Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dyagilevinin rus baleti (fr. Ballets russes, balɛʀys) — rus teatr və incəsənət xadimi tərəfindən yaradılmış balet . 1908-ci ildən 1929-cu ilədək (Sergey Dyagilevin ölümünə qədər) 20 mövsüm boyunca davam etmiş «Rus sezonları”ndan yaranmışdır. Xaricdə, xüsüsən edir.Fransa и Böyük Britaniyada böyük uğur əldə «Rus sezonları” təkcə xoreoqrafiya deyil, bütövlükdə dünya incəsənətinin inkişafında mühüm təsir rolunu oynamışdır. Monako knyazı Pyer Polinyakın himayədarlığı altında onlar teatrının binasında yerləşmişdilər.
İstedadlı təşkilatçı olan Dyagilev istedadları seçmək duyğusuna malik idi. O təşkil etdiyi sezonlara bütöv istedadlı rəqqas və xoreoqrafları dəvət etmişdir. Onlar arasında , , , Serj Lifar, kimi istedadlar vardı. Dyagilevin tamaşalarının dekorasiya və geyimləri üzərində « əməkdaşları » və çalışırdı. Sonradan hər zaman yeniliklərə meylli olan Dyagilev dekorator qismində Avropanın tanınmış rəssamları - Pablo Pikasso, Andre Deren, Koko Şanel, Anri Matissi və bir çox avanqardistləri — Natalya Qonçarova, , Naum Qabo, cəlb etmişdir. Bundan savayı Dyagilev həmin dövrün Rixard Ştraus, Erik Sati, Moris Ravel, , Klod Debüssi, İqor Stravinski kimi məhsuldar bəstəkarları ilə də əməkdaşlıq etmişdir.
Dyagilev tərəfindən təşkil edilən sezonlarda xoreoqrafiya üzrə əsas istiqaməy klassik baleti inkişaf elətdirmək idi. Nijinskinin müxtəlif rəqs formalarında etdiyi eksperimentlər öz dövrünü qabaqlayırdı və bu səbəbdən izləyicilər tərəfindən dərhal qəbul edilməmişdi. Fokin hərəkətlərə “zəngin plastika” əlavə etmiş», onun prinsiplərinin davamçısı olan Myasin isə xoreoqrafiyanı “qırıq və qəliz formalarla” zənginləşdirmişdir. Balançin isə tamamilə akademik rəqs qaydalarından uzaqlaşmış, baletlərinə daha ekspressionist səsləndirmə vermişdir. Dyagilevin Sezonları – xüsusilə ilk olanların proqramına «», «» və «» kimi baletlər daxil idi. Bu baletlər Avropada populyarlaşmasında əhəmiyyətli rol oynamış və dəbin rus geyimlərinin üslubunda formalaşmasına səbəb olmuşdur. Məsələn, ingilis rəqqasları Patrik Hili-Key, Elis Marks və Hilda Manninq özlərinə ruz təxəllüsləri (müvafiq olaraq Anton Dolin, Alisiya Markova və Lidiya Sokolova) götürərək Dyagilevin truppasında çıxış etmişdilər. Onun sezonlarının məşhurluğu avropalıların ənənəvi rus kostyumlarına olan marağını artırmış və yeni dəb formalaşdırmışdır. Hətta Böyük Britaniya kralı gələcək həyat yoldaşı Yelizaveta Bouz-Layon toy mərasimində rus folklor ənənələrilə bəzədilmiş gəlinlik geyinmişdir..
Tarixi
1906-cı Parisin Payız salonunda keçirilən rus rəssamlarının təmtəraqlı uğurundan sonra Dyagilev Rusiya imperator sarayı və Fransanın yüksək dairələrindəki nüfuzedici şəxlərin himayəliyi altında Rus sezonlarının (rus artislərinin hər il Parisə qastrolları bu adı almışdır) təşkilatçılığına başlamışdır. Bu sərgi birinci Rus sezonu hesab edilir.
1907-ci ildə sezonlar çərçivəsində Rimski-Korsakov, , Qlazunov və başqalarının iştirakı ilə «Tarixi rus konsertləri» keçirilmişdir. Dyagilev Avropada məşhur olmayan şedevrləri proqrama daxil etmək qərarına gəlmişdir: Qlinkanın („“ ilk hissə və üvertüra), Rimski-Korsakovun „“ ilk hissə, , и две „ operasından iki mahnı“,„ opera-baletindən “Triqlav dağında gecə“ adlı üçüncü hissə, „“ süita və „“ sualtı çarlıq olan hissə), Çaykovskinin ( и simfoniyaları ,„ ariozo“), Borodinin „“ bir çox hissələr), Musorqskidən („Trepak“, „Gənə haqda mahnı“, „ ayrı-ayrı hissələr”) (İkinci simfoniya), Skryabinin Fortepiano üçün konsert və )proqrama daxil edilmişdir.,
İfaçılar qismində o ən yaxşı pianistlərdən biri , müğənnilərdən , , , , , , macar drijjor dəvət etmişdir. Ardınca 1908-ci ildə opera sezonları baş tutmuşdur. Bu zaman, Musorqskinin «» çıxışı ilə fransızları heyrətləndirmişdir. Dyagilev üçün “Rus baleti” fenomeni 1906-cı ildə Parisdə nümayiş olunan rus incəsənətinin sərgisi ilə başlaylb 1907-ci ilə qədər davam edən “Sezonlar” fenomeni kimi əhəmiyyətli deyildi. Məhz o fəaliyyətini “Sezonlar”la ölçür və onların sıralama nömrələrini afişalarda göstərir, yubiley sezonları isə qeyd edirdiş “ Rus baleti” sadəcə truppanın mövcud forması idi. “1909-cu ildə “rus sezonları”nın proqramında balet tamaşalarının göstərilməsinə baxmayaraq, ilk nümayiş 6 aprel 1911-ci il tarixində Monte-Karloda baş tutmuşdur..
İlk sezonların zəfəri
1909-cu il sezonu
Sankt-Peterburqa qayıdan Dyagilev 1909-cu il sezonunun hazırlıqlarına başlamışdır. Bu səfər operadan savayı rus baletinin qastrollarını təşkil etmək qərarına gəlmişdir. İlk əvvəl onun planlarına əngəl yaradacaq heçnə yox idi. Balerina 1890-cı illərdə gələcək rus imperatoru II Nikolayla eşq münasibətləri yaşaması Sergey Dyagilevə imperator xəzinəsindən 25 000 rubl məbləğində subsidiya almağa və Ermitajda məşqlərin keçirməyə icazə vermişdir.
Həmfikirləri – rəssamlar Leon Bakst və Aleksandr Benua, bəstəkar Nikolay Çerepnin, balet tənqidçisi Valerian Svetlov və başqaları ilə Dyagilev tamamilə fərqli rus baleti yaratmaq işinə başlamışdır. Dyagilevin novator yanaşması “bədii düşüncənin vahidliyi və ifası”nda idi.. Gələcək tamaşanın müzakirəsində layihənin bütün fəaliyyət göstərən simaları – xoreoqraflar, rəssamlar, bəstəkarlar və b. yaxından iştirak edərək süjetin tərtib etmiş, musiqi, rəqs, kostyum və dekorasiyaları müəyyənləşdirmişdilər. Son nəticədə əldə edilən tamaşa “xoreoqrafiya, musiqi və rəssamlığın harmonik sintezi” özündə əks etdirirdi.. Balet sezonları üçün truppa Peterburqdakı və Moskvadakı aparıcı rəqqaslarından yığılmışdır. Anna Pavlova, , xanımı , , , , , , , Böyük teatrın solistləri и və başqaları Dyagilevin dəvətini qəbul etmişdilər. Hazırlıqların qızğın davam etdiyi dönəmdə hökumət gözlənilmədən sezonlara dəstəyi saxlayaraq subsidiyanı ləğv etmiş və Ermitajda məşqlər aparmağı qadağan etmişdir. Bunun bir neçə səbəbi idi.1909-cu ilin fevralında Dyagilevin himayədarı knyaz Vladimir Aleksandroviç dünyasını dəyişmişdir. Daha sonra balet sezonlarında aparıcı partiyaları oynacağını güman edən Kşesinskayanın “Armida pavilyonu” baletində adi rol alması Dyagilevlə onun arasında mübahisəyə səbəb olmuşdur. Bunlardan savayı, imperator teatrının direktpru Vladimir Telyakovski də hər cəhdlə ona əngəl yaratmaq istəyirdi. Lakin yaxın dostları knyaz Arqutin-Dolqorukov, və qrafinya Qreffül sezonların təşkili üçün lazımi vəsaiti toplaya bilmişdilər.
1909-cu ilin aprelində Dyagilevin truppası Parisə yollanmışdır. Bununla yanaşı belə gərginləşmiş rejimdə sonuncu repetisiyalar aparılmışdır. Repertuar Mixail Fokinin hazırladığı 5 baletdən ibarətdir. 19 may tarixində “Armida pavilyonu”, “Poloveç rəqsləri” və “Ziyafət”, 2 iyun tarixində “Silfida” və “Kleopatra” baletləri tamaşaçılara nümayiş olunmuşdur. Balet sezonlarını premyerası zəfərlə yekunlaşmışdır. İctimaiyyət və tənqidçilər rus rəqqaslarının (xüsusilə Nijinski, Pavlova və Karsavina) ustalıq səviyyəsi, Rerix, və hazırladığı unikal dekorasiyalar və kostyumlar, baletlərin musiqi əsasını təşkil edən Rimski-Korsakov, Musorqski, Qlinka, Borodin və başqa bəstəkarların əsərləri barədə yüksək fikirdə olduqlarını dilə gətirmişdilər. Sonralar Jan Kokto ilk nümayişlərdən sonra öz təəssüratlarını belə ifadə etmişdir:
 | Fransanı çevirən və Dionisin arabasının ardınca kütləni ekstaza aparan bayramlar üzərində qırmızı pərdə qalxır. |  |
1910-cu il sezonu
Sezonun sonunda Dyagilev bir müddət əvvəl rastlaşdığı problemləri xatırlayaraq baron Dmitri Qinsburqu kompanyonu etmiş və onun maddi dəstəyinə ümidini bəsləmişdir. Artıq pul barədə düşünməyən Dyagilev truppasına əlavə olaraq yeni rəqqaslar – Lidiya Lopuxoca, Yekaerina Qelçer, Aleksandr Volınini dəvət etmişdir.
Repertuara ilk olaraq Şumanın musiqisi əsasında artıq nümayiş olunmuş “Jizel” və Karnaval” baletləri, ardınca Şuman, Rimski-Korsakovun «» nümayiş olunmuşdur. Bundan savayı, Dyagilev задумал поставить балет «» qədimi rus nağılları mövzusunda qoymağı qərara almşdır. Musiqi müşayəti isə ənənəvi rus motivlərinə uyğun olmalı idi. Bunun üçün Dyagilev yaradıcılığında rus xalq mahnılarından istifadə edən Anatoli Lyadova sifariş vermişdir. Lakin deyilən vaxta işi bitirə bilməmişdir. Bu səbəbdən o konservatoriyada çıxışını eşitdiyi gənc və az tanınan bəstəkar İqor Stravinskiyə sifarişi vermək qərarına gəlmişdir. Onların əməkdaşlığı kifayət qədər məhsuldar olmuşdur. Bu baletdə (“Jizel”) aparıcı partiyanı Anna Pavlova oynamalı idi. Lakin bir sıra səbəblərdən onun Dyagilevlə münasibətləri pozulmuş və o truppanı tərk etmişdir. Pavlovanı əvəz etmişdir.
1910-cu ilin may və iyun aylarında Parisin teatrının dəbdəbəli zalında nümayişin premyerası baş tutmuşdur. “Şəhrizad” və “Simurq quşu” digərləri ilə müqayisədə daha çox uğurlu olmuşdur. Yazıçı Anri Geon “Simurq quşu” baletini “hərəkət, səs və formalar arasında möhtəşəm tarazlıq” adlandırmışdır. . Lakin bu uğurun görünməyən tərəfləri də vardı. Dyagilevin sezonları sayəsində məşhurluq qazanmış bir sıra artistlər əcnəbi teatrlara gedərək truppanı tərk etmişdilər. Qalmaqal nəticəsində Nijinskinin Mariinski teatrından qovulmasından sonra Dyagilev daimi truppa yığmaq qərarına gəlir. İmperator baletinin çoxlu rəqqasları onunla daimi müqavilə bağlamaq qərarına gəlmişdir. Mariinski teatrında qalmaq istəyənlər – məsələn, Karsavina, Kşesinskaya (həmin vaxtda Dyagilevlə barışmışdır) əməkdaşlığı davam etdirməyə razılıq vermişdilər. Dyagilevin repetisiya və hazırlıqlarının yerləşdiyi əsas baza Monte-Karloda yerləşirdi.
