fbpx
Wikipedia

Batı xan

Avqust 12, 2021

Batı xan (1205-1255,Monqolca: Бат Хаан və Şah Batı, Rusca: Баты́й, Farsca: باتو Bātū, Çincə: 拔都, Monqolca (ənənəvi):ᠪᠲ ᠬᠠᠭᠠᠨ; ) — Cuçi xanın böyük oğlu, Çingiz xanın nəvəsidir. Batu" və ya "Bat" monqol dilində "möhkəm" deməkdir. Batı xan monqol hökmdarı və Monqol İmperiyasının bölünməsi nəticəsində yaranmış olan Qızıl Orda dövlətinin qurucusu idi.Polşa və Macarıstan ordularını məğlub etdikdən sonra qurduğu dövlət Rus torpaqları və Qafqazda 250 il hegemon olmuşdur. Çingiz xanın oğullarının ölümündən sonra Monqol İmperiyasında ağa (böyük qardaş) adlı ən hörmətli şahzadə olmuşdu.

Batı xan Cuçi xan oğlu
Бат хан
ᠪᠲ ᠬᠠᠭᠠᠨ

Batı xan
Qızıl Ordanın I xanı
1227 — 1255
Sələfi xanlıq quruldu
Xələfi Sartaq
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Monqolustan
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Saray Batu
Dəfn yeri
Sülalə Borucigin
Milliyyəti Monqol
Atası Cuçi xan
Anası Uxaa Ucin
Həyat yoldaşı Borakçin xatun
Uşağı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Gəncliyi

Çingiz xan tərəfindən 20 yaşında Cuçi ulusunun başçısı elan olunmuşdu. Tac mərasimində Çingiz xanın ən kiçik qardaşı Temüge Çingizin rəsmi nümayəndəsi olaraq iştirak etmişdi. Tacqoyma mərasimində Çingiz xanı, qardaşı Temüge təmsil edirdi. Çingiz xan 1227-ci ildə vəfat etdikdə 4000 monqol adamını Joçi'nin ailəsinə buraxdı. Jochi'nin torpaqları Batı ilə böyük qardaşı Orda arasında Ağ Orda və Qızıl Orda olmaqla iki yerə bölündü. Orda xan Ağ Ordanın xanı oldu. Ordanın Ağ Ordası Volqa çayı ilə Balxaş gölü arasındakı əraziləri, Batu Ordası isə Volqanın qərbindəki torpaqları idarə etdi. Batı 1211-1234-cü illərdə Ögedey xanın Çin yürüşlərində iştirak etmişdi.

1229-cu ildə Ögedeyi, aşağı Ural çayı üzərindəki qəbilələri fəth etmək üçün Kuxdei və Sundei'nin altından üç tumarı göndərmişdi. Abulqazinin dediyinə görə, Batı, kiçik qardaşı başqırdlar, cumanlar, bulqarlar və qərbdəki Alanlarla mübarizə apararkən Ödegeyinin Şimali Çindəki Jin sülaləsinə qarşı apardığı hərbi səfərinə qatıldı. Düşmənlərinin ağır müqavimətinə baxmayaraq monqollar Yurchenlərin böyük şəhərlərini fəth etdilər və Başqırdları müttəfiq etdilər. 1230-cu illərdə Ögedey, Çinin Shanxi bölgəsindəki torpaqları Batı və Jochi ailəsinə payladı, lakin eyni zamanda İran, Xorasanda da imperator qubernatorunun nəzarəti altında vəzifəli şəxsləri təyin etdilər.

