Şengen zonası

Şengen zonası (ing. Schengen Area; fr. Espace Schengen)- Lüksemburqun, Şengen şəhərində 1985-ci ildə imzalanmış Şengen müqaviləsinə əsasən 25 Avropa dövlətində daxili vizasız hərəkəti təmin edən şərti ərazi. Şengen zonası daxilində hərəkət edənlər üçün sərhəd yoxlanışı tələb olunmur və səyahətçilər vahid ölkə prinsipi ilə hərəkət edərək 25 Avropa ölkəsinə sərbəst şəkildə hərəkət edə bilirlər.

Şengen zonası

Şengen zonası     Açıq sərhəddi olan ölkələr     Qoşulma ehtimalı olan ölkələr
Daxildir	Avropa İttifaqı
Növü	Açıq sərhəd siyasəti
Yaradılıb	1995
Üzv dövlətlər	25
Ərazi	4,312,099 km^2 (1,664,911 kv. mil)
Əhali	419,392,429

I Şengen müqaviləsi 1985-ci ilin 14 iyun tarixində beş Avropa ölkəsi arasında imzalanmışdır. Müqaviləni Fransa, Qərbi Almaniya ilə yanaşı Benilüks ölkələri olan Belçika, Hollandiya və Luksemburq imzalanmışdır. 1990-cı ilin 19 iyun tarixində Şengen Müqaviləsinin Tətbiq Konvensiyasının imzalanması ilə razılaşma qüvvəyə minmişdir. Müqavilə Lüksemburq, Fransa və Almaniyanın sərhədlərinin kəsişdiyi yer olan Lüksemburqun Şengen şəhərində imzalandığına görə həmin şəhərin adına adlandırılmışdır.

İkinci müqavilə isə Mos çayının ortasındakı Kraliça Mari-Astrid adlı gəmidə imzalanmışdır. Müqavilənin qüvvəyə minməsi 1995-ci ilin 26 mart tarixinə qədər uzanmış və bu müddət ərzində Portuqaliya və İspaniya da Şengen zonasına qoşulmuşdur. Monako, Norveç və İslandiya Avropa İttifaqının üzvü olmamaqlarına baxmayaraq Şengen zonasına daxil edilmişdir. Eyni zamanda İsveçrə 2008-ci ilin dekabr ayında Şengen müqaviləsi sahəsinə qəbul edilmişdir.

Lixtenşteynin Şengen zonasına daxil olması bir neçə dəfə təxirə salınmışdır. Ölkə 2008-ci ilin 28 fevral tarixində Avropa İttifaqı ilə Şengen razılığı əldə etmiş və 2009-cu ilin 1 noyabr tarixində Şengen zonasına daxil olması razılaşdırılmışdır. Lixtenşteynin daxili vergi nizamlanmasında problemlərinin olduğunu əsas gətirərək Almaniya və İsveç ölkənin şengen zonasına daxil olması tələbini müvəqqəti dondurmuşdur. 2011-ci ilin 7 mart tarixində Avropa İttifaqı Nazirlər Şurasının qərarı ilə Lixtenşteynin Şengen zonasına daxil olması yolu açılmışdır. 2011-ci ilin 19 dekabr tarixində ölkə rəsmən Şengen zonasının üzvü seçilmişdir.

Şengen müqaviləsi əsasında yaradılan Şengen zonası hal-hazırda 26 Avropa ölkəsində qüvvədədir və təqribən 4.312.099 kvadrat kilometr ərazini əhatə edir.

