Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bakı xalçaları — Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan xovlu xalçalar.
| Xalça | |
| Bakı | |
|---|---|
    | |
 Bakı xalçaları | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Bakı xalçaları |
| Digər adı | Qobustan |
| Məktəbi | Abşeron xalçaçılıq məktəbi |
| Növü | Xovlu xalça |
| Ölkə | Azərbaycan |
Ümumi məlumat
Ta qədimdə Bakının qədimdən "İçərişəhər" hissəsində zərif və yüksək keyfiyyətli xalçalar istehsal olunurdu. XVIII əsrdə toxunmuş belə xalçaların bəzi nümunələri hal-hazırda İstanbulun "Türk və İslam eserləri muzesi" muzeyində saxlanılır. Bakı xalçalarını da belə xalçalara aid etmək olar.
Bakı xalçalarını adətən Qala, Novxanı, Maştağa kəndlərində toxuyurdular. Bəzən xalçaçılar bu xalçanı "Qobustan" adlandırırdılar. İlk toxunmuş xalçalar ilə sonradan toxunan xalçalar arasında fərqlər mövcuddur.
Bədii analiz
"Bakı xalçası"nın göl yeri adətən, sürməyi rəngdə olur. Təsadüfi hallarda qırmızı və ağ rəngli yerliyi olan xalçalara da rast gəlinir. Kənar haşiyələrinin rəngi xalçanın ümumi görkəminə uyğun olaraq dəyişir.
Bakı xalçalarının orta sahəsinin kompozisiyası şaquli oxda bir-birinin ardınca yerləşmiş böyük dördbucaqlı göllər təşkil edir. XVIII əsrin sonlarına qədər bu xalçanın orta sahəsində dörd və ya beş göl yerləşirdi. Bu xalçalar Bakı xalçası adını aldıqdan sonra isə onun orta sahə kompozisiyasında dəyişiklər baş verd. Belə ki, göllər cütləşdi.
"Quyu çarxı", "Kərtənkələ", "Ərsin" və ya "Kürək" kimi naxışlarla göllərin üzü bəzədilmişdir. Göllərin ətraflarına isə digər doldurucu naxışlar vurulmuşdur.
"Bakı" xalçalarının ara sahəsi ara haşiyədən, bir zəncirədən və dörd mədahildən ibarət olan enli köbə zolağı ilə dövrələnmişdir. Ara haşiyənin əsas elementi "şamdan"dır. "Şamdan" təsvirləri növbə ilə müxtəlif tərəflərə yönəldilmişdir. Xalçanın ara haşiyəsində yağqabının üslublaşdırılmış təsvirini görmək olar. Xalçaçılar bu elementi "Qədim heykəl" adlandırırdılar.
Texniki xüsusiyyətlər
"Bakı xalçaları"nın ölçüsü təqribən 100x150 sm-dən 110x1800 sm-ə qədər dəyişir. Bəzən iki göllü dördbucaqlı kvadrat xalçalara rast gəlinir.
İlmələrin sıxlığı: bir kvadrat desimetrdə 38x38 ilmədən 45x45 ilməyə qədər yerləşir. Beləliklə bir kvadrat metrdə 145 min ilmədən 200 min ilməyə qədər düyün vardır. "Bakı xalçaları"nın xovunun hündürlüyü 5 mm-dən 7 mm-ə qədərdir.
Mənbə
- Bakı xalçaları 2011-08-07 at the Wayback Machine
- Britannicada — Baku rug
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baki xalcalari Abseron xalcaciliq mektebinin Baki qrupuna daxil olan xovlu xalcalar XalcaBakiBaki xalcalariXalca haqqinda melumatlarTam adi Baki xalcalariDiger adi QobustanMektebi Abseron xalcaciliq mektebiNovu Xovlu xalcaOlke AzerbaycanUmumi melumatTa qedimde Bakinin qedimden Iceriseher hissesinde zerif ve yuksek keyfiyyetli xalcalar istehsal olunurdu XVIII esrde toxunmus bele xalcalarin bezi numuneleri hal hazirda Istanbulun Turk ve Islam eserleri muzesi muzeyinde saxlanilir Baki xalcalarini da bele xalcalara aid etmek olar Baki xalcalarini adeten Qala Novxani Mastaga kendlerinde toxuyurdular Bezen xalcacilar bu xalcani Qobustan adlandirirdilar Ilk toxunmus xalcalar ile sonradan toxunan xalcalar arasinda ferqler movcuddur Bedii analiz Baki xalcasi nin gol yeri adeten surmeyi rengde olur Tesadufi hallarda qirmizi ve ag rengli yerliyi olan xalcalara da rast gelinir Kenar hasiyelerinin rengi xalcanin umumi gorkemine uygun olaraq deyisir Baki xalcalarinin orta sahesinin kompozisiyasi saquli oxda bir birinin ardinca yerlesmis boyuk dordbucaqli goller teskil edir XVIII esrin sonlarina qeder bu xalcanin orta sahesinde dord ve ya bes gol yerlesirdi Bu xalcalar Baki xalcasi adini aldiqdan sonra ise onun orta sahe kompozisiyasinda deyisikler bas verd Bele ki goller cutlesdi Quyu carxi Kertenkele Ersin ve ya Kurek kimi naxislarla gollerin uzu bezedilmisdir Gollerin etraflarina ise diger doldurucu naxislar vurulmusdur Baki xalcalarinin ara sahesi ara hasiyeden bir zencireden ve dord medahilden ibaret olan enli kobe zolagi ile dovrelenmisdir Ara hasiyenin esas elementi samdan dir Samdan tesvirleri novbe ile muxtelif tereflere yoneldilmisdir Xalcanin ara hasiyesinde yagqabinin uslublasdirilmis tesvirini gormek olar Xalcacilar bu elementi Qedim heykel adlandirirdilar Texniki xususiyyetler Baki xalcalari nin olcusu teqriben 100x150 sm den 110x1800 sm e qeder deyisir Bezen iki gollu dordbucaqli kvadrat xalcalara rast gelinir Ilmelerin sixligi bir kvadrat desimetrde 38x38 ilmeden 45x45 ilmeye qeder yerlesir Belelikle bir kvadrat metrde 145 min ilmeden 200 min ilmeye qeder duyun vardir Baki xalcalari nin xovunun hundurluyu 5 mm den 7 mm e qederdir MenbeBaki xalcalari 2011 08 07 at the Wayback Machine Britannicada Baku rug