fbpx
Wikipedia

Lütfəli bəy Azər

Lütfəli bəy Ağa xan oğlu Azər (1722-1780), Ədəbiyyatşünas alim, şair

LÜTFƏLİ BƏY AZƏR
Lütfəli bəy Ağa xan oğlu Azər
Doğum tarixi
Doğum yeri İsfahan, İran
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti Ədəbiyyatşünas, şair
Əsərlərinin dili farsca

Həyatı

Lütfəli bəy Ağa xan oğlu 1722-ci ildə İsfahan şəhərində anadan olmuşdu.

Şamlı elinin Bəydili oymağındandır.

Babası Məhəmmədmömün xan Səfəvilər dövlətinin tanınmış simalarından idi.

Sadiq bəy Əfşardan sonra Lütfəli bəy Azər daha mükəmməl təzkirə yaratmağı məqsəd kimi qarşıya qoymuş, təzkirəyə gətirdikləri yenilikləri və əlavə informasiyaları ilə daha mükəmməl təzkirə nümunəsi yarada bilmişdir.

Lütfəli bəyin Məhəmmədrəşid xan adlı oğlu vardı.

Yaradıcılığı

Atəşkədə və onun nəşr tarixindən

XVIII əsr Azərbaycan təzkirəçisi Lütfəli bəy Azərin “Atəşkədə”sinin nəşri məsələlərindən f.ü.f.d. M.Məmmədova geniş bəhs etmiş, bu nəşrlərin mənfi və müsbət tərəfləri haqqında məlumat vermişdir. Belə ki, “Atəşkədə” ilk dəfə h. 1249/1833-cü ildə Kəlküttədə nəşr olunmuşdur. Daha sonra əsər 1844-cu ildə Dorn tərəfindən çap edilmişdir.

Təzkirə h.1277/1860 və h.1299/1881-ci illərdə Hindistanda daşbasması üsulu ilə nəşr olunmuşdur. M.Məmmədova təzkirənin Bombey nəşrlərinin dəqiq işləndiyini və əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır. Lakin buna baxmayaraq, tədqiqatçı əldən-ələ keçən, müxtəlif şəxslər tərəfindən işlənib üzü köçürülən “Atəşkədə” əlyazmalarının və çap nüsxələrinin hamısında çoxlu təhriflərə yol verildiyini yazır.

Təzkirənin bir nüsxəsinin (h.1247-ci ildə Əli Şeydayi Tusərqaninin köçürdüyü əlyazma) faksimile mətni ön söz və şərhlərlə Seyid Cəfər Şəhidi tərəfindən h. 1337/1958-ci ildə nəşr olunmuşdur. Təzkirənin bu nəşrində şəxs və coğrafi adlar göstəricisi də yer almışdır.

“Atəşkədə”nin elmi-tənqidi mətni 1956-1962-ci illərdə İranda işıq üzü görmüşdür. Elmi-tənqidi mətn Həsən Sadat Nasiri tərəfindən hazırlanmışdır. Həsən Sadat təzkirəni üç cilddə çap etdirmişdir. Hər cildin əvvəlində İran ədəbiyyatşünaslarının kitaba yazdıqları müqəddimə və rəylərdə Azərin alimlik mövqeyi müəyyənləşdirilir. Həsən Sadat təzkirədə olan şeirləri şairlərin divanlarının mətni ilə müqayisə etmiş və “Atəşkədə” ilə “Divan”lar arasındakı fərqləri səhifə altında göstərmişdir.

Elmi-tənqidi mətnin birinci cildi “Atəşkədə”nin birinci məcmərəsinin şahlar və şahzadələr olan hissəsini əhatə edir və 1956-cı ildə Tehranda çap olunmuşdur. İkinci cild 1957-ci ildə işıq üzü görmüşdür və burada Xorasan, Kirman, Astrabad, Cürcan, Mazandaran və Gilanın 152 nəfər şairi daxildir. Təzkirənin üçüncü cildi 1962-ci ildə çap olunmuşdur. Bu cilddə 206 nəfər İraqi-əcəm şairlərindən bəhs olunur.

