fbpx
Wikipedia

Alma

Alma (lat. Malus) – gülçiçəklilər (Rosaceae) fəsiləsindən bitki cinsi.

?Alma
Malus

Çiçəkləmiş alma ağacı
Elmi təsnifat
Elmi adı
Malus P.Mill.

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 

Ümumi məlumat

Azərbaycanda almanın üç yüzə qədər müxtəlif növü və çeşidi vardır. Bunlardan altmışı sənaye üçün əhəmiyyətlidir. Digər şirəli meyvələrdən almanın üstünlüyü odur ki, onu bütün il boyu saxlayıb istifadə etmək mümkündür. Almanın yetişmə fəsli aşağıdakı kimidir: yay (iyul, avqust), payız (sentyabr, oktyabr), qış (noyabrdan fevral ayına qədər). Eyni sort alma iqlim şəraitindən asılı olaraq yetişmə dövrünü dəyişə bilər.

Almanın növündən və sortundan asılı olaraq rəngi, dadı və ətri müxtəlif olur.

Almadan təbii halda istifadə etməklə yanaşı, bir sıra qiymətli konservləşdirilmiş məhsullar – kompot, mürəbbə, povidlo, şirə, püre və s. hazırlanır.

Almanın və ondan hazırlanan müxtəlif konserv məhsullarının ürək zəifliyinə, qanazlığına, xroniki mədə-bağırsaq xəstəliklərinə, eləcə də vitamin azlığına çox yaxşı müalicəvi təsiri olur.

Azərbaycanın Quba rayonu əsas almaçılıq rayonu sayılır. Burada müxtəlif növ almalar yetişdirlir. Burada son dövrlər Quba regional aqrar elm mərkəzi tərəfindən "Frazer" layihəsi çərçivəsində Fransadan gətirilmiş müxtəlif alma, gilas və armud sortlarının tingliyi salınmışdır. Bu gün Qrani Smit (Granny Smith), Fuci (Fuji), Conocold, Ağ renet, Reyn reneti, Qolden Delişes (Golden Delicious) sortlarının tingləri əkilmiş 24 hektarlıq alma bağı mövcuddur. Bununla yanaşı, daha 4,5 hektar sahədə fransız texnologiyası ilə salınmış pilot bağ becərilir. Rayonun əsas almaçılıq kəndi kimi I və II Nügədi kəndləri daha çox tanınır.

Tərkibi

Almanın tərkibində 5–24%-ə qədər şəkər, 1,3%-ə yaxın üzvü turşular (alma, limon, kəhraba), pektin və aşı maddələri, B və C vitaminləri, karotin, mineral maddələrdən isə kalium, natrium və dəmir duzları vardır. Almada olan dəmir duzu böyük müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Almanın tərkibində olan şəkərin əsas hissəsini qlükoza və fruktoza təşkil edir ki, onlar da ürək-damar sistemi üçün çox faydalıdır. Almanın mineral tərkibi (mq/100 qr.) aşağıdakı şəkildədir: kalsium-3, mis-az miqdarda, dəmir-0,1, maqnezium-az miqdarda, fosfor-9,5, kalium-12,9, selen-0,4, natrium-1, sink-az miqdarda.

Quru alma

 
Alma qurusu

Quru alma nəfəs darlığı və ürək xəstəliklərinə qarşı qoruyucu əhəmiyyətə malikdir. Bədəndən zəhərli maddələrin xaric edilməsinə kömək olur. Lifli olduğu üçün bağırsaqları təmizləyir. Qaraciyərindən şikayət edənlər, revmatizması olanlar və hətta şəkər xəstələri belə, quru almadan faydalana bilərlər. Alma sakitləşdirici, yuxuvericidir və baş ağrılarına da yaxşı təsir göstərir. Kiçik hissələrə bölünmüş almaları qabığıyla qaynadaraq, üzərinə limon, portağal, darçın əlavə edib çay kimi də içmək həmçinin faydalıdır.