1911-ci il sezonu
Monte-Karloda olarkən Dyagilev 1911-ci ilin repertuarı ilə məşğul olmuşdur.Fokin tərəfindən daha yeni beş balet hazırlanmışdır. Bunlar “Sualtı çarlıq” (“Sadko” operası), “Narsiss”, “Peri”, Nijinski və Karsavinanın əsrarəngiz pa-de-desini özündə əks etdirən “Qızılgül kabusu” və sezonun əsas yeniliyi sayılan “Petruşka” dram baleti idi. Baletin final səhnəsində ölən yarmarka təlxəyi obrazında Nijinski çıxış etmişdir. Balerina Natalya Truxanova ilə olan münaqişə səbəbindən Dyagilev “Peri”dən savayı digər baletləri 1911-ci ilin iyununda Monte-Karlo və Parisdə nümayiş olunmuş və əvvəlki sezonlardakı baletlər kimi populyarlıq qazanmışdır. Bundan başqa, Dyagilev planlaşdırdığı vaxtda,noyabrında Londonda «» nümayiş etdirmişdir.
Uğursuzluqlar
1912-ci il sezonu
Yeni sezondan Dyagilev balet haqda ənənəvi düşüncələrdən uzaqlaşaraq yeni, eksperimental formalara doğru istiqamət götürərək antreprizinin xarakterini dəyişməyə başlamışdır.Əvvəllər onun balet musiqilərinin əsasını bəzi istisnaları çıxmaq şərtilə (“Silfidalar”, “Jizel”, “Qızılgül kabusu”)rus bəstəkarlarının əsərləri təşkil edirdi.1912-ci ildən başlayaraq Dyagilev əcnəbi bəstəkarlara müraciət etməyə başlamışdır. Bəstəkar və librettonu yazan Jan Kokto ilə birgə “Mavi tanrı” baleti hazırlanmışdır;ыл придуман балет «Голубой бог»; Moris Ravel «» baletinə musiqi bəstələmişdir. Uzunluğu 8 dəqiqə davam edən «Günortasonrası favnın istirahəti» baleti bu dəfə Klod Debüssinin musiqisi əsasında tərtib olunmuşdur. Sezonun dördüncü nümayişi olan “Tamara” baletini rus bəstəkarı Mili Balakirevin musiqisi müşayət etmişdir. Dekorasiya və kostyumlar üzərində yalnız Leon Bakst çalışmışdır. Həmin dövrdə Aleksandr Benua və Dyagilev arasında inciklik yaşanmışdır. Üç tamaşanın xoreoqrafiya tərtibatını sezonların əvəzolunmaz baletmeystri Mixail Fokin hazırlamışdır. Yalnız “Günortasonrası favnın istirahəti” baletinin xoreoqrafiyasını Dyagilevin təklifi ilə favoriti Nijinski həyata keçirmişdir. Bu, onun baletmeyster kimi ilk işi idi. 1912-ci il sezonunun nümayişləri Paris tamaşaçılarında xüsusi bir heyrət oyatmamışdır.”Tamara” baleti soyuq qarşıkanmış, publikanın “Mavi tanrı”ya reaksiyası darıxdırıcı xoreoqrafiya səbəbindən yaxşı qarşılanmamışdı.Dafna və Xloya baleti də uğur qazanmamışdır.Bunun səbəbi kimi Dyagilev, Ravel,Bakst,Nijinski və Fokin arasında vahid fikrin olmaması göstərilir.Nəticədə balet harmonik alınmamışdır.Bu uğursuzıuq, həmçinin, Nijinskinin ikinci xoreoqraf kimi cəlb edilməsi Fokinin truppanı tərk etməsinə səbəb olmuşdur.
«Günortasonrası favnın istirahəti» bu sezonda qismən də emosiyalar doğura bilmişdir.Antik mövzuda balet tərtib etmək ideyası 1910-cu il Yunanıstan səfəri zamanı Dyagilevin ağlına gəlmişdir. Antik amforalardakı təsvirlərdən təəssüratlanan Dyagilev öz marağını Nijinskiyə də yoluxdurmuşdur. Bu baletin xoreoqrafiyasından sonra solo kişi rəqsi barədə qanunauyğunluqları pozduğundan çoxlu sayda mənfi rəylə üzləşmişdilər. Çoxları,məsələn, “Le Fiqaro” qəzeti “Favn”ı əxlaqsızlıqda ittiham etmişdir. Lakin Parisin artist dairələri baleti başqa cür qəbul etmişdilər.”Le Maten”( Dyagilevin tanışı sayılan Miziya Sertin yoldaşı qəzetin naşiri idi) qəzetində Fransua Rodenin Nijinskinin istedadına tərif yağdıran məqalə çıxmışdır:
Parisdəki uğursuzluqdan sonra Dyagilev tamaşalarını London, Berlinе, Vyana və Budapeştdə nümayiş etdirmişdir.Bunu kütlə nəcibliklə qarşılamışdır. Böyük Britaniyada nümayiş olunan tamaşalarda kraliça və bacısı imperatriçə III Aleksandrın həyat yoldaşı Mariya Fyodorovna iştirak etmiş, Almaniyada isə imperator II VilhelmI “Kleopatra” baleti heyrətə gətirmişdir.
1913-cü il sezonu
1913-cü il Dyagilevin antreprizində dönüş baş tutmuşdur. Belə ki həmin sezon xoreoqrafiyada böhran yaşanmışdır. Fokinin truppadan gedişindən sonra cəmi 3 balet səhnəyə qoyulmuşdur. Onlardan ikisini- Stravinskinin “Müqəddəs bahar” və Debüssinin “Oyunlar”ını Nijinski, “Salomeyanın faciəsi” adlanan baletini isə gənc baletmeyster Boris Romanov səhnələşdirmişdir.
Xoreoqraf sənəti Nijinskiyə asan başa gəlmirdi.İstedadlı rəqqas olaraq baletin səhnələşdirməsilə məşğul olmasına baxmayaraq, Nijinski fikirlərini aydın ifadə etmək bacarığına sahib deyildi. Bu səbəbdən kolleqalarına səhnədə nəyin tələb olunduğunu başa sala bilmirdi. “Müqəddəs baharı” səhnələşdirmək ona asan gəlməmişdir.Lakin kütlə bunu o qədər də qiymtləndirməmişdir.29 may Yelisey çölləri teatrında baş tutan baletin premyerası zamanı Stravinskinin musiqisi izləyicilərin hiddətinə səbəb olmuş və onlar baleti fitə basaraq bütpərəst mərasimləri mövzusunda qurulmuş xoreoqrafiyanın orijinallığı və çətinliyinə lazımi diqqət ayırmamışdılar. Baş tutmuş premyerada olan Nijinskinin gələcək həyat yoldaşı balerina Romola Pulskaya həmin vaxt baş verənləri belə təsvir etmişdir:
| | Narahatlıqlar və qışqırıqlar paroksizmə gətirib çıxartmışdır. İnsanlar artistləri,bəstəkarı fitə basır, qışqırır, gülürdülər. Mənim qulaqlarım bu cəhənnəm səs-küyündən tutulmuşdu, tezliklə pərdənin arxasına keçdim.Rəqqaslar titrəyir, göz yaşlarını silməyə çalışırdılar.Orada da zaldakı kimi vəziyyət çox pis idi. Əsər üzərində uzun müddət çalışmalar, sonsuz sayda repetisiyalar, və sonda belə kavardak(nizamsızlıq). | |
Bütün bunlara baxmayaraq, «» Dyagilevin ən sevimli baletlərindən biri olmuşdur. Nikolay Rerixin sözlərinə görə, ictimaiyyət hələ sonra bu tamaşaya dəyər verəcəkdir:
| | Bax bu əsl qələbədir! Qoy səni fitə bassınlar!Artıq onlar daxilən dəyəri hiss edirlər və şərti maska altında fitə basırlar. Nəticələrini sonra görəssiz.. | |
“Salomeyanın faciəsi” baleti o qədər güclü emosiyalar doğurmamış və izləyicilər tərəfdən kifayət qədər laqeyd qarşılanmışdır. Tennis və məhəbbət üçbucağı mövzusunda fantaziyadan bəhs edən “Oyunlar” baleti daha pis taleylə üzləşmişdir. “Fiqaro” qəzetində çıxan resenziyada Dyagilevin yaradıcılığını tənqid etmiş, artistlərin hərəkətlərini “heç bir məna kəsb etməyən iddialı əzilib-büzülmələr” adlandırılmışdır. Avqust ayında Dyagilevin truppası qastrolda olmuş və Buenos-Ayresdə böyük uğur əldə etmişdir.Maestronun özü son dəqiqələrdə səyahət etməkdən imtina edərək Avropada qalmışdır. Uzun müddət Dyagilevin məşuqu olmuş Nijinski 1913-cü ildən ondan uzaqlamağa başlamış və Romola ilə evlənmişdir. Bu barədə xəbər tutan Dyagilev Nijinskiyə teleqramm göndərərək artıq onun xidmətlərinə ehtiyac duymadığını bildirmişdir. Buna baxmayaraq, bir müddət birgə çalışsalar da, sonradan birdəfəlik ayrılmışdılar..
Müharibə illərində yüksəliş və enişlər
1914-cü il sezonu
1914-cü ilin əvvəlində Dyagilev Rusiyaya qayıtmışdır. Moskvada olarkən Böyük teatrın kordebaletində oynayan 19 yaşlı Leonid Myasin onun diqqətini çəkmiş və onu özü ilə xaricə aparmışdır. O Myasini sezonlarının yeni xoreoqrafına çevirmək istəsə də, o hələ çox cavan və təcrübəsiz olduğundan Dyagilev Mixail Fokinin yardımından istifadə etmişdir. Fokin dörd yeni balet hazırlamışdır:«İosif haqda əfsanə», «Qızıl xoruz», «Midas» və «Kəpənək». Lakin “İncəsənət dünyası”ndan Dyagilevin tanışı olan Mixail Dobujinski cəlb olunmuş, Bakst,Benua ilə birgə dekorasiya və geyimlər üzərində çalışmışdır.Tamaşaçıların bu baletlərə olan reaksiyası ilk sezonların uğurunu xatırladırdı. Həm opera, həm də baleti özündə birləşdirən “Qızıl xoruz” tamaşası çox effektiv alınmışdır.Bu baletin dekoratoru qismində Benuanın Dyagilevə məsləhət gördüyü rus avanqardisti Natalya Qonçarova çalışmışdır. Qonçarova baletini Myasin üçün hazırlasa da, o səhnəyə qoyulmamışdır.Sonralar da Qonçarova həyat yoldaşı Maxil Larionovla birgə Dyagilevlə əməkdaşlıq etmişdir. Bu sezondan sonra o Fokinlə əməkdaşlığını dayandırmışdır.
1915-ci il sezonu
Birinci dünya müharibəsinin başlaması ilə Avropada gözlənildiyi kimi incəsənətə maraq azalmışdır.Dyagilev ancaq Qırmızı Xaç cəmiyyəti üçün Cenevrədə xeyriyyə konsertləri verməklə kifayətlənmişdir.
«Gecəyarısı günəş» baletində Myasin ilk dəfə olaraq xoreoqraf qismində öz bacarığını nümayiş etdirmişdir. Dəniz səyahətləri mövzusunda qorxusu olmasına baxmayaraq, Dyagilev ABŞa qastrol etməyə razılaşır.Ancaq o şərtlə ki, truppanın köhnə heyətini aparacağı təqdirdə təşkilatçı olmağa razılaşmışdır. Fokin və Karsavina Rusiyadan çıxa bilməmişdilər. Hələ 1914-cü ildə Peterburqa gedən yolda Avstriyaya əsir düşmüş Nijinskini ordan çıxartmaq alınmamışdı. Truppanı tam yığa bilməyəcəyini görən Dyagilev Vera Nemçinova, Lyubov Çernışeva,Stanislav İdziikovski, Leon Voyçixovski və ingiıis əsilli Lidiya Sokolova(Hilda Maqqins əsl adı idi.Həmin dövrdə bir çoxları kimi özünə ləqəb götürmüşdür) kimi gənc balet artistlərinə müqavilə bağlamağı təklif etmişdir.
