq vardır.
  2. Səbəbolma və yaratma qabiliyyəti olan subyekt-obyekt miflər. Bu miflər artıq obyekt olmaqdan başqa, subyekt və səbəb kimi qəbul olunur. Lakin bu hələ müasir səbəbiyyət haqda təsəvvür deyil, hər bir yaranmanın insanın və məməli heyvanın doğulması kimi təsəvvür edilməsdir. Bütün xalqlarda mif ilk səbəbi ilk doğulma kimi görür. Yunan mifologiyasında təbii obyektləri yaradan bu səbəb Qeya ilə Urandır (yer və göy).

İbtidai insanlarda miflər

Mif dövrünü ilk kəşflər, tapıntılar dövrü adlandırırlar. İnsanlar ilk odu, ilk əmək alətini, silahı, geyimi kəşf edərək ad verirdilər. Bununla belə, özlərindən tanrı uydururdular. Onların yaşayışını yaxşılaşdıra bilən hər əşyanın bir tanrı tərəfindən gəldiyini düşünürdülər. Beləliklə bir çox xalqların çox tanrıdan ibarət öz mifologiyası var. Hər tanrı haqqında da mifləri var.

İbtidai insanlar təbiət hadisələrini — göyün gurultusunu, ildırımın çaxmasını, fəsillərin əvəzlənməsini, meteoritlərin axınını anlaya bilmir, belə təbii mürəkkəb prosesləri tanrıların — ilahi qüvvələrin varlığından ayırmırdılar. Miflərdə yaz qışı öldürür, bədii təsvirdə bu fəsil təbiətin ölüb yenidən dirilməsi kimi mənalandırılır. Qədim azərbaycanlıların düşüncəsində günəş qarı əridir, qışı yaza çevirir.

  Öz kəhər atını minən, qırmızı don biçən  

.

bu varlıq — Günəş, cəzibədar bir qız, Ay isə gözəl bir oğlan kimi təsvir edilir. İbtidai miflərdə insanların həyatı, düşüncəsi, xəyal və təsəvvürü göstərilir. Sərgüzəştlər, səma, cisimlər, qanunauyğunluqlar istək və arzuya uyğun canlandırılır.

Antik ədəbiyyatda miflər

 
Axilles Potrokolun yarasını sarıyır.

Antik mifologiya, Bibliya kimi, sonradan bütün xalqların, əsasən də Avropa xalqlarının mədəniyyətinin inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Antik miflər termini adı altında əsasən yunan və Roma mifləri başa düşülür. Buna görə də bəzən "yunan-roma mifləri" məfhumu da işlədilir. Baxmayaraq ki, Roma miflərinin əsasını yunan mifləri təşkil edir. Antik miflər həm də çox böyük estetik mahiyyət daşıyır: Elə bir incəsənət sahəsi yoxdur ki, orada antik miflərin süjetləri olmasın.Yunan incəsənətinin — faciə və epik poeziyasının əsası yunan mifologiyası olmuşdur. Homer, Sofokl, Esxil, Evripid, Aristofan və Pindar Yunanıstanın əsatir dövrünü təsvir etmişlər. Herodotun "Tarix"ində dünyanın əsatir mərhələsində allahlar insanlarla bərabər yaşamışlar. Onlar güclü və qüdrətli olmuş, insanları itaətdə saxlamışlar.

İlk yazılı formada miflər haqqında geniş söhbət açılan əsər kimi Homerin İliada və Odisseya epik poemalarını misal göstərmək olar. Daha sonralar diqqət çəkən müəllif Esxildir. Onun "Farslar", "Zəncirlənmiş Prometey", "Aqamemnon" əsərlərində allahların müdaxiləsi yetərincə çox idi. Sofoklun pyeslərindən fərqli olaraq Evripid insanları olduğu kimi göstərmiş, miflərə tənqidi yanaşmışdır.

Vergili mifləri tarixin fəlsəfi dərk olunması ilə əlaqələndirmiş və yeni mifoloji obrazların strukturunu yaratmışdır. Ovidi isə əksinə, mifologiyanı dini məzmundan tamamilə ayırmışdır. Onun “Heroidlər” (“Qəhrəman qadınlar”) adlı şeirlər toplusunda mifoloji məhəbbət elegiyası daha çox diqqəti çəkir. “Metamorfozlar” əsərində isə qədim Roma və yunan mifologiyasında populyar olan bir mövzu: dəyişmə, çevrilmə ön plana çəkilib.