Növləri

  • Malus angustifolia (Aiton) Michx.
    • Malus angustifolia var. puberula (Rehder) Rehder
  • Malus × arnoldiana (Rehder) Rehder
  • Malus asiatica Nakai
  • Malus baccata (L.) Borkh.
    • Malus baccata var. gracilis (Rehder) T.C.Ku
  • Malus bracteata Rehder
  • Malus chitralensis Vassilcz.
  • Malus coronaria (L.) Mill.
    • Malus coronaria var. dasycalyx Rehder
  • Malus daochengensis C.L.Li
  • Malus dasyphylla Borkh.
  • Malus × dawsoniana Rehder
  • Mədəni alma ağacı (Malus domestica Borkh.)
  • Malus doumeri (Bois) A.Chev.
  • Malus florentina (Zuccagni) C.K.Schneid.
  • Malus floribunda Siebold ex Van Houtte
  • Malus fusca (Raf.) C.K.Schneid.
  • Malus glabrata Rehder
  • Malus glaucescens Rehder
  • Malus halliana Koehne
  • Malus honanensis Rehder
  • Malus hupehensis (Pamp.) Rehder
  • Malus ioensis (Alph.Wood) Britton
    • Malus ioensis var. texana Rehder
  • Malus jinxianensis J.Q.Deng & J.Y.Hong
  • Malus kansuensis (Batalin) C.K.Schneid.
    • Malus kansuensis var. calva (Rehder) T.C.Ku & Spongberg
  • Malus kirghisorum Al.Fed. & Fed.
  • Malus komarovii (Sarg.) Rehder
  • Malus lancifolia Rehder
  • Malus leiocalyca S.Z.Huang
  • Malus mandshurica (Maxim.) Kom. ex Juz.
  • Malus manshurica (Maxim.) Kom. ex Skvortsov
  • Malus melliana (Hand.-Mazz.) Rehder
  • Malus micromalus Makino
  • Malus montana Uglitzk.
  • Malus muliensis T.C.Ku
  • Malus niedzwetzkyana Dieck ex Koehne
  • Malus ombrophila Hand.-Mazz.
  • Malus orientalis Uglitzk. ex Juz.
  • Malus pallasiana Juz.
  • Malus platycarpa Rehder
  • Malus praecox (Pall.) Borkh.
  • Malus prattii (Hemsl.) C.K.Schneid.
  • Malus × prunifolia (Willd.) Borkh.
  • Malus pumila Mill.
    • Malus pumila f. apetala (Münchh.) C.K.Schneid.
  • Malus × purpurea (E.Barbier) Rehder
  • Malus × robusta (CarriŠre) Rehder
  • Malus rockii Rehder
  • Malus sachalinensis Kom. ex Juz.
  • Malus sargentii Rehder
  • Malus sieboldii (Regel) Rehder
    • Malus sieboldii var. zumi (Matsum.) Asami
  • Malus sieversii (Ledeb.) M.Roem.
  • Malus sikkimensis (Wenz.) Koehne ex C.K.Schneid.
  • Malus soulardii (L.H.Bailey) Britton
  • Malus × spectabilis (Sol.) Borkh.
  • Malus spontanea (Makino) Makino
  • Malus sylvestris (L.) Mill.
  • Malus toringo (Siebold) Siebold ex de Vriese
  • Malus toringoides (Rehder) Hughes
  • Malus transitoria (Batalin) C.K.Schneid.
    • Malus transitoria var. centralasiatica (Vassilcz.) T.T.Yu
  • Malus trilobata (Labill. ex Poir.) C.K.Schneid.
  • Malus tschonoskii (Maxim.) C.K.Schneid.
  • Malus turkmenorum Juz. & Popov
  • Malus yunnanensis (Franch.) C.K.Schneid.
    • Malus yunnanensis var. veitchii Rehder
  • Malus zumi (Matsum.) Rehder

Həmçinin bax

İstinadlar

  • Əli Polad. Bir damla su. I cild. Bakı,2011.
  • C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev. Meyvə və tərəvəzin əmtəəşünaslığı (Dərslik). — Bakı, 2009.
  1. Qurudulmuş meyvənin faydaları…[ölü keçid]

