Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
İslamda saqqal — islam dinində saqqal saxlamağa münasibət. İslamın müxtəlif cərəyanlarında saqqal saxlama və ülgüc ilə qırxmağa münasibət birmənalı olmamışdır. Bəzi məzhəblərə görə, saqqalı qırxmaq günah (fasiq), saqqal saxlamaq isə vacib əməl hesab olunmuşdur. Digərlərinə görə, saqqal saxlamaq müstəhəb və ya sünnənin yerinə yetirilməsi, onu qırxmaq isə məkruh, lakin haram olmayan bir əməl sayılmışdır. Saqqal müsəlmanlar arasında kişiliyin rəmzi kimi qəbul olunmuşdur və onun saxlanılması insanın bir hissəsi hesab edilmişdir.
Tarixi baxımdan, saqqal islamdan əvvəlki dövrlərdə Yaxın Şərqdə hakimiyyət rəmzi olmuş, peyğəmbər Məhəmməd də saqqal saxlayaraq müsəlmanları onu qırxmamağa çağırmışdır. Orta əsrlərdən müasir dövrə qədər müxtəlif məzhəb alimləri saqqalın qırxılmasının haram, məkruh və ya müstəhəb olması ilə bağlı fikir ayrılığına sahib olmuşlar. Eyni zamanda, saqqalın boyanması, bığların formalaşdırılması və uzunluğunun tənzimlənməsi dini və sosial normalarla sıx bağlı olmuşdur.
Müasir dövrdə saqqal həm dini riayət, həm də sosial identifikasiya simvolu kimi qəbul edilir və bəzi ölkələrdə hüquqi və siyasi təsirlər doğurur. Orta Şərq, Mərkəzi Asiya, Şimali Qafqaz və Azərbaycanda saqqal saxlamaq və ya qırxmaq müxtəlif sosial və hüquqi məhdudiyyətlərlə müşayiət olunmuşdur.
Tarixi
Erkən dövrlərdə
Yaxın Şərqdə islamdan əvvəlki dövrlərdə saqqal ənənəvi olaraq hakimiyyətin rəmzi olmuşdur. Peyğəmbər Məhəmməd də həmin dövrün yəhudiləri və xristian rahibləri kimi saqqal saxlamışdır.Hədislərə görə, o, müsəlmanları saqqal saxlamağa və onu qırxmamağa çağırmışdır. "Səhih əl-Buxari"də qeyd edilmişdir ki, "Müşriklərdən fərqlənin — saqqallarınızı saxlayın, bığlarınızı qısaldın". tərəfindən təqdim olunan hədislərdən birində bildirilmişdir ki, "bığlarınızı qısaldın, saqqallarınızı saxlayın və atəşpərəstlərə bənzəməyin". Hədislərdə həmçinin bildirilmişdir ki, saqqalsız kişi müsəlman icmasına () rəhbərlik edə və namazda imamlıq edə bilməz. "Qurani-Kərim"də İsrail patriarxı Harunun saqqalı olduğu nəql edilmişdir və hədis ədəbiyyatında bildirilmişdir ki, Məhəmmədin qalın saqqalı və çiyinlərinə çatan uzun saçları var idi.
Orta əsrlərdə
Orta əsrlərdə saqqalı qırxmağın qadağan olunması barədə zahiri fəqihi İbn Həzmin,maliki ,hənbəlik ,hənəfi İbn Abidinin əsərlərində məlumat verilmişdir.
Buna baxmayaraq, üləmanın saqqal qırxmağın haram hesab olunması ilə bağlı fikirlərinin əksəriyyəti şafii məzhəbinin bəzi nümayəndələri tərəfindən ziddiyyət təşkil edirdi. Əks mövqedə olan bəzi şafii alimləri saqqal qırxmağı haram yox, yalnız məkruh hesab etmişdilər. Bu mövqeyi , Nəvəvi,Zəkəriyyə Ənsari və müdafiə etmişdir. Bununla belə, şafii alimləri , , və Əzrai saqqalı qırxmağın haram olmasını daha doğru rəy hesab etmişdilər.
Müasir dövrdə
Ənənəvi ərəb cəmiyyətində şəxsin sosial statusu onun saqqalının uzunluğundan, formasından və rəngindən asılı olmuşdur. Müasir sələfi alimləri — İbn Baz,, və başqaları saqqalı kişiləri qadınlardan və saqqal saxlamayan kafirlərdən fərqləndirən amil kimi qiymətləndirmiş, qırxmağı haram və günah əməl hesab etmişdilər. Suriyalı şafii alimi (1932–2015) yazmışdır ki, saqqalı qırxmaq hənəfilik, malikilik və hənbəlilikdə haram, şafiilikdə isə məkruh hesab edilmişdir. Eyni mövqeni şiə ayətullahları Əli Sistani və də bölüşmüşdür.
2012-ci ildə İranın ali rəhbəri böyük ayətullah Əli Xamenei milli televiziyanın efirində Mərakeş kralı VI Məhəmmədin qısa saqqalını — daha çox yüngül ülgüc qırxıntısına bənzər görünüşünü "rüsvayçılıq" və "Peyğəmbərin üzünə tüpürmək" adlandırmışdır. Öz növbəsində kral bunu "cəfəngiyyat" kimi qiymətləndirmişdir.
Orta Şərq
Livan kimi bəzi Orta Şərq ölkələrində saqqal saxlayan şəxslər bunu dini səbəblərdən etməsələr belə polis tərəfindən şübhəli münasibətlə qarşılaşa bilərlər.
Məlumatlara görə, Suriyada və İraqda gedən hərbi əməliyyatlar fonunda İŞİD döyüşçülərinə qarşı vuruşan kürdlər ilə eyniləşməmək məqsədilə Türkiyənin cənub-şərqindəki kürdlər kütləvi şəkildə saqqallarını qırxmağa başlamışdılar. Buna baxmayaraq, saqqal saxlamaq yalnız İŞİD-ə məxsus xüsusiyyət deyildi. Bəzi hallarda Kürdüstan Fəhlə Partiyası üzvləri insanları saqqal saxladıqları üçün edam etmişdilər. Türkiyədə saqqal saxlamaq sünnə hesab edilir və yetkin kişilərə tövsiyə olunur. Bununla yanaşı, ölkənin hüquq kodeksinə əsasən, dövlət qulluqçularına saqqal saxlamaq qadağandır.
