Bu məqaləni lazımdır. |
| Xalça | |
| Damğalı xalçaları | |
|---|---|
| | |
| |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Məktəbi | Qazax xalçaçılıq məktəbi |
| Növü | xovlu |
| Ölkə | |
Damğalı xalçaları — Qazax xalçaçılıq məktəbinə aid xovlu Azərbaycan xalçaları
Öz konstruktiv quruluşu ilə Şərq aləmində geniş yayılmış, ucları 4 müxtəlif tərəfə ayrılan svastikanı andıran bu bəzəklər elə real səpgidə toxunmuşdur ki, sanki onlar bir nöqtə ətrafında fırlanaraq hərəkət edir. Bu ornament elementinə biz təkcə "Damğalı"adını almış bu tipli Qazax xalçalarında deyil, dekorativ – tətbiqi sənətimizin başqa növlərində də rast gəlirik.
"Damğalı" tipli xalçalarda diqqəti cəlb edən ikinci element latın əlifbasındakı "S" hərfini xatırladn elementdir. Deyilənə görə, bu element əjdahanı təmsil edir.
Xalçada diqqəti çəkən üçüncü element isə qoç buynuzlarını xatırladan naxışdır. Sənətşünas alim, Azərbaycan xalçalarının ən gözəl bilicisi Lətif Kərimov bu naxışın "qoç","qoyun"mənaları verdiyini bildirmişdir.
Diqqəti ən çox cəlb edən isə xalçanın alt tərəfindəki simmetrik şəkildə iki dəfə təkrarlanan 3 oxdur. Görünür bu oxlar, haqqında "Oğuznamə"də söz açılan üçoxları təmsil edir. "Oğuznamə"də deyilir". Oğuz Kağanın yanında ağ saqqallı, ağ saçlı bir kişi vardı. Xeyirxah, müdrik bir kişi idi, yuxu yozan, qeybdən xəbər verəndi. Onun adı Uluğ Türük idi. Günlərin bir günü o, yuxuda bir qızıl yayla üç gümüş ox gördü. Bu qızıl yay gündoğandan günbatanacan uzanmışdı, üç gümüş ox isə quzeyə tərəf qanadlanmışdı. Oyandıqdan sonra Uluq Türük yuxuda gördüklərini Oğuz kağana bildirdi. Söylədi:-"Ay Kağanım, sənin ömrün olsun uzun! Ay Kağanım, qoy ədalət olsun sənə qanun! Göy Tanrı mənə yuxumda bildirdi. Qoy yuxum çin olsun! Aldığın torpağı sənin uruğuna versin!"
Bu xalçaların adətən üç haşiyəli yeləni və enli arasahəsi olur. Damğalı xalçasının uzunluğu 235 santimetr, eni 168 santimetr olan bu sənət nümunəsinin arasahəsi xüsusən bəzəkli və rəngarəngdir. Xalçanın al qırmızı yerliyində ardıcıl olaraq təkrarlanan rəngli 7 göy sxematik xonça yerləşdirilmişdir.
İstinadlar
| ]- "Xalçalarımızda gizlənən sirlər". 12 oktyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 iyun 2016.