Şengen ölkələri

Ölkə	Ərazi (km²)	Əhali	İmzalayıb	İlk həyata keçirilmə tarixi
Avstriya	&&&&&&&&&&083871.&&&&&083.871	&&&&&&&&08414638.&&&&&08.414.638	000000001995-04-28-000028 aprel 1995	000000001997-12-01-00001 dekabr 1997
Belçika	&&&&&&&&&&030528.&&&&&030.528	&&&&&&&011007020.&&&&&011.007.020	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Çexiya	&&&&&&&&&&078866.&&&&&078.866	&&&&&&&010535811.&&&&&010.535.811	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Danimarka	&&&&&&&&&&043094.&&&&&043.094	&&&&&&&&05564219.&&&&&05.564.219	000000001996-12-19-000019 dekabr 1996	000000002001-03-25-000025 mart 2001
Estoniya	&&&&&&&&&&045338.&&&&&045.338	&&&&&&&&01340194.&&&&&01.340.194	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Finlandiya	&&&&&&&&&0338145.&&&&&0338.145	&&&&&&&&05391700.&&&&&05.391.700	000000001996-12-19-000019 dekabr 1996	000000002001-03-25-000025 mart 2001
Fransa	&&&&&&&&&0551695.&&&&&0551.695	&&&&&&&063929000.&&&&&063.929.000	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Almaniya	&&&&&&&&&0357050.&&&&&0357.050	&&&&&&&081799600.&&&&&081.799.600	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Yunanıstan	&&&&&&&&&0131990.&&&&&0131.990	&&&&&&&010815197.&&&&&010.815.197	000000001992-11-06-00006 noyabr 1992	000000002000-01-01-00001 yanvar 2000
Macarıstan	&&&&&&&&&&093030.&&&&&093.030	&&&&&&&&09979000.&&&&&09.979.000	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
İslandiya	&&&&&&&&&0103000.&&&&&0103.000	&&&&&&&&&0318452.&&&&&0318.452	000000001996-12-19-000019 dekabr 1996 000000001999-05-18-000018 may 1999	000000002001-03-25-000025 mart 2001
İtaliya	&&&&&&&&&0301318.&&&&&0301.318	&&&&&&&060681514.&&&&&060.681.514	000000001990-11-27-000027 noyabr 1990	000000001997-10-26-000026 oktyabr 1997
Latviya	&&&&&&&&&&064589.&&&&&064.589	&&&&&&&&02245357.&&&&&02.245.357	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Lixtenşteyn	&&&&&&&&&&&&0160.&&&&&0160	&&&&&&&&&&036010.&&&&&036.010	000000002008-02-28-000028 fevral 2008	000000002011-12-19-000019 dekabr 2011
Litva	&&&&&&&&&&065300.&&&&&065.300	&&&&&&&&03207060.&&&&&03.207.060	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Lüksemburq	&&&&&&&&&&&02586.&&&&&02.586	&&&&&&&&&0511840.&&&&&0511.840	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Malta	&&&&&&&&&&&&0316.&&&&&0316	&&&&&&&&&0417608.&&&&&0417.608	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Niderland	&&&&&&&&&&041526.&&&&&041.526	&&&&&&&016703700.&&&&&016.703.700	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Norveç        (Svalbard daxil deyil)	&&&&&&&&&0385155.&&&&&0385.155	&&&&&&&&05063709.&&&&&05.063.709	000000001996-12-19-000019 dekabr 1996 000000001999-05-18-000018 may 1999	000000002001-03-25-000025 mart 2001
Polşa	&&&&&&&&&0312683.&&&&&0312.683	&&&&&&&038186860.&&&&&038.186.860	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Portuqaliya	&&&&&&&&&&092391.&&&&&092.391	&&&&&&&010647763.&&&&&010.647.763	000000001991-06-25-000025 iyun 1991	000000001995-03-26-000026 mart 1995
Slovakiya	&&&&&&&&&&049037.&&&&&049.037	&&&&&&&&05440078.&&&&&05.440.078	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
Sloveniya	&&&&&&&&&&020273.&&&&&020.273	&&&&&&&&02048951.&&&&&02.048.951	000000002003-04-16-000016 aprel 2003	000000002007-12-21-000021 dekabr 2007
İspaniya	&&&&&&&&&0510000.&&&&&0510.000	&&&&&&&046030109.&&&&&046.030.109	000000001991-06-25-000025 iyun 1991	000000001995-03-26-000026 mart 1995
İsveç	&&&&&&&&&0449964.&&&&&0449.964	&&&&&&&&09415570.&&&&&09.415.570	000000001996-12-19-000019 dekabr 1996	000000002001-03-25-000025 mart 2001
İsveçrə	&&&&&&&&&&041285.&&&&&041.285	&&&&&&&&07866500.&&&&&07.866.500	000000002004-10-26-000026 oktyabr 2004	000000002008-12-12-000012 dekabr 2008
Avropa İttifaqı	&&&&&&&&04189111.&&&&&04.189.111	&&&&&&0417597460.&&&&&0417.597.460	000000001985-06-14-000014 iyun 1985	000000001995-03-26-000026 mart 1995