Misirdə Hüsnü Mübarək dövründə saqqal prezidentə qarşı çıxan islamçı qüvvələrin rəmzi hesab edilirdi. Buna baxmayaraq, saqqal yalnız müsəlmanlara yox, həm də qibti xristianlara məxsusdur. "Müsəlman Qardaşlar" təşkilatı təmiz saxlanılmış saqqalları ilə seçilirdilər, sələfilər isə qalın saqqal buraxıb bığlarını qırxırdılar. Onlardan bəziləri saqqallarını xına ilə – tünd qırmızıdan tutmuş parlaq narıncı rəngədək boyayırdılar. Mübarək dövründə bütün dövlət qulluqçuları saqqallarını qırxmağa məcbur idilər, lakin rejimin süqutundan sonra saqqal saxlamaq yenidən dəbə çevrilmişdir. Misirin baş müftisi kimi nüfuzlu alimlər saqqal saxlamağı da, onu qırxmağı da mübah hesab etmişdilər.
Taliban
27 sentyabr 1996-cı ildə "Taliban" ilk dəfə Kabil şəhərini sonra yaratdıqları Əfqanıstan İslam Əmirliyində şəriət normaları tətbiq olunmuşdur. Bu qaydalardan biri kişilərin qalın saqqal saxlaması idi. "Saqqal yoxlamaları" keçirilirdi və bu yoxlamalarda yumruğu qədər uzun olmayan saqqal saxlayanlar döyülə bilərdi.
Pakistanda, "Taliban"ın nəzarətində olan qəbilə zonasında bərbərxanalara saqqal qırxmağın islama zidd olduğu və qadağanı pozanların öldürüləcəyi barədə xəbərdarlıqlar yapışdırılmışdı. Qadağaya əməl etməyən bir sıra bərbərxanalar partladılmışdı. Oxşar hədələr Vəziristanda yerləşən bərbərxanalara da edilmişdi.
Mərkəzi Asiya
Qazaxıstan Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin mövqeyinə görə, saqqal saxlamaq sünnədir, saqqal qırxmağın günah sayılmasını isə yalnız müdafiə edirlər. Qazax ruhaniləri bu məsələdə XX əsr Misir alimləri – (1898–1974), (1893–1963) və Misir Fətvalar İdarəsinin qərarlarına istinad edirlər.Astana şəhərində yerləşən Qılmani məscidinin rəsmi səhifəsində "Dinşünaslıq Mərkəzi"nin rəhbəri Tanjarıq Turqankulov qeyd etmişdir ki, qazaxıstanlı gənclərin saqqal saxlaması, əslində, müsəlman cəmiyyətində ixtilaf yaratmaq məqsədi daşıyır.
Özbəkistanda əhalinin çoxunun müsəlman olmağına baxmayaraq, qeyri-rəsmi şəkildə saqqal qadağası mövcuddur. Saqqallı şəxslərə ictimaiyyət və milis əməkdaşları tərəfindən şübhə ilə yanaşılır. Hətta məscid imamları belə " tərəfindən saqqallılar siyahısına düşməmək üçün" saqqallarını qırxmağa məcbur olurlar. "" təşkilatının xəbər xidmətinin rəhbəri Feliks Kroleyin sözlərinə görə, "Özbəkistan hökuməti yalnız radikal islamçılara qarşı yox, ümumilikdə dindar müsəlmanlara qarşı mübarizə aparır".
Saqqal qadağası qeyri-rəsmi olaraq 1997-ci ildə Fərqanə vadisində yerləşən Namanqanda baş vermiş yüksəkrütbəli hüquq-mühafizə orqanı əməkdaşının qətlə yetirilməsindən sonra genişlənmişdir. O dövrdə pasportunda saqqallı fotosu olan və ya real həyatda saqqal saxlayan şəxs həbs və cinayət təqibinə məruz qala bilərdi. Özbəkistanda saqqallı şəxsin pasport ala bilməsi üçün regional ruhani idarədən "ekstremist təşkilata üzv olmadığını təsdiq edən" arayış tələb olunurdu, lakin bu icazəni almaq nadir hallarda mümkün olurdu.
Rusiya
27 avqust 2011-ci ildə Rusiyada, Qaraçay-Çərkəz Respublikasının DUM Alimlər Şurası qərara almışdır ki, hənəfi məzhəbinə görə saqqal saxlamaq vacibdir. Buna görə də bütün imamlar saqqal saxlamalı, onu ən azı görünəcək dərəcədə qırxmamalıdırlar.Tümen vilayətinin müftisi Eldar Zaqanşin bildirmişdir ki, saqqal saxlamaq tatar xalqının ənənəsi deyil və saqqal saxlamaq hüququ qazanılmalıdır. Onun sözlərinə görə, kiçik saqqal evlənmədən sonra, təxminən 30–35 yaşlarında buraxıla bilər, uzun və qalın saqqal isə yalnız 60 yaşdan sonra "Şaxta Babaya oxşamaq" üçün saxlanmalıdır. Moskva Memorial Məscidinin imam-xətibi Şamil Alyautdinov "Saqqal saxlamaq" adlı məqaləsində qeyd etmişdir ki, saqqal saxlamaq "qətiyyən vacib deyil" və bunun əksini iddia etmək "cahilliyin təzahürüdür". O, bu məsələdə Qazaxıstan alimləri kimi XX əsr Misir alimləri Məhəmməd Əbu Zöhrə və Mahmud Şəltutun mövqeyinə istinad etmişdir.
Şimali Qafqazda, xüsusilə Dağıstanda uzun saqqal saxlamaq, polis əməkdaşlarının vətəndaşları "dini ekstremizm" kateqoriyasında "profilaktik qeydiyyata" alması üçün əsas olur.
Azərbaycan
Azərbaycanda bəzi hallarda polis əməkdaşları saqqal saxlayan şəxslərə təzyiq göstərmiş, onları ictimai yerlərdə "radikalizm" ittihamı ilə təqib etmişdir. 2010-cu ildə Azərbaycanın Zaqatala rayonunda yaşayan bir qrup müsəlman gənc hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları tərəfindən saxlanılmış və onların saqqalları zorla qırılmışdır. İnsidentdən sonra gənclər hüquq-mühafizə orqanlarını dini azadlıqları pozmaqda ittiham etmişdilər. Azərbaycanın əhalisinin əksəriyyəti şiələrdən ibarət olan cənub bölgəsində sünni məzhəbinə mənsub bir şəxsin saqqalı zorla qırxılmış və hadisənin videosu sosial şəbəkələrdə yayılmışdır.
Saqqala dəyişikliklər
Qısaldılması
İslam alimlərinin əksəriyyəti saqqalın yumruq boyundan artıq hissəsinin qısaldılmasına icazə vermişdir. Yalnız bəzi şafiilər, məsələn, Nəvəvi və başqaları saqqalın "buraxılması" barədə ümumi dəlillərə əsaslanaraq onun qısaldılmasını yolverilməz sayırdılar. Saqqalın qısaldılmasının caizliyinə peyğəmbər Məhəmmədin səhabələri və Əbu Hüreyrənin davranışları, eləcə də Həsən əl-Bəsri, İbn Əbdülbər, İbn Teymiyyə və İbn Abidinin fikirləri dəlalət edir.
