Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Özbək xan (1282, Qızıl Orda – 1341, Saray-Batu) — Qızıl Orda dövlətinin doqquzuncu xanı.
| Sultan Qiyasəddin Məhəmməd Özbək xan | |
|---|---|
| Султан Мохаммед Өз-бегхаан | |
 Mixail Yaroslaviç xanın qarşısında | |
 | |
| Yanvar, 1313 – 1341 | |
| Əvvəlki | Toxta |
| Sonrakı | Tinibəy xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | Monqol |
| Fəaliyyəti | rəhbər[d] |
| Atası | Məngü Timur oğlu |
| Həyat yoldaşları | Bayalun Taydula |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Çingizlilər |
| Dini | İslam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məngü Timur oğlu Toğrulçanın oğludur. 1313-1341-ci illər arasında xanlıq etmişdi. Atası Toxta tərəfindən edam edilmişdi. Özbək xan Xarəzmə sürgün edilmişdi. 1313-cü ilin yanvarında xan olmuşdu. Onun müsəlman olaraq monqol qanunlarına qarşı çıxması Ağ Orda xanı ona üsyan etməsinə səbəb oldu. O beləliklə dağılmış xanlığı mərkəzləşmiş hakimiyyətə sahib sultanlığa çevirdi. Ondan sonrakı bütün xanlar müsəlman idi.
Hakimiyyəti
Xanın 300.000 əsgərdən çox ordusu var idi. 1319, 1325, 1335-ci illərdə Azərbaycana hücum etmişdi. Ona qarşı Əmir Çoban Sulduz müharibə aparırdı. 1320-1332ci illərdə Bolqarıstan və Bizansa qarşı hücumlar aparmışdı. şəhərini tikdirmiş və ölkədə bir çox məscidlər bina etdirmişdi. Bacısı Konçakı Moskva knyazı ilə evləndirmişdi. Lakin Konçakın tərəfindən öldürülməsi Özbək xanı qəzəbləndirdi. Mixailə qarşı məhkəmə işi açıldı və edam olundu.
1327-ci ilin avqustunda bu hadisələrdən sonra Rus knyazlıqları üsyana başlamışdı. Xan həmin il ona sadiq qalan Moskva knyazlığı ordusu ilə Tver knyazlığını 50.000 əsgər ilə işğal edərək darmadağın etdi. Bu hadisə Moskva knyazlığının inkişafına və gələcəkdə Rusiya imperiyasının qurulmağına səbəb oldu.
Ailəsi və ölümü
Özbək xan iki dəfə evlənmişdi. Əvvəl qızı Bayalun ilə, 1323-cü ildə isə Taydula ilə evləndi. Övladları:
- Timurbəy - 1330-cu ildə ölmüşdü.
- Tinibəy xan - onu əvəz etdi.
- Canıbəy xan - onu əvəz etdi.
- Tulunbəy
- İrinbəy
- Toqdabəy
- Xızırbəy
Özbək xan 1341-ci ildə Saray əl-Cədid şəhərində öldü.
Həmçinin bax
İstinadlar
- China Biographical Database (ing.).
- Beg Öz // NUKAT. 2002.
- Л.Н.Гумилев - Великая степь и Древняя русь
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ozbek xan 1282 Qizil Orda 1341 Saray Batu Qizil Orda dovletinin doqquzuncu xani Sultan Qiyaseddin Mehemmed Ozbek xanSultan Mohammed Өz beghaanMixail Yaroslavic xanin qarsisindaQizil Ordunin IX xaniYanvar 1313 1341EvvelkiToxtaSonrakiTinibey xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1283Dogum yeri Qizil OrdaVefat tarixi 1341Vefat yeri Saray Batu Qizil OrdaMilliyyeti MonqolFealiyyeti rehber d Atasi Mengu Timur ogluHeyat yoldaslari Bayalun TaydulaUsaqlari Tinibey xan Canibey xan Abdulla xanAilesi CingizlilerDini Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMengu Timur oglu Togrulcanin ogludur 1313 1341 ci iller arasinda xanliq etmisdi Atasi Toxta terefinden edam edilmisdi Ozbek xan Xarezme surgun edilmisdi 1313 cu ilin yanvarinda xan olmusdu Onun muselman olaraq monqol qanunlarina qarsi cixmasi Ag Orda xani ona usyan etmesine sebeb oldu O belelikle dagilmis xanligi merkezlesmis hakimiyyete sahib sultanliga cevirdi Ondan sonraki butun xanlar muselman idi HakimiyyetiXanin 300 000 esgerden cox ordusu var idi 1319 1325 1335 ci illerde Azerbaycana hucum etmisdi Ona qarsi Emir Coban Sulduz muharibe aparirdi 1320 1332ci illerde Bolqaristan ve Bizansa qarsi hucumlar aparmisdi seherini tikdirmis ve olkede bir cox mescidler bina etdirmisdi Bacisi Koncaki Moskva knyazi ile evlendirmisdi Lakin Koncakin terefinden oldurulmesi Ozbek xani qezeblendirdi Mixaile qarsi mehkeme isi acildi ve edam olundu 1327 ci ilin avqustunda bu hadiselerden sonra Rus knyazliqlari usyana baslamisdi Xan hemin il ona sadiq qalan Moskva knyazligi ordusu ile Tver knyazligini 50 000 esger ile isgal ederek darmadagin etdi Bu hadise Moskva knyazliginin inkisafina ve gelecekde Rusiya imperiyasinin qurulmagina sebeb oldu Ailesi ve olumuOzbek xan iki defe evlenmisdi Evvel qizi Bayalun ile 1323 cu ilde ise Taydula ile evlendi Ovladlari Timurbey 1330 cu ilde olmusdu Tinibey xan onu evez etdi Canibey xan onu evez etdi Tulunbey Irinbey Toqdabey Xizirbey Ozbek xan 1341 ci ilde Saray el Cedid seherinde oldu Hemcinin baxQizil OrdaIstinadlarChina Biographical Database ing Beg Oz NUKAT 2002 L N Gumilev Velikaya step i Drevnyaya rusXarici kecidler