Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağac — qol-budağı və gövdəsi oduncaqlaşmış çoxillik bitki.
Ağac, ağacların və digər bitkilərin əsas gücləndirici və qida keçirici toxuması və ən bol və çox yönlü təbii materiallardan biridir. Həm gimnospermlər, həm də angiospermlər də daxil olmaqla bir çox botanika növləri tərəfindən istehsal olunan ağac müxtəlif rənglərdə və taxıl naxışlarında mövcuddur. Ağırlığına görə güclüdür və ni izolyasiya edir və arzu olunan akustik xüsusiyyətlərə malikdir. Bundan əlavə, o, metal və ya daş kimi rəqabət aparan materiallarda olmayan “istilik” hissi verir və nisbətən asanlıqla işlənir. Material olaraq ağac insanlar Yer üzündə görünəndən bəri istifadə olunur. Bu gün texnoloji tərəqqiyə və metallar, plastiklər, sement və digər materiallarla rəqabətə baxmayaraq, ağac ənənəvi rollarının əksəriyyətində yerini qoruyur və onun xidmət qabiliyyəti yeni istifadələr hesabına genişlənir. Taxta, mebel və kontrplak kimi məşhur məhsullara əlavə olaraq, ağac ağac əsaslı panellər, sellüloz və kağız və bir çox kimyəvi məhsullar üçün xammaldır. Nəhayət, odun hələ də dünyanın əksər hissəsində mühüm yanacaqdır.
Xarakteristikası
İnkişaf etmiş kök, gövdə, yarpaq, çiçək, meyvə və toxuma malik olan ağaclar ali bitkilərdir. Ağacların gövdələri hündür və odunlaşmış olur, gövdə budaqlanaraq çətir əmələ gətirir. Çinar, qoz, fıstıq, şam, vələs, palıd, armud kimi bitkilərdə gövdə inkişaf etmiş oduncağa malikdir. Orta hündürlükdə bir ağacdan təxminən 170 000 karandaş hazırlamaq olar. Müxtəlif ağacların diametri 12 sm-dən 160 sm-ə qədər dəyişir. Yetkin meşə ağaclarının yaşı 120–160 ildir. Respublikamızda yaşı 1000 ili ötən yoğungövdəli çinar, palıd, azatağac və qaraçöhrə ağacları mövcuddur. Ağaclar atmosferin çirklənməsinin qarşısını alan ən etibarlı müdafiə vasitəsidir. Onlar havanı işlənmiş qazlardan təmizləyir və şəhərlərin səs fonunu tənzimləyir. Bir ağac il ərzində atmosferə təxminən 120 kiloqram oksigen buraxır. Bu qədər oksigen üç nəfərdən ibarət bir ailənin bütün il boyu tənəffüsünə bəs edər. Ağac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferdən, 10 faizini isə torpaqdan alır. Digər canlılarla müqayisədə, ağaclar planetimizin ən uzun ömürlü varlıqlarıdır.
Dendrologiyada ağaclar boylarına görə aşağıdakı təsnifata bölünür:
- Hüdürboylu ağaclar- boyu 20 m-dən çox. Bu ağac növlərinə meşəəmələgətirən ağaclar daxildir (palıd, fıstıq, vələs, cökə, ağcaqayın, qovaq, göyrüş, qoz, şabalıd və s.);
- Ortaboylu ağaclar- boyu 10–20 m (quşarmudu, söyüd, çöl ağcaqayını və s.);
- Alçaqboylu ağaclar- boyu 7–10 m (alma, yemişan, ardıc və s.). Ağaclar yarpaqlarının quruluşuna görə iki yerə bölünür:
- Enliyarpaqlılar
- İynəyarpaqlılar
Maraqlı faktlar
Məlumatı yoxla. Bu məqalədə verilən dəqiqliyini və məlumatların yoxlamaq lazımdır. aydınlaşdırılmalıdır. |
- Boyu 140–150 m-dək ucalan Avstraliya evkalipti və ABŞ-nin Kaliforniya ştatında bitən sekvoya ağacı dünyanın ən hündür ağaclarıdır.
- Ən yoğun gövdəli ağac Afrika baobabıdır (diametri 14 m-dək çatır).
- Ən qədim kök sisteminə malik ağac İsveçdədir. Onun təxminən 9 min il yaşı var.
- Ən qədim ağac ABŞ-də bitən şam ağacıdır. Bu ağacın 4500 yaşı var.
- Ən qeyri-adi palıd ağacı Fransadadır. Alimlərin fikrincə, bu ağacın təxminən 1000 yaşı var. Ağacın gövdəsi üzərində tamamilə təbii üsulla yaranmış iki ədəd kilsə qülləsinə bənzər qüllə var. Onun qəribəliyi də elə bundadır. Qüllələrə çıxmaq üçün ağacı əhatə edən dolama pillələrdən istifadə olunur.
- Dünyanın ən möhkəm ağacı Rusiyada bitən Şmidt tozağacıdır. Bu ağaca nə balta, nə də güllə batır.
- Ətirli qatran qurudulmuş ağac şirəsindən hazırlanır.
- Tozağacı ildə milyondan çox toxum istehsal edir.
- Afrika Baobab ağacının gövdəsinin diametri onun boyu qədərdir. Baobab ağacı uçan siçanlar vasitəsilə tozlanır, bunun üçün də onun 20 santimetr diametrində olan yarpaqları axşama doğru açılır səvhvahər isə düşürlər
Qalereya
-
![image]()
İynəyarpaqlı ağac -
![image]()
Daintree Yağış meşəsi -
![image]()
Adi kül yarpaqlı ağac -
![image]()
Svabiya alplarında iynəyarpaqlılar -
![image]()
Açılmamış maqnoliya qönçəsi
İstinadlar
- Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı, Elm 2008.
- Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ekoloqların məlumat kitabı. Bakı, Elm 2003.
Xarici keçidlər
- 10 ən qeyri-adi ağaclar (10 Foto)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agac qol budagi ve govdesi oduncaqlasmis coxillik bitki AgacBu adin diger istifade formalari ucun bax Agac deqiqlesdirme Agac agaclarin ve diger bitkilerin esas guclendirici ve qida kecirici toxumasi ve en bol ve cox yonlu tebii materiallardan biridir Hem gimnospermler hem de angiospermler de daxil olmaqla bir cox botanika novleri terefinden istehsal olunan agac muxtelif renglerde ve taxil naxislarinda movcuddur Agirligina gore gucludur ve ni izolyasiya edir ve arzu olunan akustik xususiyyetlere malikdir Bundan elave o metal ve ya das kimi reqabet aparan materiallarda olmayan istilik hissi verir ve nisbeten asanliqla islenir Material olaraq agac insanlar Yer uzunde gorunenden beri istifade olunur Bu gun texnoloji tereqqiye ve metallar plastikler sement ve diger materiallarla reqabete baxmayaraq agac enenevi rollarinin ekseriyyetinde yerini qoruyur ve onun xidmet qabiliyyeti yeni istifadeler hesabina genislenir Taxta mebel ve kontrplak kimi meshur mehsullara elave olaraq agac agac esasli paneller selluloz ve kagiz ve bir cox kimyevi mehsullar ucun xammaldir Nehayet odun hele de dunyanin ekser hissesinde muhum yanacaqdir XarakteristikasiInkisaf etmis kok govde yarpaq cicek meyve ve toxuma malik olan agaclar ali bitkilerdir Agaclarin govdeleri hundur ve odunlasmis olur govde budaqlanaraq cetir emele getirir Cinar qoz fistiq sam veles palid armud kimi bitkilerde govde inkisaf etmis oduncaga malikdir Orta hundurlukde bir agacdan texminen 170 000 karandas hazirlamaq olar Muxtelif agaclarin diametri 12 sm den 160 sm e qeder deyisir Yetkin mese agaclarinin yasi 120 160 ildir Respublikamizda yasi 1000 ili oten yogungovdeli cinar palid azatagac ve qaracohre agaclari movcuddur Agaclar atmosferin cirklenmesinin qarsisini alan en etibarli mudafie vasitesidir Onlar havani islenmis qazlardan temizleyir ve seherlerin ses fonunu tenzimleyir Bir agac il erzinde atmosfere texminen 120 kiloqram oksigen buraxir Bu qeder oksigen uc neferden ibaret bir ailenin butun il boyu teneffusune bes eder Agac ona lazim olan qidanin 90 faizini atmosferden 10 faizini ise torpaqdan alir Diger canlilarla muqayisede agaclar planetimizin en uzun omurlu varliqlaridir Dendrologiyada agaclar boylarina gore asagidaki tesnifata bolunur Hudurboylu agaclar boyu 20 m den cox Bu agac novlerine meseemelegetiren agaclar daxildir palid fistiq veles coke agcaqayin qovaq goyrus qoz sabalid ve s Ortaboylu agaclar boyu 10 20 m qusarmudu soyud col agcaqayini ve s Alcaqboylu agaclar boyu 7 10 m alma yemisan ardic ve s Agaclar yarpaqlarinin qurulusuna gore iki yere bolunur Enliyarpaqlilar IyneyarpaqlilarMaraqli faktlarMelumati yoxla Bu meqalede verilen faktlarin deqiqliyini ve melumatlarin etibarliligini yoxlamaq lazimdir aydinlasdirilmalidir Boyu 140 150 m dek ucalan Avstraliya evkalipti ve ABS nin Kaliforniya statinda biten sekvoya agaci dunyanin en hundur agaclaridir En yogun govdeli agac Afrika baobabidir diametri 14 m dek catir En qedim kok sistemine malik agac Isvecdedir Onun texminen 9 min il yasi var En qedim agac ABS de biten sam agacidir Bu agacin 4500 yasi var En qeyri adi palid agaci Fransadadir Alimlerin fikrince bu agacin texminen 1000 yasi var Agacin govdesi uzerinde tamamile tebii usulla yaranmis iki eded kilse qullesine benzer qulle var Onun qeribeliyi de ele bundadir Qullelere cixmaq ucun agaci ehate eden dolama pillelerden istifade olunur Dunyanin en mohkem agaci Rusiyada biten Smidt tozagacidir Bu agaca ne balta ne de gulle batir Etirli qatran qurudulmus agac siresinden hazirlanir Tozagaci ilde milyondan cox toxum istehsal edir Afrika Baobab agacinin govdesinin diametri onun boyu qederdir Baobab agaci ucan sicanlar vasitesile tozlanir bunun ucun de onun 20 santimetr diametrinde olan yarpaqlari axsama dogru acilir sevhvaher ise dusurlerQalereyaIyneyarpaqli agac Daintree Yagis mesesi Adi kul yarpaqli agac Svabiya alplarinda iyneyarpaqlilar Acilmamis maqnoliya qoncesiIstinadlarQerib Memmedov Mahmud Xelilov Ensiklopedik ekoloji luget Baki Elm 2008 Qerib Memmedov Mahmud Xelilov Ekoloqlarin melumat kitabi Baki Elm 2003 Xarici kecidler10 en qeyri adi agaclar 10 Foto