Tevton ordeni (lat.teutonicus — almanlara məxsus) — XII əsrin sonlarında yaranmış dini cəngavər ordenidir. Təriqət, Katolik hacılara, həcc yolunda kömək etmək, xəstə və yaralı Katoliklərin baxımlarını təmin etmək üzrə xəstəxana qurmaq məqsədiylə yaradılmışdır. Adlarını xüsusilə Orta əsrlərdə Səlib yürüşlərinə qatılaraq eşitdirdilər. Əslində üzvlərin sayı həmişə məhdud idi, ancaq ehtiyac vəziyyətində istər könüllülərin, istərsə də muzdlu əsgərlərin iştirakı ilə sayları artırdı. Avropada səkkiz əsrə yaxın müddət varlığını qorumuş bir cəngavər təşkilatıdır. Əsasən Alman cəngavərlərdən ibarət idi. Polşa üzərində böyük nüfuzları var idi. Orta əsrlərdəIII Səlib yürüşü vaxtında (1190), Müqəddəs Roma imperiyasına bağlı idilər. Papa III İnnokenti tərəfindən cəngavər olaraq qəbul edildilər və hələ də fəaliyyətdədirlər.
XII əsrin sonunda Akrada qurulan təriqət, Səlib yürüşləri dövründə dənizaşırı torpaqların müdafiə olunmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Xüsusilə Akra Limanının qorunması və vergi toplanması mövzusunda çox işə yaramışdır. Xristian qüvvələrinin məğlub olub, Yaxın şərqdən çəkilməsindən sonra təriqət, Transilvaniyaya köçdü. Burada 1211-ci ildən etibarən, Macarıstanın Qıpçaqlara qarşı mübarizəsinə qoşuldular. Papanın əmrini, Macar hegemonluğundan üstün görəndə isə Macarıstandan qovuldular.
Tevtonların Rusiyaya yürüşləri
13-cü əsrin ortalarında Roma Papası katolik Tevton ordeninin pravoslav Rusiyaya qarşı yürüşünə xeyir dua verdi. Səlibçilər Rusiyaya qarşı yürüşə başladılar. Onlar Pskovu tabe etdilər və Novqorod üzərinə yeridilər. 1242-ci ildə Novqorod knyazı Aleksandr Nevskinin komandası altındakı rus qoşunları cənagavərləri Çud gölündə Buz döyüşündə darmadağın etdilər və onları Rusiya ərazisindən qovdular.
1410-cu ildə Böyük Litva knyazlığı və Polşanın birləşmiş qoşunları ilə Tevton ordeninin qoşunları arasında Qrünvald döyüşü baş verdi. Cəngavərlər məğıub oldular və nəticədə onlar qaliblərə öz torpaqlarının bir hissəsini güzəştə getdilər. 19-cu əsrin əvvəlində Prussiyanın işğalından sonra Tevton ordeninin varlığına son qoyuldu.
Prussiya yürüşü
Sonrakı illərdə hörmət və hədiyyə gördülər, gücləndilər. Vaxt keçdikcə Avropanın ən güclü cəngavərləri halına gəldilər. Türklərin və Ərəblərin müqəddəs torpaqları bir-bir fəth etməsi ilə sonunda bütün səlibçilər bu torpaqlardan qovuldular. Bu vaxtı Polşalılar bölgədəki qədim dinlərə inanan xalqları, xüsusilə Litvanı katolikləşdirmək istəyirdi. Bunun üçün Tevton Ordenindən kömək istədilər. Müqəddəs Torpaqlardan qovulan, yersiz qalan Tevtonlar üçün yaxşı bir təklif idi. Yurd əldə edə biləcəkdilər. Prussiya bölgəsinə yerləşən Tevtonlar bölgədəki xalqı katolikləşdirmək üçün çox ağır şərtlər tətbiq etdilər. Bölgə xalqı yenə eyni dinə inanan Litvaya sığındı.
1230-cu ildə, Böyük Usta Hermann von Salza (Tevton Cəngavərlərinin Lideri) və Hersoq I Konrad birlikdə, Baltik Ölkələrinə qarşı Prussiya Səlib yürüşünü başlatdılar. Bu səfərin sonunda təriqət, işğal edilən Baltik Ölkələrinin torpaqlarında müstəqil bir monastır dövləti qurdu. Daha sonra, Kurlandiya, Livoniya və Estoniyanı işğal etdilər. Polşa Kralı isə təriqəti, özlərinə aid torpaqları işğal etməklə günahlandırdı. Təriqət, Litvanın da xristianlaşdırılmasının ardından əsl məqsədini yəni səlibçi idealını itirdi. Çünki ətraflarında, xristianlaşdırılması ya da yox edilməsi lazım olan kafirlər qalmamışdı. Bu vəziyyətdə artıq xristian qonşularıyla çəkişmələri lazım olacaqdı.