1916-cı il sezonu
Dyagilev baletinin Amerika qastrolu 1916-cı ilin yanvarından may ayına kimi davam etmiş və böyük uğur əldə etmişdir. Ardınca Dyagilev Myasinlə birgə İspaniyaya yollanmış və San-Sebastyan” şəhərində yeni xoreoqrafın tamaşalar- “Kikimora” və “Meninlərı səhnəyə qoymuşdur.Meninlər Qabriel Forenin musiqisi əsasında hazırlanmış, dekorasiyalar isə Xose-Mariya Sert tərəfindən hazırlanmışdır.Beləliklə, onun okeanın o tayına qastrol səfərləri davam etmişdir. Nijinski sərbəst olaraq, “Til Ulenşpigel baletini hazırlamışdır.Lakin onun psixi sağlamlıqdan əziyyət çəkməsi səbəbindən tamaşaçılar onu qəbul etməmişdir
1917-ci il sezonu
1917-ci ildən başlayaraq Dyagilev sezonları əvvəlki mövqeyini bərpa eləməyə başlamışdır.Myasin artıq xoreoqraf kimi püxtələşmiş, səhnələşdirdiyi baletlər yenilikçi ruhu ilə zəngin olduğundan Paris və Romada gözəl qarşılanmışdır.Bunlar Stravinskinin “Feyerverk” simfoniyası və Qonçarova-Lariyonov cütlüyünün dekorasiyalarını hazırladığı, Lyadovun musiqisi əsasında ‘Yaxşı əhvallı qadın”, “Rus nağılları” “Parade” baletləri idi. Parade baletinin libretto və konsepsiyasının müəllifi Jan Kokto, baş rollardan birinin icraçısı Leonid Myasin,bəstəkarı Erik Sati, dekoratoru Pikasso olmuşdur.Giyom Apolliner bu baleti belə təsvir etmişdir:
| | Bu səhnə poemasıdır ki, novator musiqiçi Erik Sati son dərəcə gözəl ekspressiv sadə musiqiyə yerini dəyişmişdir.Bu musiqidə Fransanın şəffaf ruhunu tanımamaq mümkün deyil. Kubist rəssam Pikasso, ən cəsarətli xoreoqraflardan biri olan Leonid Myasin ilk dəfə rəssamlıq və rəqsin, plastika və mimikanın ittifaqını həyata keçirərək onu aşkar etmişdilər.. | |
Sezonu sonlarında Dyagilev və Myasinsiz truppa Cənubi Amerikaya qastrol səfəri etmişdir.Ardınca tam heyətlə Portuqaliyada konsert vermişdilər.Lakin orada baş verən nizamsızlıqlar nəticəsində qastrol konsertlərini tez bitirməli olmuşdular. Avropada siyasi durumun kəskinləşməsi hətta Fransaya geri qayıtmağı mümkünsüz etmişdir. Bu səbəbdən 1918-ci ildə Paris sezonu baş tutmamışdır.
1919-cu il sezonu
1918-ci ilin oktyabrında Dyagilevin truppası Böyük Britaniyaya qastrol səfərində olmuş və orada 1 il müddətində qalmışdır. 1919-cu ilin iyulunda Londonda ictimaiyyətə iki yeni “Sehirli dükan” və “Üçbucaq” baletləri nümayiş olunmuşdur. Bu baletlərin səhnə dekoratorları Andre Deren və Pikasso olmuşdur.Myasin sonda temperamentli əndəlüs rəqsləri ilə kütləni heyrətləndirmişdir. Aparıcı partiyanı ispan Feliks Fernandes ifa etməli idi. Lskin premyeranın açılışına bir neçə həftə qalmış Fernandes ağlını itirmiş, onun rolunu Myasin oynamışdır. . Ağır 1918-ci ildən sonra bu tamaşaların uğuru Dyagilevi ruhlandırmış, dekabr-fevral aylarında Fransada sezonları bərpa etmişdir. Sadalanan tamaşalardan savayı, Parisin Qrand-opera teatrında “Bülbülün nəğməsi” baleti nümayiş olunmuşdur. Bu baletin səhnə dekoratoru Anri Matiss olmuşdur.O Benuanın itmiş işlərinin əvəzinə yeni dekorasiyalar yaratmışdır.
Böhran
1920-ci il sezonu
1920-ci ildən başlayaraq Monte-Karloda repetisiyalara başlanılmışdır. Myasin tərəfindən üç tamaşa – Stravinskinin musiqisi əsasında “Pulçinella” (Pikasso tərəfindən dekorasiyası hazırlanmışdır), “Müqəddəs bahar”ın yeni versiyası və “Qadın şıltaqlıqları” opera baleti səhnəyə qoyulmuşdur. Bu ilki sezonda da truppa xoreoqrafsız qalmışdır.Belə ki Dyagilevin bu dəfə Myasinlə arası dəymiş, o isə truppanı tərk etmişdir.
1921-ci il sezonu
Myasinin truppanı tərk etməsindən sonra 1921-ci il sezonunda yalnız bir nümayiş- Serqey Prokofyevin musiqisi əsasında “Təlxək” baleti səhnələşdirilmişdir. Mixail Lariyonov təkcə balet dekorasiyalarını deyil,xoreoqrafiyanın qurulmasını ona tapşırmağı Dyagilevdən xahiş etmişdir. Nəticədə tamaşa fiasko ilə üzləşməli olmuşdu. Həmçinin, Pikassonun dekorasiyalarını çəkdiyi “Kvadro flamino” süitası – səkkiz ənənəvi ispan rəqsi dəvət edilmiş səkkiz artist tərəfindən oynanılmışdır. Payızda Dyagilev Londonda nümayiş olunacaq “Yatmış gözəl” baletində aparıcı partiyanı oynamaq üçün balerina Olqa Spesivçevanı dəvət etmişdir. Bu balet-tamaşa ictimaiyyət tərəfindən gözəl qarşılansa da,
Dyagilevi katastrofik duruma salmışdır: beləki yığılan gəlir xərclərin qarşılığını ödəyə bilməmişdi.Dyagilev az qala iflasa uğrayacaqdı. Artistlər truppanı tərk etməyə başlamışdır. Antrepriz fəaliyyəti dayandırmaq həddinə gəlib çatmışdır. Xoşbəxtlikdən yenə Miziya Sert köməyə gəlmişdir.MiziyaKoko Şanelin yaxın rəfiqəsi idi. Koko Şanel Dyagilevin gördüyü işlərdən ruhlanaraq onun truppasının yenidən bərpası üçün kifayət qədər vəsait xərcləmişdir. Bundan başqa,Kievdən Vatslav Nijinskinin kiçik bacısı Bronislava Nijinskaya Parisə emiqrasiya etmişdir.Dyagilev onu sezonlarının yeni zoreoqrafı rtməyi düşünürdü. Nijinskaya truppanın heyətini özünün kievli tələbələri ilə yeniləməyi təklif etmişdir. Həmin dövrdə Dyagilevin ilə tanışlığı baş tutmuşdur. O sonradan Dyagilevin şəxsi katibi və yeni baletlərinin librettosunun müəllifi olmuşdur.
1922-ci il sezonu
Yeni yaradıcı qüvvələrin axınına və pul məsələlərinin aradan qaldırılmasına baxmayaraq 1922-ci il sezonunu Dyagilev sezonlarının tam intibahı saya bilmərik. Stravinskinin “Mavr” operası uğur əldə etməmiş və repertuardan çıxarılmışdır. Publikaya yalnız biraktlı “Avroranın toyu” baleti, Benuanın “Armida pavilyonu” üçün hazırladığı dekorasiyalarla səhnəfdə nümayiş olunan “Yatmış gözəl”in ixtisarlaşdırılmış üçüncü aktı.
İntibahı
1923-cü il sezonu
1923-cü ilin yanvarında Kievdən Parisə beş gənc rəqqas gələrək( onların içərisində sonradan Dyagilevin favoritinə çevriləcək Serj Lifar var idi) tezliklə truppanın Monte-Karlodakı məşqlərinə qoşulmuşdular. Əsasən köhnə repertuardan ibarət olan proqrama yeni — Stravinskinin “Toy” baleti daxil idi. Bu balet sezon əsas nümayişinə çevrilmiş və tamaşaçıların rəğbətini qazanmışdır.
1924-cü il sezonu
Сезон Ötən ilki ilin sonlarında Nijinskaya bir neçə yeni balet – “Çobanların həvəsi”,”Təbib”,”Mavi ekspress” kimi əsərləri səhnəyə qoymuşdur. Bunlardan ən uğurlusu “Mavi ekspress” olmuşdur.Bu rəqs operettanın librettosunu Jan Kokto, dekorasiya və kostyum işlərini Loran,Pikasdo və Şanel hazırlamışdır. Dyagilev bu baletlə “müasir neorealizm dövrünə başlamağı” ümid bəsləyirdi. Lakin Nijinskaya gözlənilən ümidləri doğrultmadığından truppadan getmişdir. Baletlərin premyerası həmin ilin yanvarında Monte-Karloda, yay aylarında isə Parisdə baş tutmuşdur. Bundan əlavə, Dyagilev Avropanın müxtəlif ölkələrində bir sıra festivallar keçirməyi planlaşdırlrdı. Həmin festivallar çərçivəsində təkcə balet deyil, həmçinin simfonik, kamera və opera konsertləri, rəssamlıq sərgilərinin keçirilməsi də nəzərdə tutulurdu. Bu tədbirlər əsas sezonlarla paralel olaraq 1928-ci ilə kimo davam etmişdir.
1925-ci il sezonu
1925-ci il sezonunun səhnə işlərini Dyagilev Serj Lifara vermək istəsə də, lakin o təcrübəsiz idi. Bu səbəbdən müvəqqəti olaraq Leonid Myasini truppaya qoşulmağa dəvət etmişdir. Lifar özünün ilk əsas partiyalarını əzbərlədiyi müddətdə Myasin iki yeni - “Zefir və Flora” və Jorj Orikin musiqisi əsasında “Matroslar” baletlərini hazırlamışdır.Bu tamaşalar da izləyicilərin rəğbətini qazanmışdır. Bundan başqa, bu sezonda Corc Balançin baletmeyster qismindı debüt etmişdir.O Mariinski teatrı nəzdində Teatr peşə məktəbini bitirdikdən sonra Rusiyadan emiqrasiya etmiş və Dyagilevlə əməkdaşlığı çərçivəsində onun sezonlarının xoreoqrafı olmuşdur.Balançinin səyləri nəticəsində “Bülbülün nəğməsi” baletinin səhnə tərtibatı yenilənmiş və komik “ Barabo” baleti yaradılmışdır. Paris sezonlarının sonunda yenidən Londonda qastrolda olan Dyagilevin truppasının canlandırdığı bu tamaşa sevinclə qarşılanmışdır.
1926-cı il sezonu
1926-cı ilin əvvəlində Dyagilevin antreprizi yenidən çətinliklərlə üzləşmişdir. Belə ki balerina Vera Nemçinova yaranmış qalmaqalla əlaqədar truppanı tərk etmişdir. Nəticədə Dyagilev ianə götürərək yeni sezonun hazırlıqları ilə məşğul olmağa başlamışdır. Yenilik kimi Balançinin tərtibatında Erik Satinin musiqisi əsasında səhnələşdirilən “Pastoral” və “Tabakerkadan olan iblis” əsərləridi. Bundan başqa, repertuara “Romeo və Cülyetta” baleti daxil edilmişdir. Baletin xoreoqrafı isə Bronislava Nijinskaya idi. O Myasinlə birlikdə periodik olaraq “Rus baleti” ilə birgə qastrola çıxırdılar. Novatoru ruhunda səhnələşdirilmiş balet ilk əvvəl tamaşaçıları heyrətləndirmişdir. Dekorasiyaları və tərəfindən çəkilmiş pərdələr əvəz etmişdir. Artistlər məşq triko və tuniklərində çıxış etmiş, onların hərəkətləri isə minimalistikdir. “Romeo və Cülyetta”nın premyerasında baş vermiş hadisə sonradan balet üçün əla reklam olmuşdur. Andre Breton və Lui Araqon başda olmaqla Sürrealistlər balet üzərində çalışmağa razılıq vermiş Miro və Ernsti ictimai qınaq obyektinə çevirmişdilər. Sezonun yekununda Dyagilev truppası Londona getmiş, orada yarım ay ərzində nümayişlər göstərmişdilər. Serj Lifarın xatirələrinə inansaq, qastrollar gurultulu uğurlara səbəb olmuşdur:
| | Dyagilevin rus baletində olduğum illər ərzində London sezonundan daha təmtəraqlı,daha əsrarəngiz nəyisə xatırlamıram. Biz az qalları əllərdə gəzdirir, üzərimizə güllər və hədiyyələr tullayırdılar. Bizim bütün –köhnə və təzə baletlərin hamısı xoş qarşılanmış və dayanmadan çalınan alqışlara səbəb olmuşdur.. | |
1927-ci il sezonu
Rusiya Federasiyasından buraxılan poçt markası
1927-ci ildə Dyagilevin baletə marağı getdikcə soyumağa başlamış, o kitab kolleksiyası ilə məşğul olmağa başlamışdır. Bununla belə, Myasinin rəhbərliyi altında daha iki tamaşa – “Pişiklər” və “Polad çapma” baletləri yaradılmışdır. Bundan əlavə, repertuara vaxtilə Myasin tərəfindən sərbəst şəkildə hazırlanmış “Merkuri” baleti də əlavə olunmuşdur. Gənc oğlanın sonda pişiyə çevrilən qıza olan sevgisindən bəhs edən bu baletdə baş partiyanı Olqa Spesivçeva oynamışdır. Mətbuatda Olqanın iştirakı barədə anons verilsə də, sezonun başlanğıcında o ayağını zədələmişdir. Onun əvəzinə Alisa Nikitina çıxış etmişdir. Prokofyevin musiqisi əsasında səhnəyə qoyulan “Polad çapma” əsəri Dyagilev sezonlarını çətin duruma salmışdır. Premyeraya qədər kütləyə necə reaksiya veriləcəyi məlum deyildi. Bu balet bolşevik Rusiyasının sənaye ruhunu özündə birləşdirirdi. . Parisdə bu balet soyuq qarşılansa da, Londonda onu zəfər gözləyirdi.
