SədrəzəmKörpülü Mehmed Paşanın kölələrindən olub, əslən abxazdır. Bir müddət onun xidmətində olmuş, ardından qızı Ayşə Xatunla evlənmişdir. Bu səbəblə bir çox mənbələrdə Körpülü kürəkəni olaraq anılır. Sədrəzəmin vəfatından sonra sədarətə gətirilən oğlu Fazil Əhməd Paşaya kəndxuda oldu. Onun sədarəti dövründə 1663-cü ildən etibarən çıxılan Uyvar, Krit və Kamaniçe səfərlərində iştirak etmişdir. SədrəzəmƏhməd Paşanın 1676-cı ildə vəfatının ardından həccə gedən riqabdar ağanın yerinə vəkillik etdi və ertəsi il özü də hacı oldu.
Siyavuş Paşa, mühasirədəki Budin qalası önlərində gedən toqquşmalarda üstün xidmətləri ilə məşhurlaşdı. Rəhbərlik etdiyi yardım qüvvələrinin təxminən üçdə ikisini itirməsinə baxmayaraq 1000 nəfərlik dəstə ilə mühasirədə olan qalaya girməyə nail oldu. Əbdürrəhman Abdi Paşanın 3 dekabr1685 tarixində yeni sərdar təyin olması ilə Siyavuş Paşa da Bosniya bəylərbəyi təyin edildi. Ancaq 4 sentyabr1686 tarixində Budin qalasının itirildiyi xəbəri gəldi və Siyavuş Paşaya irəliləyən Avstriya ordusu haqqında məlumat verildi. 13 dekabr1686 tarixində Hələb bəylərbəyiliyinə gətirildi və Mirtofça qalasında qışlaması, Sivas və Diyarbəkir əsgərləri ilə birlikdə Avstriya ordusunun qarşısını alması əmr edildi.
SədrəzəmSüleyman Paşanın məğlub olduğu 12 avqust1687 tarixində baş tutan Şikloş döyüşü, Siyavuş Paşanın sədrəzəm olması ilə nəticələnən böyük bir üsyanın başlanğıcı oldu. Bəzi qərb ədəbiyyatlarında II Moxac müharibəsi adlandırılan bu döyüşdə Siyavuş Paşa da iştirak etmişdi. Varadinə çəkilən sədrəzəmin ordunu Əyri qalasına yollamasına baxmayaraq, ərzaq çatışmazlığı səbəbilə ordu qışlağında çıxmadı. Süleyman Paşanın ordudakı yeni nizamlamalarından narazı olan əsgərlər isə 1 sentyabrda üsyan edərək ertəsi gün Hələb bəylərbəyi Siyavuş Paşanı “qoca vəzirdi” deyərək orduya rəhbər elan etdilər. Hadisələrdən xəbərdar olan Sultan Mehmed isə dərhal Siyavuş Paşanı sərdar təyin etdi. Bu əsnada 5 sentyabr günü bəzi ordu komandirləri və sancağ-ı şəriflə birlikdə Belqrada qaçan Süleyman PaşaTokat, Sivas, Təkə və Amasiya hakimləri, Osman Paşanın və digər üsyan rəhbərlərinin ələ keçirilməsi üçün fərman yazmışdı. Orduda üsyan tərtib edən bu şəxslər sərdar Siyavuş Paşa ilə birləşərək bütün hadisələri məktub yazaraq paytaxta bildirdilər. Bu əsnada orduyla birlikdə Belqrada çatan Siyavuş Paşa burada sədrəzəm elan olundu (23 sentyabr1687). Belqraddan sərdar və sədrəzəm olaraq yola çıxan Siyavuş Paşaya sədarət möhürü və sancağ-ı şərif28 sentyabrda Niş qalasında təslim edildi. Yeni sədrəzəm ilk iş olaraq paytaxtda olan şeyxülislamAnkaralı Mehmed Əmin Əfəndiyə gizlicə məktub yazaraq ayaqlanan ordunun Sultan Mehmedi taxtdan salmaq üçün hazırlandığını bildirdi. Şeyxülislam da yenə gizli şəkildə üləma zümrəsini toplayaraq gələn məlumatı elan etdi və burada Sultan Mehmedin taxtdan endirilməsi münasib görüldü. Aylardır almadıqları ülufələrini istəyən üsyançılar ordudakı düşmənlərini aradan qaldırarkən, digər yandan sabiq sədrəzəm edam edildi. Vəfat edən şeyxülislamın yerinə isə Dabbaqzadə Mehmed Əfəndi gətirildi. Üsyançılara qarşı tədbir almaq məqsədilə sədrəzəmin qaynı Fazil Mustafa Paşanı 7 oktyabr1687 tarixində ikinci vəzir olaraq İstanbulnaibi təyin edən Sultan Mehmed ordunun qarşısını ala bilmədi.
