Şimali Qafqaz əhalisinin çoxu Avropoid irqinin Şimali Qafqaz tipinə aiddir.
Təbii şəraiti və təbii ehtiyatları
Ərazinin böyük bir hissəsində əlverişli torpaq-iqlim şəraiti, qiymətli mineral xammal ehtiyatları, iqtisadi-coğrafi mövqe Şimali Qafqazın təsərrüfat baxımından inkişafına səbəb olmuşdur. Rayonun təbii şəraitinin fərqli xüsusiyyətlərinə müxtəlifliyin müşahiə olunması aiddir.Şimali Qafqaz ərazisi şimaldan cənuba doğru yüksəlir, eləcə də ovalıq və yüksəkliklər bir birini əvəz edir. Ərazinin oroqrafik xüsusiyyətləri hava kütlələrinin daxil olması və transformasiyasına əlverişli şərait yaradır. Bir-birindən kontinentallıq səviyyəsinə, isti və rütubətlə təmin olunmaya, qış fəslinin qarlı və sərt keçməsinə görə fərqlənən təbii landşaftlar nəticəsində aşağıdakı zonalar ayrılır: düzən, çöl, dağlıq, dənizsahili-subtropik.
Regionun düzən ərazisinin tempratur rejimi kənd təsərrüfatının inkişafı baxımından əlverişlidir. Mülayim və subtropik qurşağın sərhəddində yerləşmə 10°S-dən yüksək temperaturlu vegetasiya dövrünün 170–190 gün olması ilə nəticələnir. İqlimə rayonun 3 dənizin qonşuluğunda yerləşməsi də təsir etmişdir (Xəzər, Azov və Qara dəniz). İqlimyara funksiyanı əsasən Qara dəniz oynayır.
Torpaq örtüyü müxtəlifdir. Şabalıdı və qaratorpaqlar Azov dənizindən Vladiqafqaza qədər olan düzən ərazilərdə və dağətəyi zolaqda yayılıb. Burada meyvə və üzüm bağları vardır, eləcə də müxtəlif kənd təsərrüfatı bitkiləri əkilir. Azovətrafı və Ön Qafqazın qaratorpaqları dənli bitkilərin əkildiyi ərazilərdir. Boz yarımsəhra və çöl torpaqları Stavropol diyarı və Dağıstanda yayılıb. Bura Şimali Qafqazın otlaq heyvandarlıq rayonudur. Açıq-şabalıdı və allüvial-çəmən torpaqları yayılan ərazilərdə də əkinçilik inkişaf etdirilir. Dağ yamaclarında meşə və dağ-meşə torpaqları yayılıb.
Regionun su ehtiyatları kifayət qədərdir (69,3 km³). Lakin su təminatına və adambaşına göstəricilərinə görə Şimali Qafqaz Rusiya Federasiyasında sonuncu yerlərdən birini tutur. Su ehtiyatlarının rayon ərazisi daxilində, eləcə də fəsillər üzrə qeyri-bərabər paylanması onların istifadəsini çətinləşdirir. Suvarmadan aktiv istifadə olunan yerlərdə (Don, Kuban, Terek çaylarının hövzələri) su problemi mövcuddur. Rayonda göllər məhduddur, ən böyük su anbarı 2702 km² olan Simlyan-dır. Yeraltı suların potensial ehtiyatı 34876 min m³/sutkadır, lakin onların istifadə səviyyəsi çox yüksəkdər. Yeraltı suların istehlakına görə Krasnodar diyarı xüsusilə seçilir.
Ümumilikdə rayon üçün meşə ərazilərinin az yayılması xarakterikdir (10%). Lakin Şimalı Qafqazın meşə ehtiyatları növ tərkibinə görə seçilir. Meşələrin böyük bir hissəsi hal-hazırda qırılmışdır.
Rayonun rekreasiya ehtiyatları daha qiymətlidir. Bu ehtiyatlar içərisində iqlim xüsusilə fərqlənir. Həmçinin, mineral su ehtiyatları da kifayət qədər məşhurdur və onlardan balneloji məqsədlər üçün geniş istifadə edilir. Nalçik, Maykop, Mahaçqala, Qayakənd, Riçal-Su ərazisinin azotlu, azot-metanlı mineral suları vardır. Həmçinin Soçi və Dağıstanın azot və metan-sulfidli termal, xloridli və xlorid-hidrokarbonatlı (natrium tərkibli) mineral suları məşhurdur. Mineral su ehtiyatları ilə Böyük Qafqazın şimal dağətəyi hissəsi, Qafqazın Qara dəniz sahili yamacı daha zəngindir (Stavropol diyarı, Kabardin-Balkar və Şimali Osetiyanın dağətəyi hissəsi).