1928-ci il sezonu
1928-ci ildə Myasinin Dyagilev sezonlarında sonuncu işi – “Oda” baleti buraxılmışdır. Onun xoreoqrafiyası Dyagilevə yaxın deyildi, hətta o “Oda”nın repertuara salınmasına şübhə ilə yanaşmışdır. Buna baxmayaraq, balet tamaşaçılar tərəfindən xoş qarşılanmışdır. Lakin Balançinin “Apollon Musaqet” baletinin uğuru “Oda”nı kölgədə qoymuşdur. Bu balet Stravinskinin musiqi əsasında qurulmuş, dekorasiyalar , kostyumlar isə Koko Şanel tərəfindən hazırlanmışdır. Bu baletdə solo ifa edən Lifarı uzun sürən ovasiyalar qane etmişdir. Dyagilev də onun rəqsini yüksək qiymətləndirilmişdir. Lifarın sözlərinə inansaq, Dyagilev tamaşadan sonra onun ayağını öpmüşdür. Dyagilevin eyni hərəkəti yalnız bir dəfə “Qızılgül kabusu” baletindən sonra Nijinskiyə təkrarlamışdır. “Apollin Musaqet” baleti Londonda 11 dəfə nümayiş olunmuşdur
1929-cu il sezonu
1929-cu ilin may, iyununda Monte-Karlo və Parisdə “Azmış oğul”, “Tülkülər”, “Bal” baletlərinin premyerası baş tutmuşdur. Bu il Dyagilev baletlərinin son sezonu idi. Hələ 1922-ci ildə Bronislava Nijinskaya Stravinskinin musiqisi əsasında səhnələşdirilən “Tülkülər” baletini səhnələşdirmişdir. Lakin bu dəfə baletin xoreoqrafiyasının yenilənməsini Dyagilev favoriti Lifara tapşırmışdır. İyun və iyul aylarında Dyagilevin truppası Kovent-Qardendə çıxış etmişdir. Repertuara 1913-cü ildə narazılığa səbəb olmuş “Müqəddəs bahar” baleti də daxil edilmişdir. Lakin bu dəfə tamaşaçılar baleti heyrətlə qarşılamışdılar. İyulun sonları və avqustun əvvəlində Venesiyaya qısamüddətli qastrol səfərləri təşkil edilmişdir.
Dyagilevin ölümü
Venesiyada Dyagilevin sağlamlığı diabetin kəskinləşməsi səbəbindən insult keçirmiş, nəticədə 19 avqust 1929-cu il tarixində dünyasını dəyişmişdir. Dyagilevin ölümündən sonra truppa dağılmışdır. Balançin ABŞ-a üz tutmuş, amerikan baletinin reformatoruna çevrilmişdir. Myasin Vasili Voskresenski ilə birgə
«», truppasının əsasını qoyaraq “Dyagilevin rus baleti” repertuarından istifadə etmişdir. Bir çox şey də onların çoxlu ənənələrini davam etdirmişdir. Lifar isə Fransada qalmış, balet truppasına başçılıq edərək fransız baletinin inkişafına böyük tövhələr vermişdir.
Repertuar
| İl | Premyera | İllüstrasiya. | Adı | Bəstəkar | Rəssam | Xoreoqraf | İfaçılar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1909 | 19 may Paris, Şatle |  | (fr. Le Pavillon d'Armide) | Anna Pavlova, M.Fokin, А.Bolm, S.Fyodorova, Q.Roay, Vatslav Nijinski | |||
| 19 may Paris, Şatle |  | (fr. Les Danses polovtsiennes) | Aleksandr Borodin | Nikolay Rerix | А. Bolm, S.Fyodorova Е. Smirnova, Q.Rozay | ||
| 19 may Paris, Şatle |  | Ziyafət (fr. Le Festin) | Rimski-Korsakov, Musorqski, M. Qlinka, və başqaları| | Tamara Karsavina, Vera Fokina, V.Karalli, V. Nijinski, S.Fyodorova, М. Mordkin, А. Bolm, Q.Rozay | |||
| 2 iyun Paris, Şatle |  | (fr. Les Sylphides) | F.Şopen | А. Pavlova, Т. Karsavina, V.Nijinski | |||
| 2 iyun Paris, Şatle |  | (fr. Cléopatre) | Anton Arenski | А. Pavlova, İ. Rubinşteyn, Т. Karsavina, V.Nijinski, М. Fokin | |||
| 1910 | 20 may Paris, Qrand-Opera |  | (fr. Carnaval) | Robert Şuman | Т. Karsavina, V.Nijinski, А. Bolm, V. Fokina, B. Nijinskaya | ||
| 4 iyun Paris, Qrand-Opera |  | (fr. Schéhérazade) | N. Rimski-Korsakov | İ. Rubinşteyn, V.Nijinski, А. Bulqakov | |||
| 18 iyun Paris, Qrand-Opera |  | (fr. Giselle) | Adolf Adan | Т. Karsavina, V. Nijinski | |||
| 25 iyun Paris, Qrand-Opera |  | (fr. L'oiseau de feu ) | İqor Stravinski | , | Т. Karsavina, M. Fokin, V. Fokina, А. Bulqakov | ||
| 25 iyun Paris, Qrand-Opera |  | (fr. Les Orientales) | , Aleksandr Borodin və başqaları | Е. Qelçer, V. Nijinski, Т. Karsavina, А. Volinin, V.Fokina, Q.Rozay, А. Orlov, M. Fokin | |||
| 1911 | 19 aprel Monte-Karlo, Kazino |  | (fr. Le Spectre De La Rose) | V. Nijinski, Т. Karsavina | |||
| 26 aprel Monte-Karlo, Kazino |  | (fr. Narcisse) | V. Nijinski, Т. Karsavina, B. Nijinskaya | ||||
| 6 iyun Paris, Şatle |  | (из оперы «Садко») | Nikolay Rimski-Korsakov | ||||
| 13 iyun Paris, Şatle |  | (fr. Petrouchka) | İqor Stravinski | V. Nijinski, Т. Karsavina, А. Orlov, E.Çeketti | |||
| 30 noyabr London, Kovent-Qarden |  | Qu gölü (fr. Le Lac des cygnes) | P. Çaykovski | Matilda Kşesinskaya, V. Nijinski | |||
| 1912 | 13 may Paris, Şatle |  | (fr. Le Dieu bleu) | V. Nijinski, Т. Karsavina, М. Froman, L.Nelidova, B.Nijinskaya | |||
| 20 may Paris, Şatle |  | (fr. Thamar) | Т. Karsavina, А. Bolm | ||||
| 29 may Paris, Şatle |  | (fr. L'Après-midi d'un faune) | Klod Debüssi | L.Nelidova, V.Nijinski | |||
| 8 iyun Paris, Şatle |  | (fr. Daphnis et Chloé) | Moris Ravel | V. Nijinski, Т. Karsavina | |||
| 1913 | 15 may Paris, Yelisey çölləri teatrı |  | (fr. Jeux) | Klod Debüssi | V.Nijinsjki, Т. Karsavinа, L. Şollar | ||
| 29 may Paris, Yelisey çölləri teatrı |  | (fr. Le Sacre du printemps) | İqor Stravinski | Nikolay Rerix | |||
| 12 iyun Paris, Yelisey çölləri teatrı | (fr. La Tragédie de Salomé) | Т. Karsavina, А. Qavrilov | |||||
| 1914 | 16 aprel Monte-Karlo, Kazino |  | (fr. Papillons) | R.Şuman | Mstislav Dobujinski, L.Bakst | Т. Karsavina, L. Şollar, M.Fokin | |
| 14 may Paris, Qrand-Opera |  | (fr. La Légende de Joseph) | Rixard Ştraus | ] | L.Myasin, М. Kuznetsova, А. Bulqakov | ||
| 24 may Paris, Qrand-Opera |  | (fr. Le Coq d'or) | Nikolay Rimski-Korsakov | Natalya Qonçarova | Т. Karsavina, А. Bolm, А. Bulqakov, E.Çeketti | ||
| 26 may Paris, Qrand-Opera |  | İqor Stravinski | М. Froman, N.Kremnev | ||||
| 2 iyun Paris, Qrand-Opera | (fr. Midas) | Т. Karsavina, А. Bolm, М. Froman, L. Şollar,L. Çernişeva | |||||
| 1915 | Cenevrə, Qrand-teatr |  | (fr. Soleil de nuit) | N. Rimski-Korsakov | L. Myasin, N.Zverev | ||
| 21 avqust San-Sebastyan | (fr. Las Meninas) | Qabriel Fore | L.Sokolova, Оlqa Xoxlova, L. Myasin, L. Voytsikovski | ||||
| 25 avqust San-Sebastyan | Anatoli Lyadov | М. Şabelskaya, S. İdzikovski | |||||
| 23 oktyabr Nyu-York, Manhetten opera | Rixard Ştraus | R.Cons | |||||
| 1917 | 12 aprel Roma, Konstansa | İqor Stravinski | |||||
| 12 aprel Roma, Konstansa |  | (fr. Les Femmes de bonne humeur) | L. Lopuxova, L. Çernişeva, L. Myasin, J. Çeketti, E. Çeketti, S. İdzikovski, L. Voytsikovski | ||||
| 11 may Paris, Şatle |  | (fr. Les Contes russes) | Anatoli Lyadov | S. İdzikovski, L. Voytsikovski, L. Çernişeva, L. Sokolova | |||
| 18 may Paris, Şatle |  | (fr. Parade) | Erik Sati | Pablo Pikasso | L. Myasin, М. Şabelskaya, L. Lopuxova, N. Zverev | ||
| 1919 |  | 5 iyul London | (fr. La Boutique fantasque) | Andre Deren, L. Bakst | L. Lopuxova, L. Myasin, E. Çeketti, S. Qriqoryev, J. Çeketti, L.Sokolova, L. Voytsikovski, N. Zverev | ||
| 22 iyul London | (fr. Le Tricorne) | Manuel de Falya | Pablo Pikasso | L. Myasin, Т. Karsavina, L. Voytsikovski | |||
| 1920 | 2 fevral Paris, Qrand-Opera | (fr. Le Chant du rossignol) | İqor Stravinski | Anri Matiss | Т. Karsavina, L. Sokolova, S. Qriqoryev, S. İdzikovski | ||
| 15 may Paris, Qrand-Opera | (fr. Pulcinella) | İqor Stravinski | Pablo Pikasso | Т. Karsavina, L. Myasin, Karsavina | |||
| 27 may Paris, Qrand-Opera | fr. Astuzie femminili | Domeniko Çimaroza | Т. Karsavina, L. Çernışeva, V. Nemçinova, L. Sokolova,S. İdzikovski, L. Voytsikovski | ||||
| 15 dekabr Paris, Yelisey çölləri teatrı | (fr. Le Sacre du printemps) | İqor Stravinski | Nikolay Rerix | L.Sokolova | |||
| 17 may Paris |  | fr. Chout | T.Slavinski, L. Sokolova,K.Devilye, J.Yazvinski | ||||
| 17 may Paris | Xalq musiqisi | Pablo Pikasso | М. Dalbasin, R.de Xeres, Q. de Korrotin | ||||
| 2 noyabr Лондон, Альгамбра |  | (fr. La Belle au bois dormant ) | Pyotr İliç Çaykovski | N.Serqeyev | О. Spesivçiva, P. Vladimirov, L.Lopuxovа, К. Briança, F. Dubrovskaya, L.Sokolova, B. Nijinskaya, L. Yeqorova | ||
| 18 may Paris, Qrand-Opera | Pyotr İliç Çaykovski | V. Trefilova, P. Vladimirov | |||||
| 18 may Paris, Qrand-Opera |  | fr. Mavra | İqor Stravinski | ||||
| 3 iyun Paris, Qrand-Opera | (fr. Renard) | İqor Stravinski | B. Nijinskaya, S. İdzikovski, J. Yazvinski, М. Fyodorov | ||||
| 1923 | 13 iyul Paris, Qete-lirik |  | (fr. Les Noces) | İqor Stravinski | Natalya Qonçarova | F. Dubrovskaya, L. Çernişova, L. Voytsikovski, N.Semyonov | |
| 1924 | 3 yanvar Monte-Karlo, Kazino | fr. Les Tentations de la bergère | B. Nemçinova, Л. Voytsikovski, Т. Slavinski, А. Dolin | ||||
| 5 yanvar Monte-Karlo, Kazino | |||||||
| 6 yanvar Monte-Karlo, Kazino | fr. Les Biches | Fransis Pulenk | L. Voyçixovski, А. Vilztak, N. Zverev, V. Nemçinova, B. Nijinskaya, L. Çernışeva, L. Sokolova | ||||
Monte-Karlo, Kazino | Domeniko Çimaroza | L. Çernışeva, F. Dubrovskaya, А. Vilztak, L Sokolova, L. Voyçixovski, V. Nemçinova, S. İdzikovski | |||||
| 19 yanvar Monte-Karlo, Kazino | fr. Les Fâcheux | Jorj Orik | Jorj Brak | L. Çernışeva, L. Şollar, А. Dolin, А. Vilztak | |||
| 24 iyun Paris, Yelisey çölləri teatrı | (fr. Le train bleu) | , Koko Şanel, Pablo Pikasso | L. Sokolova, B. Nijinskaya, А.Dolin, L. Voyçixovski | ||||
| 1925 | 28 aprel Monte-Karlo, Kazino | fr. Zephyr et Flore | Jorj Brak | А. Nikitina, А. Dolin, S. Lifar | |||
| 17 iyun Paris, Qete-lirik | (fr. Le Chant du rossignol) | İqor Stravinski | Anri Matiss | ||||
| 17 iyun Paris, Qete-lirik | fr. Les matelots | Jorj Orik | S. Lifar, Т. Slavinski, L. Voyçixovski | ||||
| 11 dekabr London, Kolizeum | fr. Barabau | Moris Utrillo | L. Voyçixovski, S. Lifar, А. Nikitina, А. Danilova, Т. Jeva | ||||
| 4 may Monte-Karlo, Kazino | fr. Roméo et Juliette | , | Т. Karsavina, S.Lifar | ||||
| 29 may Paris, Sara Bernar teatrı | fr. Pastorale | Jorj Orik | F. Dubrovskaya, Т. Jeva, S. Lifar, Т. Slavinski | ||||
| 3 iyun Paris, Sara Bernar teatrı | fr. Jack in the Box | Erik Sati | Andre Deren | А. Danilova,S. İdzikovski | |||
