fbpx
Wikipedia

Beynəlxalq fonetik əlifba

Beynəlxalq fonetik əlifba (BFƏ) (ing. International Phonetic Alphabet, fr. Alphabet phonétique international) — latın əlifbası əsasında transkripsiyaların yazılması üçün işarə sistemi. Beynəlxalq Fonetika Assosiasiyası tərəfindən hazırlanıb və dəstəklənir. Bu əlifbadan əsasən xarici dil müəllimləri, tələbələr, dilçilər, loqopedlər, müğənnilər, aktyorlar, leksikoqraflar və tərcüməçilər faydalanırlar.

BFƏ yalnız şifahi nitqdə fərqli olan nitq keyfiyyətlərini göstərmək üçün nəzərdə tutulmuşdur: fonemlər, intonasiya, sözlərin və hecaların ayrılması. Əlavə nitq xüsusiyyətlərini (diş qıcırtması, yırtma, damaq yarığının yaratdığı səslər) çatdırmaq üçün əlavə bir simvol dəsti - BFƏ uzantıları istifadə olunur.

Transkripsiya əlifbası Beynəlxalq Fonetik Birliyi tərəfindən redaktə olunur və dəyişdirilir. 2005-ci ildən etibarən BFƏ 107 hərf simvolu, 52 diakritik simvol və 4 prosodi simvolunu əhatə edir.

Tarixi

1886-cı ildə Fransız dilçi Pol Passinin rəhbərlik etdiyi bir qrup Fransız və İngilis dili müəllimləri 1897-ci ildən etibarən (fr. Association phonétique internationale) kimi tanınan bir təşkilat qurdu . Orijinal əlifba, Henri Svit təklif etdiyi İngilis dili üçün Romik əlifbası olaraq bilinən imla islahatı üzərində qurulmuşdu, lakin digər dillər üçün uyğun hala gətirmək üçün simvolların mənaları dildən dilə dəyişə bilər. Məsələn, ingilis dilindəki [ʃ] səsi "c" hərfi ilə, fransız dilində isə "ch" hərf birləşməsi ilə təmsil olunurdu . Lakin 1888-ci ildə əlifba müxtəlif dillər üçün vahid formaya gətirildi və bununla da sonrakı bütün düzəlişlərin əsasını qoydu .

Yarandığı gündən bəri DİM-də bir neçə dəfə düzəlişlər edilmişdir. 1900 və 1932-ci illərdə baş verən ciddi dəyişikliklərdən sonra IPA 1989-cu il Kil konvensiyasına qədər dəyişməz qaldı. 1993-cü ildə kiçik bir düzəliş edildi - orta yüksəlişin dörd orta sıra səsinin əlavə edilməsi və səssiz implosiv samit simvollarının ləğvi . Son dəyişiklik 2005-ci ildə edildi - labiodental (labiodental) tək vuruşlu samitin simvolu əlavə edildi - ⱱ. IPA-da işarələrin əlavə edilməsi və silinməsi ilə yanaşı, əsasən simvolların və kateqoriyaların adlarının dəyişdirilməsindən və yazı tiplərinin dəyişdirilməsindən ibarət idi .

BFƏ uzantıları 1990-cı ildə yaradıldı və 1994-cü ildə Beynəlxalq klinik fonetika və dilçilik dərnəyi tərəfindən rəsmi olaraq tanıdıldı .

Təsviri

BFƏ-nın əsas prinsipi hər fərqlənən səs (və ya nitq seqmenti) üçün ayrı bir simvol təmin etməkdir . Yəni bir səsi göstərmək üçün hərf birləşmələrindən istifadə etmir və ya birdən çox səsi göstərmək üçün bir hərf (İngilis dilində [ks] və ya [gz] üçün "x" kimi). Səs dəyərləri kontekstdən asılı olan hərfləri ehtiva etmir (İngilis və digər Avropa dillərində "c" kimi). Nəhayət, BFƏ-da, ümumiyyətlə iki səs üçün fərqli hərflər tapılmır, əgər bunları heç bir dil fərqləndirmirsə (bu xüsusiyyət “seçicilik” kimi tanınır) .

107 BFƏ işarəsi samit və saitləri, 31 — səsi daha dəqiq müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunan diakritiklər, uzunluq, ton, stress və intonasiya kimi keyfiyyətləri göstərmək üçün 19 daha çox istifadə olunur

Qeydlər

  1. Напротив, в английском языке иногда используются комбинации двух букв для обозначения одного звука, например диграфы sh и th для звуков [ʃ] и [θ]/[ð] соответственно.
  2. Например, хлопки и удары — два различных вида артикуляции, но поскольку ни один из известных к настоящему времени языков не различает, например, альвеолярный хлопок и альвеолярный одноударный согласный, МФА не обозначает эти звуки специальными символами. Вместо этого он использует единый символ (в этом случае — [ɾ]) для обоих звуков. Строго говоря, это делает МФА фонематическим, а не фонетическим алфавитом.
  3. Kontur tonlarını göstərmək üçün birləşdirilmiş beş əsas ton simvolu var; ümumiyyətlə altı belə kombinasiya var.

İstinadlar

  1. International Phonetic Association (IPA), Handbook.
  2. MacMahon, Michael K. C. (1996). "Phonetic Notation". The World's Writing Systems. New York: Oxford University Press. P. T. Daniels and W. Bright (eds.). 821–846. ISBN 0-19-507993-0.
  3. Wall, Joan (1989). International Phonetic Alphabet for Singers: A Manual for English and Foreign Language Diction. Pst. ISBN 1877761508.
  4. International Phonetic Association. Handbook. P. 194—196
  5. «Originally, the aim was to make available a set of phonetic symbols which would be given different articulatory values, if necessary, in different languages» // International Phonetic Association. Handbook. P. 195—196
  6. Passy, Paul (1888). Our revised alphabet (The Phonetic Teacher (ing.)). 57–60.
  7. Pullum and Ladusaw. Phonetic Symbol Guide. P. 152, 209
  8. "SIL linguist successfully proposes new phonetic symbol". SIL International (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-10-19.
  9. Michael Erard (2005-12-13). "With Sound From Africa, the Phonetic Alphabet Expands". The New York Times (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-10-19.
  10. Scott Simon (2005-12-17). "Linguist Wins Symbolic Victory for 'Labiodental Flap'". National Public Radio (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-10-19.
  11. International Phonetic Association. Handbook. P. 186
  12. «From its earliest days…the International Phonetic Association has aimed to provide ‘a separate sign for each distinctive sound; that is, for each sound which, being used instead of another, in the same language, can change the meaning of a word’» // International Phonetic Association. Handbook. P. 27