alma, malus, gülçiçəklilər, rosaceae, fəsiləsindən, bitki, cinsi, malusçiçəkləmiş, alma, ağacıelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, gülçiçəyikimilərcins, elmi, adımalus, mill, vikin. Alma lat Malus gulcicekliler Rosaceae fesilesinden bitki cinsi AlmaMalusCiceklemis alma agaciElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira GulciceklilerFesile GulciceyikimilerCins AlmaElmi adiMalus P Mill VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 25254NCBI 3749EOL 29915GRIN 7215IPNI 33893 Mundericat 1 Umumi melumat 2 Terkibi 3 Quru alma 4 Novleri 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarUmumi melumat RedakteAzerbaycanda almanin uc yuze qeder muxtelif novu ve cesidi vardir Bunlardan altmisi senaye ucun ehemiyyetlidir Diger sireli meyvelerden almanin ustunluyu odur ki onu butun il boyu saxlayib istifade etmek mumkundur Almanin yetisme fesli asagidaki kimidir yay iyul avqust payiz sentyabr oktyabr qis noyabrdan fevral ayina qeder Eyni sort alma iqlim seraitinden asili olaraq yetisme dovrunu deyise biler Almanin novunden ve sortundan asili olaraq rengi dadi ve etri muxtelif olur Almadan tebii halda istifade etmekle yanasi bir sira qiymetli konservlesdirilmis mehsullar kompot murebbe povidlo sire pure ve s hazirlanir Almanin ve ondan hazirlanan muxtelif konserv mehsullarinin urek zeifliyine qanazligina xroniki mede bagirsaq xesteliklerine elece de vitamin azligina cox yaxsi mualicevi tesiri olur Azerbaycanin Quba rayonu esas almaciliq rayonu sayilir Burada muxtelif nov almalar yetisdirlir Burada son dovrler Quba regional aqrar elm merkezi terefinden Frazer layihesi cercivesinde Fransadan getirilmis muxtelif alma gilas ve armud sortlarinin tingliyi salinmisdir Bu gun Qrani Smit Granny Smith Fuci Fuji Conocold Ag renet Reyn reneti Qolden Delises Golden Delicious sortlarinin tingleri ekilmis 24 hektarliq alma bagi movcuddur Bununla yanasi daha 4 5 hektar sahede fransiz texnologiyasi ile salinmis pilot bag becerilir Rayonun esas almaciliq kendi kimi I ve II Nugedi kendleri daha cox taninir Terkibi RedakteAlmanin terkibinde 5 24 e qeder seker 1 3 e yaxin uzvu tursular alma limon kehraba pektin ve asi maddeleri B ve C vitaminleri karotin mineral maddelerden ise kalium natrium ve demir duzlari vardir Almada olan demir duzu boyuk mualicevi ehemiyyete malikdir Almanin terkibinde olan sekerin esas hissesini qlukoza ve fruktoza teskil edir ki onlar da urek damar sistemi ucun cox faydalidir Almanin mineral terkibi mq 100 qr asagidaki sekildedir kalsium 3 mis az miqdarda demir 0 1 maqnezium az miqdarda fosfor 9 5 kalium 12 9 selen 0 4 natrium 1 sink az miqdarda Quru alma Redakte Alma qurusu Quru alma nefes darligi ve urek xesteliklerine qarsi qoruyucu ehemiyyete malikdir Bedenden zeherli maddelerin xaric edilmesine komek olur Lifli oldugu ucun bagirsaqlari temizleyir Qaraciyerinden sikayet edenler revmatizmasi olanlar ve hetta seker xesteleri bele quru almadan faydalana bilerler Alma sakitlesdirici yuxuvericidir ve bas agrilarina da yaxsi tesir gosterir Kicik hisselere bolunmus almalari qabigiyla qaynadaraq uzerine limon portagal darcin elave edib cay kimi de icmek hemcinin faydalidir 1 Novleri RedakteMalus angustifolia Aiton Michx Malus angustifolia var puberula Rehder Rehder Malus arnoldiana Rehder Rehder Malus asiatica Nakai Malus baccata L Borkh Malus baccata var gracilis Rehder T C Ku Malus bracteata Rehder Malus chitralensis Vassilcz Malus coronaria L Mill Malus coronaria var dasycalyx Rehder Malus daochengensis C L Li Malus dasyphylla Borkh Malus dawsoniana Rehder Medeni alma agaci Malus domestica Borkh Malus doumeri Bois A Chev Malus florentina Zuccagni C K Schneid Malus floribunda Siebold ex Van Houtte Malus fusca Raf C K Schneid Malus glabrata Rehder Malus glaucescens Rehder Malus halliana Koehne Malus honanensis Rehder Malus hupehensis Pamp Rehder Malus ioensis Alph Wood Britton Malus ioensis var texana Rehder Malus jinxianensis J Q Deng amp J Y Hong Malus kansuensis Batalin C K Schneid Malus kansuensis var calva Rehder T C Ku amp Spongberg Malus kirghisorum Al Fed amp Fed Malus komarovii Sarg Rehder Malus lancifolia Rehder Malus leiocalyca S Z Huang Malus mandshurica Maxim Kom ex Juz Malus manshurica Maxim Kom ex Skvortsov Malus melliana Hand Mazz Rehder Malus micromalus Makino Malus montana Uglitzk Malus muliensis T C Ku Malus niedzwetzkyana Dieck ex Koehne Malus ombrophila Hand Mazz Malus orientalis Uglitzk ex Juz Malus pallasiana Juz Malus platycarpa Rehder Malus praecox Pall Borkh Malus prattii Hemsl C K Schneid Malus prunifolia Willd Borkh Malus pumila Mill Malus pumila f apetala Munchh C K Schneid Malus purpurea E Barbier Rehder Malus robusta CarriSre Rehder Malus rockii Rehder Malus sachalinensis Kom ex Juz Malus sargentii Rehder Malus sieboldii Regel Rehder Malus sieboldii var zumi Matsum Asami Malus sieversii Ledeb M Roem Malus sikkimensis Wenz Koehne ex C K Schneid Malus soulardii L H Bailey Britton Malus spectabilis Sol Borkh Malus spontanea Makino Makino Malus sylvestris L Mill Malus toringo Siebold Siebold ex de Vriese Malus toringoides Rehder Hughes Malus transitoria Batalin C K Schneid Malus transitoria var centralasiatica Vassilcz T T Yu Malus trilobata Labill ex Poir C K Schneid Malus tschonoskii Maxim C K Schneid Malus turkmenorum Juz amp Popov Malus yunnanensis Franch C K Schneid Malus yunnanensis var veitchii Rehder Malus zumi Matsum RehderHemcinin bax Redakte Vikikitabda Meyvecilik Alma movzusuna dair metn var Alma bayrami Alma menenesiIstinadlar RedakteEli Polad Bir damla su I cild Baki 2011 C I Ehmedov N T Eliyev Meyve ve terevezin emteesunasligi Derslik Baki 2009 Qurudulmus meyvenin faydalari olu kecid Alma The Plant List saytinda takson barede melumat ing Menbe https az wikipedia org w index php title Alma amp oldid 6059325, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.