| 1927 | 30 aprel Monte-Karlo,Kazino | fr. La chatte | Naum Qabo | О. Spesivçeva,S. Lifar | |||
| 1 iyun Paris, Sara Bernar teatrı | fr. Mercure | Erik Sati | Pablo Pikasso | L. Myasin, V. Petrova | |||
| 7 iyun Paris, Sara Bernar teatrı | fr. Pas d'acier | А. Danilova, L. Çernışeva, L. Myasin, S. Lifar | |||||
| 1928 | 6 iyun Paris, Sara Bernar teatrı | fr. Ode | L. Myasin, S. Lifar, F. Dubrovskaya, А. Nikitina | ||||
| 12 iyun Paris, Sara Bernar teatrı |  | fr. Apollon musagète | İqor Stravinski | Koko Şanel | S. Lifar, А. Nikitina, L. Çernışeva, F. Dubrovskaya | ||
| 1929 | 9 may Monte-Karlo, Kazino | fr. Le Bal | Corco de Kiriko | А. Danilova, А. Dolin, F. Dubrovskaya, S. Lifar | |||
| 21 may Paris, Sara Bernar teatrı | (fr. Renard) | İqor Stravinski | Serj Lifar | ||||
| 21 may Paris, Sara Bernar teatrı |  | fr. Le fils prodigue | S. Lifar, М. Fyodorov, F. Dubrovskaya |
İstinadlar
- "О Дягилеве в энциклопедии «Кругосвет»". 2009-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- "Моноспектакль Александра Васильева". 2010-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- "ИЗ ИСТОРИИ СОТРУДНИЧЕСТВА ДЯГИЛЕВА И СКРЯБИНА («РУССКИЕ СЕЗОНЫ» В ПАРИЖЕ)". 2021-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- "Почти все о Дягилеве // Московский книжный журнал". 2020-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- Цитата по мемуарам Лифаря
- Комментарии к переписке Дягилева и Бенуа
- "Николай Рерих. Венок Дягилеву". 2020-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- . 2007-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- "Балеты Леонида Мясина". 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
- "О Сергее Прокофьеве на Russianculture.ru". 2020-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-31.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dyagilevinin rus baleti fr Ballets russes balɛʀys rus teatr ve incesenet xadimi terefinden yaradilmis balet 1908 ci ilden 1929 cu iledek Sergey Dyagilevin olumune qeder 20 movsum boyunca davam etmis Rus sezonlari ndan yaranmisdir Xaricde xususen edir Fransa i Boyuk Britaniyada boyuk ugur elde Rus sezonlari tekce xoreoqrafiya deyil butovlukde dunya incesenetinin inkisafinda muhum tesir rolunu oynamisdir Monako knyazi Pyer Polinyakin himayedarligi altinda onlar teatrinin binasinda yerlesmisdiler Rus baleti 1912 Istedadli teskilatci olan Dyagilev istedadlari secmek duygusuna malik idi O teskil etdiyi sezonlara butov istedadli reqqas ve xoreoqraflari devet etmisdir Onlar arasinda Serj Lifar kimi istedadlar vardi Dyagilevin tamasalarinin dekorasiya ve geyimleri uzerinde emekdaslari ve calisirdi Sonradan her zaman yeniliklere meylli olan Dyagilev dekorator qisminde Avropanin taninmis ressamlari Pablo Pikasso Andre Deren Koko Sanel Anri Matissi ve bir cox avanqardistleri Natalya Qoncarova Naum Qabo celb etmisdir Bundan savayi Dyagilev hemin dovrun Rixard Straus Erik Sati Moris Ravel Klod Debussi Iqor Stravinski kimi mehsuldar bestekarlari ile de emekdasliq etmisdir Dyagilev terefinden teskil edilen sezonlarda xoreoqrafiya uzre esas istiqamey klassik baleti inkisaf eletdirmek idi Nijinskinin muxtelif reqs formalarinda etdiyi eksperimentler oz dovrunu qabaqlayirdi ve bu sebebden izleyiciler terefinden derhal qebul edilmemisdi Fokin hereketlere zengin plastika elave etmis onun prinsiplerinin davamcisi olan Myasin ise xoreoqrafiyani qiriq ve qeliz formalarla zenginlesdirmisdir Balancin ise tamamile akademik reqs qaydalarindan uzaqlasmis baletlerine daha ekspressionist seslendirme vermisdir Dyagilevin Sezonlari xususile ilk olanlarin proqramina ve kimi baletler daxil idi Bu baletler Avropada populyarlasmasinda ehemiyyetli rol oynamis ve debin rus geyimlerinin uslubunda formalasmasina sebeb olmusdur Meselen ingilis reqqaslari Patrik Hili Key Elis Marks ve Hilda Manninq ozlerine ruz texellusleri muvafiq olaraq Anton Dolin Alisiya Markova ve Lidiya Sokolova goturerek Dyagilevin truppasinda cixis etmisdiler Onun sezonlarinin meshurlugu avropalilarin enenevi rus kostyumlarina olan maragini artirmis ve yeni deb formalasdirmisdir Hetta Boyuk Britaniya krali gelecek heyat yoldasi Yelizaveta Bouz Layon toy merasiminde rus folklor enenelerile bezedilmis gelinlik geyinmisdir TarixiDyagilevin portreti Valentin Serov 1909 1906 ci Parisin Payiz salonunda kecirilen rus ressamlarinin temteraqli ugurundan sonra Dyagilev Rusiya imperator sarayi ve Fransanin yuksek dairelerindeki nufuzedici sexlerin himayeliyi altinda Rus sezonlarinin rus artislerinin her il Parise qastrollari bu adi almisdir teskilatciligina baslamisdir Bu sergi birinci Rus sezonu hesab edilir 1907 ci ilde sezonlar cercivesinde Rimski Korsakov Qlazunov ve basqalarinin istiraki ile Tarixi rus konsertleri kecirilmisdir Dyagilev Avropada meshur olmayan sedevrleri proqrama daxil etmek qerarina gelmisdir Qlinkanin ilk hisse ve uvertura Rimski Korsakovun ilk hisse i dve operasindan iki mahni opera baletinden Triqlav daginda gece adli ucuncu hisse suita ve sualti carliq olan hisse Caykovskinin i simfoniyalari ariozo Borodinin bir cox hisseler Musorqskiden Trepak Gene haqda mahni ayri ayri hisseler Ikinci simfoniya Skryabinin Fortepiano ucun konsert ve proqrama daxil edilmisdir Ifacilar qisminde o en yaxsi pianistlerden biri mugennilerden macar drijjor devet etmisdir Ardinca 1908 ci ilde opera sezonlari bas tutmusdur Bu zaman Musorqskinin cixisi ile fransizlari heyretlendirmisdir Dyagilev ucun Rus baleti fenomeni 1906 ci ilde Parisde numayis olunan rus incesenetinin sergisi ile baslaylb 1907 ci ile qeder davam eden Sezonlar fenomeni kimi ehemiyyetli deyildi Mehz o fealiyyetini Sezonlar la olcur ve onlarin siralama nomrelerini afisalarda gosterir yubiley sezonlari ise qeyd edirdis Rus baleti sadece truppanin movcud formasi idi 1909 cu ilde rus sezonlari nin proqraminda balet tamasalarinin gosterilmesine baxmayaraq ilk numayis 6 aprel 1911 ci il tarixinde Monte Karloda bas tutmusdur Ilk sezonlarin zeferi 1909 cu il sezonu Sankt Peterburqa qayidan Dyagilev 1909 cu il sezonunun hazirliqlarina baslamisdir Bu sefer operadan savayi rus baletinin qastrollarini teskil etmek qerarina gelmisdir Ilk evvel onun planlarina engel yaradacaq hecne yox idi Balerina 1890 ci illerde gelecek rus imperatoru II Nikolayla esq munasibetleri yasamasi Sergey Dyagileve imperator xezinesinden 25 000 rubl mebleginde subsidiya almaga ve Ermitajda mesqlerin kecirmeye icaze vermisdir Hemfikirleri ressamlar Leon Bakst ve Aleksandr Benua bestekar Nikolay Cerepnin balet tenqidcisi Valerian Svetlov ve basqalari ile Dyagilev tamamile ferqli rus baleti yaratmaq isine baslamisdir Dyagilevin novator yanasmasi bedii dusuncenin vahidliyi ve ifasi nda idi Gelecek tamasanin muzakiresinde layihenin butun fealiyyet gosteren simalari xoreoqraflar ressamlar bestekarlar ve b yaxindan istirak ederek sujetin tertib etmis musiqi reqs kostyum ve dekorasiyalari mueyyenlesdirmisdiler Son neticede elde edilen tamasa xoreoqrafiya musiqi ve ressamligin harmonik sintezi ozunde eks etdirirdi Balet sezonlari ucun truppa Peterburqdaki ve Moskvadaki aparici reqqaslarindan yigilmisdir Anna Pavlova xanimi Boyuk teatrin solistleri i ve basqalari Dyagilevin devetini qebul etmisdiler Hazirliqlarin qizgin davam etdiyi donemde hokumet gozlenilmeden sezonlara desteyi saxlayaraq subsidiyani legv etmis ve Ermitajda mesqler aparmagi qadagan etmisdir Bunun bir nece sebebi idi 1909 cu ilin fevralinda Dyagilevin himayedari knyaz Vladimir Aleksandrovic dunyasini deyismisdir Daha sonra balet sezonlarinda aparici partiyalari oynacagini guman eden Ksesinskayanin Armida pavilyonu baletinde adi rol almasi Dyagilevle onun arasinda mubahiseye sebeb olmusdur Bunlardan savayi imperator teatrinin direktpru Vladimir Telyakovski de her cehdle ona engel yaratmaq isteyirdi Lakin yaxin dostlari knyaz Arqutin Dolqorukov ve qrafinya Qrefful sezonlarin teskili ucun lazimi vesaiti toplaya bilmisdiler 1909 cu ilin aprelinde Dyagilevin truppasi Parise yollanmisdir Bununla yanasi bele gerginlesmis rejimde sonuncu repetisiyalar aparilmisdir Repertuar Mixail Fokinin hazirladigi 5 baletden ibaretdir 19 may tarixinde Armida pavilyonu Polovec reqsleri ve Ziyafet 2 iyun tarixinde Silfida ve Kleopatra baletleri tamasacilara numayis olunmusdur Balet sezonlarini premyerasi zeferle yekunlasmisdir Ictimaiyyet ve tenqidciler rus reqqaslarinin xususile Nijinski Pavlova ve Karsavina ustaliq seviyyesi Rerix ve hazirladigi unikal dekorasiyalar ve kostyumlar baletlerin musiqi esasini teskil eden Rimski Korsakov Musorqski Qlinka Borodin ve basqa bestekarlarin eserleri barede yuksek fikirde olduqlarini dile getirmisdiler Sonralar Jan Kokto ilk numayislerden sonra oz teessuratlarini bele ifade etmisdir Fransani ceviren ve Dionisin arabasinin ardinca kutleni ekstaza aparan bayramlar uzerinde qirmizi perde qalxir 1910 cu il sezonu Sehrizade baletinin premyera numayisinin proqrami 1910 Simurq qusu baletinde kostyumun eskizi 1910 Sezonun sonunda Dyagilev bir muddet evvel rastlasdigi problemleri xatirlayaraq baron Dmitri Qinsburqu kompanyonu etmis ve onun maddi desteyine umidini beslemisdir Artiq pul barede dusunmeyen Dyagilev truppasina elave olaraq yeni reqqaslar Lidiya Lopuxoca Yekaerina Qelcer Aleksandr Volinini devet etmisdir Repertuara ilk olaraq Sumanin musiqisi esasinda artiq numayis olunmus Jizel ve Karnaval baletleri ardinca Suman Rimski Korsakovun numayis olunmusdur Bundan savayi Dyagilev zadumal postavit balet qedimi rus nagillari movzusunda qoymagi qerara almsdir Musiqi musayeti ise enenevi rus motivlerine uygun olmali idi Bunun ucun Dyagilev yaradiciliginda rus xalq mahnilarindan istifade eden Anatoli Lyadova sifaris vermisdir Lakin deyilen vaxta isi bitire bilmemisdir Bu sebebden o konservatoriyada cixisini esitdiyi genc ve az taninan bestekar Iqor