Elm və dünya əlaqələri üzrə Paquoş konfransı
Elm və dünya əlaqələri üzrə Paquoş konfransı (ing. Pugwash Conferences on Science and World Affairs) — sülh, tərksilah və beynəlxalq təhlükəsizlik tərəfdarı olan, nüvə müharibəsinin qarşısının alınması üçün elmi əməkdaşlıq.
Paquoş hərəkatı Pugwash Conferences on Science and World Affairs | |
|---|---|
| Quruluş tarixi | 1955-ci il |
| Saytı | pugwash.org |
| Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Paquoş hərəkatı 1955-ci ildə, o cümlədən Albert Eynşteyn, Frederik Jolio-Küri, Bertran Rassel, Maks Born, Leopold İnfeld, Persi Bricmen, Cozef Rotblat və Laynus Polinq daxil olmaqla 11 dünyaca şöhrətli alimlər arasında yaranmışdır. Hərəkat nüvə enerjisinin hərbi məqsədlər üçün istifadəsinə qarşı qurulan konfrans idi. 1957-ci il 7-10 iyul tarixində Amerikalı sənayeçi Sayrus İtonun dəstəyi ilə alimlərin ilk görüşü keçirilmişdir.
Əsas mərhələləri
1987-ci ildə Paquoş Beynəlxalq Tələbə və Gənclər hərəkatı yaradılmışdır. 2013-cü ildən etibarən Avropa ölkələrinin "AvroPaquoş" Paquoş komitələri birliyi fəaliyyət göstərir və beynəlxalq forumlar hər il müxtəlif ölkələrdə keçirilirdi.
Paquoş hərəkat iştirakçılarının ideyalarının yayılması üçün dövri nəşrlər buraxılırdı:"Elm və dünya əlaqələri üzrə Paquoş konfransı"(1957-ci ildən etibarən hər il), "Paquoş Xəbər bülleteni" (1963-cü ildən), "Paquoş Nadir sənədlər" (2000-ci ildən), xüsusi monoqrafiyalar və hesabatlar.
1957-ci ildən 1967-ci ilədək Elm və dünya əlaqələri üzrə Paquoş komitəsinin sədri Bertran Rassel olmuşdur. 1967-ci ildə elm adamları Paquoş Hərəkatının prezidenti vəzifəsini təsis edənlər:
- Con Kokroft
- Xouard Flori
- Frensis Perren
- Mixail Millonşikov
- Yevgeni Rabinoviç
- Hannes Alven
- Doroti Xockin
- Cozef Rotblat
- Maykl Frensis Atya
- Monokompu Svaminatan
- Cayanta Canapala
2017-ci ildə Sercio Duarte prezident seçildi..
Paquoş konfransı
Birici konfrans
İlk Paquoşa konfransı 7-11 iyul 1957-ci il tarixində kanadalı ictimai xadim və milyarder Cayrus İtonun fəal dəstəyi ilə Paquoşda(Yeni Şotlandiya, Kanada) keçirilmişdir. Konfransda 10 ölkədən 22 alim (ABŞ-dən 7ː German Moller, Leo Silard, Pol Doti, Ueltor Selov, Yevgeni Rabinoviç, Viktor Vayskopf, Devid Çevers; SSRİ-dən 3ː akademik Aleksandr Topçiyev, professor Aleksandr Kuzin, akademik Dimitri Skobeltsın; Yaponiyadan 3ː İvao Oqava, Sinitiro Tomonaqa, Xideki Yukava; Böyük Britaniyadan 2ː Cozef Rotblat, Sesil Frenk Pauell; Kanadadan 2ː Brok Corc, Con Foster; Avstraliyadanː Mark Olifant; Avstriyadanː Hans Tirrinq; Çindənː Çjoy Peyyuan; Fransadanː Antuan Lakassan; Polşadanː Marian Danış iştirak etmişdi. Əsasən, nüvə fizikləri idilər.
Təşkilati strukturu
Təşkilatın rəhbəri Prezident, ali icra orqanı — baş katibdir. Elmi və elmi-təşkilati məsələlər üzrə ali kollegial idarəetmə orqanı alimlərin Paquoşi hərəkatı Şurasıdır ki, onun üzvləri arasından inzibati-büdcə məsələlərinə cavabdeh olan İcraiyyə Komitəsi seçilir. Alimlər Paquoşa hərəkatı təşkilatının Şurası bu və ya digər məsələləri (elmi və inzibati) üzrə daimi və müvəqqəti kollegial orqanlar yarada bilərlər.
Paquoş hərəkatı Şurasının prezidenti, baş katibi və üzvlərinin seçilməsi sözdə "beşillik" baş tutur və ya mövcud Şuranın tərkibi, habelə müəyyən edilmiş qaydada qeydə alınmış və alimlərin Paquoş hərəkatına illik üzvlük haqqı ödəyən Milli Paquoş qruplarının (komitələrin, assosiasiyaların, cəmiyyətlərin) təqdimatı Paquoşa konfranslarında keçirilir.
Təşkilatın cari fəaliyyətini Elm və dünya əlaqələri üzrə Paquoş hərəkati Katibliyi və Londonda yerləşən Paquoş hərəkatının dörd daimi beynəlxalq qərargahı (1957-ci ildən fəaliyyət göstərir), Cenevrədə (1974-cü ildən), Romada (1988-ci ildən) və Vaşinqtonda (1997-ci ildən) həyata keçirir.
Konfrans ənənələri
- Konfransın bütün iştirakçıları şəxsi dəvət alırlar və heç bir ölkəni və ya təşkilatı təmsil etmirlər.
- Müzakirələr bağlı qapılar arxasında keçirilir, iclasın sonunda mətbuata qısa bir açıqlama verilir.