Orta əsr və İntibah dövrü ədəbiyyatında miflər

Orta əsr Avropasında əvvəlki antik və bütpərəst miflərin desakralizasiyası, dəyərsizləşməsi müşayiət olunmağa başladı. Onların yerini daha ciddi (dini və poetik) xristian mifləri əvəz etdi. İntibah dövrünün "Klassik qədimliyin bərpası" tendensiyası yenidən antik miflərin daha məqsədəuyğun istifadəsini gücləndirdi. Eyni zamanda, bu xalq iblisşünaslığını — demonologiyanı aktivləşdirdi. Əksər İntibah dövrü yazıçıları bunlardan çox məharətlə istifadə edə bilmişlər. XVII əsrdən Reformasiya nəticəsində İncil mövzuları və motivləri geniş istifadə olunmağa başlandı. Xüsusilə bu özünü Barokko ədəbiyyatında qabarıq bildirdi. Antik mövzular isə güclü formalizasiyaya məruz qaldı ki, bu da daha çox da klassisizm ədəbiyyatında müşahidə olunurdu.

Miflər müasir ədəbiyyatda

Müasir dövrdə fəlsəfə və incəsənət sahəsində olan müasir cərəyanlar miflərə olan marağı yenidən aktivləşdirdilər. Vaqnerin musiqisində, Nitsşenin "həyat fəlsəfəsi"ndə, simvolizm, neoromantizim və başqa sahələrdə antik, xristian və şərq mifologiyasının özünəməxsus cəhətləri diqqəti cəlb edir. XX əsrin 10-30-cu illərində Tomas Mann, Ceyms Coys, Frans Kafka, Uilyam Folkner, daha sonra Latın Amerikası və Afrika yazıçılarının əsərlərində mifoloji tendensiya özünü büruzə verirdi. Xüsusi "roman-mif"lər meydana çıxırdı (ələlxüsus Yunqda). Mifoloji motivlər sovet ədəbiyyatında da tam başqa formada özünü göstərə bilmişdir (Mixail Bulqakov, Çingiz Aytmatov, Valentin Rasputin).

Azərbaycan ədəbiyyatında miflər

Azərbaycanlıların mif dövrünün təsviri öz ifadəsini əsatir, əfsanə, rəvayət, nağıl və xalq şeiri janrlarında tapmışdır. Azərbaycan folkloruna mifoloji axın iki istiqamətdə daxil olmuşdur. Birinci mifoloji dalğanın əsas mənbəyi qədim türkdilli xalqların yaratdığı dastanlardır. Tükdilli köçəri tayfa və qəbilələrin Azərbaycana yürüşləri zamanı özləri ilə gətirdikləri mifoloji süjetlər Azərbaycan şifahi ədəbiyyatına qarışır.

Azərbaycan folklorunun özülünü təşkil edən ikinci mifoloji qaynaq Şərqin qədim abidəsi "Avesta"dır. İlk insan haqqında miflər "Avesta"da ilk insan Qara Martadır, o sonralar Kəyumərs kimi tanınmışdır. Türk xalqlarının öz əcdadı saydığı insan - Oğuzdur. Kitabi Dədə Qorqudda bu barədə bəzi təsvirlər verilib. Totemlə bağlı miflər (Məsələn, "iri buynuzlu mal-qara") "Avesta"da müqəddəsdir.

Mifoloji-bədii dünyagörüşün izləri folklorda və klassik ədəbiyyatda indi də özünü büruzə verməkdədir. Azərbaycan mifologiyası Qədim hind, Qədim yunan mifologiyası qədər sistemli və bütöv xarakter daşımır. Ancaq Azərbaycan folklorunqda Azərbaycan mifologiyasının izlərini aşkar etmək mümkündür. Bunlar daha çox kosmoqonik və mövsümi, eləcə də etnoqonik miflərin müəyyən detallarını özündə daşımaqdadır. Azərbaycan mifoloji mətnlərinin əksəriyyətində qədim türk mifoloji düşüncəsi aparıcı motiv kimi çıxış edir. Bunu istər dünyanın yaranması ilə bağlı olan kosmoqonik miflərdə, istər etnosun mənşəyi ilə bağlı olan etnoqonik miflərdə, istərsə də mövsümi proseslərlə əlaqədar olan təqvim miflərində görmək mümkündür. Mifoloji mətnlərin yaranması və onların folklor mətnlərində ünsürlər şəklində qorunub saxlanması ibtidai insanın təbiətə və təbiət qüvvələrinə baxışı ilə sıx əlaqədardır. Söz, hərəkət və oyun vasitəsilə təbiət qüvvələrinə təsir göstərmək arzusu ibtidai insanda mifoloi mətnləri yaratmaq və ifa etmək ehtiyacı doğurmuşdur. Bunların sırasında "Kosa-Kosa", "Qodu-Qodu", "Novruz", "Xıdır Nəbi" və b. mərasim nəğmələrini və bunları müşayiət edən rəqsləri göstərmək olar.