Qədim rekreasiya rayonu — Qafqaz Mineral Suları unikallıq və daha çox mənimsənilmə səviyyəsinə görə seçilir. Burada balneoloji kurortlara Pyatiqorsk, Kislovodsk, Yessentuki, Jeleznovodsk misaldır. Rayonda yerləşən göllərin də müalicəvi əhəmiyyəti vardır: Pyatiqorsk yaxınlığında Tambukan və Anapa yaxınlığında Çemburq (palçıq) gölləri.Qafqaz təbiətinə görə Alp və Balkanlara bənzəyir.
Nəqliyyat
Şimalı Qafqaz sahillərinin xüsusi ticarət əhəmiyyəti vardır.Zonada aşağıdakı portlar var: Novorossiysk ən böyük Rusiya portu, Tuapse portu, Mahaçqala portu; Böyük kontinental neft-qaz kəmərləri Xəzər boru konsersiumu,Bakı-Novorossiysk neft kəməri,"Mavi yanacaq" qaz kəməri,Saratov neftayırma zavodunun tikilən kəməri, Lukoyl-Volqoqrad-Novorossiysk neft kəməri. Novorossiysk portuna həmçinin iri dəmiryol və avtomobil yolları də birləşir Şimalı qafqazda Rusiya Federasiyasının aşağıdakı subyektləri yerləşir:
A small schematic map of the regions can be seen at
↑ Статья "Северный Кавказ"[ölü keçid]. Словарь современных географических названий. Под общ. ред. акад. В. М. Котлякова. — Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
Avqust 01, 2021
şimali, qafqaz, şərqi, avropada, region, rusiya, federasiyasının, cənub, hissəsində, yerləşir, tərkibinə, qafqaz, böyük, qafqaz, aşırımının, şimal, tərəfi, şərq, hissəsi, azərbaycana, aiddir, psou, çayına, qədər, cənub, sıldırımın, qərb, hissəsi, daxildir, rus. Simali Qafqaz Serqi Avropada region 1 Rusiya Federasiyasinin cenub hissesinde yerlesir Terkibine on Qafqaz Boyuk Qafqaz asiriminin simal terefi serq hissesi Azerbaycana aiddir Psou cayina qeder cenub sildirimin qerb hissesi daxildir 2 Rusiyanin en coxmilletli regionu Rusiyanin cenub hissesinde Simali Qafqaz Rusiyanin cenub hissesi Simali Qafqaz inzibati erazi bolgusu Mundericat 1 Antropologiya 2 Tebii seraiti ve tebii ehtiyatlari 3 Neqliyyat 4 Menbe 5 IstinadlarAntropologiya RedakteSimali Qafqaz ehalisinin coxu Avropoid irqinin Simali Qafqaz tipine aiddir Tebii seraiti ve tebii ehtiyatlari RedakteErazinin boyuk bir hissesinde elverisli torpaq iqlim seraiti qiymetli mineral xammal ehtiyatlari iqtisadi cografi movqe Simali Qafqazin teserrufat baximindan inkisafina sebeb olmusdur Rayonun tebii seraitinin ferqli xususiyyetlerine muxtelifliyin musahie olunmasi aiddir Simali Qafqaz erazisi simaldan cenuba dogru yukselir elece de ovaliq ve yukseklikler bir birini evez edir Erazinin oroqrafik xususiyyetleri hava kutlelerinin daxil olmasi ve transformasiyasina elverisli serait yaradir Bir birinden kontinentalliq seviyyesine isti ve rutubetle temin olunmaya qis feslinin qarli ve sert kecmesine gore ferqlenen tebii landsaftlar neticesinde asagidaki zonalar ayrilir duzen col dagliq denizsahili subtropik Regionun duzen erazisinin tempratur rejimi kend teserrufatinin inkisafi baximindan elverislidir Mulayim ve subtropik qursagin serheddinde yerlesme 10 S den yuksek temperaturlu vegetasiya dovrunun 170 190 gun olmasi ile neticelenir Iqlime rayonun 3 denizin qonsulugunda yerlesmesi de tesir etmisdir Xezer Azov ve Qara deniz Iqlimyara funksiyani esasen Qara deniz oynayir Torpaq ortuyu muxtelifdir Sabalidi ve qaratorpaqlar Azov denizinden Vladiqafqaza qeder olan duzen erazilerde ve dageteyi zolaqda yayilib Burada meyve ve uzum baglari vardir elece de muxtelif kend teserrufati bitkileri ekilir Azovetrafi ve On Qafqazin qaratorpaqlari denli bitkilerin ekildiyi erazilerdir Boz yarimsehra ve col torpaqlari Stavropol diyari ve Dagistanda yayilib Bura Simali Qafqazin otlaq heyvandarliq rayonudur Aciq sabalidi ve alluvial cemen torpaqlari yayilan erazilerde de ekincilik inkisaf etdirilir Dag yamaclarinda mese ve dag mese torpaqlari yayilib Regionun su ehtiyatlari kifayet qederdir 69 3 km Lakin su teminatina ve adambasina gostericilerine gore Simali Qafqaz Rusiya Federasiyasinda sonuncu yerlerden birini tutur Su ehtiyatlarinin rayon erazisi daxilinde elece de fesiller uzre qeyri beraber paylanmasi onlarin istifadesini cetinlesdirir Suvarmadan aktiv istifade olunan yerlerde Don Kuban Terek caylarinin hovzeleri su problemi movcuddur Rayonda goller mehduddur en boyuk su anbari 2702 km olan Simlyan dir Yeralti sularin potensial ehtiyati 34876 min m sutkadir lakin onlarin istifade seviyyesi cox yuksekder Yeralti sularin istehlakina gore Krasnodar diyari xususile secilir Umumilikde rayon ucun mese erazilerinin az yayilmasi xarakterikdir 10 Lakin Simali Qafqazin mese ehtiyatlari nov terkibine gore secilir Meselerin boyuk bir hissesi hal hazirda qirilmisdir Rayonun rekreasiya ehtiyatlari daha qiymetlidir Bu ehtiyatlar icerisinde iqlim xususile ferqlenir Hemcinin mineral su ehtiyatlari da kifayet qeder meshurdur ve onlardan balneloji meqsedler ucun genis istifade edilir Nalcik Maykop Mahacqala Qayakend Rical Su erazisinin azotlu azot metanli mineral sulari vardir Hemcinin Soci ve Dagistanin azot ve metan sulfidli termal xloridli ve xlorid hidrokarbonatli natrium terkibli mineral sulari meshurdur Mineral su ehtiyatlari ile Boyuk Qafqazin simal dageteyi hissesi Qafqazin Qara deniz sahili yamaci daha zengindir Stavropol diyari Kabardin Balkar ve Simali Osetiyanin dageteyi hissesi Qedim rekreasiya rayonu Qafqaz Mineral Sulari unikalliq ve daha cox menimsenilme seviyyesine gore secilir Burada balneoloji kurortlara Pyatiqorsk Kislovodsk Yessentuki Jeleznovodsk misaldir Rayonda yerlesen gollerin de mualicevi ehemiyyeti vardir Pyatiqorsk yaxinliginda Tambukan ve Anapa yaxinliginda Cemburq palciq golleri Qafqaz tebietine gore Alp ve Balkanlara benzeyir Neqliyyat RedakteSimali Qafqaz sahillerinin xususi ticaret ehemiyyeti vardir Zonada asagidaki portlar var Novorossiysk en boyuk Rusiya portu Tuapse portu Mahacqala portu Boyuk kontinental neft qaz kemerleri Xezer boru konsersiumu Baki Novorossiysk neft kemeri Mavi yanacaq qaz kemeri Saratov neftayirma zavodunun tikilen kemeri Lukoyl Volqoqrad Novorossiysk neft kemeri Novorossiysk portuna hemcinin iri demiryol ve avtomobil yollari de birlesir Simali qafqazda Rusiya Federasiyasinin asagidaki subyektleri yerlesir 2 Krasnodar diyari Stavropol diyari Rostov vilayeti Adigey Dagistan Qaracay Cerkez Kabardin Balkar Simali Osetiya Inqusetiya CecenistanMenbe RedakteGory Severnogo Kavkaza fotoputeshestvie olu kecid Don i Severnyj Kavkaz Sajt O Kavkaze ego istorii i sovremennosti Odezhda narodov Severnogo Kavkaza XVIII XX vv E N Studeneckaya http rozysk orgIstinadlar Redakte A small schematic map of the regions can be seen at 1 2 Statya Severnyj Kavkaz olu kecid Slovar sovremennyh geograficheskih nazvanij Pod obsh red akad V M Kotlyakova Elektronnoe izdanie Ekaterinburg U Faktoriya 2006 Menbe https az wikipedia org w index php title Simali Qafqaz amp oldid 6074705, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.png.html){kind=link}
