| Xalça | |
| Dağkəsəmən xalçaları | |
|---|---|
| | |
![]() Dağkəsəmən xalçası, XVIII əsr, , İstanbul | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Məktəbi | Qazax xalçaçılıq məktəbi |
| Ölkə | |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Üslubu | Qazax xalçaçılıq məktəbi |
Dağkəsəmən xalçaları — Qazax xalçaçılıq məktəbinə aid Azərbaycan xalçaları.
Ümumi məlumat
| ]Bu xalçaların adı Qazaxdan 2 km məsafədə yerləşən Dağkəsəmən kəndi ilə bağlıdır. Onlar təkcə Dağkəsəməndə yox, Qarapapaq, Tatlı, Ağstafa, Qıraq Kəsəmən, Ağköynək kəndlərində, Qazax xalçaçılıq məktəbinin bütün xalçaçılıq məntəqələrində, o cümlədən Ermənistanda Sevan gölünün şimalında və şərqində 1989-cu ilə qədər etnik azərbaycanlıların məskunlaşdığı ərazilərdəki xalçaçılıq məntəqələrində də istehsal olunurdu və hal — hazırda istehsal olunur. XX əsrin ikinci rübündən başlayaraq bu xalça əvvəllər Karavansaray adlanan İncivanda (Ermənistan) istehsal olunur. Ona görə də bəzi sənətşünaslar və xalçaçılar onu "Karavansaray" və ya "İncivan" adlandırırlar.
Bədii analiz
| ]"Dağkəsəmən" xalçalarının kompozisiyası əsas etibarilə, bir halda Təbriz qrupundan "Ləçəkturunc" elementlərini, digər halda isə Qarabağın "Açma-yumma" xalça kompozisiyasını xatırladan elementlərdən ibarətdir. Bu xalçalar əsasən iki üsulla toxunmuşdur:
I üsul
| ]Birinci üsul "Açma-yumma" tipli xalçalarla təmsil olunur. Bu variantlı xalçaların kompozisiyası üçün iri, bir-birinə keçən rombşəkilli göllər xarakterikdir. Bu rombların konturu tonuna görə bir — birindən fərqlənən bir neçə rəngli zolaqdan ibarətdir. Zolaqların kənarları dişlidir, ona görə yaranan daxili sahədə iri bir mərkəzi medalyon və onun yuxarı, aşağı cinahında simmetrik duran bir neçə kvadrat element yerləşir. Bütün bu formalar daxili sahədə sərbəst yerləşərək kompozisiyaya sabitlik və tarazlıq gətirir.
II üsul
| ]Bu üsulla toxunmuş xalçaların quruluşu sadə, fonu eyni rəngli, ara sahəsi naxışsızdır. Mürəkkəb kompozisiyalı xalçalarda isə ara sahə naxışlı olur. Həm sadə, həm də mürəkkəb formalı kompozisiyada yerləşmiş uzunsov formalar və göl quruluş etibarilə daha çox "Balıq" xalçasının elementləri ilə oxşardır. Sadə kompozisiyalı xalçaların küncləri (ara sahənin ön planı) və mürəkkəb kompozisiyalı xalçaların əsas sahəsi xırda simmetrik şəbəkədən ibarətdir.
Texniki xüsusiyyətlər
| ]"Dağkəsəmən xalçaları" müxtəlif keyfiyyətdə, müxtəlif növdə toxunduğundan bu xalçaların ölçüləri, hər kvadrat desimetrdə və eləcə də hər kvadrat metrdə vurulan ilmələrin sıxlığı, həmçinin bu xalçaların xovunun uzunluğu müxtəlif ölçülərdədir.