M.Məmmədova axırıncı “məcmərə”nin – Lütfəli bəy Azərin dövrü, müasirləri və öz yaradıcılığını əhatə edən hissənin elmi-tənqidi mətninin hazırlanmadığını xüsusi vuğulayır. “Atəşkədə”nin hökmdarlar, şahzadələr və əmirlərdən bəhs edən “şölə” hissəsi isə hələ 1841-ci ildə N.Bland tərəfindən Londonda çap olunmuşdur.

Bəzi müəlliflər “Atəşkədə”nin türkcəyə tərcümə olunaraq h.1259/1843-cü ildə nəşr edildiyini yazırlar. Lakin T.Yazıcı onların bu fikri ilə razılaşmır. Adı çəkilən tədqiqatçı həmin tarixin Dövlətşah Səmərqəndinin təzkirəsinin Fəhmi Əfəndi tərəfindən “Səfinətüş-şüəra” adı ilə çap olunan tərcüməsinə aid olduğunu bildirir.

Əsərləri

  • Atəşkədə
  • Yusif və Züleyxa
  • Məsnəviyi-Azər
  • Divan

İstinadlar

  1. Məmmədova M. Lütfəli bəy Azər və Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı, 2001, s. 125-126.
  2. Yenə orada, s. 129.
  3. Bland N. Account of the Atesh Kedah, a Bibliographical work of the Persian Poets, by Haji Lutf Ali Beg, of Ispahan // Journal of the Royal Asiatic Society, VII. - London: Royal Asiatic Society, 1843, 345 - 392 pp.
  4. Storey Ch. Persian literature. A bio-bibliographikal survey. Vol 1. London, 1927, p. 871; Kramers J.H. Lutf ali Beg. Eİ, v. 5, p. 834.
  5. Yazıcı T. Ateşkede. DVİA. IV c., İstanbul, 1991, s. 59.