Rusların üzərinə yürüş

 
Böyük Vladimir Knyazlığı paytaxtının monqol qoşunları tərəfindən dağıdılması. Orta əsr Rus salnamələrindən

Batı xan Ögedey xanın əmri ilə qərbə doğru hücum başlatdı. 1235-ci ildə Batı xan Güyük xan, Büri, Möngke xan, Kadan, Baydar, Sabutay bahadur, Borolday bahadur, Menggüser bahadur ilə birlikdə 130000 əsgərdən ibarət nəhəng bir ordu ilə yürüşə başladı. 1 il ərzində Qıpçaqlar, Alanlar və İdil bulqarları ilə mübarizə aparandan sonra II Yuriyə tabe olmaq üçün məktub göndərdi. Knyaz təklifi qəbul etmədi və Batı xanın ordusu Ryazan, Kolomna, Moskva və Vladimir şəhərlərini, knyazın bütün ailəsini diri-diri yandırdı. Sit çayı döyüşündə məğlub olan II Yurinin başı bədənindən ayrılaraq edam olundu. Bundan sonra Batı xan Rostov, Uqliç, Yaroslavl, Kostroma, Kaşin, Ksnyatin, Qorodets, Qaliç, Pereslavl-Zalevsskiy, Yuryev-Polski, Dmitrov, Volokolamsk, Tver və Torjok şəhərlərini ələ keçirdi. Kozelsk şəhərini çətinliklə ələ keçirdi, şəhəri 7 yaşlı Vasili adlı knyaz idarə edirdi. Batı xan ona tabe olan Smolensk və çox uzaq olan Pskov və Novqoroddan başqa bütün rus şəhərlərini ələ keçirdi və yandırdı. Çadırda olan vaxt Büri xan və Güyük xan onu təhqir etdiyi üçün onları Ögedey xana şikayət etdi və xan onları cəzalandırdı.

1238-ci ildə Batı xan Krımı və Mordvanı ələ keçirdi. 1239-cu ildə Çerniqov və Pereyaslavlı ələ keçirdi. 1240-cı ildə Kiyev şəhərini mühasirədən sonra yandırdı. 50000 əhalidən ancaq 2000i sağ çıxa bildi. Bu Monqol ordusunun qərbə çıxışı üçün heç bir maneə qalmadığını göstərirdi.

Göyük ilə mübarizə

Batı xan, yeni sultanın seçilməsi üçün Töregene xatun tərəfindən Qaraqoruma dəvət olunsa da, Macarıstan ərazilərindən Volqa sahillərinə çəkildi. Uzun müddət qeyri-müəyyənlikdən sonra, 1246-cı ildə taxt Göyükdən keçdi.

Avropaya yürüş

Kumanların Macarıstana köçməsini bəhanə edən xan kral IV Belaya 4 elçi göndərdi. Xan sonuncu dəfə onu təhdid etmişdi: "Kumanların bizdən qaçması daha asandır, nəinki qalalar və evlərdə yaşayan sizin." Batı xan birinci Avstriyaya qədər casuslar göndərdi və zəifliklərini öyrəndi. Batı xan ordusunu 3 hissəyə böldü. Birinci hissənin başçılığı Kadan və Baydarda idi. Onlar II Henrix Pyastla və Tevton ordeninin birləşmiş ordusunu ağır məğlubiyyətə uğratdılar. Güyük xanın ordusu Transilvaniyada zəfər çaldı. Sabutay bahadur isə Macarlar, Xorvatlar və Tampliyerləri məğlubiyyətə uğratdı. Batı xan IV Bela, Müqəddəs Roma imperiyası, Tevton ordeni və Tampliyerlərin birləşmiş ordusunu 11 aprel 1241-ci ildə Mohi döyüşündə darmadağın etdi. Kadan, Baydar və Orda xan isə öz növbələrində Moraviyanı ələ keçirdilər. Batı xan II Frederikdən taxtdan əl çəkməsini tələb etdi və özünün imperator olacağını dedi. 1241-ci ilin sonlarında Avstriya, Almaniya və İtaliyanın işğalı ancaq Ögedey xanın ölümü nəticəsində təxirə salındı. Batı geri dönmək istəməsə də məcbur oldu.