Konfrans siyahısı
| Nömrə | Keçirilmə vaxtı | Şəhər | Ölkə | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1-ci | 1957 iyul | Paquoş | Kanada | |
| 2-ci | 1958 may | Lak-Bopor | Kanada | |
| 3-cü | 1958 sentyabr | Kitsbyuel | Avstriya | |
| 4-cü | 1959 iyun — iyul | Baden-Baden | Almaniya | |
| 5-ci | 1959 avqust | Paquoş | Kanada | |
| 6-cı | 1960 dekabr | Moskva | SSRİ | |
| 7-ci | 1961 sentyabr | Stou | ABŞ | |
| 8-ci | 1961 sentyabr | Stou | ABŞ | |
| 9-cu | 1962 avqust | Kembric | Böyük Britaniya | |
| 10-cu | 1962 | London | Böyük Britaniya | |
| 11-ci | 1963 | Dubrovnik | Yuqoslaviya | |
| 12-ci | 1964 yanvar | Udaypur | Hindistan | |
| 13-cü | 1964 | Karlovı Varı | Çexoslovakiya | |
| 14-cü | 1965 aprel | Venesiya | İtaliya | |
| 15-ci | 1965 dekabr — 1966 yanvar | Əddis-Əbəbə | Efiopiya | |
| 16-cı | 1966 sentyabr | Sopot | Polşa | |
| 17-ci | 1967 sentyabr | Ronnebyu | İsveç | |
| 18-ci | 1968 sentyabr | Nitsa | Fransa | |
| 19-cu | 1969 oktyabr | Soçi | SSRİ | |
| 20-ci | 1970 sentyabr | Fontana | ABŞ | |
| 21-ci | 1971 avqust — sentyabr | Sinay | Rumıniya | |
| 22-ci | 1972 sentyabr | Oksford | Böyük Britaniya | |
| 23-cü | 1973 avqust — sentyabr | Aulanko | Finlandiya | |
| 24-cü | 1974 avqust — sentyabr | Baden | Avstriya | |
| 25-ci | 1976 yanvar | Çennai | Hindistan | |
| 26-cı | 1976 avqust | Myulxauzen | Almaniya Demokratik Respublikası | |
| 27-ci | 1977 avqust | Münhen | Almaniya | |
| 28-ci | 1978 sentyabr | Varna | Bolqarıstan | |
| 29-cu | 1979 iyul | Mexiko | Meksika | |
| 30-cu | 1980 avqust | Bryokelen | Niderland | |
| 31-ci | 1981 avqust | Banff | Kanada | |
| 32-ci | 1982 avqust | Varşava | Polşa | |
| 33-cü | 1983 avqust | Venesiya | İtaliya | |
| 34-cü | 1984 iyul | Byorkliden | İsveç | |
| 35-ci | 1985 iyul | Kampinas | Brazilya | |
| 36-cı | 1986 sentyabr | Budapeşt | Macarıstan | |
| 37-ci | 1987 sentyabr | Qmunden | Avstriya | |
| 38-ci | 1988 avqust — sentyabr | Daqomıs | SSRİ | |
| 39-cu | 1989 iyul | Kembric | ABŞ | |
| 40-cı | 1990 sentyabr | Eqem | Böyük Britaniya | |
| 41-ci | 1991 sentyabr | Pekin | Çin | |
| 42-ci | 1992 sentyabr | Berlin | Almaniya | |
| 43-cü | 1993 iyun | Xassluden | İsveç | |
| 44-cü | 1994 iyun — iyul | Kolimbari | Yunanıstan | |
| 45-ci | 1995 iyun | Hiroşima | Yaponiya | |
| 46-cı | 1996 sentyabr | Laxti | Finlandiya | |
| 47-ci | 1997 avqust | Lillehammer | Norveç | |
| 48-ci | 1998 oktyabr — sentyabr | Xurika | Meksika | |
| 49-cu | 1999 sentyabr | Rustenburq | Cənubi Afrika Respublikası | |
| 50-ci | 2000 avqust | Kembric | Böyük Britaniya | |
| 51-ci | 2002 mart | Aqra | Hindistan | |
| 52-ci | 2002 avqust | San-Dieqo | ABŞ | |
| 53-cü | 2003 iyul | Halifaks, Paquoş | Kanada | |
| 54-cü | 2004 oktyabr | Seul | Cənubi Koreya | |
| 55-ci | 2005 iyul | Hiroşima | Yaponiya | |
| 56-ci | 2006 noyabr | Qahirə | Misir | |
| 57-ci | 2007 oktyabr | Bari | İtaliya | |
| 58-ci | 2009 aprel | Haaqa | Niderland | |
| 59-cu | 2011 iyul | Berlin | Almaniya | |
| 60-cı | 2013 noyabr | İstanbul | Türkiyə | |
| 61-ci | 2015 noyabr | Naqasaki | Yaponiya | |
| 62-ci | 2017 avqust | Astana | Qazaxıstan |
Beynəlxalq tanınma
1995-ci ildə Paquoşa hərəkatı və onun təsisçilərindən olan Cozef Rotblatın da "dünya siyasətində nüvə silahının rolunun azaldılmasına yönəlmiş böyük nailiyyətlərə görə və bu növ silahların qadağan olunması istiqamətində uzun illər davam edən səylərinə görə" Nobel Sülh Mükafatı laureatlarında bərabər payı oldu.
İstinadlar
- "Paquoş Hərəkatının sənədləri və tarixi". 2012-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-31.
- "Rusiya Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti yanında Paquoş Komitəsi". 2017-09-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-31.
- "Alimlərin Paquoş hərəkatının tarixindən". 2019-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-31.