18 noyabrda yeniçərilərə 5 aylıq, digərlərinə isə 3 aylıq yığılan maaşları ödənildi. Ancaq verilməyən cülus bəxşişi yeniçərilərin və sipahilərin etirazlarına səbəb oldu. 27 noyabrda yeni padşah qılınc qurşandı və ertəsi gün ilk cümə salamlığına çıxdı. Üsyançı əsgərlərə hakimlik, Osman Paşaya Rumeli bəylərbəyliyi verildi. Saraydan çıxarılan gümüş əşyaların hesabına cülus bəxşişinin bir hissəsi ödənildi. Siyavuş Paşanın ilk divan məclisi isə 22 dekabr günü toplandı. Daxildə bütün bunlar baş verərkən cəbhədə Avstriya, Lehistan və Venesiya ard-arda qələbə qazanırdı.
İkinci vəzir Fazil Mustafa Paşanın təsiri altında olan Siyavuş Paşa isə dərhal üsyançıları aradan qaldırılmağa başladı. Bunun üçün yeniçəri ağalığına gətirdiyi Harputlu Süleyman ağa ilə birləşsə də, 13 fevral1688 tarixində Fazil Mustafa Paşa və bir neçə gün sonra şeyxülislamDabbaqzadə Mehmed Əfəndi üsyançılar istəyi ilə vəzifələrindən alındı. Yenə üsyançıların istəyi ilə sədrəzəmMacarıstan səfərinə çıxma qərarı aldı və 21 fevral günü səfər rəsmi olaraq elan edildi. Ancaq bu sənada Harputlu Süleyman ağanın üsyançılardan Əhməd Çavuşu öldürməsi vəziyyəti alovlandırdı. Elə həmin gün Süleyman ağanı aradan qaldıran yeniçərilərpadşahdan sədrəzəmin vəzifədən alımasını tələb etdilər. Bir neçə gün sonra, 1 mart günü çox sayda üsyançı yeniçəri 15-20 döyüş topuyla sədrəzəmin Ağaqapısındakı sarayını mühasirəyə alaraq sədarət möhürünü tələb etdi. Bu əsnada yanında olan şeyxülislama möhürü təslim edən və digər dövlət adamlarını saraydan yollayan Siyavuş Paşa təxminən 50 nəfərlə birlikdə sarayın müdafiəsi ilə məşğul oldu. Ancaq ertəsi gün sabah namazı vaxtınadək davam edən toqquşmalarda həlak oldu (2 mart1688). Oğlu Hüseyn Paşa da bu toqquşmalarda öldürülmüşdür. Sabiq sədrəzəmin cəsədinə, Körpülü Mehmed Paşanın qızı olan xanımına və hərəminə qarşı edilən işgəncələri və sarayın günorta saatlarına qədər darmadağın edilməsini isə dövrün tarixçiləri böyük utanc içində qeyd edirlər.
Bir neçə gün sonra Sancaq hadisəsi ilə tamamilə aradan qaldırılan bu üsyançıların talan etdiyi əşyalar və malların bir hissəsi yeni sədrəzəmNişançı İsmayıl Paşanın gördüyü tədbirlərlə toplanmışdır. Siyavuş Paşanın qəbri Üsküdar məzarlığındadır. Kitabəsində “Şəhid Hacı Siyavuş Paşa” ifadəsi var.