Ögedeyin oğlu Khadan və Çağatayının oğlu Baidarın altındakı şimal qüvvələri Legnica döyüşündə qalib gəldi və Güyük və ya Büri'nin başqa bir ordusu Transilvaniyada qalib gəldi, Subutai Magyars, xorvatlar və Templars üzərində başqa bir qələbə gözləyirdi. Macarıstan düzənliyi. 1241-ci ildə Bujekin başçılıq etdiyi bir tatar (monqol) ordusu Qara Ulağ dağlarını keçdi ("Qara Vlaçlar"); Bujek Vlachları və liderlərindən birini Mišlav adını məğlub etdi. Pestin mühasirəsindən sonra Batı xanın ordusu Sajo çayına tərəf çəkildi və 11 apreldə Mohi döyüşündə Kral IV Bela və müttəfiqlərinə böyük bir məğlubiyyət verdi. Bela ölkəsi, orduya Batı xan tərəfindən komandan olaraq təyin edildi; Batı xan Xorvatiyaya qaçan Belanı təqib edərək xaqanı göndərdi. Monqol batalyonları Müqəddəs Roma İmperiyası və Avstriya qüvvələrini hücum etdilər. Orta Avropadakı səfəri zamanı Batı xan, Müqəddəs Roma İmperatoru II Frederikdən özünü yıxmağı tələb etdi və dedi: "Sənin əvəzinə taxtını qəsb etmək üçün gəlirəm". Sonuncusu yalnız yaxşı bir falçı edəcəyinə cavab verdi, çünki quşları çox yaxşı başa düşdü. İmperator və Papa IX Gregory Monqol İmperiyasına qarşı yürüş etməyə çağırdı, lakin Avropa daxili çəkişmələrə uğradı.

1241-ci ilin sonlarında Batı və Subutai, 1241-ci ilin dekabrında vəfat edən Ögedey xanın ölüm xəbəri gələndə Avstriya, İtaliya və Almaniyaya hücum planlarını sona çatdırdılar. Monqollar, 1242-ci ilin sonlarında, Kan şahzadələri və Subutai'nin, qurultayın keçirildiyi Qaraqoruma geri çəkildiyi üçün oda geri çəkildi. Bolqarıstan İmperiyası Batı xanın üstünlüyünü etiraf etmək məcburiyyətində qaldı. Batı potensiallı böyük xan idi, lakin titul qazana bilmədikdə Asiya və Ural dağları fəthlərini möhkəmləndirməyə başladı.

I Qurultaydan sonra

1246-cı ildə Güyük xanın xaqan seçilməsindən sonra Batı xan bütün qərbin hökmdarı oldu. Fars körfəzindən Ural dağlarınacan böyük bir coğrafiyanı idarə edirdi. Batı II Yaroslavı digər kiçik rus knyazlarının başçısı təyin etdi. Bütün rus knyazlarının yanına monqol əyanları təyin edən Batı beləliklə onları idarə edirdi. Monqol əyanlarından birini öldürən Mixail Olqoviç Çingiz xanın şərəfinə iki alov arasında keçməyə məcbur edildi. Mixail insanın şəkillərinə ibadət etməyin günah olduğunu dediyinə görə onu edam etdirdi. Baycu Səlcuqları məğlub etdikdən sonra VII Davidi Batının yanına göndərmişdi. Batı isə VI Davidi Gürcüstan kralı olaraq tanıdı. Güyük isə VII Davidi VI Daviddən daha üstün vəzifəli olaraq qəbul etdi. Güyük Batının işlərinə qarışırdı. İranın idarəsini Elçigideyə tapşıran Güyük, Aleksandr Nevskiyə şimali Rusiyanı, II Andreyə isə Vladimir-Suzdal knyazlığını verdi. Güyük qərbə hərəkət edərkən Batını öz yanına çağırdı, Batı ora çatmamışdan öncə Güyük vəfat etdi.

II Qurultaydan sonra

Güyükün ölümündən sonra hamı Batının xan olacağını gözləyirdisə də bu olmadı. Möngke xan Batı tərəfindən dəstəkləndiyi üçün böyük xan seçildi. Möngke xana qarşı gəldikləri üçün Büri və Elçigidey edam edildi. Bu ərəfədə II Andrey üsyan etdi və məğlub olaraq İsveçə qaçdı. Aleksandr Nevski Batının oğlu Sartaqın dostu olduğu üçün bütün rusların başçısı oldu. Batu ölümünə bir az almış hakimiyyətdən imtina edərək, taxtını Sartaqa verdi.