2. https://modern.az/az/news/143060/sene-ejdaha-lazimdir-maraqli-
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin XalcaDamgali xalcalariXalca haqqinda melumatlarMektebi Qazax xalcaciliq mektebiNovu xovluOlke Azerbaycan Damgali xalcalari Qazax xalcaciliq mektebine aid xovlu Azerbaycan xalcalari Oz konstruktiv qurulusu ile Serq aleminde genis yayilmis uclari 4 muxtelif terefe ayrilan svastikani andiran bu bezekler ele real sepgide toxunmusdur ki sanki onlar bir noqte etrafinda firlanaraq hereket edir Bu ornament elementine biz tekce Damgali adini almis bu tipli Qazax xalcalarinda deyil dekorativ tetbiqi senetimizin basqa novlerinde de rast gelirik Damgali tipli xalcalarda diqqeti celb eden ikinci element latin elifbasindaki S herfini xatirladn elementdir Deyilene gore bu element ejdahani temsil edir Xalcada diqqeti ceken ucuncu element ise qoc buynuzlarini xatirladan naxisdir Senetsunas alim Azerbaycan xalcalarinin en gozel bilicisi Letif Kerimov bu naxisin qoc qoyun menalari verdiyini bildirmisdir Diqqeti en cox celb eden ise xalcanin alt terefindeki simmetrik sekilde iki defe tekrarlanan 3 oxdur Gorunur bu oxlar haqqinda Oguzname de soz acilan ucoxlari temsil edir Oguzname de deyilir Oguz Kaganin yaninda ag saqqalli ag sacli bir kisi vardi Xeyirxah mudrik bir kisi idi yuxu yozan qeybden xeber verendi Onun adi Ulug Turuk idi Gunlerin bir gunu o yuxuda bir qizil yayla uc gumus ox gordu Bu qizil yay gundogandan gunbatanacan uzanmisdi uc gumus ox ise quzeye teref qanadlanmisdi Oyandiqdan sonra Uluq Turuk yuxuda gorduklerini Oguz kagana bildirdi Soyledi Ay Kaganim senin omrun olsun uzun Ay Kaganim qoy edalet olsun sene qanun Goy Tanri mene yuxumda bildirdi Qoy yuxum cin olsun Aldigin torpagi senin uruguna versin Bu xalcalarin adeten uc hasiyeli yeleni ve enli arasahesi olur Damgali xalcasinin uzunlugu 235 santimetr eni 168 santimetr olan bu senet numunesinin arasahesi xususen bezekli ve rengarengdir Xalcanin al qirmizi yerliyinde ardicil olaraq tekrarlanan rengli 7 goy sxematik xonca yerlesdirilmisdir Istinadlar span Xalcalarimizda gizlenen sirler 12 oktyabr 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 iyun 2016 2 https modern az az news 143060 sene ejdaha lazimdir maraqli Azerbaycan xalcalariQuba Sirvan tipiQuba qrupu Qedim Minare Qimil Alpan Qollu cici Pirebedil Haciqayib Qiriz Cek Gullu Butali Yerfi Ugah Qonaqkend Elixanli Zeyve Sahnezerli Qaraqasli Alcagulcici Xirdagulcici Kohne Quba Himil Lecedi Uzundere Sirtcici MollakamalliSirvan qrupuErciman Mereze Nabur Qobustan Salyan Sirvan Kurdemir Sumax Silyan Sirelibey Cuxanli Bico Sor Sor Haciqabul YarpaqBaki qrupuXile buta Xile efsan Novxani Suraxani Baki Goredil Fatmayi Findigan GediGence Qazax tipiGence qrupuGedebey Gence Qedim Gence Fexrali Cayli Samux Sadili CiraqliQazax qrupuQazax Demirciler Borcali Sixli Qaymaqli Qaraqoyunlu Qarayazi Qaracop Qacagan Dagkesemen Damgali Kemerli Goyceli Salahli Ulduzlu OysuzluQarabag tipiQarabag qrupuAran Baliq Buynuz Berde Qarabag Qoca Qocbuynuz Xanliq Lemberan Naxcivan Sumaq Xanqervend Xantirme Celebi SabalidbutaSusa qrupuMalibeyli Lampa Bagcadaguller Bulud Saxsidaguller Nelbeki gulCebrayil qrupuXanliq Qaraqoyunlu Qubadli Qasimusagi Behmenli Mugan TalisTebriz tipiTebriz qrupuTebriz Baxsayis Qerece Gorevan Heriz Lecekturunc Avsar Agacli Ovculuq Dord fesil Bag behist Bag mese Baliq Buta Dervis Ketebeli Gordest Gollu guseli Guldanli Leyli ve Mecnun Mesahir Mun Necaqli Servistan Serdari Sehend Silsilevi lecek Ferhad ve Sirin Xeyyam Xetai Heddad Cerxi gul CeyranliErdebil qrupuMir Acma yumma Seyx Sefi Erdebil Sah Abbasi Serabi ZencanDigerEjdaha tesvirli xalcalar Kateqoriyalar Azerbaycan xalcalariQazax xalcaciliq mektebiGizli kateqoriya Vikipediya Vikilesdirilecek meqaleler