Mənbə
BA, Bâb-ı Âsafî, Atîk Şikâyet Defterleri, nr. 10, s. 5/1;
BA, Atîk Şikâyet Defterleri, nr. 16, s. 180/849;
BA, Ali Emîrî - II. Süleyman, nr. 2996, 2997, 3022, 3030, 3034;
BA, İbnülemin-Askeriye, nr. 12/1141, 43/3842, 49/4472;
BA, İbnülemin-Hariciye, nr. 413;
Vakfiyeler, Köprülü Ktp., nr. 3/2446, vr. 46a;
Vekāyi‘nâme, TSMK, Revan Köşkü, nr. 1310, vr. 61a-b;
R. Knolles, The Turkish History (ed. P. Rycaut), London 1701, II, 313-318, 328-329;
A. de La Motraye, La Motraye Seyahatnamesi (trc. Nedim Demirtaş), İstanbul 2007, s. 359-365;
Târîh-i Mehmed Giray: Değerlendirme-Çeviri Metin (haz. Uğur Demir, yüksek lisans tezi, 2006), MÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, vr. 14a-16b;
Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiât (nşr. Abdülkadir Özcan), Ankara 1995;
Silâhdar, Târih, II;
Hadîkatü’l-vüzerâ, I, 113;
D. Kantemir, Osmanlı İmparatorluğu’nun Yükselişi ve Çöküşü Tarihi (trc. Özdemir Çobanoğlu), İstanbul 1998, II, 692-696, 700-720;
Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, II, 43-44;
Râşid, Târih, I, 439-440, 456-457, 492, 509-532;
Îsâzâde Târihi (haz. Ziya Yılmazer), İstanbul 1996, s. 188, 190, 199, 201-209, 212;
İbrâhim Naîmeddin Tımışvârî, Hadîkatü’ş-şühedâ, Millet Ktp., Ali Emîrî, Tarih, nr. 273, vr. 24b-25a, 28a-32b;
Nihâdî, Târih, TSMK, Bağdat Köşkü, nr. 219, vr. 230a-231a;
M. de la Croix, Abbrégé chronologique de l’histoire ottomane, Paris 1768, II, 574-594, 600-602;
Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Selâtîn, s. 49-50;
a.mlf., Mecmûa-i Tevârîh (haz. Fahri Ç. Derin - Vahid Çabuk), İstanbul 1985, s. 410-411;
Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, İstanbul 2001, I, 345;
N. Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (trc. Nilüfer Epçeli), İstanbul 2005, IV, 184, 189, 195-198;
Ömer Faruk Akün, “Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve Mîrâhur Sarı Süleyman Ağa Mücâdelesi İle İlgili Bir Konuşma Zabtı”, TM, XIX (1980), s. 35-50;
Bekir Kütükoğlu, “Süleyman II”, İA, XI, 156-158;