Ailəsi

Batı xanın Borakçin xatundan azı 4 övladı oldu. Bunlardan Sartak atası öləndən sonra 1255-56-cı illəri arasında Qızıl Orda taxtına çıxacaq, ancaq Möngkeyi Monqolustanda səfərindən az sonra öləcək. Ondan sonra taxta əmisi Bərkə keçəcəkdi. Müsəlmanlığı seçən Bərkə, Monqolustan İmperiyasına şeklen bağlı qalsa da Abbasi qalib gələrək qohumu Hülakü Xan ilə döyüşəcəkdi. Bu dövrdə artıq Monqol imperatorluğunun çatlaq yaxşıca artmış olacaq və Qızıl Orda müstəqil bir dövlət mövqeyinə gələcəkdir. Bərkə, Şərqi Avropaya qarşı böyük yürüşlərə girişməyəcək və hakimiyyəti dövründə bəzi qarət yürüşləri baş verməsinə baxmayaraq, qardaşı Batı dövrünə görə Avropada Monqol istilası baş verməyəcəkdir. Qızıl Orda digər Monqol dövlətlərinə nisbətən ən uzun müddət ayaqda qalan dövlət olacaqdı. Batı xanın Borakçin xatundan olan 4 övladı bunlardır:

  1. Sartaq − 1255-1256-cı illərdə Qızıl Orda xanı, son Batu xan və Boraqçin
  2. Tokoqan
  3. Andevan
  4. Ulaqçi

Şəkillər

Ədəbiyyat

  • Grousset, René (1938). L'Empire des Steppes.
  • Morgan, David. The Mongols. ISBN 0-631-17563-6.
  • Nicolle, David (1998). The Mongol Warlords. Brockhampton Press.
  • Ronay, Gabriel (1978). The Tartar Khan's Englishman. Cassell.
  • Saunders, J.J. (1971). The History of the Mongol Conquests. Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-8122-1766-7.
  • Sicker, Martin (2000). The Islamic World in Ascendancy: From the Arab Conquests to the Siege of Vienna. Praeger Publishers.
  • Soucek, Svatopluk (2000). A History of Inner Asia. Cambridge.
  • Yan, Vasily (2007). Baty. Azbuka Clasica.

İstinadlar

  1. China Biographical Database
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P497"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13407958"></a>
  2. Jack Weatherford (2004). Çingiz xan və müasir dünyanın qurulması / Genghis Khan and the Making of the Modern World. Crown and Three Rivers Press. səh. 150. ISBN 0-609-80964-4.
  3. Henry Howorth (1880). Monqolların tarixi / History of the Mongols. London: Longmans Green, and Go. səh. 37. ISBN 1046528205.
  4. Thomas T.Allsen (2001). Monqol Avrasiyasındakı mədəniyyət və fəth / Culture and Conquest in Mongol Eurasia (PDF). Cambridge Univesity Press. səh. 45. ISBN 0 521 80335 7.
  5. Michael Prawdin (2006). Monqol İmperiyası / The Mongol Empire. New York. səh. 262. ISBN 9781315133201.
  6. Orta əsrlərdə Cənub-Şərqi Avropa, 500–1250 / Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press. İyun 2012. ISBN 9780511815638.
  7. Michael Prawdin (2006). Monqol İmperiyası / The Mongol Empire. New York. səh. 268. ISBN 9781315133201.
  8. Henry Howorth (1880). Monqolların tarixi / History of the Mongols. London: Longmans Green, and Go. səh. 268.
  9. Albericus Trium Fontium (1925). Monumenta Germanie historica. səh. 943.
  10. René Grousset (1939 (1970)). Çöllər İmperiyası: Orta Asiya Tarixi / The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. səh. 596. ISBN 0813513049.
  11. Jack Weatherford (2004). Çingiz xan və müasir dünyanın qurulması / Genghis Khan and the Making of the Modern World. Crown and Three Rivers Press. səh. 109. ISBN 0-609-80964-4.
  12. Stefan Kamola (2013). Rashīd al-Dīn and the making of history in Mongol Iran. University of Washington.
  13. David Morgan (15 yanvar 1991). Monqollar / The Mongols. səh. 224. ISBN 0631175636.