Şiə islamda saqqalın və bığın qırxılması məsələsi uzun illərdir müzakirə olunan mövzularındandır. isna əşəriyyə məzhəbinə görə, sünnə qaydasına əsasən, saqqalın uzunluğu bir yumruqdan artıq olmamalıdır. Üz tüklərinin qısaldılması icazəli hesab edilmiş, lakin onu qırxmaq haram sayılmışdır. Ümumiyyətlə, şiə islamın davamçıları saqqalı qısa saxlamaya üstünlük verirlər və onların saqqalı adətən "iki–üç günlük uzantıya" bənzər şəkildə olur.Seyid Əli Xamenei, seyid Əli Sistani və digər şiə mərcelərin mövqeyinə görə, əgər saqqalın ölçüsü baxımından "saqqal" adlandırıla bilirsə, bu halda haram hökmü tətbiq edilməmişdir.
Ayətullah Vahid Xorasani saqqalın tam qırxılmasını "qəti şəkildə haram" hesab etmişdir və bildirmişdir ki, bəzi kişilərin yalnız çənə nahiyəsində saqqal saxlayaraq qalan hissəni qırxması da bütövlükdə saqqal qırxmaq hökmünə daxildir və qadağandır. Ayətullah Sistaninin mövqeyinə görə, kişinin üzündə saqqalın müəyyən ölçüdə saxlanması dini baxımdan vacibdir. Digər şiə alimləri qeyd etmişlər ki, üz tüklərinin bir qisminin qırxılması saqqalın təhrif edilməsi kimi qiymətləndirilir və şəriət qaydaları ilə uyğun gəlmir.
Boyanması
Peyğəmbər Məhəmməd yalnız saqqal saxlamağı yox, həm də onu boyamağı tövsiyə etmişdir. Bu, müsəlmanların qonşuluqda yaşayan yəhudi və xristianlardan fərqlənməsi üçün idi. Adətən müsəlmanlar saqqalı xına və ya ilə boyayırlar. Nəvəvinin fikrinə görə, həm kişilər, həm də qadınlar üçün ağaran saç və saqqalı qırmızı və ya sarı rəngə boyamaq daha münasibdir, lakin qara rəng məsləhət görülmür, çünki bu, aldatmaya bənzədilə bilər. Rəvayətlərə görə, peyğəmbər Məhəmməd saqqalını və başındakı saçlarını sarı rəngə boyayırdı. O, belə demişdir: "Həqiqətən, sizin üçün saç ağartısını boyamağın ən yaxşı vasitəsi xına və basmadır".
Bəzi alimlərin fikrinə görə, saqqalı qara rəngə boyamaq qadağandır. Bunun istisnası yalnız cihad zamanı düşməni qorxutmaq məqsədilə saqqalı və saçları qara rəngə boyamaqdır.
2001-ci ildə 11 sentyabr hücumlarının təşkilatçısı hesab olunan ABŞ-nin keçirilən məhkəmə prosesində saqqalını pas rənginə çalan qırmızıya boyanmış halda meydana çıxmışdı. Bu, Quantanamo həbsxanasının təhlükəsizlik xidmətini çaşdırmışdı. Həbsxanada məhbusların saç boyasından istifadəsi qadağandır, çünki boyalarda ammonyak kimi silah vasitəsi olaraq istifadə edilə biləcək kimyəvi maddələr ola bilər. Şübhə yaranmışdı ki, Xalid Şeyx Məhəmməd xınanı qaçaq yolla əldə edib, lakin sonradan məlum olmuşdur ki, o, saqqalını boyamaq üçün həbsxana yeməyindən əldə edilən meyvə şirəsi və giləmeyvələrdən istifadə etmişdir.
Bığ
İslam alimləri arasında necə qısaldılması və tamamilə qırxılmasının caiz olub-olmaması barədə fikir ayrılığı mövcuddur. Şafiilər və imam Malik ibn Ənəs hesab edirdilər ki, bığı qısaltmaq yalnız dodaq kənarından çıxan hissələrin kəsilməsi ilə məhdudlaşmalıdır. Bu o deməkdir ki, bığı müəyyən aralıqlarla formaya salmaq olar, lakin onu tam qırxmaq olmaz. Əhməd ibn Hənbəl bığın həm qısaldılmasında, həm də qırxılmasında qəbahət görmürdü. Tahavi və başqaları kimi hənəfi alimləri qısaltmanı tamamilə təmizləmə kimi başa düşürdülər, daha sonrakılar isə bığın yalnız qısaldılmasını, lakin tam qırxılmamasını müdafiə edirdilər.
İmam Malik bığı tam qırxmağı bidət hesab etmiş, onun məzhəbinin davamçılarından isə hətta bığını tam qırxan şəxsin şahidlik ifadəsini qəbul etməyi qadağan etmişdir. Peyğəmbər Məhəmmədin səhabələri arasında da bu məsələdə müxtəlif yanaşmalar olmuşdur. Onlardan bəziləri – , , , , və başqaları bığlarını qısaldırdılar, digərləri – Əbu Səid Xudri, Cabir ibn Abdullah, , , , Əbu Rafi və başqaları isə onu tamamilə qırxırdılar.
Şiəlikdə bığın qırxılmasına münasibət fərqlidir. Cəfər Sadiqdən rəvayət olunmuşdur ki, peyğəmbər Məhəmməd belə demişdir: "Bığı qısaltmaq, qəm və vəsvəsəni aradan qaldırır". Buna baxmayaraq, 2018-ci ilin iyul ayında Hindistanda, Uttar Pradeş şiə vəqf şurasının sədri Vasim Rizvi bəyan etmişdir ki, müsəlmanlar bığsız saqqal saxlamaqdan çəkinməlidirlər. Onun sözlərinə görə, 2010-cu illərdə bəzi bığsız saqqalı fərqləndirici sima kimi qəbul etmiş və bu görkəm "terrorçu sifəti"nə bənzəmişdir.
Mənbə
İstinadlar
- Patrick Hughes, Thomas Patrick Hughes. Dictionary of Islam. Asian Educational Services. 1995. 40. ISBN .
- Abdelwahab Bouhdiba. Sexuality in Islam. Routledge. 2013. 34. ISBN .
- . The Islamic World: Past and Present. Oxford University Press. 2004. 200. ISBN .
- Jeffry R. Halverson. Theology and Creed in Sunni Islam: The Muslim Brotherhood, Ash'arism, and Political Sunnism. Palgrave Macmillan. 2010. 123. ISBN .
- № 5892, № 259Orijinal mətn (ərəb.)خَالِفُوا الْمُشْرِكِينَ وَفِّرُوا اللِّحَى وَأَحْفُوا الشَّوَارِبَ.
- "Center for Muslim-Jewish Engagement". 2016-04-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-10.