Həmçinin bax

  1. Mifologiya
  2. Əfsanə
  3. Rəvayət

Xarici keçidlər

  1. http://www.azerbaijans.com/content_122_az.html
  2. http://xatai.libmks.az/home/990-miflyr.html[ölü keçid]

İstinadlar

  1. Философская энциклопедия - МИФ
  2. ↑ Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Abbas Hacşyev.Bakı.1996.s.270.
  3. А. Ф. Лосев. Мифология - Философская энциклопедия. III.M., 1964.c.458.
  4. Əsatirlər,Əfsanələr və Rəvayətlər. Şərq-Qərb. Bakı.2005
  5. Rəhim Əliyev. ƏDƏBİYYAT NƏZƏRİYYƏSİ.Bakı – Mütərcim – 2008. s.165.
  6. Античная мифология.
  7. Миф и литература

Avqust 08, 2021
μῦθος, dastan, ənənə, təbiət, hadisələrinin, kortəbii, qüvvələrin, səma, cisimlərinin, insanların, xəyalında, təsəvvür, düşüncələrində, müəyyən, şəkilə, salınması, insanlara, tanrılara, bənzər, təsvir, olunmasıdır, şifahi, xalq, ədəbiyyatının, qədim, janrların. Mif q yun mῦ8os dastan enene 1 tebiet hadiselerinin kortebii quvvelerin sema cisimlerinin insanlarin xeyalinda tesevvur ve dusuncelerinde mueyyen bir sekile salinmasi gah insanlara gah da tanrilara benzer tesvir olunmasidir Mif sifahi xalq edebiyyatinin en qedim janrlarindan biri hesab olunur Bu janri ibtidai insanlarin ibtidai tesevvur ve anlayislari yaratmisdir 2 German skandinav mifologiyasindan tufan tanrisi Torun Yormunqand deniz ilani ile son doyusu Lorens Frolic 1895 Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Ibtidai insanlarda mifler 3 Antik edebiyyatda mifler 4 Orta esr ve Intibah dovru edebiyyatinda mifler 5 Mifler muasir edebiyyatda 6 Azerbaycan edebiyyatinda mifler 7 Hemcinin bax 8 Xarici kecidler 9 IstinadlarXususiyyetleri RedakteMifler daha cox beseriyyetin usaqliq dovrunde yaranmisdir Mif inkisaf etmis merheleler kecmis en eski felsefenin predmeti onunla sertlenmisdir Bedii yaradiciliqda mif motivlerinden tez tez istifade olunmusdur A F Losev mifoloji dusuncenin asagidaki baslica xususiyyetlerini mueyyenlesdirmisdir Mif umumi ideya ile en adi hissi obrazin birbasa maddi eyniyyetidir Mucerred tefekkurun yalniz gercekliyi eks etdiren her cur duzumu mifologiya ucun butun hissi keyfiyyetleri ile canli varliqlar yaxud cansiz esyalar seklinde gercekliyin ozudur 3 Demek olar ki butun xalqlarin mifleri tipoloji baximdan eyni silsilelerin movcudlugu ile seciyyelenir Kosmoqonik kosmolojo mifler Entoqonik mifler Teqvim mifleri Her hansi bir mifoloji sisteme daxil olan butun sujetler inanislar tapinislar kult ayinler merasimler ve basqalari bu uc silsileden kenar cixmir 4 Obyekt ve subyekt menali ilk ictimai soz adlar ilk bedii obrazdir ve ilk mifdir Yagis kulek deniz torpaq agac ecdad ata olum savas ov ve s ilk bele soz mifler idi Yaranma tarixi baximindan mif sozleri iki qisme aid etmek olar Hereket qabiliyyeti olan obyekt soz mifler Bu hele sozun ancaq obyektlesme xassesine esaslanir Soz mif sozleri seylerle vehdetde qavrama dovrudur isare ile seyin ayrilmaz tesevvur edilmesi ve qavranmasidir Soz mifler dovrunde hele hec bir yazili ve ondan toremeli olan mifik sujet yoxdur cunki insanlar sozlerden isare kimi istifade etseler de bu merhelede hele ne yazi ne de nitq vardir Sebebolma ve yaratma qabiliyyeti olan subyekt obyekt mifler Bu mifler artiq obyekt olmaqdan basqa subyekt ve sebeb kimi qebul olunur Lakin bu hele muasir sebebiyyet haqda tesevvur deyil her bir yaranmanin insanin ve memeli heyvanin dogulmasi kimi tesevvur edilmesdir Butun xalqlarda mif ilk sebebi ilk dogulma kimi gorur Yunan mifologiyasinda