beynəlxalq, fonetik, əlifba, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, bfə, international, phonetic, alphabet, alphabet, phonétique, international, latın, əlifbası, əsasında, transkripsiyaların, yazılması, üçün, işarə, sistemi, beynəlxalq, fonetika, assosiasiyas. Bu adin diger istifade formalari ucun bax IPA Beynelxalq fonetik elifba BFE ing International Phonetic Alphabet fr Alphabet phonetique international latin elifbasi esasinda transkripsiyalarin yazilmasi ucun isare sistemi Beynelxalq Fonetika Assosiasiyasi terefinden hazirlanib ve desteklenir 1 Bu elifbadan esasen xarici dil muellimleri telebeler dilciler loqopedler mugenniler aktyorlar leksikoqraflar ve tercumeciler faydalanirlar BFE yalniz sifahi nitqde ferqli olan nitq keyfiyyetlerini gostermek ucun nezerde tutulmusdur fonemler intonasiya sozlerin ve hecalarin ayrilmasi Elave nitq xususiyyetlerini dis qicirtmasi yirtma damaq yariginin yaratdigi sesler catdirmaq ucun elave bir simvol desti BFE uzantilari istifade olunur 2 3 Transkripsiya elifbasi Beynelxalq Fonetik Birliyi terefinden redakte olunur ve deyisdirilir 2005 ci ilden etibaren BFE 107 herf simvolu 52 diakritik simvol ve 4 prosodi simvolunu ehate edir Mundericat 1 Tarixi 2 Tesviri 3 Qeydler 4 IstinadlarTarixi Redakte1886 ci ilde Fransiz dilci Pol Passinin rehberlik etdiyi bir qrup Fransiz ve Ingilis dili muellimleri 1897 ci ilden etibaren fr Association phonetique internationale kimi taninan bir teskilat qurdu 4 Orijinal elifba Henri Svit teklif etdiyi Ingilis dili ucun Romik elifbasi olaraq bilinen imla islahati uzerinde qurulmusdu lakin diger diller ucun uygun hala getirmek ucun simvollarin menalari dilden dile deyise biler 5 Meselen ingilis dilindeki ʃ sesi c herfi ile fransiz dilinde ise ch herf birlesmesi ile temsil olunurdu 4 Lakin 1888 ci ilde elifba muxtelif diller ucun vahid formaya getirildi ve bununla da sonraki butun duzelislerin esasini qoydu 4 6 Yarandigi gunden beri DIM de bir nece defe duzelisler edilmisdir 1900 ve 1932 ci illerde bas veren ciddi deyisikliklerden sonra IPA 1989 cu il Kil konvensiyasina qeder deyismez qaldi 1993 cu ilde kicik bir duzelis edildi orta yukselisin dord orta sira sesinin elave edilmesi ve sessiz implosiv samit simvollarinin legvi 7 Son deyisiklik 2005 ci ilde edildi labiodental labiodental tek vuruslu samitin simvolu elave edildi ⱱ 8 9 10 IPA da isarelerin elave edilmesi ve silinmesi ile yanasi esasen simvollarin ve kateqoriyalarin adlarinin deyisdirilmesinden ve yazi tiplerinin deyisdirilmesinden ibaret idi BFE uzantilari 1990 ci ilde yaradildi ve 1994 cu ilde Beynelxalq klinik fonetika ve dilcilik derneyi terefinden resmi olaraq tanidildi 11 Tesviri RedakteBFE nin esas prinsipi her ferqlenen ses ve ya nitq seqmenti ucun ayri bir simvol temin etmekdir 12 Yeni bir sesi gostermek ucun herf birlesmelerinden istifade etmir a b ve ya birden cox sesi gostermek ucun bir herf Ingilis dilinde ks ve ya gz ucun x kimi Ses deyerleri kontekstden asili olan herfleri ehtiva etmir Ingilis ve diger Avropa dillerinde c kimi Nehayet BFE da umumiyyetle iki ses ucun ferqli herfler tapilmir eger bunlari hec bir dil ferqlendirmirse bu xususiyyet secicilik kimi taninir c 107 BFE isaresi samit ve saitleri 31 sesi daha deqiq mueyyenlesdirmek ucun istifade olunan diakritikler uzunluq ton stress ve intonasiya kimi keyfiyyetleri gostermek ucun 19 daha cox istifade olunurQeydler Redakte Naprotiv v anglijskom yazyke inogda ispolzuyutsya kombinacii dvuh bukv dlya oboznacheniya odnogo zvuka naprimer digrafy sh i th dlya zvukov ʃ i 8 d sootvetstvenno Naprimer hlopki i udary dva razlichnyh vida artikulyacii no poskolku ni odin iz izvestnyh k nastoyashemu vremeni yazykov ne razlichaet naprimer alveolyarnyj hlopok i alveolyarnyj odnoudarnyj soglasnyj MFA ne oboznachaet eti zvuki specialnymi simvolami Vmesto etogo on ispolzuet edinyj simvol v etom sluchae ɾ dlya oboih zvukov Strogo govorya eto delaet MFA fonematicheskim a ne foneticheskim alfavitom Kontur tonlarini gostermek ucun birlesdirilmis bes esas ton simvolu var umumiyyetle alti bele kombinasiya var Istinadlar Redakte International Phonetic Association IPA Handbook MacMahon Michael K C 1996 Phonetic Notation The World s Writing Systems New York Oxford University Press P T Daniels and W Bright eds 821 846 ISBN 0 19 507993 0 Wall Joan 1989 International Phonetic Alphabet for Singers A Manual for English and Foreign Language Diction Pst ISBN 1877761508 1 2 3 International Phonetic Association Handbook P 194 196 Originally the aim was to make available a set of phonetic symbols which would be given different articulatory values if necessary in different languages International Phonetic Association Handbook P 195 196 Passy Paul 1888 Our revised alphabet The Phonetic Teacher ing az 57 60 Pullum and Ladusaw Phonetic Symbol Guide P 152 209 SIL linguist successfully proposes new phonetic symbol SIL International ingilis Istifade tarixi 2017 10 19 Michael Erard 2005 12 13 With Sound From Africa the Phonetic Alphabet Expands The New York Times ingilis Istifade tarixi 2017 10 19 Scott Simon 2005 12 17 Linguist Wins Symbolic Victory for Labiodental Flap National Public Radio ingilis Istifade tarixi 2017 10 19 International Phonetic Association Handbook P 186 From its earliest days the International Phonetic Association has aimed to provide a separate sign for each distinctive sound that is for each sound which being used instead of another in the same language can change the meaning of a word International Phonetic Association Handbook P 27Menbe https az wikipedia org w index php title Beynelxalq fonetik elifba amp oldid 5950095, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.