- Сафи ар-Рахман аль-Мубаракфури. Жизнь Пророка, да благословит его Аллах и приветствует. 63."Архивированная копия". 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-01.Orijinal mətn (ərəb.)جزوا الشوارب، وأرخوا اللحى، خالفوا المجوس
- Al-Tirmidhi, Shama'il Muhammadiyah Arxivləşdirilib 26 mart 2017 at the Wayback Machine Book 1, Hadith 5 & Book 1, Hadith 7/8.
- Ибн Хазм аль-Андалуси. Маратиб аль-иджма фи-ль-ибадат ва-ль-муамалат ва-ль-мутакадат. 1978. 182.
- Ибн Хазм аль-Андалуси. Аль-Мухалла би-ль-асар. 2. 1928. 220.
- Аль-Хаттаб. Мауахиб аль-джалиль. 1. Дар аль-кутуб аль-илмийя. 2007. 313.
- Ас-Саффарини. Газа аль-альбаб шарх манзума аль-адаб. 1. Дар аль-кутуб аль-илмийя. 333–334.
- Ибн Абидин. Радд аль-мухтар ала ад-дурр аль-мухтар (Хашия Ибн Абидин). 9. Дар ихъя ат-турас аль-араби. 4.
- "Fatawa - The ruling of keeping the beard?". 2022-06-09. 9 June 2022 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-09.
- . فصل في العقيقة // Тухфат аль-Мухтадж.
- Закария аль-Ансари. Асна аль-Маталиб. 1. 551.
- Аль-Хатиб аш-Ширбини. Мугни аль-Мухтадж. 6. 186.
- حكم حلق اللحية. (ərəb). www.binbaz.org.sa. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Мухаммад ибн Салих аль-Усаймин. ما حكم حلق اللحية؟ // مجموع فتاوى و رسائل الشيخ محمد صالح العثيمين. 11.
- Насируддин аль-Албани. Этикет бракосочетания. 210–211.
- Вахба аз-Зухайли. Аль-Фикх аль-ислами ва адиллатух. 3 (2-е изд.). Дамаск. 1985. 569.
- "الاستفتاءات » حلق اللحية" (ərəb). www.sistani.org. 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-01.
- Мухаммад Ширази. "حلق اللحية" (ərəb). alshirazi.com. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-01.
- "Аятолла Хаменеи признал бороду короля Марокко «недостаточно исламской»". Credo.ru. 2012-03-15. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-02.
- Priya Elan. Who's That Lebanese Man With A Beard? Hipster Or Jihadi?; 10 Moments That Made Jay-Z – review. (ingilis). The Guardian. 13 November 2014. 2019-02-12 tarixində arxivləşdirilib.
- Pinar Tremblay. In Turkey, it's all about the beard. (ingilis). Al-Monitor. 2014. 2015-03-22 tarixində arxivləşdirilib.
- Ashraf Khalil. Decoding facial hair in the Arab world. (ingilis). . 2 February 2013. 2015-02-19 tarixində arxivləşdirilib.
- "Beard is just an appearance: Grand Mufti". . 24 October 2018. 9 June 2022 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 June 2024.
- John F. Burns. Islamic Rule Weighs Heavily for Afghans. The New York Times. September 24, 1997. 2021-09-01 tarixində arxivləşdirilib.
- Kim Sengupta, Jerome Starkey. Taliban in policy shift on beards and burqas. (ingilis). The Independent. 2 April 2009. 2017-02-16 tarixində arxivləşdirilib.
- Mushtaq Yusufzai. In tribal Pakistan, a shave may cost your life. (ingilis). News. Mar 6, 2007. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Pakistani barbers receive Taliban-style beard threat. (ingilis). Reuters. Feb 12, 2007. 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib.
- Обязательно ли отращивать бороду?. (qazax). Официальный сайт Петропавловской мечети. 16 января 2015. 2015-03-02 tarixində arxivləşdirilib.
- "Тұрғанқұлов Таңжарық" (qazax). Официальный сайт мечети им. Садуакаса-хаджи Гылмани. 2013-04-08. 2015-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-02.
- Житель Узбекистана отстоял право на бороду. Lenta.ru. 9 марта 2010. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Игорь Ротарь. Борода - нехороший признак. Известия. 3 марта 2003. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Умар Одил. Борода в Узбекистане – важная улика. ФерганаНьюс. 08.08.2002. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- "Постановления и рекомендации Совета Улемов ДУМКЧР(и не только КЧР)". www.elbrusoid.org. 2011-09-09. 2015-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-02.
- Виктория Гришина. Муфтий Тюменской области: нужно уважать традиции и обычаи страны, в которую ты приехал. Комсомолькая Правда. 13 марта 2013. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Шамиль Аляутдинов. Ношение бороды. Umma.ru. 2015-03-17 tarixində arxivləşdirilib.
- Лаптиева Д. "Борода экстремизма. За что ставят на профучет на Северном Кавказе". Спектр. 2016-09-05. 2017-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-09.
- Гордиенко И. "Схватить «экстремиста» за бороду". Новая газета. 2016-06-28. 2017-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-09.
- "В Дагестане врача поставили на профучет из-за длинной бороды". Наша версия на Северном Кавказе. 2016-01-27. 2017-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-09.
- Reporting, Institute for War and Peace. "Azeris Shocked by Sectarian Attack". http://iwpr.net/report-news/azeris-shocked-sectarian-attack. 22 iyl 2014.
- "Azerbaijan: Beard-shaving attack stokes sectarian tensions". anews.az.
- "Azerbaijani Muslims Say Police Shaved Off Their Beards". 8 okt 2010 – www.rferl.org vasitəsilə.
- "IWPR's Global Voices | Institute for War and Peace Reporting". iwpr.net.
- Халид ибн Сауд аль-Булайхид. حكم إعفاء اللحية والأخذ منها. (ərəb). www.saaid.net. . 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Салих ибн Ахмад аль-Асмари. حكم الأخذ من اللحية. (ərəb). www.saaid.net. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib.
- Office of the Grand Ayatollah Sayid Sadiq Al-Shirazi. "What is the ruling on mens beards". 29 May 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 May 2018.
- "Beard - Question & Answer - The Official Website of the Office of His Eminence Al-Sayyid Ali Al-Husseini Al-Sistani". İstifadə tarixi: 11 March 2017.
- "Practical Laws of Islam". İstifadə tarixi: 11 March 2017.
- "Are beards obligatory for devout Muslim men". BBC News. 27 June 2010.
- Ayatollah Khamenei; issue of beard Arxivləşdirilib 2020-10-10 at the Wayback Machine khamenei.ir Retrieved 7 October 2020
- Issue of Beard / Maraja's hadana.ir Retrieved 7 October 2020
- "What is the ruling on shaving beard and having a goatee beard? The Grand Ayatollah Vahid Khorasani's Fatwa – Shafaqna English | International Shia News & Fatwas". 27 iyl 2018.
- "The Grand Ayatollah Sistani's Fatwas About "Beard" – Shafaqna English | International Shia News & Fatwas". 3 iyn 2025.