tebii obyektleri yaradan bu sebeb Qeya ile Urandir yer ve goy 5 Ibtidai insanlarda mifler RedakteMif dovrunu ilk kesfler tapintilar dovru adlandirirlar Insanlar ilk odu ilk emek aletini silahi geyimi kesf ederek ad verirdiler Bununla bele ozlerinden tanri uydururdular Onlarin yasayisini yaxsilasdira bilen her esyanin bir tanri terefinden geldiyini dusunurduler Belelikle bir cox xalqlarin cox tanridan ibaret oz mifologiyasi var Her tanri haqqinda da mifleri var Ibtidai insanlar tebiet hadiselerini goyun gurultusunu ildirimin caxmasini fesillerin evezlenmesini meteoritlerin axinini anlaya bilmir bele tebii murekkeb prosesleri tanrilarin ilahi quvvelerin varligindan ayirmirdilar Miflerde yaz qisi oldurur bedii tesvirde bu fesil tebietin olub yeniden dirilmesi kimi menalandirilir Qedim azerbaycanlilarin dusuncesinde gunes qari eridir qisi yaza cevirir Oz keher atini minen qirmizi don bicen 2 bu varliq Gunes cezibedar bir qiz Ay ise gozel bir oglan kimi tesvir edilir Ibtidai miflerde insanlarin heyati dusuncesi xeyal ve tesevvuru gosterilir Serguzestler sema cisimler qanunauygunluqlar istek ve arzuya uygun canlandirilir Antik edebiyyatda mifler Redakte Axilles Potrokolun yarasini sariyir Antik mifologiya Bibliya kimi sonradan butun xalqlarin esasen de Avropa xalqlarinin medeniyyetinin inkisafinda ehemiyyetli rol oynamisdir Antik mifler termini adi altinda esasen yunan ve Roma mifleri basa dusulur Buna gore de bezen yunan roma mifleri mefhumu da isledilir Baxmayaraq ki Roma miflerinin esasini yunan mifleri teskil edir Antik mifler hem de cox boyuk estetik mahiyyet dasiyir Ele bir incesenet sahesi yoxdur ki orada antik miflerin sujetleri olmasin 6 Yunan incesenetinin facie ve epik poeziyasinin esasi yunan mifologiyasi olmusdur Homer Sofokl Esxil Evripid Aristofan ve Pindar Yunanistanin esatir dovrunu tesvir etmisler Herodotun Tarix inde dunyanin esatir merhelesinde allahlar insanlarla beraber yasamislar Onlar guclu ve qudretli olmus insanlari itaetde saxlamislar Ilk yazili formada mifler haqqinda genis sohbet acilan eser kimi Homerin Iliada ve Odisseya epik poemalarini misal gostermek olar Daha sonralar diqqet ceken muellif Esxildir Onun Farslar Zencirlenmis Prometey Aqamemnon eserlerinde allahlarin mudaxilesi yeterince cox idi Sofoklun pyeslerinden ferqli olaraq Evripid insanlari oldugu kimi gostermis miflere tenqidi yanasmisdir Vergili mifleri tarixin felsefi derk olunmasi ile elaqelendirmis ve yeni mifoloji obrazlarin strukturunu yaratmisdir Ovidi ise eksine mifologiyani dini mezmundan tamamile ayirmisdir Onun Heroidler Qehreman qadinlar adli seirler toplusunda mifoloji mehebbet elegiyasi daha cox diqqeti cekir Metamorfozlar eserinde ise qedim Roma ve yunan mifologiyasinda populyar olan bir movzu deyisme cevrilme on plana cekilib Orta esr ve Intibah dovru edebiyyatinda mifler RedakteOrta esr Avropasinda evvelki antik ve butperest miflerin desakralizasiyasi deyersizlesmesi musayiet olunmaga basladi Onlarin yerini daha ciddi dini ve poetik xristian mifleri evez etdi Intibah dovrunun Klassik qedimliyin berpasi tendensiyasi yeniden antik miflerin daha meqsedeuygun istifadesini guclendirdi Eyni zamanda bu xalq iblissunasligini demonologiyani aktivlesdirdi Ekser Intibah dovru yazicilari bunlardan cox meharetle istifade ede bilmisler XVII esrden Reformasiya neticesinde Incil movzulari ve motivleri genis istifade olunmaga baslandi Xususile bu ozunu Barokko edebiyyatinda