S-125

S-125 zenit raket kompleksi (ZRK) – Sovet istehsalı hava-yer tipli, yaxın təsir dairəsinə malik olan silah sistemidir. 1961-ci ildən SSRİ silahlı qüvvələrində istifadəyə qəbul edilmişdir.

S-125
Tipi	Zenit raket kompleksi
Ölkə	SSRİ
İstismar tarixçəsi
İstismar illəri	1961 - davam edir
İstismara başlanması	1961
İstifadə edilən döyüşlər	Yom Kippur müharibəsi Kosovo müharibəsi İran-İraq müharibəsi Körfəz müharibəsi
İstehsal tarixçəsi
Konstruktor	GSKB Almaz-Antey
Konstruksiya tarixi	1956 - 1961
İstehsalçı	JSC Defence Systems
İstehsal illəri	1961 - davam edir
Variantları	Neva, Peçora, Volna, Neva-M, Neva-M1, Volna-M, Volna-N, Volna-P, Peçora-2, Peçora-2M, Neva SC, Peçora-M
Xüsusiyyətləri
Ağırlığı	953 kq
Uzunluğu	6,09 m
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin arsenalında olan S-125 kompleksi

Zenit raket kompleksi S-125 "Peçora" aşağıdan uçan pilotlu və ya pilotsuz aparatların 20 – 18 000 m hündürlükdə və 3,5 – 25 km uzaqlıqda vurulması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Hədəfin dəqiq nişan alınması da əsas məqsədlərdəndir. Bunun üçün bir-birinə perpendikulyar olan iki müstəvi arasındakı boşluğun skanerlənməsi lazım idi ki, hədəfdən və raketdən gələn siqnalların uzlaşdırılması mümkün olsun. Hədəfin tutulması üçün əlavə antenadan buraxılan nazik şüadan istifadə edilir.

S-125 ZRK üçün "Fakel" konstruktor bürosunda işləib hazırlanmış 2 pilləli, sürətləndirici və marş bərk yanacaqla işləyən mühərriklərdən istifadə edilir.

1961-ci ildə orduya qəbul edilən "Peçora" V=560 m/san sürətlə uçan hədəfi iki raketlə 0,98 ehtimalı ilə vurmaq imkanına malikdir.

İstifadə olunduğu müddətdə dəfələrlə təkmilləşdirilmişdir.

S-300 raket komplekslərinin yaranması ilə bir çox köhnə modelli S-125 sistemləri istifadədən çıxarılır. Köhnə sistemləri xaricə satmaq üçün onları təkmilləşdirmək qərarına gəlinir. Bu məqsədlə 2000-ci ildə hazırlanmış "Peçora-2" sistemi daha uzaq məsafədən eyni zamanda bir neçə hədəfi yüksək dəqiqliklə vurmaq imkanı verir. Atıcı qurğu yük avtomobilinə quraşdırılır, bu da ona qısa zamanda yerini dəyişməyə imkan verir. Peçora-2 sistemini həm də qanadlı raketlərə qarşı tətbiq etmək olur.

Taktiki-texniki göstəriciləri

	S-125M В-600 raketi ilə	"Peçora" В-601P raketi ilə	"Peçora" В-601PK raketi ilə	"Peçora 2A" В-601D raketi ilə
Hədəfin maksimal uçuş sürəti (m/san)	560	560	560	700
Minimal epr. (m²)	0,5	0,3	0,3	0,3
Hədəfin maksimal uçuş hündürlüyü Н (km)	10	18	16	20
Raketin minimal uçuş hündürlüyü (km)	0,2	0,02	0,02	0,02
Maksimal uzaqlıq (km)	12	17,5	14	28
Minimal uzaqlıq (km)	6	3,5	3	3,5
Hədəfi vurma ehtimalı	0,25 — 0,99	0,41 — 0,98	0,4 — 0,97	0,41 — 0,99

Hərbdə tətbiqi

1970-ci ilin iyun-iyul aylarında Misirdə tətbiq olunan S-125 raketlərinin köməyi ilə 17 atəşlə (35 raket) 9 təyyarə vurulmuş və 3-ü zədələnmişdir.