Mənbə
| ]Xarici keçidlər
| ] Azərbaycan haqqında olan bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- Nasirova S. Gəncə-Qazax xalçaları (ing.). 2002. P. 10–13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya XalcaDagkesemen xalcalariDagkesemen xalcasi XVIII esr IstanbulXalca haqqinda melumatlarMektebi Qazax xalcaciliq mektebiOlke AzerbaycanToxunmasi haqqinda melumatlarUslubu Qazax xalcaciliq mektebi Dagkesemen xalcalari Qazax xalcaciliq mektebine aid Azerbaycan xalcalari Umumi melumat span Bu xalcalarin adi Qazaxdan 2 km mesafede yerlesen Dagkesemen kendi ile baglidir Onlar tekce Dagkesemende yox Qarapapaq Tatli Agstafa Qiraq Kesemen Agkoynek kendlerinde Qazax xalcaciliq mektebinin butun xalcaciliq menteqelerinde o cumleden Ermenistanda Sevan golunun simalinda ve serqinde 1989 cu ile qeder etnik azerbaycanlilarin meskunlasdigi erazilerdeki xalcaciliq menteqelerinde de istehsal olunurdu ve hal hazirda istehsal olunur XX esrin ikinci rubunden baslayaraq bu xalca evveller Karavansaray adlanan Incivanda Ermenistan istehsal olunur Ona gore de bezi senetsunaslar ve xalcacilar onu Karavansaray ve ya Incivan adlandirirlar Bedii analiz span Dagkesemen xalcalarinin kompozisiyasi esas etibarile bir halda Tebriz qrupundan Lecekturunc elementlerini diger halda ise Qarabagin Acma yumma xalca kompozisiyasini xatirladan elementlerden ibaretdir Bu xalcalar esasen iki usulla toxunmusdur I usul span Birinci usul Acma yumma tipli xalcalarla temsil olunur Bu variantli xalcalarin kompozisiyasi ucun iri bir birine kecen rombsekilli goller xarakterikdir Bu romblarin konturu tonuna gore bir birinden ferqlenen bir nece rengli zolaqdan ibaretdir Zolaqlarin kenarlari dislidir ona gore yaranan daxili sahede iri bir merkezi medalyon ve onun yuxari asagi cinahinda simmetrik duran bir nece kvadrat element yerlesir Butun bu formalar daxili sahede serbest yerleserek kompozisiyaya sabitlik ve tarazliq getirir II usul span Bu usulla toxunmus xalcalarin qurulusu sade fonu eyni rengli ara sahesi naxissizdir Murekkeb kompozisiyali xalcalarda ise ara sahe naxisli olur Hem sade hem de murekkeb formali kompozisiyada yerlesmis uzunsov formalar ve gol qurulus etibarile daha cox Baliq xalcasinin elementleri ile oxsardir Sade kompozisiyali xalcalarin kuncleri ara sahenin on plani ve murekkeb kompozisiyali xalcalarin esas sahesi xirda simmetrik sebekeden ibaretdir Texniki xususiyyetler span Dagkesemen xalcalari muxtelif keyfiyyetde muxtelif novde toxundugundan bu xalcalarin olculeri her kvadrat desimetrde ve elece de her kvadrat metrde vurulan ilmelerin sixligi hemcinin bu xalcalarin xovunun uzunlugu muxtelif olculerdedir Menbe span Xarici kecidler span Azerbaycan xalcalariQuba Sirvan tipiQuba qrupu Qedim Minare Qimil Alpan Qollu cici Pirebedil Haciqayib Qiriz Cek Gullu Butali Yerfi Ugah Qonaqkend Elixanli Zeyve Sahnezerli Qaraqasli Alcagulcici Xirdagulcici Kohne Quba Himil Lecedi Uzundere Sirtcici MollakamalliSirvan qrupuErciman Mereze Nabur Qobustan Salyan Sirvan Kurdemir Sumax Silyan Sirelibey Cuxanli Bico Sor Sor Haciqabul YarpaqBaki qrupuXile buta Xile efsan Novxani Suraxani Baki Goredil Fatmayi Findigan GediGence Qazax tipiGence qrupuGedebey Gence Qedim Gence Fexrali Cayli Samux Sadili CiraqliQazax qrupuQazax Demirciler Borcali Sixli Qaymaqli Qaraqoyunlu Qarayazi Qaracop Qacagan Dagkesemen Damgali Kemerli Goyceli Salahli Ulduzlu OysuzluQarabag tipiQarabag qrupuAran Baliq Buynuz Berde Qarabag Qoca Qocbuynuz Xanliq Lemberan Naxcivan Sumaq Xanqervend Xantirme Celebi SabalidbutaSusa qrupuMalibeyli Lampa Bagcadaguller Bulud Saxsidaguller Nelbeki gulCebrayil qrupuXanliq Qaraqoyunlu Qubadli Qasimusagi Behmenli Mugan TalisTebriz tipiTebriz qrupuTebriz Baxsayis Qerece Gorevan Heriz Lecekturunc Avsar Agacli Ovculuq Dord fesil Bag behist Bag mese Baliq Buta Dervis Ketebeli Gordest Gollu guseli Guldanli Leyli ve Mecnun Mesahir Mun Necaqli Servistan Serdari Sehend Silsilevi lecek Ferhad ve Sirin Xeyyam Xetai Heddad Cerxi gul CeyranliErdebil qrupuMir Acma yumma Seyx Sefi Erdebil Sah Abbasi Serabi ZencanDigerEjdaha tesvirli xalcalar Azerbaycan haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Nasirova S Gence Qazax xalcalari ing 2002 P 10 13 Kateqoriyalar Azerbaycan qaralamalariAzerbaycan xalcalariQazax xalcaciliq mektebiGizli kateqoriya Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqaleler

