Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Məhəmməd Əmin ibn Ömər əd-Dəməşqi (İbn Abidin) (d. 1198/1784 – ö. 1252/1836) - Osmanlı imperiyasının son dövrlərində yaşamış ən görkəmli müsəlman fəqihlərindən biri.
| İbn Abidin | |
|---|---|
| Məhəmməd Əmin ibn Ömər əd-Dəməşqi | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Osmanlı imperiyası, Dəməşq |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Osmanlı imperiyası, Dəməşq |
| Dəfn yeri |
|
| Milliyyəti | ərəb |
| Elm sahələri | fiqh, təfsir |
Həyatı
1784-cü ildə Suriyanın Şam (Dəməşq) şəhərində anadan olmuşdur. O, Şamda yetişən Osmanlı fiqh alimlərinin ən məşhurlarındandır. Tam adı Seyid Məhəmməd Əmin ibn Ömər ibn Əbdül-Əziz əl-Hüseyni əd-Dəməşqidir. Hüseyn ibn Əlinin nəslindən olub, atasının anası "Xülasətül əsər" adlı əsərin müəllifi olan Mühibbinin qızıdır. Zühd (dünya sevgisini tərk edənə deyilir) və təqvasına görə Abidin ləqəbi ilə tanınan beşinci babası Məhəmməd Səlahiddinə nisbətlə İbn Abidin deyə adlandırılmışdır. Seyid Məhəmməd atası ilə birlikdə ticarətlə məşğul olmuşdur. 1836-cı il, 5 avqust tarixində Şamda vəfat etdi və Babüssağir qəbristanlığında dəfn edildi.
Təhsili və elmi fəaliyyəti
Kiçik yaşda Quranı əzbərləmiş və qiraəti öyrənmişdir. O, Şamda şeyxul-qurra Məhəmməd Səid əl-Həməvidən təcvid elminə dair Meydaniyyə, Cəzəriyyə və Şatıbiyyə adlı əsərləri oxuyub əzbərlədi. Sonra sərf, nəhv elmini və Şafii fiqhini öyrənmişdir. Şafii fiqhinə dair əz-Zübədi və başqa əsərləri əzbərlədi. Daha sonra şafii alimlərdən olan Seyid Məhəmməd Şakir əs-Salimi əl-Akkaddan fənn elmələri ilə bərabər fiqh, hədis və təfsir dərsləri alan İbn Abidin on yeddi yaşında fiqh kitabları üzərinə haşiyə və şərhlər yazmağa başlamışdır. Hənəfi məzhəbinə keçərək bu müəlliminin vasitəsi ilə əl-Bəhrür-raik, əl-Hidayə və başqa əsərləri öyrəndi. Haskəfinin əd-Durrül-muxtar əsərini oxuyan vaxt müəlliminin vəfatı ilə əlaqədar (1222/1807) əsərinin qalanını müəlliminin tələbəsi olan Məhəmməd Səid əl-Hələbinin yanında başa çatdırdı. Müəllimi Akkad onu öz müəllimlərinin də dərslərinə aparmış və Məhəmməd əl-Küzbəri, Əhməd əl-Əttar, Məhəmməd Nəcib əl-Kalai və Məhəmməd Əbdürrəsul əl-Hindi kimi müəllimlərdən ona dair razılıq almışdır. Yazıları ilə o, hələ müəllimlərinin sağlığında tanınmışdır. Hənəfi məzhəbində o, məzhəbin yeddinci soyunun ən nüfuzlu alimlərdən biri hesab edilmişdir. Onun “Rəddül-Muhtar alə Durrül-Muxtar” adlı fiqh kitabı bu məzhəbdə yüksək dəyərləndirilir. Bu kitabda o, müxtəlif dövrlərdə yaşayan İslam fəqihlərinin ayrı-ayrı məsələlər üzrə verdiyi hökmlərini toplamışdır. Bundan başqa İbn Abidin, müsəlman hüququ ilə digər əsərlərin, eləcə də Quranın təfsirçisi olmuşdur. O, İslamdakı müxtəlif təriqətlərin baxışlarını ənənəvi İslam baxımından araşdıraraq təhlil etmişdir.
Əsərləri
1. Rəddül Muxtar, İbni Abidin xüsusilə bu əsəriylə tanınmış-dır. Bu kitabı, Dürrül-Muxtar kitabına yazdığı beş cildlik haşiyə-sidir. Kitab, İbni Abidin adıyla məşhur olmuşdur. Əsər, Hənəfi məzhəbindəki fiqh kitablarının ən qiymətlisi və ən faydalısıdır. Hənəfi məzhəbində öz zamanına qədər yazılmış olan fiqh kitablarının sanki bir xülasəsidir. Bundan başqa;
2. Təfsirül-Beydavi Haşiyəsi,
3. əl-İbanə,
4. əl-Uqudüd-Dürriyyə,
5. Buğyətül-Mənasik,
6. Tahrirül-İbarə,
7. Tahrirün-Nüqul,
8. əl-Uqudül-Ləali,
9. Səllül-Hisam-əl-Hindi li Nüs-rəti Mövlana Xalid ən-Nəqşibəndi (Bu əsərində Mövlana Xalidə dil uzadanlara cavab verərək, kəramətin haqq olduğunun isbatı vermişdir.),
10. əl-elmuz-Zahir,
11. əl-Fəvaidül-Acibə,
12. Mən-həlül-Varidin kimi daha bir çox qiymətli əsərləri vardır.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī//Diyanet Islam Ansiklopedisi, 1999, cilt: 19, sayfa: 292-293
İstinadlar
- Mikail, Rəfail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 226–227. ISBN .
- Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī//Diyanet Islam Ansiklopedisi, 1999, cilt: 19, sayfa: 292-293
- A.A.Əlizadə, E.M.Səmədov. İslam: Tarix, Fəlsəfə və Hüquq. Ensiklopedik Lüğət. Bakı: 3 Saylı Mətbəə, 2016, s. 125-126
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmed Emin ibn Omer ed Demesqi Ibn Abidin d 1198 1784 o 1252 1836 Osmanli imperiyasinin son dovrlerinde yasamis en gorkemli muselman feqihlerinden biri Ibn AbidinMehemmed Emin ibn Omer ed DemesqiDogum tarixi 1784Dogum yeri Osmanli imperiyasi DemesqVefat tarixi 5 avqust 1836 51 52 yasinda Vefat yeri Osmanli imperiyasi DemesqDefn yeri Bab es Segir qebiristanligi d Milliyyeti erebElm saheleri fiqh tefsirHeyati1784 cu ilde Suriyanin Sam Demesq seherinde anadan olmusdur O Samda yetisen Osmanli fiqh alimlerinin en meshurlarindandir Tam adi Seyid Mehemmed Emin ibn Omer ibn Ebdul Eziz el Huseyni ed Demesqidir Huseyn ibn Elinin neslinden olub atasinin anasi Xulasetul eser adli eserin muellifi olan Muhibbinin qizidir Zuhd dunya sevgisini terk edene deyilir ve teqvasina gore Abidin leqebi ile taninan besinci babasi Mehemmed Selahiddine nisbetle Ibn Abidin deye adlandirilmisdir Seyid Mehemmed atasi ile birlikde ticaretle mesgul olmusdur 1836 ci il 5 avqust tarixinde Samda vefat etdi ve Babussagir qebristanliginda defn edildi Tehsili ve elmi fealiyyetiKicik yasda Qurani ezberlemis ve qiraeti oyrenmisdir O Samda seyxul qurra Mehemmed Seid el Hemeviden tecvid elmine dair Meydaniyye Cezeriyye ve Satibiyye adli eserleri oxuyub ezberledi Sonra serf nehv elmini ve Safii fiqhini oyrenmisdir Safii fiqhine dair ez Zubedi ve basqa eserleri ezberledi Daha sonra safii alimlerden olan Seyid Mehemmed Sakir es Salimi el Akkaddan fenn elmeleri ile beraber fiqh hedis ve tefsir dersleri alan Ibn Abidin on yeddi yasinda fiqh kitablari uzerine hasiye ve serhler yazmaga baslamisdir Henefi mezhebine kecerek bu muelliminin vasitesi ile el Behrur raik el Hidaye ve basqa eserleri oyrendi Haskefinin ed Durrul muxtar eserini oxuyan vaxt muelliminin vefati ile elaqedar 1222 1807 eserinin qalanini muelliminin telebesi olan Mehemmed Seid el Helebinin yaninda basa catdirdi Muellimi Akkad onu oz muellimlerinin de derslerine aparmis ve Mehemmed el Kuzberi Ehmed el Ettar Mehemmed Necib el Kalai ve Mehemmed Ebdurresul el Hindi kimi muellimlerden ona dair raziliq almisdir Yazilari ile o hele muellimlerinin sagliginda taninmisdir Henefi mezhebinde o mezhebin yeddinci soyunun en nufuzlu alimlerden biri hesab edilmisdir Onun Reddul Muhtar ale Durrul Muxtar adli fiqh kitabi bu mezhebde yuksek deyerlendirilir Bu kitabda o muxtelif dovrlerde yasayan Islam feqihlerinin ayri ayri meseleler uzre verdiyi hokmlerini toplamisdir Bundan basqa Ibn Abidin muselman huququ ile diger eserlerin elece de Quranin tefsircisi olmusdur O Islamdaki muxtelif teriqetlerin baxislarini enenevi Islam baximindan arasdiraraq tehlil etmisdir Eserleri1 Reddul Muxtar Ibni Abidin xususile bu eseriyle taninmis dir Bu kitabi Durrul Muxtar kitabina yazdigi bes cildlik hasiye sidir Kitab Ibni Abidin adiyla meshur olmusdur Eser Henefi mezhebindeki fiqh kitablarinin en qiymetlisi ve en faydalisidir Henefi mezhebinde oz zamanina qeder yazilmis olan fiqh kitablarinin sanki bir xulasesidir Bundan basqa 2 Tefsirul Beydavi Hasiyesi 3 el Ibane 4 el Uqudud Durriyye 5 Bugyetul Menasik 6 Tahrirul Ibare 7 Tahrirun Nuqul 8 el Uqudul Leali 9 Sellul Hisam el Hindi li Nus reti Movlana Xalid en Neqsibendi Bu eserinde Movlana Xalide dil uzadanlara cavab vererek kerametin haqq oldugunun isbati vermisdir 10 el elmuz Zahir 11 el Fevaidul Acibe 12 Men helul Varidin kimi daha bir cox qiymetli eserleri vardir Hemcinin baxHenefi mezhebi Islam Osmanli imperiyasiXarici kecidlerMuhammed Emin b Omer b Abdilaziz el Huseyni ed Dimaski Diyanet Islam Ansiklopedisi 1999 cilt 19 sayfa 292 293IstinadlarMikail Refail Delilleri ile Islam fiqhi az Baki Serq Qerb 2014 226 227 ISBN 978 9952 489 89 7 Muhammed Emin b Omer b Abdilaziz el Huseyni ed Dimaski Diyanet Islam Ansiklopedisi 1999 cilt 19 sayfa 292 293 A A Elizade E M Semedov Islam Tarix Felsefe ve Huquq Ensiklopedik Luget Baki 3 Sayli Metbee 2016 s 125 126