Ölkə	Ərazi	Əhali
Monako	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02	&&&&&&&&&&037800.&&&&&037.800
San-Marino	&&&&&&&&&&&&&061.&&&&&061	&&&&&&&&&&032576.&&&&&032.576
Vatikan	&&&&&&&&&&&&&&00.4400000,44	&&&&&&&&&&&&0842.&&&&&0842

Qeydlər

İstinadlar

1. "Eurostat Population Estimate". Eurostat. 1 January 2010. İstifadə tarixi: 8 January 2010.
2. "Protocol on the accession of the Government of the Republic of Austria to the Agreement between the Governments of the Member States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of controls at their common borders, signed at Schengen on 14 June 1985, as amended by the Protocols of 27 November 1990, 25 June 1991 and 6 November 1992 on the accession of the Governments of the Italian Republic, the Kingdom of Spain and the Portuguese Republic and the Hellenic Republic, respectively". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
3. "Beschluß des Exekutivausschusses zur Inkraftsetzung des Schengener Durchführungsübereinkommens in Österreich". 1997-10-07. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
4. "Council Decision of 20 May 1999 concerning the definition of the Schengen acquis for the purpose of determining, in conformity with the relevant provisions of the Treaty establishing the European Community and the Treaty on European Union, the legal basis for each of the provisions or decisions which constitute the acquis". Official Journal of the European Union. L (176/1). 1999-07-10. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
5. "Agreement between the Governments of the States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the Gradual Abolition of Checks at their Common Borders". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
6. "Decision of the Executive Committee of 22 December 1994 on bringing into force the Convention implementing the Schengen Agreement of 19 June 1990". Official Journal of the European Union. L (239/130). 1994-12-22. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
7. "Treaty between the Kingdom of Belgium, the Kingdom of Denmark, the Federal Republic of Germany, the Hellenic Republic, the Kingdom of Spain, the French Republic, Ireland, the Italian Republic, the Grand Duchy of Luxembourg, the Kingdom of the Netherlands, the Republic of Austria, the Portuguese Republic, the Republic of Finland, the Kingdom of Sweden, the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (Member States of the European Union) and the Czech Republic, the Republic of Estonia, the Republic of Cyprus, the Republic of Latvia, the Republic of Lithuania, the Republic of Hungary, the Republic of Malta, the Republic of Poland, the Republic of Slovenia, the Slovak Republic concerning the accession of the Czech Republic, the Republic of Estonia, the Republic of Cyprus, the Republic of Latvia, the Republic of Lithuania, the Republic of Hungary, the Republic of Malta, the Republic of Poland, the Republic of Slovenia and the Slovak Republic to the European Union (Deposited with the Government of the Italian Republic)". Council of the European Union. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
8. "COUNCIL DECISION of 6 December 2007 on the full application of the provisions of the Schengen acquis in the Czech Republic, the Republic of Estonia, the Republic of Latvia, the Republic of Lithuania, the Republic of Hungary, the Republic of Malta, the Republic of Poland, the Republic of Slovenia and the Slovak Republic". Official Journal of the European Union. L (323/34). 2007-12-08. İstifadə tarixi: 2014-10-27.
9. Agreement on the Accession of the Kingdom of Denmark to the Convention implementing the Schengen Agreement of 14 June 1985 on the gradual abolition of checks at the common borders signed at Schengen on 19 June 1990
10. . Royal Danish Embassy in London. 4 June 2009. 10 January 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 February 2010.
11. "Protocol on the accession of the Kingdom of Denmark to the Agreement on the gradual abolition of controls at the contracting parties' common borders, signed at Schengen on 14 June 1985". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
12. "COUNCIL DECISION of 1 December 2000 on the application of the Schengen acquis in Denmark, Finland and Sweden, and in Iceland and Norway". Official Journal of the European Union. L (309/24). 2000-12-09. İstifadə tarixi: 2014-10-27.
13. "Protocol on the accession of the Government of the Republic of Finland to the Agreement on the gradual abolition of controls at the contracting parties' common borders, signed at Schengen on 14 June 1985". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