- https://erfan.ir/english/amp19860.html
- Haggai Mazuz. The Religious and Spiritual Life of the Jews of Medina. Brill Reference Library of Judaism. BRILL. 2014. 81. ISBN .
- Encyclopaedia of Islam, 1960—2005, K̲h̲iḍāb
- Шабанов, Арсен. "Его голова // Внешность мусульманина". Исламская цивилизация. 2013-09-08. 2019-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-03.
- Шабанов, Арсен. "Внешность мусульманина". Исламская цивилизация. 2013-09-09. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-02.
- Ибн Хаджар аль-Аскаляни. Фатх аль-Бари. 6. 499.
- Jane Sutton. September 11 mastermind's beard mystery solved: he dyes it with berries. (ingilis). Reuters. Oct 23, 2012. 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib.
- الخصائص الفاطمیّة (به عربی). ج. ۲. ص. ۲۵۵.
- Vikas. "Beard without mustache is identity of terrorists, Muslims should refrain from it: Wasim Rizvi". OneIndia. 8 July 2018.
Ədəbiyyat
Əlavə ədəbiyyat
- Bart // Brockhaus Bilder-Conversations-Lexikon. 1. Leipzig. 1837. 186–187.
- Muhammad al-Jibaly. The Beard Between the Salaf & Khalaf (PDF). Al-Kitaab & as-Sunnah Publishing.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Islamda saqqal islam dininde saqqal saxlamaga munasibet Islamin muxtelif cereyanlarinda saqqal saxlama ve ulguc ile qirxmaga munasibet birmenali olmamisdir Bezi mezheblere gore saqqali qirxmaq gunah fasiq saqqal saxlamaq ise vacib emel hesab olunmusdur Digerlerine gore saqqal saxlamaq musteheb ve ya sunnenin yerine yetirilmesi onu qirxmaq ise mekruh lakin haram olmayan bir emel sayilmisdir Saqqal muselmanlar arasinda kisiliyin remzi kimi qebul olunmusdur ve onun saxlanilmasi insanin bir hissesi hesab edilmisdir Teras prosesi Qasqar Sincan Uygur Muxtar Rayonu Tarixi baximdan saqqal islamdan evvelki dovrlerde Yaxin Serqde hakimiyyet remzi olmus peygember Mehemmed de saqqal saxlayaraq muselmanlari onu qirxmamaga cagirmisdir Orta esrlerden muasir dovre qeder muxtelif mezheb alimleri saqqalin qirxilmasinin haram mekruh ve ya musteheb olmasi ile bagli fikir ayriligina sahib olmuslar Eyni zamanda saqqalin boyanmasi biglarin formalasdirilmasi ve uzunlugunun tenzimlenmesi dini ve sosial normalarla six bagli olmusdur Muasir dovrde saqqal hem dini riayet hem de sosial identifikasiya simvolu kimi qebul edilir ve bezi olkelerde huquqi ve siyasi tesirler dogurur Orta Serq Merkezi Asiya Simali Qafqaz ve Azerbaycanda saqqal saxlamaq ve ya qirxmaq muxtelif sosial ve huquqi mehdudiyyetlerle musayiet olunmusdur TarixiErken dovrlerde Sah Ismayil Xetai sie mezhebine uygun olaraq saqqal saxlamisdir Yaxin Serqde islamdan evvelki dovrlerde saqqal enenevi olaraq hakimiyyetin remzi olmusdur Peygember Mehemmed de hemin dovrun yehudileri ve xristian rahibleri kimi saqqal saxlamisdir Hedislere gore o muselmanlari saqqal saxlamaga ve onu qirxmamaga cagirmisdir Sehih el Buxari de qeyd edilmisdir ki Musriklerden ferqlenin saqqallarinizi saxlayin biglarinizi qisaldin terefinden teqdim olunan hedislerden birinde bildirilmisdir ki biglarinizi qisaldin saqqallarinizi saxlayin ve atesperestlere benzemeyin Hedislerde hemcinin bildirilmisdir ki saqqalsiz kisi muselman icmasina rehberlik ede ve namazda imamliq ede bilmez Qurani Kerim de Israil patriarxi Harunun saqqali oldugu neql edilmisdir ve hedis edebiyyatinda bildirilmisdir ki Mehemmedin qalin saqqali ve ciyinlerine catan uzun saclari var idi Orta esrlerde Orta esrlerde saqqali qirxmagin qadagan olunmasi barede zahiri feqihi Ibn Hezmin maliki henbelik henefi Ibn Abidinin eserlerinde melumat verilmisdir Buna baxmayaraq ulemanin saqqal qirxmagin haram hesab olunmasi ile bagli fikirlerinin ekseriyyeti safii mezhebinin bezi numayendeleri terefinden ziddiyyet teskil edirdi Eks movqede olan bezi safii alimleri saqqal qirxmagi haram yox yalniz mekruh hesab etmisdiler Bu movqeyi Nevevi Zekeriyye Ensari ve mudafie etmisdir Bununla bele safii alimleri ve Ezrai saqqali qirxmagin haram olmasini daha dogru rey hesab etmisdiler Muasir dovrdeMerakes krali VI Mehemmed Enenevi ereb cemiyyetinde sexsin sosial statusu onun saqqalinin uzunlugundan formasindan ve renginden asili olmusdur Muasir selefi alimleri Ibn Baz ve basqalari saqqali kisileri qadinlardan ve saqqal saxlamayan kafirlerden ferqlendiren amil kimi qiymetlendirmis qirxmagi haram ve gunah emel hesab etmisdiler Suriyali safii alimi 1932 2015 yazmisdir ki saqqali qirxmaq henefilik malikilik ve henbelilikde haram safiilikde ise mekruh hesab edilmisdir Eyni movqeni sie ayetullahlari Eli Sistani ve de bolusmusdur 2012 ci ilde Iranin ali rehberi boyuk ayetullah Eli Xamenei milli televiziyanin efirinde Merakes krali VI Mehemmedin qisa saqqalini daha cox yungul ulguc qirxintisina benzer gorunusunu rusvayciliq ve Peygemberin uzune tupurmek adlandirmisdir Oz novbesinde kral bunu cefengiyyat kimi qiymetlendirmisdir Orta Serq Livan kimi bezi Orta Serq olkelerinde saqqal saxlayan sexsler bunu dini sebeblerden etmeseler bele polis terefinden subheli munasibetle qarsilasa bilerler Melumatlara gore Suriyada ve Iraqda geden herbi emeliyyatlar fonunda ISID doyusculerine qarsi vurusan kurdler ile eynilesmemek meqsedile Turkiyenin cenub serqindeki kurdler kutlevi sekilde saqqallarini qirxmaga baslamisdilar Buna baxmayaraq saqqal saxlamaq yalniz ISID e mexsus xususiyyet deyildi Bezi hallarda Kurdustan Fehle Partiyasi uzvleri insanlari saqqal saxladiqlari ucun edam etmisdiler Turkiyede saqqal saxlamaq sunne hesab edilir ve yetkin kisilere tovsiye olunur Bununla yanasi olkenin huquq kodeksine esasen dovlet qulluqcularina saqqal