Həmçinin bax

Avqust 12, 2021
batı, 1205, 1255, monqolca, Бат, Хаан, şah, batı, rusca, Баты, farsca, باتو, bātū, çincə, 拔都, monqolca, ənənəvi, ᠪᠲ, ᠬᠠᠭᠠᠨ, cuçi, xanın, böyük, oğlu, çingiz, xanın, nəvəsidir, batu, monqol, dilində, möhkəm, deməkdir, monqol, hökmdarı, monqol, imperiyasının, bö. Bati xan 1205 1255 Monqolca Bat Haan ve Sah Bati 2 Rusca Baty j Farsca باتو Batu Cince 拔都 Monqolca enenevi ᠪᠲ ᠬᠠᠭᠠᠨ Cuci xanin boyuk oglu Cingiz xanin nevesidir Batu ve ya Bat monqol dilinde mohkem demekdir Bati xan monqol hokmdari ve Monqol Imperiyasinin bolunmesi neticesinde yaranmis olan Qizil Orda dovletinin qurucusu idi Polsa ve Macaristan ordularini meglub etdikden sonra qurdugu dovlet Rus torpaqlari ve Qafqazda 250 il hegemon olmusdur Cingiz xanin ogullarinin olumunden sonra Monqol Imperiyasinda aga boyuk qardas adli en hormetli sahzade olmusdu Bati xan Cuci xan ogluBat han ᠪᠲ ᠬᠠᠭᠠᠨBati xanQizil Ordanin I xani1227 1255Selefi xanliq qurulduXelefi SartaqSexsi melumatlarDogum tarixi 1207Dogum yeri MonqolustanVefat tarixi 1255Vefat yeri Saray BatuDefn yeri MonqolustanSulale BoruciginMilliyyeti MonqolAtasi Cuci xanAnasi Uxaa UcinHeyat yoldasi Borakcin xatunUsagi Sartaq 1 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Gencliyi 2 Ruslarin uzerine yurus 2 1 Goyuk ile mubarize 3 Avropaya yurus 4 I Qurultaydan sonra 5 II Qurultaydan sonra 6 Ailesi 7 Sekiller 8 Edebiyyat 9 Istinadlar 10 Hemcinin baxGencliyi RedakteCingiz xan terefinden 20 yasinda Cuci ulusunun bascisi elan olunmusdu Tac merasiminde Cingiz xanin en kicik qardasi Temuge Cingizin resmi numayendesi olaraq istirak etmisdi 3 Tacqoyma merasiminde Cingiz xani qardasi Temuge temsil edirdi Cingiz xan 1227 ci ilde vefat etdikde 4000 monqol adamini Joci nin ailesine buraxdi Jochi nin torpaqlari Bati ile boyuk qardasi Orda arasinda Ag Orda ve Qizil Orda olmaqla iki yere bolundu Orda xan Ag Ordanin xani oldu Ordanin Ag Ordasi Volqa cayi ile Balxas golu arasindaki erazileri Batu Ordasi ise Volqanin qerbindeki torpaqlari idare etdi Bati 1211 1234 cu illerde Ogedey xanin Cin yuruslerinde istirak etmisdi 1229 cu ilde Ogedeyi asagi Ural cayi uzerindeki qebileleri feth etmek ucun Kuxdei ve Sundei nin altindan uc tumari gondermisdi Abulqazinin dediyine gore Bati kicik qardasi basqirdlar cumanlar bulqarlar ve qerbdeki Alanlarla mubarize apararken Odegeyinin Simali Cindeki Jin sulalesine qarsi apardigi herbi seferine qatildi Dusmenlerinin agir muqavimetine baxmayaraq monqollar Yurchenlerin boyuk seherlerini feth etdiler ve Basqirdlari muttefiq etdiler 1230 cu illerde Ogedey Cinin Shanxi bolgesindeki torpaqlari Bati ve Jochi ailesine payladi lakin eyni zamanda Iran Xorasanda da imperator qubernatorunun nezareti altinda vezifeli sexsleri teyin etdiler 4 Ruslarin uzerine yurus Redakte Boyuk Vladimir Knyazligi paytaxtinin monqol qosunlari terefinden dagidilmasi Orta esr Rus salnamelerinden Bati xan Ogedey xanin emri ile qerbe dogru hucum baslatdi 1235 ci ilde Bati xan Guyuk xan Buri Mongke xan Kadan Baydar Sabutay bahadur Borolday bahadur