qabariq bildirdi Antik movzular ise guclu formalizasiyaya meruz qaldi ki bu da daha cox da klassisizm edebiyyatinda musahide olunurdu 7 Mifler muasir edebiyyatda RedakteMuasir dovrde felsefe ve incesenet sahesinde olan muasir cereyanlar miflere olan maragi yeniden aktivlesdirdiler Vaqnerin musiqisinde Nitssenin heyat felsefesi nde simvolizm neoromantizim ve basqa sahelerde antik xristian ve serq mifologiyasinin ozunemexsus cehetleri diqqeti celb edir XX esrin 10 30 cu illerinde Tomas Mann Ceyms Coys Frans Kafka Uilyam Folkner daha sonra Latin Amerikasi ve Afrika yazicilarinin eserlerinde mifoloji tendensiya ozunu buruze verirdi Xususi roman mif ler meydana cixirdi elelxusus Yunqda Mifoloji motivler sovet edebiyyatinda da tam basqa formada ozunu gostere bilmisdir Mixail Bulqakov Cingiz Aytmatov Valentin Rasputin Azerbaycan edebiyyatinda mifler RedakteAzerbaycanlilarin mif dovrunun tesviri oz ifadesini esatir efsane revayet nagil ve xalq seiri janrlarinda tapmisdir Azerbaycan folkloruna mifoloji axin iki istiqametde daxil olmusdur Birinci mifoloji dalganin esas menbeyi qedim turkdilli xalqlarin yaratdigi dastanlardir Tukdilli koceri tayfa ve qebilelerin Azerbaycana yurusleri zamani ozleri ile getirdikleri mifoloji sujetler Azerbaycan sifahi edebiyyatina qarisir Azerbaycan folklorunun ozulunu teskil eden ikinci mifoloji qaynaq Serqin qedim abidesi Avesta dir Ilk insan haqqinda mifler Avesta da ilk insan Qara Martadir o sonralar Keyumers kimi taninmisdir Turk xalqlarinin oz ecdadi saydigi insan Oguzdur Kitabi Dede Qorqudda bu barede bezi tesvirler verilib Totemle bagli mifler Meselen iri buynuzlu mal qara Avesta da muqeddesdir Mifoloji bedii dunyagorusun izleri folklorda ve klassik edebiyyatda indi de ozunu buruze vermekdedir Azerbaycan mifologiyasi Qedim hind Qedim yunan mifologiyasi qeder sistemli ve butov xarakter dasimir Ancaq Azerbaycan folklorunqda Azerbaycan mifologiyasinin izlerini askar etmek mumkundur Bunlar daha cox kosmoqonik ve movsumi elece de etnoqonik miflerin mueyyen detallarini ozunde dasimaqdadir Azerbaycan mifoloji metnlerinin ekseriyyetinde qedim turk mifoloji dusuncesi aparici motiv kimi cixis edir Bunu ister dunyanin yaranmasi ile bagli olan kosmoqonik miflerde ister etnosun menseyi ile bagli olan etnoqonik miflerde isterse de movsumi proseslerle elaqedar olan teqvim miflerinde gormek mumkundur Mifoloji metnlerin yaranmasi ve onlarin folklor metnlerinde unsurler seklinde qorunub saxlanmasi ibtidai insanin tebiete ve tebiet quvvelerine baxisi ile six elaqedardir Soz hereket ve oyun vasitesile tebiet quvvelerine tesir gostermek arzusu ibtidai insanda mifoloi metnleri yaratmaq ve ifa etmek ehtiyaci dogurmusdur Bunlarin sirasinda Kosa Kosa Qodu Qodu Novruz Xidir Nebi ve b merasim negmelerini ve bunlari musayiet eden reqsleri gostermek olar Hemcinin bax RedakteMifologiya Efsane RevayetXarici kecidler Redaktehttp www azerbaijans com content 122 az html http xatai libmks az home 990 miflyr html olu kecid Istinadlar Redakte Filosofskaya enciklopediya MIF 1 2 Edebiyyat nezeriyyesi Abbas Hacsyev Baki 1996 s 270 A F Losev Mifologiya Filosofskaya enciklopediya III M 1964 c 458 Esatirler Efsaneler ve Revayetler Serq Qerb Baki 2005 Rehim Eliyev EDEBIYYAT NEZERIYYESI Baki Mutercim 2008 s 165 Antichnaya mifologiya Mif i literaturaMenbe https az wikipedia org w index php title Mif amp oldid 5734495, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.