Stravinskiye sifarisi vermek qerarina gelmisdir Onlarin emekdasligi kifayet qeder mehsuldar olmusdur Bu baletde Jizel aparici partiyani Anna Pavlova oynamali idi Lakin bir sira sebeblerden onun Dyagilevle munasibetleri pozulmus ve o truppani terk etmisdir Pavlovani evez etmisdir 1910 cu ilin may ve iyun aylarinda Parisin teatrinin debdebeli zalinda numayisin premyerasi bas tutmusdur Sehrizad ve Simurq qusu digerleri ile muqayisede daha cox ugurlu olmusdur Yazici Anri Geon Simurq qusu baletini hereket ses ve formalar arasinda mohtesem tarazliq adlandirmisdir Lakin bu ugurun gorunmeyen terefleri de vardi Dyagilevin sezonlari sayesinde meshurluq qazanmis bir sira artistler ecnebi teatrlara gederek truppani terk etmisdiler Qalmaqal neticesinde Nijinskinin Mariinski teatrindan qovulmasindan sonra Dyagilev daimi truppa yigmaq qerarina gelir Imperator baletinin coxlu reqqaslari onunla daimi muqavile baglamaq qerarina gelmisdir Mariinski teatrinda qalmaq isteyenler meselen Karsavina Ksesinskaya hemin vaxtda Dyagilevle barismisdir emekdasligi davam etdirmeye raziliq vermisdiler Dyagilevin repetisiya ve hazirliqlarinin yerlesdiyi esas baza Monte Karloda yerlesirdi 1911 ci il sezonu Monte Karloda olarken Dyagilev 1911 ci ilin repertuari ile mesgul olmusdur Fokin terefinden daha yeni bes balet hazirlanmisdir Bunlar Sualti carliq Sadko operasi Narsiss Peri Nijinski ve Karsavinanin esrarengiz pa de desini ozunde eks etdiren Qizilgul kabusu ve sezonun esas yeniliyi sayilan Petruska dram baleti idi Baletin final sehnesinde olen yarmarka telxeyi obrazinda Nijinski cixis etmisdir Balerina Natalya Truxanova ile olan munaqise sebebinden Dyagilev Peri den savayi diger baletleri 1911 ci ilin iyununda Monte Karlo ve Parisde numayis olunmus ve evvelki sezonlardaki baletler kimi populyarliq qazanmisdir Bundan basqa Dyagilev planlasdirdigi vaxtda noyabrinda Londonda numayis etdirmisdir Ugursuzluqlar 1912 ci il sezonu Yeni sezondan Dyagilev balet haqda enenevi dusuncelerden uzaqlasaraq yeni eksperimental formalara dogru istiqamet goturerek antreprizinin xarakterini deyismeye baslamisdir Evveller onun balet musiqilerinin esasini bezi istisnalari cixmaq sertile Silfidalar Jizel Qizilgul kabusu rus bestekarlarinin eserleri teskil edirdi 1912 ci ilden baslayaraq Dyagilev ecnebi bestekarlara muraciet etmeye baslamisdir Bestekar ve librettonu yazan Jan Kokto ile birge Mavi tanri baleti hazirlanmisdir yl priduman balet Goluboj bog Moris Ravel baletine musiqi bestelemisdir Uzunlugu 8 deqiqe davam eden Gunortasonrasi favnin istiraheti baleti bu defe Klod Debussinin musiqisi esasinda tertib olunmusdur Sezonun dorduncu numayisi olan Tamara baletini rus bestekari Mili Balakirevin musiqisi musayet etmisdir Dekorasiya ve kostyumlar uzerinde yalniz Leon Bakst calismisdir Hemin dovrde Aleksandr Benua ve Dyagilev arasinda inciklik yasanmisdir Uc tamasanin xoreoqrafiya tertibatini sezonlarin evezolunmaz baletmeystri Mixail Fokin hazirlamisdir Yalniz Gunortasonrasi favnin istiraheti baletinin xoreoqrafiyasini Dyagilevin teklifi ile favoriti Nijinski heyata kecirmisdir Bu onun baletmeyster kimi ilk isi idi 1912 ci il sezonunun numayisleri Paris tamasacilarinda xususi bir heyret oyatmamisdir Tamara baleti soyuq qarsikanmis publikanin Mavi tanri ya reaksiyasi darixdirici xoreoqrafiya sebebinden yaxsi qarsilanmamisdi Dafna ve Xloya baleti de ugur qazanmamisdir Bunun sebebi kimi Dyagilev Ravel Bakst Nijinski ve Fokin arasinda vahid fikrin olmamasi gosterilir Neticede balet harmonik alinmamisdir Bu ugursuziuq hemcinin Nijinskinin ikinci xoreoqraf kimi celb edilmesi Fokinin truppani terk etmesine sebeb olmusdur Gunortadan sonra favnin istiraheti baleti ucun Nijinskinin kostyumunun eskizi 1912 Gunortasonrasi favnin istiraheti bu sezonda qismen de emosiyalar dogura bilmisdir Antik movzuda balet tertib etmek ideyasi 1910 cu il Yunanistan seferi zamani Dyagilevin aglina gelmisdir Antik amforalardaki tesvirlerden teessuratlanan Dyagilev oz maragini Nijinskiye de yoluxdurmusdur Bu baletin xoreoqrafiyasindan sonra solo kisi reqsi barede qanunauygunluqlari pozdugundan coxlu sayda menfi reyle uzlesmisdiler Coxlari meselen Le Fiqaro qezeti Favn i exlaqsizliqda ittiham etmisdir Lakin Parisin artist daireleri baleti basqa cur qebul etmisdiler Le Maten Dyagilevin tanisi sayilan Miziya Sertin yoldasi qezetin nasiri idi qezetinde Fransua Rodenin Nijinskinin istedadina terif yagdiran meqale cixmisdir Parisdeki ugursuzluqdan sonra Dyagilev tamasalarini London Berline Vyana ve Budapestde numayis etdirmisdir Bunu kutle neciblikle qarsilamisdir Boyuk Britaniyada numayis olunan tamasalarda kralica ve bacisi imperatrice III Aleksandrin heyat yoldasi Mariya Fyodorovna istirak etmis Almaniyada ise imperator II VilhelmI Kleopatra baleti heyrete getirmisdir 1913 cu il sezonu 1913 cu il Dyagilevin antreprizinde donus bas tutmusdur Bele ki hemin sezon xoreoqrafiyada bohran yasanmisdir Fokinin truppadan gedisinden sonra cemi 3 balet sehneye qoyulmusdur Onlardan ikisini Stravinskinin Muqeddes bahar ve Debussinin Oyunlar ini Nijinski Salomeyanin faciesi adlanan baletini ise genc baletmeyster Boris Romanov sehnelesdirmisdir Xoreoqraf seneti Nijinskiye asan basa gelmirdi Istedadli reqqas olaraq baletin sehnelesdirmesile mesgul olmasina baxmayaraq Nijinski fikirlerini aydin ifade etmek bacarigina sahib deyildi Bu sebebden kolleqalarina sehnede neyin teleb olundugunu basa sala bilmirdi Muqeddes bahari sehnelesdirmek ona asan gelmemisdir Lakin kutle bunu o qeder de qiymtlendirmemisdir 29 may Yelisey colleri teatrinda bas tutan baletin premyerasi zamani Stravinskinin musiqisi izleyicilerin hiddetine sebeb olmus ve onlar baleti fite basaraq butperest merasimleri movzusunda qurulmus xoreoqrafiyanin orijinalligi ve cetinliyine lazimi diqqet ayirmamisdilar Bas tutmus premyerada olan Nijinskinin gelecek heyat yoldasi balerina Romola Pulskaya hemin vaxt bas verenleri bele tesvir etmisdir Narahatliqlar ve qisqiriqlar paroksizme getirib cixartmisdir Insanlar artistleri bestekari fite basir qisqirir gulurduler Menim qulaqlarim bu cehennem ses kuyunden tutulmusdu tezlikle perdenin arxasina kecdim Reqqaslar titreyir goz yaslarini silmeye calisirdilar Orada da zaldaki kimi veziyyet cox pis idi Eser uzerinde uzun muddet calismalar sonsuz sayda repetisiyalar ve sonda bele kavardak nizamsizliq Butun bunlara baxmayaraq Dyagilevin en sevimli baletlerinden biri olmusdur Nikolay Rerixin sozlerine gore ictimaiyyet hele sonra bu tamasaya deyer verecekdir Bax bu esl qelebedir Qoy seni fite bassinlar Artiq onlar daxilen deyeri hiss edirler ve serti maska altinda fite basirlar Neticelerini sonra goressiz Salomeyanin faciesi baleti o qeder guclu emosiyalar dogurmamis ve izleyiciler terefden kifayet qeder laqeyd qarsilanmisdir Tennis ve mehebbet ucbucagi movzusunda fantaziyadan behs eden Oyunlar baleti daha pis taleyle uzlesmisdir Fiqaro qezetinde cixan resenziyada Dyagilevin yaradiciligini tenqid etmis artistlerin hereketlerini hec bir mena kesb etmeyen iddiali ezilib buzulmeler adlandirilmisdir Avqust ayinda Dyagilevin truppasi qastrolda olmus ve Buenos Ayresde boyuk ugur elde etmisdir Maestronun ozu son deqiqelerde seyahet etmekden imtina ederek Avropada qalmisdir Uzun muddet Dyagilevin mesuqu olmus Nijinski 1913 cu ilden ondan uzaqlamaga baslamis ve Romola ile evlenmisdir Bu barede xeber tutan Dyagilev Nijinskiye teleqramm gondererek artiq onun xidmetlerine ehtiyac duymadigini bildirmisdir Buna baxmayaraq bir muddet birge calissalar da sonradan birdefelik ayrilmisdilar Muharibe illerinde yukselis ve enisler 1914 cu il sezonu 1914 cu ilin evvelinde Dyagilev Rusiyaya qayitmisdir Moskvada olarken Boyuk teatrin kordebaletinde oynayan 19 yasli Leonid Myasin onun diqqetini cekmis ve onu ozu ile xarice aparmisdir O Myasini sezonlarinin yeni xoreoqrafina cevirmek istese de o hele cox cavan ve tecrubesiz oldugundan Dyagilev Mixail Fokinin yardimindan istifade etmisdir Fokin dord yeni balet hazirlamisdir Iosif haqda efsane Qizil xoruz Midas ve Kepenek Lakin Incesenet dunyasi ndan Dyagilevin tanisi olan Mixail Dobujinski celb olunmus Bakst Benua ile birge dekorasiya ve geyimler uzerinde calismisdir Tamasacilarin bu baletlere olan reaksiyasi ilk sezonlarin ugurunu xatirladirdi Hem opera hem de baleti ozunde birlesdiren Qizil xoruz tamasasi cox effektiv alinmisdir Bu baletin dekoratoru qisminde Benuanin Dyagileve meslehet gorduyu rus avanqardisti Natalya Qoncarova calismisdir Qoncarova baletini Myasin ucun hazirlasa da o sehneye qoyulmamisdir Sonralar da Qoncarova heyat yoldasi Maxil Larionovla birge Dyagilevle emekdasliq etmisdir Bu sezondan sonra o Fokinle emekdasligini dayandirmisdir 1915 ci il sezonu Birinci dunya muharibesinin baslamasi ile Avropada gozlenildiyi kimi incesenete maraq azalmisdir Dyagilev ancaq Qirmizi Xac cemiyyeti ucun Cenevrede xeyriyye konsertleri vermekle kifayetlenmisdir Geceyarisi gunes baletinde Myasin ilk defe olaraq xoreoqraf qisminde oz bacarigini numayis etdirmisdir Deniz seyahetleri movzusunda qorxusu olmasina baxmayaraq Dyagilev ABSa qastrol etmeye razilasir Ancaq o sertle ki truppanin kohne heyetini aparacagi teqdirde teskilatci olmaga razilasmisdir Fokin ve Karsavina Rusiyadan cixa bilmemisdiler Hele 1914 cu ilde Peterburqa geden yolda Avstriyaya esir dusmus Nijinskini ordan cixartmaq alinmamisdi Truppani tam yiga bilmeyeceyini goren Dyagilev Vera Nemcinova Lyubov Cerniseva Stanislav Idziikovski Leon Voycixovski ve ingiiis esilli Lidiya Sokolova Hilda Maqqins esl adi idi Hemin dovrde bir coxlari kimi ozune leqeb goturmusdur kimi genc balet artistlerine muqavile baglamagi teklif etmisdir 1916 ci il sezonu Dyagilev baletinin Amerika qastrolu 1916 ci ilin yanvarindan may ayina kimi davam etmis ve boyuk ugur elde etmisdir Ardinca Dyagilev Myasinle birge Ispaniyaya yollanmis ve San Sebastyan seherinde yeni xoreoqrafin tamasalar Kikimora ve Meninleri sehneye qoymusdur Meninler Qabriel Forenin musiqisi esasinda hazirlanmis dekorasiyalar ise Xose Mariya Sert terefinden hazirlanmisdir Belelikle onun okeanin o tayina qastrol seferleri davam etmisdir Nijinski serbest olaraq Til Ulenspigel baletini hazirlamisdir Lakin onun psixi saglamliqdan eziyyet cekmesi sebebinden tamasacilar onu qebul etmemisdir 1917 ci il sezonu 1917 ci ilden baslayaraq Dyagilev sezonlari evvelki movqeyini berpa elemeye baslamisdir Myasin artiq xoreoqraf kimi puxtelesmis sehnelesdirdiyi baletler yenilikci ruhu ile zengin oldugundan Paris ve Romada gozel qarsilanmisdir Bunlar Stravinskinin Feyerverk simfoniyasi ve Qoncarova Lariyonov cutluyunun dekorasiyalarini hazirladigi Lyadovun musiqisi esasinda Yaxsi ehvalli qadin Rus nagillari Parade baletleri idi Parade baletinin libretto ve konsepsiyasinin muellifi Jan Kokto bas rollardan birinin icracisi Leonid Myasin bestekari Erik Sati dekoratoru Pikasso olmusdur Giyom Apolliner bu baleti bele tesvir etmisdir Bu sehne poemasidir ki novator musiqici Erik Sati son derece gozel ekspressiv sade musiqiye yerini deyismisdir Bu musiqide Fransanin seffaf ruhunu tanimamaq mumkun deyil Kubist ressam Pikasso en cesaretli xoreoqraflardan biri olan Leonid Myasin ilk defe ressamliq ve reqsin plastika ve mimikanin ittifaqini heyata kecirerek onu askar etmisdiler Sezonu sonlarinda Dyagilev ve Myasinsiz truppa Cenubi Amerikaya qastrol seferi etmisdir Ardinca tam heyetle Portuqaliyada konsert vermisdiler Lakin orada bas veren nizamsizliqlar neticesinde qastrol konsertlerini tez bitirmeli olmusdular Avropada siyasi durumun keskinlesmesi hetta Fransaya geri qayitmagi mumkunsuz etmisdir Bu sebebden 1918 ci ilde Paris sezonu bas tutmamisdir 1919 cu il sezonu 1918 ci ilin oktyabrinda Dyagilevin truppasi Boyuk Britaniyaya qastrol seferinde olmus ve orada 1 il muddetinde qalmisdir 1919 cu ilin iyulunda Londonda ictimaiyyete iki yeni Sehirli dukan ve Ucbucaq baletleri numayis olunmusdur Bu baletlerin sehne dekoratorlari Andre Deren ve Pikasso olmusdur Myasin sonda temperamentli endelus reqsleri ile kutleni heyretlendirmisdir Aparici partiyani ispan Feliks Fernandes ifa etmeli idi Lskin premyeranin acilisina bir nece hefte qalmis Fernandes aglini itirmis onun rolunu Myasin oynamisdir Agir 1918 ci ilden sonra bu tamasalarin uguru Dyagilevi ruhlandirmis dekabr fevral aylarinda Fransada sezonlari berpa etmisdir Sadalanan tamasalardan savayi Parisin Qrand opera teatrinda Bulbulun negmesi baleti numayis olunmusdur Bu baletin sehne dekoratoru Anri Matiss olmusdur O Benuanin itmis islerinin evezine yeni dekorasiyalar yaratmisdir Bohran 1920 ci il sezonu 1920 ci ilden baslayaraq Monte Karloda repetisiyalara baslanilmisdir Myasin terefinden uc tamasa Stravinskinin musiqisi esasinda Pulcinella Pikasso terefinden dekorasiyasi hazirlanmisdir Muqeddes bahar in yeni versiyasi ve Qadin siltaqliqlari opera baleti sehneye qoyulmusdur Bu ilki sezonda da truppa xoreoqrafsiz qalmisdir Bele ki Dyagilevin bu defe Myasinle arasi deymis o ise truppani terk etmisdir 1921 ci il sezonu Myasinin truppani terk etmesinden sonra 1921 ci il sezonunda yalniz bir numayis Serqey Prokofyevin musiqisi esasinda Telxek baleti sehnelesdirilmisdir Mixail Lariyonov tekce balet dekorasiyalarini deyil xoreoqrafiyanin qurulmasini ona tapsirmagi Dyagilevden xahis etmisdir Neticede tamasa fiasko ile uzlesmeli olmusdu Hemcinin Pikassonun dekorasiyalarini cekdiyi Kvadro flamino suitasi sekkiz enenevi ispan reqsi devet edilmis sekkiz artist terefinden oynanilmisdir Payizda Dyagilev Londonda numayis olunacaq Yatmis gozel baletinde aparici partiyani oynamaq ucun balerina Olqa Spesivcevani devet etmisdir Bu balet tamasa ictimaiyyet terefinden gozel qarsilansa da Dyagilevi katastrofik duruma salmisdir beleki yigilan gelir xerclerin qarsiligini odeye bilmemisdi Dyagilev az qala iflasa ugrayacaqdi Artistler truppani terk etmeye baslamisdir Antrepriz fealiyyeti dayandirmaq heddine gelib catmisdir Xosbextlikden yene Miziya Sert komeye gelmisdir MiziyaKoko Sanelin yaxin refiqesi idi Koko Sanel Dyagilevin gorduyu islerden ruhlanaraq onun truppasinin yeniden berpasi ucun kifayet qeder vesait xerclemisdir Bundan basqa Kievden Vatslav Nijinskinin kicik bacisi Bronislava Nijinskaya Parise emiqrasiya etmisdir Dyagilev onu sezonlarinin yeni zoreoqrafi rtmeyi dusunurdu Nijinskaya truppanin heyetini ozunun kievli telebeleri ile yenilemeyi teklif etmisdir Hemin dovrde Dyagilevin ile tanisligi bas tutmusdur O sonradan Dyagilevin sexsi katibi ve yeni baletlerinin librettosunun muellifi olmusdur 1922 ci il sezonu Yeni yaradici quvvelerin axinina ve pul meselelerinin aradan qaldirilmasina baxmayaraq 1922 ci il sezonunu Dyagilev sezonlarinin tam intibahi saya bilmerik Stravinskinin Mavr operasi ugur elde etmemis ve repertuardan cixarilmisdir Publikaya yalniz biraktli Avroranin toyu baleti Benuanin Armida pavilyonu ucun hazirladigi dekorasiyalarla sehnefde numayis olunan Yatmis gozel in ixtisarlasdirilmis ucuncu akti Intibahi 1923 cu il sezonu 1923 cu ilin yanvarinda Kievden Parise bes genc reqqas gelerek onlarin icerisinde sonradan Dyagilevin favoritine cevrilecek Serj Lifar var idi tezlikle truppanin Monte Karlodaki mesqlerine qosulmusdular Esasen kohne repertuardan ibaret olan proqrama yeni Stravinskinin Toy baleti daxil idi Bu balet sezon esas numayisine cevrilmis ve tamasacilarin regbetini qazanmisdir 1924 cu il sezonu Sezon Oten ilki ilin sonlarinda Nijinskaya bir nece yeni balet Cobanlarin hevesi Tebib Mavi ekspress kimi eserleri sehneye qoymusdur Bunlardan en ugurlusu Mavi ekspress olmusdur Bu reqs operettanin librettosunu Jan Kokto dekorasiya ve kostyum islerini Loran Pikasdo ve Sanel hazirlamisdir Dyagilev bu baletle muasir neorealizm dovrune baslamagi umid besleyirdi Lakin Nijinskaya gozlenilen umidleri dogrultmadigindan truppadan getmisdir Baletlerin premyerasi hemin ilin yanvarinda Monte Karloda yay aylarinda ise Parisde bas tutmusdur Bundan elave Dyagilev Avropanin muxtelif olkelerinde bir sira festivallar kecirmeyi planlasdirlrdi Hemin festivallar cercivesinde tekce balet deyil hemcinin simfonik kamera ve opera konsertleri ressamliq sergilerinin kecirilmesi de nezerde tutulurdu Bu tedbirler esas sezonlarla paralel olaraq 1928 ci ile kimo davam etmisdir 1925 ci il sezonu 1925 ci il sezonunun sehne islerini Dyagilev Serj Lifara vermek istese de lakin o tecrubesiz idi Bu sebebden muveqqeti olaraq Leonid Myasini truppaya qosulmaga devet etmisdir Lifar ozunun ilk esas partiyalarini ezberlediyi muddetde Myasin iki yeni Zefir ve Flora ve Jorj Orikin musiqisi esasinda Matroslar baletlerini hazirlamisdir Bu tamasalar da izleyicilerin regbetini qazanmisdir Bundan basqa bu sezonda Corc Balancin baletmeyster qismindi debut etmisdir O Mariinski teatri nezdinde Teatr pese mektebini bitirdikden sonra Rusiyadan emiqrasiya etmis ve Dyagilevle emekdasligi cercivesinde onun sezonlarinin xoreoqrafi olmusdur Balancinin seyleri neticesinde Bulbulun negmesi baletinin sehne tertibati yenilenmis ve komik Barabo baleti yaradilmisdir Paris sezonlarinin sonunda yeniden Londonda qastrolda olan Dyagilevin truppasinin canlandirdigi bu tamasa sevincle qarsilanmisdir 1926 ci il sezonu 1926 ci ilin evvelinde Dyagilevin antreprizi yeniden cetinliklerle uzlesmisdir Bele ki balerina Vera Nemcinova yaranmis qalmaqalla elaqedar truppani terk etmisdir Neticede Dyagilev iane goturerek yeni sezonun hazirliqlari ile mesgul olmaga baslamisdir Yenilik kimi Balancinin tertibatinda Erik Satinin musiqisi esasinda sehnelesdirilen Pastoral ve Tabakerkadan olan iblis eserleridi Bundan basqa repertuara Romeo ve Culyetta baleti daxil edilmisdir Baletin xoreoqrafi ise Bronislava Nijinskaya idi O Myasinle birlikde periodik olaraq Rus baleti ile birge qastrola cixirdilar Novatoru ruhunda sehnelesdirilmis balet ilk evvel tamasacilari heyretlendirmisdir Dekorasiyalari ve terefinden cekilmis perdeler evez etmisdir Artistler mesq triko ve tuniklerinde cixis etmis onlarin hereketleri ise minimalistikdir Romeo ve Culyetta nin premyerasinda bas vermis hadise sonradan balet ucun ela reklam olmusdur Andre Breton ve Lui Araqon basda olmaqla Surrealistler balet uzerinde calismaga raziliq vermis Miro ve Ernsti ictimai qinaq obyektine cevirmisdiler Sezonun yekununda Dyagilev truppasi Londona getmis orada yarim ay erzinde numayisler gostermisdiler Serj Lifarin xatirelerine inansaq qastrollar gurultulu ugurlara sebeb olmusdur Dyagilevin rus baletinde oldugum iller erzinde London sezonundan daha temteraqli daha esrarengiz neyise xatirlamiram Biz az qallari ellerde gezdirir uzerimize guller ve hediyyeler tullayirdilar Bizim butun kohne ve teze baletlerin hamisi xos qarsilanmis ve dayanmadan calinan alqislara sebeb olmusdur 1927 ci il sezonu Rusiya Federasiyasindan buraxilan poct markasi 1927 ci ilde Dyagilevin balete maragi getdikce soyumaga baslamis o kitab kolleksiyasi ile mesgul olmaga baslamisdir Bununla bele Myasinin rehberliyi altinda daha iki tamasa Pisikler ve Polad capma baletleri yaradilmisdir Bundan elave repertuara vaxtile Myasin terefinden serbest sekilde hazirlanmis Merkuri baleti de elave olunmusdur Genc oglanin sonda pisiye cevrilen qiza olan sevgisinden behs eden bu baletde bas partiyani Olqa Spesivceva oynamisdir Metbuatda Olqanin istiraki barede anons verilse de sezonun baslangicinda o ayagini zedelemisdir Onun evezine Alisa Nikitina cixis etmisdir Prokofyevin musiqisi esasinda sehneye qoyulan Polad capma eseri Dyagilev sezonlarini cetin duruma salmisdir Premyeraya qeder kutleye nece reaksiya verileceyi melum deyildi Bu balet bolsevik Rusiyasinin senaye ruhunu ozunde