14. "Protocol on the accession of the Government of the Hellenic Republic to the Agreement between the Governments of the Member States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of controls at their common borders, signed at Schengen on 14 June 1985, as amended by the Protocol signed at Paris on 27 November 1990 on the accession of the Government of the Italian Republic and by the Protocols signed at Bonn on 25 June 1991 on the accession of the Governments of the Kingdom of Spain and the Portuguese Republic". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
15. "COUNCIL DECISION of 13 December 1999 on the full application of the Schengen acquis in Greece". Official Journal of the European Union. L (327/58). 2000-12-09. İstifadə tarixi: 2014-10-27.
16. "Cooperation agreement between the Kingdom of Belgium, the Federal Republic of Germany, the French Republic, the Grand Duchy of Luxembourg, the Kingdom of the Netherlands, the Italian Republic, the Kingdom of Spain, the Portuguese Republic, the Hellenic Republic, the Republic of Austria, the Kingdom of Denmark, the Republic of Finland, the Kingdom of Sweden, i.e. the Contracting Parties to the Schengen Agreement and to the Schengen Convention, and the Republic of Iceland and the Kingdom of Norway, on the gradual abolition of controls at their common borders". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
17. "Agreement with the Republic of Iceland and the Kingdom of Norway concerning the latters' association with the implementation, application and development of the Schengen acquis". Council of the European Union. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
18. "Protocol on the accession of the Government of the Italian Republic to the Agreement between the Governments of the Member States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of controls at their common borders, signed at Schengen on 14 June 1985". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
19. "Resolución de 26 de mayo de 1998, de la Secretaría General Técnica del Ministerio de Asuntos Exteriores". 1997-07-10. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
20. "Protocol between the European Union, the European Community, the Swiss Confederation and the Principality of Liechtenstein on the accession of the Principality of Liechtenstein to the Agreement between the European Union, the European Community and the Swiss Confederation on the Swiss Confederation's association with the implementation, application and development of the Schengen acquis". Council of the European Union. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
21. "COUNCIL DECISION of 13 December 2011 on the full application of the provisions of the Schengen acquis in the Principality of Liechtenstein". Official Journal of the European Union. L (334/27). 2011-12-05. İstifadə tarixi: 2014-10-27.
22. OJ L 176, 10/07/1999 P. 36
23. "Protocol on the accession of the Government of the Portuguese Republic to the Agreement between the Governments of the Member States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of controls at their common borders, signed at Schengen on 14 June 1985, as amended by the Protocol on the accession of the Italian Republic signed at Paris on 27 November 1990". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
24. "Protocol on the accession of the Government of the Kingdom of Spain to the Schengen Agreement of 14 June 1985 between the Governments of the Member States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of controls at their common borders, as amended by the Protocol on the accession of the Italian Republic signed at Paris on 27 November 1990". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
25. "Protocol on the accession of the Government of the Kingdom of Sweden to the Schengen Agreement of 14 June 1985 on the gradual abolition of controls at the contracting parties' common borders". Government of the Netherlands. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
26. "Agreement between the European Union, the European Community and the Swiss Confederation on the Swiss Confederation's association with the implementation, application and development of the Schengen acquis". Council of the European Union. İstifadə tarixi: 2014-11-01.
27. "COUNCIL DECISION of 27 November 2008 on the full application of the provisions of the Schengen acquis in the Swiss Confederation". Official Journal of the European Union. L (327/15). 2008-12-05. İstifadə tarixi: 2014-10-27.