Həmçinin bax

lütfəli, bəy, azər, lütfəli, bəy, ağa, oğlu, azər, 1722, 1780, ədəbiyyatşünas, alim, şairlütfəli, bəy, azərlütfəli, bəy, ağa, oğlu, azərdoğum, tarixi, 1722doğum, yeri, isfahan, iranvəfat, tarixi, 1780vəfat, yeri, central, district, şəhristanı, ostanı, iranvətə. Lutfeli bey Aga xan oglu Azer 1722 1780 Edebiyyatsunas alim sairLUTFELI BEY AZERLutfeli bey Aga xan oglu AzerDogum tarixi 1722Dogum yeri Isfahan IranVefat tarixi 1780Vefat yeri Qum Central District d Qum sehristani Qum ostani IranVetendasligi IranFealiyyeti Edebiyyatsunas sairEserlerinin dili farsca Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 2 1 Ateskede ve onun nesr tarixinden 3 Eserleri 4 Istinadlar 5 Hemcinin baxHeyati RedakteLutfeli bey Aga xan oglu 1722 ci ilde Isfahan seherinde anadan olmusdu Samli elinin Beydili oymagindandir Babasi Mehemmedmomun xan Sefeviler dovletinin taninmis simalarindan idi Sadiq bey Efsardan sonra Lutfeli bey Azer daha mukemmel tezkire yaratmagi meqsed kimi qarsiya qoymus tezkireye getirdikleri yenilikleri ve elave informasiyalari ile daha mukemmel tezkire numunesi yarada bilmisdir Lutfeli beyin Mehemmedresid xan adli oglu vardi Yaradiciligi RedakteAteskede ve onun nesr tarixinden Redakte XVIII esr Azerbaycan tezkirecisi Lutfeli bey Azerin Ateskede sinin nesri meselelerinden f u f d M Memmedova genis behs etmis bu nesrlerin menfi ve musbet terefleri haqqinda melumat vermisdir Bele ki Ateskede ilk defe h 1249 1833 cu ilde Kelkuttede nesr olunmusdur Daha sonra eser 1844 cu ilde Dorn terefinden cap edilmisdir Tezkire h 1277 1860 ve h 1299 1881 ci illerde Hindistanda dasbasmasi usulu ile nesr olunmusdur M Memmedova tezkirenin Bombey nesrlerinin deqiq islendiyini ve ehemiyyetli oldugunu vurgulayir Lakin buna baxmayaraq tedqiqatci elden ele kecen muxtelif sexsler terefinden islenib uzu kocurulen Ateskede elyazmalarinin ve cap nusxelerinin hamisinda coxlu tehriflere yol verildiyini yazir 1 Tezkirenin bir nusxesinin h 1247 ci ilde Eli Seydayi Tuserqaninin kocurduyu elyazma faksimile metni on soz ve serhlerle Seyid Cefer Sehidi terefinden h 1337 1958 ci ilde nesr olunmusdur Tezkirenin bu nesrinde sexs ve cografi adlar gostericisi de yer almisdir Ateskede nin elmi tenqidi metni 1956 1962 ci illerde Iranda isiq uzu gormusdur Elmi tenqidi metn Hesen Sadat Nasiri terefinden hazirlanmisdir Hesen Sadat tezkireni uc cildde cap etdirmisdir Her cildin evvelinde Iran edebiyyatsunaslarinin kitaba yazdiqlari muqeddime ve reylerde Azerin alimlik movqeyi mueyyenlesdirilir Hesen Sadat tezkirede olan seirleri sairlerin divanlarinin metni ile muqayise etmis ve Ateskede ile Divan lar arasindaki ferqleri sehife altinda gostermisdir Elmi tenqidi metnin birinci cildi Ateskede nin birinci mecmeresinin sahlar ve sahzadeler olan hissesini ehate edir ve 1956 ci ilde Tehranda cap olunmusdur Ikinci cild 1957 ci ilde isiq uzu gormusdur ve burada Xorasan Kirman Astrabad Curcan Mazandaran ve Gilanin 152 nefer sairi daxildir Tezkirenin ucuncu cildi 1962 ci ilde cap olunmusdur Bu cildde 206 nefer Iraqi ecem sairlerinden behs olunur M Memmedova axirinci mecmere nin Lutfeli bey Azerin dovru muasirleri ve oz yaradiciligini ehate eden hissenin elmi tenqidi metninin hazirlanmadigini xususi vugulayir 2 Ateskede nin hokmdarlar sahzadeler ve emirlerden behs eden sole hissesi ise hele 1841 ci ilde N Bland terefinden Londonda cap olunmusdur 3 Bezi muellifler 4 Ateskede nin turkceye tercume olunaraq h 1259 1843 cu ilde nesr edildiyini yazirlar Lakin T Yazici onlarin bu fikri ile razilasmir Adi cekilen tedqiqatci hemin tarixin Dovletsah Semerqendinin tezkiresinin Fehmi Efendi terefinden Sefinetus suera adi ile cap olunan tercumesine aid oldugunu bildirir 5 Eserleri RedakteAteskede Yusif ve Zuleyxa Mesneviyi Azer DivanIstinadlar Redakte Memmedova M Lutfeli bey Azer ve Azerbaycan edebiyyati Baki 2001 s 125 126 Yene orada s 129 Bland N Account of the Atesh Kedah a Bibliographical work of the Persian Poets by Haji Lutf Ali Beg of Ispahan Journal of the Royal Asiatic Society VII London Royal Asiatic Society 1843 345 392 pp Storey Ch Persian literature A bio bibliographikal survey Vol 1 London 1927 p 871 Kramers J H Lutf ali Beg EI v 5 p 834 Yazici T Ateskede DVIA IV c Istanbul 1991 s 59 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan edebiyyati Samli eliMenbe https az wikipedia org w index php title Lutfeli bey Azer amp oldid 5530276, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.