saxlamaq qadagandir Misirde Husnu Mubarek dovrunde saqqal prezidente qarsi cixan islamci quvvelerin remzi hesab edilirdi Buna baxmayaraq saqqal yalniz muselmanlara yox hem de qibti xristianlara mexsusdur Muselman Qardaslar teskilati temiz saxlanilmis saqqallari ile secilirdiler selefiler ise qalin saqqal buraxib biglarini qirxirdilar Onlardan bezileri saqqallarini xina ile tund qirmizidan tutmus parlaq narinci rengedek boyayirdilar Mubarek dovrunde butun dovlet qulluqculari saqqallarini qirxmaga mecbur idiler lakin rejimin suqutundan sonra saqqal saxlamaq yeniden debe cevrilmisdir Misirin bas muftisi kimi nufuzlu alimler saqqal saxlamagi da onu qirxmagi da mubah hesab etmisdiler Taliban Usame bin Laden 27 sentyabr 1996 ci ilde Taliban ilk defe Kabil seherini sonra yaratdiqlari Efqanistan Islam Emirliyinde seriet normalari tetbiq olunmusdur Bu qaydalardan biri kisilerin qalin saqqal saxlamasi idi Saqqal yoxlamalari kecirilirdi ve bu yoxlamalarda yumrugu qeder uzun olmayan saqqal saxlayanlar doyule bilerdi Pakistanda Taliban in nezaretinde olan qebile zonasinda berberxanalara saqqal qirxmagin islama zidd oldugu ve qadagani pozanlarin olduruleceyi barede xeberdarliqlar yapisdirilmisdi Qadagaya emel etmeyen bir sira berberxanalar partladilmisdi Oxsar hedeler Veziristanda yerlesen berberxanalara da edilmisdi Merkezi Asiya Qazaxistan Muselmanlari Ruhani Idaresinin movqeyine gore saqqal saxlamaq sunnedir saqqal qirxmagin gunah sayilmasini ise yalniz mudafie edirler Qazax ruhanileri bu meselede XX esr Misir alimleri 1898 1974 1893 1963 ve Misir Fetvalar Idaresinin qerarlarina istinad edirler Astana seherinde yerlesen Qilmani mescidinin resmi sehifesinde Dinsunasliq Merkezi nin rehberi Tanjariq Turqankulov qeyd etmisdir ki qazaxistanli genclerin saqqal saxlamasi eslinde muselman cemiyyetinde ixtilaf yaratmaq meqsedi dasiyir Ozbekistanda ehalinin coxunun muselman olmagina baxmayaraq qeyri resmi sekilde saqqal qadagasi movcuddur Saqqalli sexslere ictimaiyyet ve milis emekdaslari terefinden subhe ile yanasilir Hetta mescid imamlari bele terefinden saqqallilar siyahisina dusmemek ucun saqqallarini qirxmaga mecbur olurlar teskilatinin xeber xidmetinin rehberi Feliks Kroleyin sozlerine gore Ozbekistan hokumeti yalniz radikal islamcilara qarsi yox umumilikde dindar muselmanlara qarsi mubarize aparir Saqqal qadagasi qeyri resmi olaraq 1997 ci ilde Ferqane vadisinde yerlesen Namanqanda bas vermis yuksekrutbeli huquq muhafize orqani emekdasinin qetle yetirilmesinden sonra genislenmisdir O dovrde pasportunda saqqalli fotosu olan ve ya real heyatda saqqal saxlayan sexs hebs ve cinayet teqibine meruz qala bilerdi Ozbekistanda saqqalli sexsin pasport ala bilmesi ucun regional ruhani idareden ekstremist teskilata uzv olmadigini tesdiq eden arayis teleb olunurdu lakin bu icazeni almaq nadir hallarda mumkun olurdu Rusiya 27 avqust 2011 ci ilde Rusiyada Qaracay Cerkez Respublikasinin DUM Alimler Surasi qerara almisdir ki henefi mezhebine gore saqqal saxlamaq vacibdir Buna gore de butun imamlar saqqal saxlamali onu en azi gorunecek derecede qirxmamalidirlar Tumen vilayetinin muftisi Eldar Zaqansin bildirmisdir ki saqqal saxlamaq tatar xalqinin enenesi deyil ve saqqal saxlamaq huququ qazanilmalidir Onun sozlerine gore kicik saqqal evlenmeden sonra texminen 30 35 yaslarinda buraxila biler uzun ve qalin saqqal ise yalniz 60 yasdan sonra Saxta Babaya oxsamaq ucun saxlanmalidir Moskva Memorial Mescidinin imam xetibi Samil Alyautdinov Saqqal saxlamaq adli meqalesinde qeyd etmisdir ki saqqal saxlamaq qetiyyen vacib deyil ve bunun eksini iddia etmek cahilliyin tezahurudur O bu meselede Qazaxistan alimleri kimi XX esr Misir alimleri Mehemmed Ebu Zohre ve Mahmud Seltutun movqeyine istinad etmisdir Simali Qafqazda xususile Dagistanda uzun saqqal saxlamaq polis emekdaslarinin vetendaslari dini ekstremizm kateqoriyasinda profilaktik qeydiyyata almasi ucun esas olur Azerbaycan Azerbaycanda bezi hallarda polis emekdaslari saqqal saxlayan sexslere tezyiq gostermis onlari ictimai yerlerde radikalizm ittihami ile teqib etmisdir 2010 cu ilde Azerbaycanin Zaqatala rayonunda yasayan bir qrup muselman genc huquq muhafize orqanlarinin emekdaslari terefinden saxlanilmis ve onlarin saqqallari zorla qirilmisdir Insidentden sonra gencler huquq muhafize orqanlarini dini azadliqlari pozmaqda ittiham etmisdiler Azerbaycanin ehalisinin ekseriyyeti sielerden ibaret olan cenub bolgesinde sunni mezhebine mensub bir sexsin saqqali zorla qirxilmis ve hadisenin videosu sosial sebekelerde yayilmisdir Saqqala deyisikliklerQisaldilmasi Bigi ve saqqali texminen sixilmis yumruq hecminde qirxilmis muselman Islam alimlerinin ekseriyyeti saqqalin yumruq boyundan artiq hissesinin qisaldilmasina icaze vermisdir Yalniz bezi safiiler meselen Nevevi ve basqalari saqqalin buraxilmasi barede umumi delillere esaslanaraq onun qisaldilmasini yolverilmez sayirdilar Saqqalin qisaldilmasinin caizliyine peygember Mehemmedin sehabeleri ve Ebu Hureyrenin davranislari elece de Hesen el Besri Ibn Ebdulber Ibn Teymiyye ve Ibn Abidinin fikirleri delalet edir Sie islamda saqqalin ve bigin qirxilmasi meselesi uzun illerdir muzakire olunan movzularindandir isna eseriyye mezhebine gore sunne qaydasina esasen saqqalin uzunlugu bir yumruqdan artiq olmamalidir Uz tuklerinin qisaldilmasi icazeli hesab edilmis lakin onu qirxmaq haram sayilmisdir Umumiyyetle sie islamin davamcilari saqqali qisa saxlamaya ustunluk verirler ve onlarin saqqali adeten iki uc gunluk uzantiya benzer sekilde olur Seyid Eli Xamenei seyid Eli Sistani ve diger sie mercelerin movqeyine gore eger saqqalin olcusu baximindan saqqal adlandirila bilirse bu halda haram hokmu tetbiq edilmemisdir Ayetullah Vahid Xorasani saqqalin tam qirxilmasini qeti sekilde haram hesab etmisdir ve bildirmisdir ki bezi kisilerin yalniz cene nahiyesinde saqqal saxlayaraq qalan hisseni qirxmasi da butovlukde saqqal qirxmaq hokmune daxildir ve qadagandir Ayetullah Sistaninin movqeyine gore kisinin uzunde saqqalin mueyyen olcude saxlanmasi dini baximdan vacibdir Diger sie alimleri qeyd etmisler ki uz tuklerinin bir qisminin qirxilmasi saqqalin tehrif edilmesi kimi qiymetlendirilir ve seriet qaydalari ile uygun gelmir Boyanmasi Peygember Mehemmed yalniz saqqal saxlamagi yox hem de onu boyamagi tovsiye etmisdir Bu muselmanlarin qonsuluqda yasayan yehudi ve xristianlardan ferqlenmesi ucun idi Adeten muselmanlar saqqali xina ve ya ile boyayirlar Nevevinin fikrine gore hem kisiler hem de qadinlar ucun agaran sac ve saqqali qirmizi ve ya sari renge boyamaq daha munasibdir lakin qara reng meslehet gorulmur cunki bu aldatmaya benzedile biler Revayetlere gore peygember Mehemmed saqqalini ve basindaki saclarini sari renge boyayirdi O bele demisdir Heqiqeten sizin ucun sac agartisini boyamagin en yaxsi vasitesi xina ve basmadir Bezi alimlerin fikrine gore saqqali qara renge boyamaq qadagandir Bunun istisnasi yalniz cihad zamani dusmeni qorxutmaq meqsedile saqqali ve saclari qara renge boyamaqdir Saqqali boyanmis kisi 2001 ci ilde 11 sentyabr hucumlarinin teskilatcisi hesab olunan ABS nin kecirilen mehkeme prosesinde saqqalini pas rengine calan qirmiziya boyanmis halda meydana cixmisdi Bu Quantanamo hebsxanasinin tehlukesizlik xidmetini casdirmisdi Hebsxanada mehbuslarin sac boyasindan istifadesi qadagandir cunki boyalarda ammonyak kimi silah vasitesi olaraq istifade edile bilecek kimyevi maddeler ola biler Subhe yaranmisdi ki Xalid Seyx Mehemmed xinani qacaq yolla elde edib lakin sonradan melum olmusdur ki o saqqalini boyamaq ucun hebsxana yemeyinden elde edilen meyve siresi ve gilemeyvelerden istifade etmisdir BigIslam alimleri arasinda nece qisaldilmasi ve tamamile qirxilmasinin caiz olub olmamasi barede fikir ayriligi movcuddur Safiiler ve imam Malik ibn Enes hesab edirdiler ki bigi qisaltmaq yalniz dodaq kenarindan cixan hisselerin kesilmesi ile mehdudlasmalidir Bu o demekdir ki bigi mueyyen araliqlarla formaya salmaq olar lakin onu tam qirxmaq olmaz Ehmed ibn Henbel bigin hem qisaldilmasinda hem de qirxilmasinda qebahet gormurdu Tahavi ve basqalari kimi henefi alimleri qisaltmani tamamile temizleme kimi basa dusurduler daha sonrakilar ise bigin yalniz qisaldilmasini lakin tam qirxilmamasini mudafie edirdiler Imam Malik bigi tam qirxmagi bidet hesab etmis onun mezhebinin davamcilarindan ise hetta bigini tam qirxan sexsin sahidlik ifadesini qebul etmeyi qadagan etmisdir Peygember Mehemmedin sehabeleri arasinda da bu meselede muxtelif yanasmalar olmusdur Onlardan bezileri ve basqalari biglarini qisaldirdilar digerleri Ebu Seid Xudri Cabir ibn Abdullah Ebu Rafi ve basqalari ise onu tamamile qirxirdilar Sielikde bigin qirxilmasina munasibet ferqlidir Cefer Sadiqden revayet olunmusdur ki peygember Mehemmed bele demisdir Bigi qisaltmaq qem ve vesveseni aradan qaldirir Buna baxmayaraq 2018 ci ilin iyul ayinda Hindistanda Uttar Prades sie veqf surasinin sedri Vasim Rizvi beyan etmisdir ki muselmanlar bigsiz saqqal saxlamaqdan cekinmelidirler Onun sozlerine gore 2010 cu illerde bezi bigsiz saqqali ferqlendirici sima kimi qebul etmis ve bu gorkem terrorcu sifeti ne benzemisdir MenbeIstinadlarPatrick Hughes Thomas Patrick Hughes Dictionary of Islam Asian Educational Services 1995 40 ISBN 9788120606722 Abdelwahab Bouhdiba Sexuality in Islam Routledge 2013 34 ISBN 9781135030377 The Islamic World Past and Present Oxford University Press 2004 200 ISBN 9780195165203 Jeffry R Halverson Theology and Creed in Sunni Islam The Muslim Brotherhood Ash arism and Political Sunnism Palgrave Macmillan 2010 123 ISBN 9780230106581 5892 259Orijinal metn ereb خ ال ف وا ال م ش ر ك ين و ف ر وا الل ح ى و أ ح ف وا الش و ار ب Center for Muslim Jewish Engagement 2016 04 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 01 10 Safi ar Rahman al Mubarakfuri Zhizn Proroka da blagoslovit ego Allah i privetstvuet 63 Arhivirovannaya kopiya 2015 04 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 01 Orijinal metn ereb جزوا الشوارب وأرخوا اللحى خالفوا المجوس Al Tirmidhi Shama il Muhammadiyah Arxivlesdirilib 26 mart 2017 at the Wayback Machine Book 1 Hadith 5 amp Book 1 Hadith 7 8 Ibn Hazm al Andalusi Maratib al idzhma fi l ibadat va l muamalat va l mutakadat 1978 182 Ibn Hazm al Andalusi Al Muhalla bi l asar 2 1928 220 Al Hattab Mauahib al dzhalil 1 Dar al kutub al ilmijya 2007 313 As Saffarini Gaza al albab sharh manzuma al adab 1 Dar al kutub al ilmijya 333 334 Ibn Abidin Radd al muhtar ala ad durr al muhtar Hashiya Ibn Abidin 9 Dar ihya at turas al arabi 4 Fatawa The ruling of keeping the beard 2022 06 09 9 June 2022 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 06 09 فصل في العقيقة Tuhfat al Muhtadzh Zakariya al Ansari Asna al Matalib 1 551 Al Hatib ash Shirbini Mugni al Muhtadzh 6 186 حكم حلق اللحية ereb www binbaz org sa 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Muhammad ibn Salih al Usajmin ما حكم حلق اللحية مجموع فتاوى و رسائل الشيخ محمد صالح العثيمين 11 Nasiruddin al Albani Etiket brakosochetaniya 210 211 Vahba az Zuhajli Al Fikh al islami va adillatuh 3 2 e izd Damask 1985 569 الاستفتاءات