Dövlət fəaliyyəti
Polşa Krallığı, Böyük Litva knyazlığı və Novqorodlular (Livoniyalıların assimilyasiya olmasından sonra ortaya çıxan birlik) ən böyük rəqibləri oldular. İqtisadi baxımdan güclü bir bölgəyə hakim idilər və feodal krallıqlarına dəstək olmaq üzrə Avropanın müxtəlif bölgələrindən muzdlu əsgərlər yığdılar. Beləliklə, Baltik Dənizi ətrafında, əhəmiyyətli bir yerli güc halına gəldilər. 1410-cu ildə, Reç Pospolita koalisiya ordusu, Qrünvald müharibəsində təriqət qüvvətlərini məğlubiyyətə uğratdı və təriqətin hərbi gücünü demək olar ki, yox etdilər.
Dövlətin dağılması və indiki fəaliyyəti
1515-ci ildə, Müqəddəs Roma İmperatoru I Maksimilian, Reç Pospolita kralı I Sigizmund ilə nigah qohumluğu əldə etdi. Bundan sonra Müqəddəs Roma imperiyası, Polşaya qarşı təriqəti dəstəkləməkdən imtina etdi. Bir zaman sonra 1525-ci ildə, təriqətin başçısı olan Brandenburqlu Albert Lüteranizmi qəbul etdi və Prussiya Hersoqluğunun ilk hersoqu oldu. Estoniya, Litva və ayrıca təriqətin Almaniya sərhədləri içində qalan hissəsi də Lüteranizmi seçdi. Napoleonun ordularının hücumu ilə, təriqət son torpaqlarını da itirdi. Bundan sonra varlığını xeyriyyəçi olaraq davam etdirdi. Təriqət, 1938-ci ildə Hitler tərəfindən dağıdıldı, ancaq 1945-ci ildə yenidən quruldu. İndi isə xeyriyyəçi məqsədlər istiqamətində Avropada fəaliyyət göstərməkdədir.
tevton, ordeni, teutonicus, almanlara, məxsus, əsrin, sonlarında, yaranmış, dini, cəngavər, ordenidir, təriqət, katolik, hacılara, həcc, yolunda, kömək, etmək, xəstə, yaralı, katoliklərin, baxımlarını, təmin, etmək, üzrə, xəstəxana, qurmaq, məqsədiylə, yaradıl. Tevton ordeni lat teutonicus almanlara mexsus XII esrin sonlarinda yaranmis dini cengaver ordenidir Teriqet Katolik hacilara hecc yolunda komek etmek xeste ve yarali Katoliklerin baximlarini temin etmek uzre xestexana qurmaq meqsediyle yaradilmisdir Adlarini xususile Orta esrlerde Selib yuruslerine qatilaraq esitdirdiler Eslinde uzvlerin sayi hemise mehdud idi ancaq ehtiyac veziyyetinde ister konullulerin isterse de muzdlu esgerlerin istiraki ile saylari artirdi Avropada sekkiz esre yaxin muddet varligini qorumus bir cengaver teskilatidir Esasen Alman cengaverlerden ibaret idi Polsa uzerinde boyuk nufuzlari var idi Orta esrlerde III Selib yurusu vaxtinda 1190 Muqeddes Roma imperiyasina bagli idiler Papa III Innokenti terefinden cengaver olaraq qebul edildiler ve hele de fealiyyetdedirler Tevton ordeniNovu Dini ordenMovcud oldugu iller 1190 indiyedekTabedir Vatikan Muqeddes Roma imperiyasiQerargah Akra 1192 1291 Venesiya 1291 1309 Malbork Qalasi 1309 1466 Konigsberg 1466 1525 Mergentheim 1525 1809 Vyana 1809 indiyedek Himayedari Muqeddes Meryem Macaristanli Yelizaveta Muqeddes GeorgiSuari Helfen Wehren HeilenRengleri Ag ve qaraKomandanliqKomandir Bruno PlatterKecmis Komandirler Henrix Valpot von Bassenheimdeutscher orden at alm deutscher orden de alm Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Yaxin Serq ve Macaristan 2 Tevtonlarin Rusiyaya yurusleri 3 Qrunvald doyusu 4 Prussiya yurusu 5 Dovlet fealiyyeti 6 Dovletin dagilmasi ve indiki fealiyyeti 7 Xarici kecidlerYaxin Serq ve Macaristan RedakteXII esrin sonunda Akrada qurulan teriqet Selib yurusleri dovrunde denizasiri torpaqlarin mudafie olunmasinda ehemiyyetli rol oynamisdir Xususile Akra Limaninin qorunmasi ve vergi toplanmasi movzusunda cox ise yaramisdir Xristian quvvelerinin meglub olub Yaxin serqden cekilmesinden sonra teriqet Transilvaniyaya kocdu Burada 1211 ci ilden etibaren Macaristanin Qipcaqlara qarsi mubarizesine qosuldular Papanin emrini Macar hegemonlugundan ustun gorende ise Macaristandan qovuldular Tevtonlarin Rusiyaya