Mengguser bahadur ile birlikde 130000 esgerden ibaret neheng bir ordu ile yuruse basladi 1 il erzinde Qipcaqlar Alanlar ve Idil bulqarlari ile mubarize aparandan sonra II Yuriye tabe olmaq ucun mektub gonderdi Knyaz teklifi qebul etmedi ve Bati xanin ordusu Ryazan Kolomna Moskva ve Vladimir seherlerini knyazin butun ailesini diri diri yandirdi Sit cayi doyusunde meglub olan II Yurinin basi bedeninden ayrilaraq edam olundu Bundan sonra Bati xan Rostov Uqlic Yaroslavl Kostroma Kasin Ksnyatin Qorodets Qalic Pereslavl Zalevsskiy Yuryev Polski Dmitrov Volokolamsk Tver ve Torjok seherlerini ele kecirdi Kozelsk seherini cetinlikle ele kecirdi seheri 7 yasli Vasili adli knyaz idare edirdi Bati xan ona tabe olan Smolensk ve cox uzaq olan Pskov ve Novqoroddan basqa butun rus seherlerini ele kecirdi ve yandirdi Cadirda olan vaxt Buri xan ve Guyuk xan onu tehqir etdiyi ucun onlari Ogedey xana sikayet etdi ve xan onlari cezalandirdi 1238 ci ilde Bati xan Krimi ve Mordvani ele kecirdi 1239 cu ilde Cerniqov ve Pereyaslavli ele kecirdi 1240 ci ilde Kiyev seherini muhasireden sonra yandirdi 50000 ehaliden ancaq 2000i sag cixa bildi Bu Monqol ordusunun qerbe cixisi ucun hec bir manee qalmadigini gosterirdi Goyuk ile mubarize Redakte Bati xan yeni sultanin secilmesi ucun Toregene xatun terefinden Qaraqoruma devet olunsa da Macaristan erazilerinden Volqa sahillerine cekildi Uzun muddet qeyri mueyyenlikden sonra 1246 ci ilde taxt Goyukden kecdi Avropaya yurus RedakteKumanlarin Macaristana kocmesini behane eden xan kral IV Belaya 4 elci gonderdi Xan sonuncu defe onu tehdid etmisdi Kumanlarin bizden qacmasi daha asandir neinki qalalar ve evlerde yasayan sizin 5 Bati xan birinci Avstriyaya qeder casuslar gonderdi ve zeifliklerini oyrendi Bati xan ordusunu 3 hisseye boldu Birinci hissenin basciligi Kadan ve Baydarda idi Onlar II Henrix Pyastla ve Tevton ordeninin birlesmis ordusunu agir meglubiyyete ugratdilar Guyuk xanin ordusu Transilvaniyada zefer caldi Sabutay bahadur ise Macarlar Xorvatlar ve Tampliyerleri meglubiyyete ugratdi Bati xan IV Bela Muqeddes Roma imperiyasi Tevton ordeni ve Tampliyerlerin birlesmis ordusunu 11 aprel 1241 ci ilde Mohi doyusunde darmadagin etdi Kadan Baydar ve Orda xan ise oz novbelerinde Moraviyani ele kecirdiler Bati xan II Frederikden taxtdan el cekmesini teleb etdi ve ozunun imperator olacagini dedi 1241 ci ilin sonlarinda Avstriya Almaniya ve Italiyanin isgali ancaq Ogedey xanin olumu neticesinde texire salindi Bati geri donmek istemese de mecbur oldu 6 Ogedeyin oglu Khadan ve Cagatayinin oglu Baidarin altindaki simal quvveleri Legnica doyusunde qalib geldi ve Guyuk ve ya Buri nin basqa bir ordusu Transilvaniyada qalib geldi Subutai Magyars xorvatlar ve Templars uzerinde basqa bir qelebe gozleyirdi Macaristan duzenliyi 7 1241 ci ilde Bujekin basciliq etdiyi bir tatar monqol ordusu Qara Ulag daglarini kecdi Qara Vlaclar Bujek Vlachlari ve liderlerinden birini Mislav adini meglub etdi Pestin muhasiresinden sonra Bati xanin ordusu Sajo cayina teref cekildi ve 11 aprelde Mohi doyusunde Kral IV Bela ve muttefiqlerine boyuk bir meglubiyyet verdi Bela olkesi orduya Bati xan terefinden komandan olaraq teyin edildi Bati xan Xorvatiyaya qacan Belani teqib ederek xaqani gonderdi Monqol batalyonlari Muqeddes Roma Imperiyasi ve Avstriya quvvelerini hucum etdiler 8 Orta Avropadaki seferi zamani Bati xan Muqeddes Roma Imperatoru II Frederikden ozunu yixmagi teleb etdi ve dedi Senin evezine taxtini qesb etmek ucun gelirem 9 Sonuncusu yalniz yaxsi bir falci edeceyine cavab verdi cunki quslari cox yaxsi basa dusdu Imperator ve Papa IX Gregory Monqol Imperiyasina qarsi yurus etmeye cagirdi lakin Avropa daxili cekismelere ugradi 1241 ci ilin sonlarinda Bati ve Subutai 1241 ci ilin dekabrinda vefat eden Ogedey xanin olum xeberi gelende Avstriya Italiya ve Almaniyaya hucum planlarini sona catdirdilar Monqollar 1242 ci ilin sonlarinda Kan sahzadeleri ve Subutai nin qurultayin kecirildiyi Qaraqoruma geri cekildiyi ucun oda geri cekildi Bolqaristan Imperiyasi Bati xanin ustunluyunu etiraf etmek mecburiyyetinde qaldi Bati potensialli boyuk xan idi lakin titul qazana bilmedikde Asiya ve Ural daglari fethlerini mohkemlendirmeye basladi I Qurultaydan sonra Redakte1246 ci ilde Guyuk xanin xaqan secilmesinden sonra Bati xan butun qerbin hokmdari oldu Fars korfezinden Ural daglarinacan boyuk bir cografiyani idare edirdi Bati II Yaroslavi diger kicik rus knyazlarinin bascisi teyin etdi Butun rus knyazlarinin yanina monqol eyanlari teyin eden Bati belelikle onlari idare edirdi Monqol eyanlarindan birini olduren Mixail Olqovic Cingiz xanin serefine iki alov arasinda kecmeye mecbur edildi Mixail insanin sekillerine ibadet etmeyin gunah oldugunu dediyine gore onu edam etdirdi Baycu Selcuqlari meglub etdikden sonra VII Davidi Batinin yanina gondermisdi 10 Bati ise VI Davidi Gurcustan krali olaraq tanidi Guyuk ise VII Davidi VI Davidden daha ustun vezifeli olaraq qebul etdi Guyuk Batinin islerine qarisirdi Iranin idaresini Elcigideye tapsiran Guyuk Aleksandr Nevskiye simali Rusiyani II Andreye ise Vladimir Suzdal knyazligini verdi Guyuk qerbe hereket ederken Batini oz yanina cagirdi Bati ora catmamisdan once Guyuk vefat etdi 11 II Qurultaydan sonra RedakteGuyukun olumunden sonra hami Batinin xan olacagini gozleyirdise de bu olmadi Mongke xan Bati terefinden desteklendiyi ucun boyuk xan secildi Mongke xana qarsi geldikleri ucun Buri ve Elcigidey edam edildi Bu erefede II Andrey usyan etdi ve meglub olaraq Isvece qacdi Aleksandr Nevski Batinin oglu Sartaqin dostu oldugu ucun butun ruslarin bascisi oldu Batu olumune bir az almis hakimiyyetden imtina ederek taxtini Sartaqa verdi Ailesi RedakteBati xanin Borakcin xatundan azi 4 ovladi oldu 12 Bunlardan Sartak atasi olenden sonra 1255 56 ci illeri arasinda Qizil Orda taxtina cixacaq ancaq Mongkeyi Monqolustanda seferinden az sonra olecek Ondan sonra taxta emisi Berke kececekdi Muselmanligi secen Berke Monqolustan Imperiyasina seklen bagli qalsa da Abbasi qalib gelerek qohumu Hulaku Xan ile doyusecekdi Bu dovrde