حلق اللحية ereb www sistani org 2015 04 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 01 Muhammad Shirazi حلق اللحية ereb alshirazi com 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 01 Ayatolla Hamenei priznal borodu korolya Marokko nedostatochno islamskoj Credo ru 2012 03 15 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 02 Priya Elan Who s That Lebanese Man With A Beard Hipster Or Jihadi 10 Moments That Made Jay Z review ingilis The Guardian 13 November 2014 2019 02 12 tarixinde arxivlesdirilib Pinar Tremblay In Turkey it s all about the beard ingilis Al Monitor 2014 2015 03 22 tarixinde arxivlesdirilib Ashraf Khalil Decoding facial hair in the Arab world ingilis 2 February 2013 2015 02 19 tarixinde arxivlesdirilib Beard is just an appearance Grand Mufti 24 October 2018 9 June 2022 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 June 2024 John F Burns Islamic Rule Weighs Heavily for Afghans The New York Times September 24 1997 2021 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Kim Sengupta Jerome Starkey Taliban in policy shift on beards and burqas ingilis The Independent 2 April 2009 2017 02 16 tarixinde arxivlesdirilib Mushtaq Yusufzai In tribal Pakistan a shave may cost your life ingilis News Mar 6 2007 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Pakistani barbers receive Taliban style beard threat ingilis Reuters Feb 12 2007 2015 09 24 tarixinde arxivlesdirilib Obyazatelno li otrashivat borodu qazax Oficialnyj sajt Petropavlovskoj mecheti 16 yanvarya 2015 2015 03 02 tarixinde arxivlesdirilib Turgankulov Tanzharyk qazax Oficialnyj sajt mecheti im Saduakasa hadzhi Gylmani 2013 04 08 2015 03 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 02 Zhitel Uzbekistana otstoyal pravo na borodu Lenta ru 9 marta 2010 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Igor Rotar Boroda nehoroshij priznak Izvestiya 3 marta 2003 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Umar Odil Boroda v Uzbekistane vazhnaya ulika FerganaNyus 08 08 2002 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Postanovleniya i rekomendacii Soveta Ulemov DUMKChR i ne tolko KChR www elbrusoid org 2011 09 09 2015 03 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 02 Viktoriya Grishina Muftij Tyumenskoj oblasti nuzhno uvazhat tradicii i obychai strany v kotoruyu ty priehal Komsomolkaya Pravda 13 marta 2013 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Shamil Alyautdinov Noshenie borody Umma ru 2015 03 17 tarixinde arxivlesdirilib Laptieva D Boroda ekstremizma Za chto stavyat na profuchet na Severnom Kavkaze Spektr 2016 09 05 2017 05 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 09 Gordienko I Shvatit ekstremista za borodu Novaya gazeta 2016 06 28 2017 03 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 09 V Dagestane vracha postavili na profuchet iz za dlinnoj borody Nasha versiya na Severnom Kavkaze 2016 01 27 2017 03 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 09 Reporting Institute for War and Peace Azeris Shocked by Sectarian Attack http iwpr net report news azeris shocked sectarian attack 22 iyl 2014 Azerbaijan Beard shaving attack stokes sectarian tensions anews az Azerbaijani Muslims Say Police Shaved Off Their Beards 8 okt 2010 www rferl org vasitesile IWPR s Global Voices Institute for War and Peace Reporting iwpr net Halid ibn Saud al Bulajhid حكم إعفاء اللحية والأخذ منها ereb www saaid net 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Salih ibn Ahmad al Asmari حكم الأخذ من اللحية ereb www saaid net 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Office of the Grand Ayatollah Sayid Sadiq Al Shirazi What is the ruling on mens beards 29 May 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 May 2018 Beard Question amp Answer The Official Website of the Office of His Eminence Al Sayyid Ali Al Husseini Al Sistani Istifade tarixi 11 March 2017 Practical Laws of Islam Istifade tarixi 11 March 2017 Are beards obligatory for devout Muslim men BBC News 27 June 2010 Ayatollah Khamenei issue of beard Arxivlesdirilib 2020 10 10 at the Wayback Machine khamenei ir Retrieved 7 October 2020 Issue of Beard Maraja s hadana ir Retrieved 7 October 2020 What is the ruling on shaving beard and having a goatee beard The Grand Ayatollah Vahid Khorasani s Fatwa Shafaqna English International Shia News amp Fatwas 27 iyl 2018 The Grand Ayatollah Sistani s Fatwas About Beard Shafaqna English International Shia News amp Fatwas 3 iyn 2025 https erfan ir english amp19860 html Haggai Mazuz The Religious and Spiritual Life of the Jews of Medina Brill Reference Library of Judaism BRILL 2014 81 ISBN 9789004266094 Encyclopaedia of Islam 1960 2005 K h iḍab Shabanov Arsen Ego golova Vneshnost musulmanina Islamskaya civilizaciya 2013 09 08 2019 01 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 03 Shabanov Arsen Vneshnost musulmanina Islamskaya civilizaciya 2013 09 09 2015 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 02 Ibn Hadzhar al Askalyani Fath al Bari 6 499 Jane Sutton September 11 mastermind s beard mystery solved he dyes it with berries ingilis Reuters Oct 23 2012 2015 09 24 tarixinde arxivlesdirilib الخصائص الفاطمی ة به عربی ج ۲ ص ۲۵۵ Vikas Beard without mustache is identity of terrorists Muslims should refrain from it Wasim Rizvi OneIndia 8 July 2018 EdebiyyatElave edebiyyatBart Brockhaus Bilder Conversations Lexikon 1 Leipzig 1837 186 187 Muhammad al Jibaly The Beard Between the Salaf amp Khalaf PDF Al Kitaab amp as Sunnah Publishing