A. H. de Groot, “Siyāwush Paѕћa, Abāzā”, EI² (İng.), IX, 697-698.
Avqust 12, 2021
körpülülərin, kürəkəni, abxaz, siyavuş, paşa, mart, 1688, süleyman, dövründə, ümumilikdə, osmanlı, imperiyasının, sədrəzəmi, olmuş, dövlət, adamıdır, abxaz, siyavuş, paşaأباظة, سي, يافوش, باشاosmanlı, sədrəzəmi23, sentyabr, 1687, mart, 1688sələfi, sarı, süleym. Korpululerin kurekeni Abxaz Siyavus Pasa o 2 mart 1688 II Suleyman dovrunde umumilikde 5 ay Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Abxaz Siyavus Pasaأباظة سي يافوش باشاOsmanli sedrezemi23 sentyabr 1687 1 mart 1688Selefi Sari Suleyman PasaXelefi Ayasli Nisanci Ismayil PasaSexsi melumatlarDogum yeri Abxaziya Abxaziya Respublikasi d Vefat tarixi 2 mart 1688Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri UskudarHeyat yoldasi Ayse xanimUsagi Huseyn PasaHeyati RedakteSedrezem Korpulu Mehmed Pasanin kolelerinden olub eslen abxazdir Bir muddet onun xidmetinde olmus ardindan qizi Ayse Xatunla evlenmisdir Bu sebeble bir cox menbelerde Korpulu kurekeni olaraq anilir Sedrezemin vefatindan sonra sedarete getirilen oglu Fazil Ehmed Pasaya kendxuda oldu Onun sedareti dovrunde 1663 cu ilden etibaren cixilan Uyvar Krit ve Kamanice seferlerinde istirak etmisdir Sedrezem Ehmed Pasanin 1676 ci ilde vefatinin ardindan hecce geden riqabdar aganin yerine vekillik etdi ve ertesi il ozu de haci oldu Merzifonlu Mustafa Pasanin 1678 ci ilde cixdigi Cehrin seferi esnasinda ikinci miraxur oldugu bilinir Ancaq sedrezemin isteyile butun saray vezifelerinden azad oldu ve iqta sahibi herbci olaraq sefere qatildi 1681 ci ilde orduda silahdarliga yukseldi Ikinci Vyana muhasiresi davam ederken yaralanan bas cebecinin yerine getirildi 10 avqust 1683 Merzifonlu Mustafa Pasanin 14 dekabr 1683 tarixinde vezifeden alinmasi ve ardindan edamiyla Korpululerin ard arda vezifeden alindigi bir dovrde 4 yanvar 1684 tarixinde Edirnede iken iqtasi alinmadan vezifeden uzaqlasdirildi Ancaq 31 may 1684 tarixinde sipahi agasi 31 iyulda ise vezirlikle birlikde Diyarbekir beylerbeyi oldu Malatya ve Antep sancaqlarinin gelirleri Siyavus Pasaya hediyye edildi Ancaq vezife yerine getmeden 100 min qizil yol xerci ile birlikde Macaristan serdari Bekri Mustafa Pasanin yanina gonderildi Siyavus Pasa muhasiredeki Budin qalasi onlerinde geden toqqusmalarda ustun xidmetleri ile meshurlasdi Rehberlik etdiyi yardim quvvelerinin texminen ucde ikisini itirmesine baxmayaraq 1000 neferlik deste ile muhasirede olan qalaya girmeye nail oldu Ebdurrehman Abdi Pasanin 3 dekabr 1685 tarixinde yeni serdar teyin olmasi ile Siyavus Pasa da Bosniya beylerbeyi teyin edildi Ancaq 4 sentyabr 1686 tarixinde Budin qalasinin itirildiyi xeberi geldi ve Siyavus Pasaya irelileyen Avstriya ordusu haqqinda melumat verildi 13 dekabr 1686 tarixinde Heleb beylerbeyiliyine getirildi ve Mirtofca qalasinda qislamasi Sivas ve Diyarbekir esgerleri ile birlikde Avstriya ordusunun qarsisini almasi emr edildi Sedrezem Suleyman Pasanin meglub oldugu 12 avqust 1687 tarixinde bas tutan Siklos doyusu Siyavus Pasanin sedrezem olmasi ile neticelenen boyuk bir usyanin baslangici oldu Bezi qerb edebiyyatlarinda II Moxac muharibesi adlandirilan bu doyusde