yurusleri Redakte13 cu esrin ortalarinda Roma Papasi katolik Tevton ordeninin pravoslav Rusiyaya qarsi yurusune xeyir dua verdi Selibciler Rusiyaya qarsi yuruse basladilar Onlar Pskovu tabe etdiler ve Novqorod uzerine yeridiler 1242 ci ilde Novqorod knyazi Aleksandr Nevskinin komandasi altindaki rus qosunlari cenagaverleri Cud golunde Buz doyusunde darmadagin etdiler ve onlari Rusiya erazisinden qovdular Qrunvald doyusu Redakte1410 cu ilde Boyuk Litva knyazligi ve Polsanin birlesmis qosunlari ile Tevton ordeninin qosunlari arasinda Qrunvald doyusu bas verdi Cengaverler megiub oldular ve neticede onlar qaliblere oz torpaqlarinin bir hissesini guzeste getdiler 19 cu esrin evvelinde Prussiyanin isgalindan sonra Tevton ordeninin varligina son qoyuldu Prussiya yurusu RedakteSonraki illerde hormet ve hediyye gorduler guclendiler Vaxt kecdikce Avropanin en guclu cengaverleri halina geldiler Turklerin ve Ereblerin muqeddes torpaqlari bir bir feth etmesi ile sonunda butun selibciler bu torpaqlardan qovuldular Bu vaxti Polsalilar bolgedeki qedim dinlere inanan xalqlari xususile Litvani katoliklesdirmek isteyirdi Bunun ucun Tevton Ordeninden komek istediler Muqeddes Torpaqlardan qovulan yersiz qalan Tevtonlar ucun yaxsi bir teklif idi Yurd elde ede bilecekdiler Prussiya bolgesine yerlesen Tevtonlar bolgedeki xalqi katoliklesdirmek ucun cox agir sertler tetbiq etdiler Bolge xalqi yene eyni dine inanan Litvaya sigindi 1230 cu ilde Boyuk Usta Hermann von Salza Tevton Cengaverlerinin Lideri ve Hersoq I Konrad birlikde Baltik Olkelerine qarsi Prussiya Selib yurusunu baslatdilar Bu seferin sonunda teriqet isgal edilen Baltik Olkelerinin torpaqlarinda musteqil bir monastir dovleti qurdu Daha sonra Kurlandiya Livoniya ve Estoniyani isgal etdiler Polsa Krali ise teriqeti ozlerine aid torpaqlari isgal etmekle gunahlandirdi Teriqet Litvanin da xristianlasdirilmasinin ardindan esl meqsedini yeni selibci idealini itirdi Cunki etraflarinda xristianlasdirilmasi ya da yox edilmesi lazim olan kafirler qalmamisdi Bu veziyyetde artiq xristian qonsulariyla cekismeleri lazim olacaqdi Dovlet fealiyyeti RedaktePolsa Kralligi Boyuk Litva knyazligi ve Novqorodlular Livoniyalilarin assimilyasiya olmasindan sonra ortaya cixan birlik en boyuk reqibleri oldular Iqtisadi baximdan guclu bir bolgeye hakim idiler ve feodal kralliqlarina destek olmaq uzre Avropanin muxtelif bolgelerinden muzdlu esgerler yigdilar Belelikle Baltik Denizi etrafinda ehemiyyetli bir yerli guc halina geldiler 1410 cu ilde Rec Pospolita koalisiya ordusu Qrunvald muharibesinde teriqet quvvetlerini meglubiyyete ugratdi ve teriqetin herbi gucunu demek olar ki yox etdiler Dovletin dagilmasi ve indiki fealiyyeti Redakte1515 ci ilde Muqeddes Roma Imperatoru I Maksimilian Rec Pospolita krali I Sigizmund ile nigah qohumlugu elde etdi Bundan sonra Muqeddes Roma imperiyasi Polsaya qarsi teriqeti desteklemekden imtina etdi Bir zaman sonra 1525 ci ilde teriqetin bascisi olan Brandenburqlu Albert Luteranizmi qebul etdi ve Prussiya Hersoqlugunun ilk hersoqu oldu Estoniya Litva ve ayrica teriqetin Almaniya serhedleri icinde qalan hissesi de Luteranizmi secdi Napoleonun ordularinin hucumu ile teriqet son torpaqlarini da itirdi Bundan sonra varligini xeyriyyeci olaraq davam etdirdi Teriqet 1938 ci ilde Hitler terefinden dagidildi ancaq 1945 ci ilde yeniden quruldu Indi ise xeyriyyeci meqsedler istiqametinde Avropada fealiyyet gostermekdedir Xarici kecidler RedakteResmi sayti http www chivalricorders org vatican teutonic htmMenbe https az wikipedia org w index php title Tevton ordeni amp oldid 5259531, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