1973-cü ildə Suriyada mövcud olan hərbi münaqişədə 43 təyyarə vurulmuş, 5 divizyon məhv edilmişdir.

Yuqoslaviyada NATO qoşunlarına qarşı döyüşlərdə tətbiq olunan S-125 "Peçora" ilə stels texnologiyasına sahib olan F-117 döyüş təyyarəsi vurulmuşdur.

Kosovo müharibəsi zamanı 2 may 1999-cu il tarixində Yuqoslaviya HHM qoşunlarına məxsus S-125 vasitəsilə NATO qoşunlarına məxsus F-16 döyüş təyyarəsi vurulmuşdur.

İstifadəçiləri

 

S-125 istifadəçiləri. Hazırkı istifadəçilər mavi, keçmiş istifadəçilər qırmızı rənglə göstərilib.

Hazırkı istifadəçilər

•   Azərbaycan: Peçora-2TM variantı. Belarusun "Tetraedr" şirkəti tərəfindən modernizasiya edilib.
•   Əlcəzair
•   Ermənistan
•   Anqola
•   Bolqarıstan
•   Birma
•   Kuba
•   Misir
•   Efiopiya
•   Gürcüstan
•   Hindistan
•   Liviya
•   Moldova
•   Monqolustan
•   Mozambik
•   KXDR
•   Peru
•   Polşa
•   Serbiya
•   Suriya
•   Cənubi Sudan
•   Tanzaniya
•   Türkmənistan
•   Qazaxıstan: Peçora-2TM
•   Ukrayna
•   Venesuela: Peçora-2M
•   Vyetnam: Peçora-2TM
•   Yəmən
•   Uqanda
•   Zambiya

Keçmiş istifadəçilər

•   SSRİ
•   Yuqoslaviya
•   Əfqanıstan
•   Kamerun: 2005-ci ildə silahlanmadan çıxarılıb.
•   Çexoslovakiya
•   ADR
•   Ekvador
•   Finlandiya: 1990-cı illərdə silahlanmadan çıxarılıb.
•   Macarıstan: 1978-1995-ci illər aralığında istifadə olunub.
•   İraq
•   Rumıniya
•   Rusiya: 1990-cı illərdə silahlanmadan çıxarılıb.
•   Somali
•   Slovakiya: 2001-ci ildə silahlanmadan çıxarılıb.

Həmçinin bax

• Zenit raket kompleksi
• S-200
• S-300

İstinadlar

1. http://otvaga2004.ru/boyevoe-primenenie/boyevoye-primeneniye02/s-125/
2. http://www.f-16.net/f-16-news-article2167.html
3. http://az.azeridefence.com/tetraedr-sirketi-terefinden-modernize-edilmis-s-125-zrk-nin-sinaqlari-yekunlasib/
4. http://www.armyrecognition.com/russia_russian_missile_system_vehicle_uk/sa-3_goa_s-125_neva_pechora_ground_to_air_missile_system_technical_data_sheet_specifications_uk.html
5. . 2017-02-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-18.
6. http://rbase.new-factoria.ru/news/oao-oboronitelnye-sistemy-rasschityvaet-na-dalneyshee-rasshirenie-eksportnyh-postavok-modernizirovannogo-zrk-pechora-2m/
7. https://lenta.ru/news/2012/03/07/nkorea/
8. http://bastion-karpenko.ru/pechora-tm/
9. http://www.mil.gov.ua/index.php?part=armament&lang=ua&sub=vps
10. http://www.militaryparitet.com/perevodnie/data/ic_perevodnie/2781/
11. http://saidpvo.livejournal.com/30071.html
12. http://geimint.blogspot.com/2008/10/hungarian-strategic-air-defense-cold.html

Xarici keçidlər