Siyavus Pasa da istirak etmisdi Varadine cekilen sedrezemin ordunu Eyri qalasina yollamasina baxmayaraq erzaq catismazligi sebebile ordu qislaginda cixmadi Suleyman Pasanin ordudaki yeni nizamlamalarindan narazi olan esgerler ise 1 sentyabrda usyan ederek ertesi gun Heleb beylerbeyi Siyavus Pasani qoca vezirdi deyerek orduya rehber elan etdiler Hadiselerden xeberdar olan Sultan Mehmed ise derhal Siyavus Pasani serdar teyin etdi Bu esnada 5 sentyabr gunu bezi ordu komandirleri ve sancag i serifle birlikde Belqrada qacan Suleyman Pasa Tokat Sivas Teke ve Amasiya hakimleri Osman Pasanin ve diger usyan rehberlerinin ele kecirilmesi ucun ferman yazmisdi Orduda usyan tertib eden bu sexsler serdar Siyavus Pasa ile birleserek butun hadiseleri mektub yazaraq paytaxta bildirdiler Bu esnada orduyla birlikde Belqrada catan Siyavus Pasa burada sedrezem elan olundu 23 sentyabr 1687 Belqraddan serdar ve sedrezem olaraq yola cixan Siyavus Pasaya sedaret mohuru ve sancag i serif 28 sentyabrda Nis qalasinda teslim edildi Yeni sedrezem ilk is olaraq paytaxtda olan seyxulislam Ankarali Mehmed Emin Efendiye gizlice mektub yazaraq ayaqlanan ordunun Sultan Mehmedi taxtdan salmaq ucun hazirlandigini bildirdi Seyxulislam da yene gizli sekilde ulema zumresini toplayaraq gelen melumati elan etdi ve burada Sultan Mehmedin taxtdan endirilmesi munasib goruldu Aylardir almadiqlari ulufelerini isteyen usyancilar ordudaki dusmenlerini aradan qaldirarken diger yandan sabiq sedrezem edam edildi Vefat eden seyxulislamin yerine ise Dabbaqzade Mehmed Efendi getirildi Usyancilara qarsi tedbir almaq meqsedile sedrezemin qayni Fazil Mustafa Pasani 7 oktyabr 1687 tarixinde ikinci vezir olaraq Istanbul naibi teyin eden Sultan Mehmed ordunun qarsisini ala bilmedi Istanbula dogru irelileyen ordunun Edirnede qislamasina qerar verildi 7 noyabr gunu ordudan yazilan qerarname Istanbul naibi Fazil Mustafa Pasaya gonderildi ve burada Aya Sofyada toplanan mesveret meclisinde Sultan Mehmedin taxtdan endirilmesi ve yerine qardasi Sahzade Suleymanin getirilmesine qerar verildi 8 noyabr 1687 Sedrezem Siyavus Pasanin Istanbula merasimle daxil olmasi ise 11 noyabrda bas tutdu 18 noyabrda yenicerilere 5 ayliq digerlerine ise 3 ayliq yigilan maaslari odenildi Ancaq verilmeyen culus bexsisi yenicerilerin ve sipahilerin etirazlarina sebeb oldu 27 noyabrda yeni padsah qilinc qursandi ve ertesi gun ilk cume salamligina cixdi Usyanci esgerlere hakimlik Osman Pasaya Rumeli beylerbeyliyi verildi Saraydan cixarilan gumus esyalarin hesabina culus bexsisinin bir hissesi odenildi Siyavus Pasanin ilk divan meclisi ise 22 dekabr gunu toplandi Daxilde butun bunlar bas vererken cebhede Avstriya Lehistan ve Venesiya ard arda qelebe qazanirdi Ikinci vezir Fazil Mustafa Pasanin tesiri altinda olan Siyavus Pasa ise derhal usyancilari aradan qaldirilmaga basladi Bunun ucun yeniceri agaligina getirdiyi Harputlu Suleyman aga ile birlesse de 13 fevral 1688 tarixinde Fazil Mustafa Pasa ve bir nece gun sonra seyxulislam Dabbaqzade Mehmed Efendi usyancilar isteyi ile vezifelerinden alindi Yene usyancilarin isteyi ile sedrezem Macaristan seferine cixma qerari aldi ve 21 fevral gunu