artiq Monqol imperatorlugunun catlaq yaxsica artmis olacaq ve Qizil Orda musteqil bir dovlet movqeyine gelecekdir Berke Serqi Avropaya qarsi boyuk yuruslere girismeyecek ve hakimiyyeti dovrunde bezi qaret yurusleri bas vermesine baxmayaraq qardasi Bati dovrune gore Avropada Monqol istilasi bas vermeyecekdir Qizil Orda diger Monqol dovletlerine nisbeten en uzun muddet ayaqda qalan dovlet olacaqdi Bati xanin Borakcin xatundan olan 4 ovladi bunlardir Sartaq 1255 1256 ci illerde Qizil Orda xani son Batu xan ve Boraqcin Tokoqan 13 Andevan UlaqciSekiller Redakte Qizil Ordanin Ryazana hucumu Qizil Ordanin Kieve hucumu Qizil Ordanin Kozelskde hucumu Qizil Ordanin Vladimire hucumu Qizil Ordanin Suzdala hucumuEdebiyyat RedakteGrousset Rene 1938 L Empire des Steppes Morgan David The Mongols ISBN 0 631 17563 6 Nicolle David 1998 The Mongol Warlords Brockhampton Press Ronay Gabriel 1978 The Tartar Khan s Englishman Cassell Saunders J J 1971 The History of the Mongol Conquests Routledge amp Kegan Paul ISBN 0 8122 1766 7 Sicker Martin 2000 The Islamic World in Ascendancy From the Arab Conquests to the Siege of Vienna Praeger Publishers Soucek Svatopluk 2000 A History of Inner Asia Cambridge Yan Vasily 2007 Baty Azbuka Clasica Istinadlar Redakte China Biographical Database lt a href https wikidata org wiki Track P497 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q13407958 gt lt a gt Jack Weatherford 2004 Cingiz xan ve muasir dunyanin qurulmasi Genghis Khan and the Making of the Modern World Crown and Three Rivers Press seh 150 ISBN 0 609 80964 4 Henry Howorth 1880 Monqollarin tarixi History of the Mongols London Longmans Green and Go seh 37 ISBN 1046528205 Thomas T Allsen 2001 Monqol Avrasiyasindaki medeniyyet ve feth Culture and Conquest in Mongol Eurasia PDF Cambridge Univesity Press seh 45 ISBN 0 521 80335 7 Michael Prawdin 2006 Monqol Imperiyasi The Mongol Empire New York seh 262 ISBN 9781315133201 Orta esrlerde Cenub Serqi Avropa 500 1250 Southeastern Europe in the Middle Ages 500 1250 Cambridge University Press Iyun 2012 ISBN 9780511815638 Michael Prawdin 2006 Monqol Imperiyasi The Mongol Empire New York seh 268 ISBN 9781315133201 Henry Howorth 1880 Monqollarin tarixi History of the Mongols London Longmans Green and Go seh 268 Albericus Trium Fontium 1925 Monumenta Germanie historica seh 943 Rene Grousset 1939 1970 Coller Imperiyasi Orta Asiya Tarixi The Empire of the Steppes A History of Central Asia Rutgers University Press seh 596 ISBN 0813513049 Jack Weatherford 2004 Cingiz xan ve muasir dunyanin qurulmasi Genghis Khan and the Making of the Modern World Crown and Three Rivers Press seh 109 ISBN 0 609 80964 4 Stefan Kamola 2013 Rashid al Din and the making of history in Mongol Iran University of Washington David Morgan 15 yanvar 1991 Monqollar The Mongols seh 224 ISBN 0631175636 Hemcinin bax RedakteBerke xan Sartaq Mengu Timur Ozbek xan ToxtaMenbe https az wikipedia org w index php title Bati xan amp oldid 6011877, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.