birlesdirirdi Parisde bu balet soyuq qarsilansa da Londonda onu zefer gozleyirdi 1928 ci il sezonu Apollon Musaqet baletinden sehne Ifacilar Lifar Danilova Cerniseva Dubrovskaya Petrova 1928 ci ilde Myasinin Dyagilev sezonlarinda sonuncu isi Oda baleti buraxilmisdir Onun xoreoqrafiyasi Dyagileve yaxin deyildi hetta o Oda nin repertuara salinmasina subhe ile yanasmisdir Buna baxmayaraq balet tamasacilar terefinden xos qarsilanmisdir Lakin Balancinin Apollon Musaqet baletinin uguru Oda ni kolgede qoymusdur Bu balet Stravinskinin musiqi esasinda qurulmus dekorasiyalar kostyumlar ise Koko Sanel terefinden hazirlanmisdir Bu baletde solo ifa eden Lifari uzun suren ovasiyalar qane etmisdir Dyagilev de onun reqsini yuksek qiymetlendirilmisdir Lifarin sozlerine inansaq Dyagilev tamasadan sonra onun ayagini opmusdur Dyagilevin eyni hereketi yalniz bir defe Qizilgul kabusu baletinden sonra Nijinskiye tekrarlamisdir Apollin Musaqet baleti Londonda 11 defe numayis olunmusdur 1929 cu il sezonu 1929 cu ilin may iyununda Monte Karlo ve Parisde Azmis ogul Tulkuler Bal baletlerinin premyerasi bas tutmusdur Bu il Dyagilev baletlerinin son sezonu idi Hele 1922 ci ilde Bronislava Nijinskaya Stravinskinin musiqisi esasinda sehnelesdirilen Tulkuler baletini sehnelesdirmisdir Lakin bu defe baletin xoreoqrafiyasinin yenilenmesini Dyagilev favoriti Lifara tapsirmisdir Iyun ve iyul aylarinda Dyagilevin truppasi Kovent Qardende cixis etmisdir Repertuara 1913 cu ilde naraziliga sebeb olmus Muqeddes bahar baleti de daxil edilmisdir Lakin bu defe tamasacilar baleti heyretle qarsilamisdilar Iyulun sonlari ve avqustun evvelinde Venesiyaya qisamuddetli qastrol seferleri teskil edilmisdir Dyagilevin olumu Venesiyada Dyagilevin saglamligi diabetin keskinlesmesi sebebinden insult kecirmis neticede 19 avqust 1929 cu il tarixinde dunyasini deyismisdir Dyagilevin olumunden sonra truppa dagilmisdir Balancin ABS a uz tutmus amerikan baletinin reformatoruna cevrilmisdir Myasin Vasili Voskresenski ile birge truppasinin esasini qoyaraq Dyagilevin rus baleti repertuarindan istifade etmisdir Bir cox sey de onlarin coxlu enenelerini davam etdirmisdir Lifar ise Fransada qalmis balet truppasina basciliq ederek fransiz baletinin inkisafina boyuk tovheler vermisdir RepertuarIl Premyera Illustrasiya Adi Bestekar Ressam Xoreoqraf Ifacilar1909 19 may Paris Satle fr Le Pavillon d Armide Anna Pavlova M Fokin A Bolm S Fyodorova Q Roay Vatslav Nijinski19 may Paris Satle fr Les Danses polovtsiennes Aleksandr Borodin Nikolay Rerix A Bolm S Fyodorova E Smirnova Q Rozay19 may Paris Satle Ziyafet fr Le Festin Rimski Korsakov Musorqski M Qlinka ve basqalari Tamara Karsavina Vera Fokina V Karalli V Nijinski S Fyodorova M Mordkin A Bolm Q Rozay2 iyun Paris Satle fr Les Sylphides F Sopen A Pavlova T Karsavina V Nijinski2 iyun Paris Satle fr Cleopatre Anton Arenski A Pavlova I Rubinsteyn T Karsavina V Nijinski M Fokin1910 20 may Paris Qrand Opera fr Carnaval Robert Suman T Karsavina V Nijinski A Bolm V Fokina B Nijinskaya4 iyun Paris Qrand Opera fr Scheherazade N Rimski Korsakov I Rubinsteyn V Nijinski A Bulqakov18 iyun Paris Qrand Opera fr Giselle Adolf Adan T Karsavina V Nijinski25 iyun Paris Qrand Opera fr L oiseau de feu Iqor Stravinski T Karsavina M Fokin V Fokina A Bulqakov25 iyun Paris Qrand Opera fr Les Orientales Aleksandr Borodin ve basqalari E Qelcer V Nijinski T Karsavina A Volinin V Fokina Q Rozay A Orlov M Fokin1911 19 aprel Monte Karlo Kazino fr Le Spectre De La Rose V Nijinski T Karsavina26 aprel Monte Karlo Kazino fr Narcisse V Nijinski T Karsavina B Nijinskaya6 iyun Paris Satle iz opery Sadko Nikolay Rimski Korsakov13 iyun Paris Satle fr Petrouchka Iqor Stravinski V Nijinski T Karsavina A Orlov E Ceketti30 noyabr London Kovent Qarden Qu golu fr Le Lac des cygnes P Caykovski Matilda Ksesinskaya V Nijinski1912 13 may Paris Satle fr Le Dieu bleu V Nijinski T Karsavina M Froman L Nelidova B Nijinskaya20 may Paris Satle fr Thamar T Karsavina A Bolm29 may Paris Satle fr L Apres midi d un faune Klod Debussi L Nelidova V Nijinski8 iyun Paris Satle fr Daphnis et Chloe Moris Ravel V Nijinski T Karsavina1913 15 may Paris Yelisey colleri teatri fr Jeux Klod Debussi V Nijinsjki T Karsavina L Sollar29 may Paris Yelisey colleri teatri fr Le Sacre du printemps Iqor Stravinski Nikolay Rerix12 iyun Paris Yelisey colleri teatri fr La Tragedie de Salome T Karsavina A Qavrilov1914 16 aprel Monte Karlo Kazino fr Papillons R Suman Mstislav Dobujinski L Bakst T Karsavina L Sollar M Fokin14 may Paris Qrand Opera fr La Legende de Joseph Rixard Straus L Myasin M Kuznetsova A Bulqakov24 may Paris Qrand Opera fr Le Coq d or Nikolay Rimski Korsakov Natalya Qoncarova T Karsavina A Bolm A Bulqakov E Ceketti26 may Paris Qrand Opera Iqor Stravinski M Froman N Kremnev2 iyun Paris Qrand Opera fr Midas T Karsavina A Bolm M Froman L Sollar L Cerniseva1915 Cenevre Qrand teatr fr Soleil de nuit N Rimski Korsakov L Myasin N Zverev21 avqust San Sebastyan fr Las Meninas Qabriel Fore L Sokolova Olqa Xoxlova L Myasin L Voytsikovski25 avqust San Sebastyan Anatoli Lyadov M Sabelskaya S Idzikovski23 oktyabr Nyu York Manhetten opera Rixard Straus R Cons1917 12 aprel Roma Konstansa Iqor Stravinski12 aprel Roma Konstansa fr Les Femmes de bonne humeur L Lopuxova L Cerniseva L Myasin J Ceketti E Ceketti S Idzikovski L Voytsikovski11 may Paris Satle fr Les Contes russes Anatoli Lyadov S Idzikovski L Voytsikovski L Cerniseva L Sokolova18 may Paris Satle fr Parade Erik Sati Pablo Pikasso L Myasin M Sabelskaya L Lopuxova N Zverev1919 5 iyul London fr La Boutique fantasque Andre Deren L Bakst L Lopuxova L Myasin E Ceketti S Qriqoryev J Ceketti L Sokolova L Voytsikovski N Zverev22 iyul London fr Le Tricorne Manuel de Falya Pablo Pikasso L Myasin T Karsavina L Voytsikovski1920 2 fevral Paris Qrand Opera fr Le Chant du rossignol Iqor Stravinski Anri Matiss T Karsavina L Sokolova S Qriqoryev S Idzikovski15 may Paris Qrand Opera fr Pulcinella Iqor Stravinski Pablo Pikasso T Karsavina L Myasin Karsavina27 may Paris Qrand Opera fr Astuzie femminili Domeniko Cimaroza T Karsavina L Cerniseva V Nemcinova L Sokolova S Idzikovski L Voytsikovski15 dekabr Paris Yelisey colleri teatri fr Le Sacre du printemps Iqor Stravinski Nikolay Rerix L Sokolova17 may Paris fr Chout T Slavinski L Sokolova K Devilye J Yazvinski17 may Paris Xalq musiqisi Pablo Pikasso M Dalbasin R de Xeres Q de Korrotin2 noyabr London Algambra fr La Belle au bois dormant Pyotr Ilic Caykovski N Serqeyev O Spesivciva P Vladimirov L Lopuxova K Brianca F Dubrovskaya L Sokolova B Nijinskaya L Yeqorova18 may Paris Qrand Opera Pyotr Ilic Caykovski V Trefilova P Vladimirov18 may Paris Qrand Opera fr Mavra Iqor Stravinski3 iyun Paris Qrand Opera fr Renard Iqor Stravinski B Nijinskaya S Idzikovski J Yazvinski M Fyodorov1923 13 iyul Paris Qete lirik fr Les Noces Iqor Stravinski Natalya Qoncarova F Dubrovskaya L Cernisova L Voytsikovski N Semyonov1924 3 yanvar Monte Karlo Kazino fr Les Tentations de la bergere B Nemcinova L Voytsikovski T Slavinski A Dolin5 yanvar Monte Karlo Kazino6 yanvar Monte Karlo Kazino fr Les Biches Fransis Pulenk L Voycixovski A Vilztak N Zverev V Nemcinova B Nijinskaya L Cerniseva L SokolovaMonte Karlo Kazino Domeniko Cimaroza L Cerniseva F Dubrovskaya A Vilztak L Sokolova L Voycixovski V Nemcinova S Idzikovski19 yanvar Monte Karlo Kazino fr Les Facheux Jorj Orik Jorj Brak L Cerniseva L Sollar A Dolin A Vilztak24 iyun Paris Yelisey colleri teatri fr Le train bleu Koko Sanel Pablo Pikasso L Sokolova B Nijinskaya A Dolin L Voycixovski1925 28 aprel Monte Karlo Kazino fr Zephyr et Flore Jorj Brak A Nikitina A Dolin S Lifar17 iyun Paris Qete lirik fr Le Chant du rossignol Iqor Stravinski Anri Matiss17 iyun Paris Qete lirik fr Les matelots Jorj Orik S Lifar T Slavinski L Voycixovski11 dekabr London Kolizeum fr Barabau Moris Utrillo L Voycixovski S Lifar A Nikitina A Danilova T Jeva4 may Monte Karlo Kazino fr Romeo et Juliette T Karsavina S Lifar29 may Paris Sara Bernar teatri fr Pastorale Jorj Orik F Dubrovskaya T Jeva S Lifar T Slavinski3 iyun Paris Sara Bernar teatri fr Jack in the Box Erik Sati Andre Deren A Danilova S Idzikovski1927 30 aprel Monte Karlo Kazino fr La chatte Naum Qabo O Spesivceva S Lifar1 iyun Paris Sara Bernar teatri fr Mercure Erik Sati Pablo Pikasso L Myasin V Petrova7 iyun Paris Sara Bernar teatri fr Pas d acier A Danilova L Cerniseva L Myasin S Lifar1928 6 iyun Paris Sara Bernar teatri fr Ode L Myasin S Lifar F Dubrovskaya A Nikitina12 iyun Paris Sara Bernar teatri fr Apollon musagete Iqor Stravinski Koko Sanel S Lifar A Nikitina L Cerniseva F Dubrovskaya1929 9 may Monte Karlo Kazino fr Le Bal Corco de Kiriko A Danilova A Dolin F Dubrovskaya S Lifar21 may Paris Sara Bernar teatri fr Renard Iqor Stravinski Serj Lifar21 may Paris Sara Bernar teatri fr Le fils prodigue S Lifar M Fyodorov F DubrovskayaIstinadlar O Dyagileve v enciklopedii Krugosvet 2009 02 23 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 Monospektakl Aleksandra Vasileva 2010 01 10 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 IZ ISTORII SOTRUDNIChESTVA DYaGILEVA I SKRYaBINA RUSSKIE SEZONY V PARIZhE 2021 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 Pochti vse o Dyagileve Moskovskij knizhnyj zhurnal 2020 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 Citata po memuaram Lifarya Kommentarii k perepiske Dyagileva i Benua Nikolaj Rerih Venok Dyagilevu 2020 07 16 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 2007 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 07 31 Balety Leonida Myasina 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31 O Sergee Prokofeve na Russianculture ru 2020 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 31