sefer resmi olaraq elan edildi Ancaq bu senada Harputlu Suleyman aganin usyancilardan Ehmed Cavusu oldurmesi veziyyeti alovlandirdi Ele hemin gun Suleyman agani aradan qaldiran yeniceriler padsahdan sedrezemin vezifeden alimasini teleb etdiler Bir nece gun sonra 1 mart gunu cox sayda usyanci yeniceri 15 20 doyus topuyla sedrezemin Agaqapisindaki sarayini muhasireye alaraq sedaret mohurunu teleb etdi Bu esnada yaninda olan seyxulislama mohuru teslim eden ve diger dovlet adamlarini saraydan yollayan Siyavus Pasa texminen 50 neferle birlikde sarayin mudafiesi ile mesgul oldu Ancaq ertesi gun sabah namazi vaxtinadek davam eden toqqusmalarda helak oldu 2 mart 1688 Oglu Huseyn Pasa da bu toqqusmalarda oldurulmusdur Sabiq sedrezemin cesedine Korpulu Mehmed Pasanin qizi olan xanimina ve heremine qarsi edilen isgenceleri ve sarayin gunorta saatlarina qeder darmadagin edilmesini ise dovrun tarixcileri boyuk utanc icinde qeyd edirler Bir nece gun sonra Sancaq hadisesi ile tamamile aradan qaldirilan bu usyancilarin talan etdiyi esyalar ve mallarin bir hissesi yeni sedrezem Nisanci Ismayil Pasanin gorduyu tedbirlerle toplanmisdir Siyavus Pasanin qebri Uskudar mezarligindadir Kitabesinde Sehid Haci Siyavus Pasa ifadesi var Menbe RedakteBA Bab i Asafi Atik Sikayet Defterleri nr 10 s 5 1 BA Atik Sikayet Defterleri nr 16 s 180 849 BA Ali Emiri II Suleyman nr 2996 2997 3022 3030 3034 BA Ibnulemin Askeriye nr 12 1141 43 3842 49 4472 BA Ibnulemin Hariciye nr 413 Vakfiyeler Koprulu Ktp nr 3 2446 vr 46a Vekayi name TSMK Revan Kosku nr 1310 vr 61a b R Knolles The Turkish History ed P Rycaut London 1701 II 313 318 328 329 A de La Motraye La Motraye Seyahatnamesi trc Nedim Demirtas Istanbul 2007 s 359 365 Tarih i Mehmed Giray Degerlendirme Ceviri Metin haz Ugur Demir yuksek lisans tezi 2006 MU Turkiyat Arastirmalari Enstitusu vr 14a 16b Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat nsr Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 Silahdar Tarih II Hadikatu l vuzera I 113 D Kantemir Osmanli Imparatorlugu nun Yukselisi ve Cokusu Tarihi trc Ozdemir Cobanoglu Istanbul 1998 II 692 696 700 720 Seyhi Vekayiu l fuzala II 43 44 Rasid Tarih I 439 440 456 457 492 509 532 Isazade Tarihi haz Ziya Yilmazer Istanbul 1996 s 188 190 199 201 209 212 Ibrahim Naimeddin Timisvari Hadikatu s suheda Millet Ktp Ali Emiri Tarih nr 273 vr 24b 25a 28a 32b Nihadi Tarih TSMK Bagdat Kosku nr 219 vr 230a 231a M de la Croix Abbrege chronologique de l histoire ottomane Paris 1768 II 574 594 600 602 Ayvansarayi Vefeyat i Selatin s 49 50 a mlf Mecmua i Tevarih haz Fahri C Derin Vahid Cabuk Istanbul 1985 s 410 411 Mehmet Nermi Haskan Yuzyillar Boyunca Uskudar Istanbul 2001 I 345 N Jorga Osmanli Imparatorlugu Tarihi trc Nilufer Epceli Istanbul 2005 IV 184 189 195 198 Omer Faruk Akun Merzifonlu Kara Mustafa Pasa ve Mirahur Sari Suleyman Aga Mucadelesi Ile Ilgili Bir Konusma Zabti TM XIX 1980 s 35 50 Bekir Kutukoglu Suleyman II IA XI 156 158 A H de Groot Siyawush Paѕћa Abaza EI Ing IX 697 698 Menbe https az wikipedia org w index php title Korpululerin kurekeni Abxaz Siyavus Pasa amp oldid 5516293, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
