fbpx
Wikipedia

Naxçıvan xalçaları

Avqust 03, 2021

Naxçıvan xalçaları — Qarabağ xalçaçılıq məktəbinə aid olan müxtəlif naxışlı, xovlu xalça növü.

Xalça
Naxçıvan xalçaları

Naxçıvan xalçası

Ümumi məlumat

Qarabağ xalçaçılıq məktəbinə aid olan "Naxçıvan xalçaları", başlıca olaraq, Naxçıvanın bütün xalçaçılıq məntəqələrində və o cümlədən, Şahbuzda, Kolanıda, Şərurda, habelə Culfa və Ordubadda istehsal olunur. Naxçıvan şəhəri – Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biridir. O, Araz çayı boyunca Azərbaycanın cənubunda və İran Azərbaycanının şimalında yerləşir. Hələ IX-X əsrlərdə bu şəhər öz xalça və zililəri ilə məşhur idi, X-XII əsrlərdə isə, o, artıq bədii metal qablar istehsalının mərkəzi idi.

Bədii analiz

Naxçıvanın xalçaçılıq məntəqələrində toxunan "Naxçıvan xalçaları" müxtəlif naxışlı xalçalardır və onlar birlikdə "Naxçıvan xalçaları" adını almışlar. "Naxçıvan xalçaları" bədii və texnoloji xüsusiyyətlərinə görə, onları iki qrupa bölmək olar.

  • Birinci qrup.

Bu qrupa müxtəlif dövrlərdə Naxçıvan ustaları tərəfindən yaradılan həndəsi naxışları olan xalçalar daxildir. Əsrlər boyunca onlar bədii nöqteyi – nəzərdən mükəmməlləşmiş, onların çalarları daha da gözəlləşmişdir. Onların təsviri çox orijinaldır. Orta sahə zərif zolaqlardan – mədaxildən ibarətdir ki, bu da orta əsrlərin kətan parçalarını xatırladır. Fərz etmək olar ki, bu xalçalar vaxtilə Naxçıvanda istehsal olunan parçaların naxışlarından iqtibas etmişdir. Qeyd edilməlidir ki, zolaq naxışları qədim zamanlardan Naxçıvan incəsənəti üçün səciyyəvidir. X əsrdə Naxçıvanda çox məşhur olan tesmalar istehsal olunurdu. Onun bədii quruluşunu zolaqlar təşkil edirdi.

  • İkinci qrup.

"Naxçıvan xalçaları"nın ikinci qrupuna XVII – XVIII əsrlərdə toxunan böyük xalılar daxildir. Belə xalıların bir neçəsi İstanbulda "Türk və İslam əsərləri muzeyi"ndə saxlanılır. Bu xalçalar xalçaçılıq texnikasını çox yaxşı bilən peşəkar rəssamların eskizləri əsasında XIV – XVI əsrlərdə toxunmuşdur. Əsas istehsal mərkəzləri Naxçıvan, Bərdə, daha sonralar isə Şuşa şəhəri olmuşdur.

Texniki xüsusiyyətlər

"Naxçıvan xalçaları" adını daşıyan xalça və xalılar uzunsov formada daha çox istehsal olunurdu. Bu xalçaların ölçüsü əsas etibarilə böyük olur. Nadir hallarda daha hamar xalçalara da rast gəlmək olar.

"Naxçıvan xalçaları"nın ölçüləri 100X150 sm-dən 160X260 sm-ə qədər ölçülər arasında dəyişir.

"Naxçıvan xalçaları"da bir kvadrat desimetrdə ilmələrin sıxlığı təxminən 35X35 ilmə (düyün)yerləşir. Bir kvadrat metrdə isə 122 min ilməyə təsadüf edilir.

"Naxçıvan xalçaları"nda xovun hündürlüyü 6–8 mm-dir.

"Naxçıvan xalçaları" hələ qədim zamanlardan Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin ən yaxşı nümunələri hesab edilir.

Xalçaçılıq haqqında ümumi məlumat

XVI əsrdə Azərbaycanın digər şəhərlərində olduğu kimi Naxçıvanda da xalçalığın həm bədii səviyyəsi, həm də istehsal həcminin artması baxımından öz inkişafının xüsusi mərhələsini keçmişdi. Burada toxunulan zərif və qəşəng “Naxçıvan” xalçası Yaxın Şərq və Avropa ölkələrində qiymətləndirilirdi. Bu xalça texniki və bədii xüsusiyyətlərinə görə Qarabağ xalçaları ilə uyğun olduğu üçün həmin xalça növü tədqiqatçılar tərəfindən “Qarabağ qrupuna” daxil edilir. Naxçıvan xalça ustaları tərəfindən toxunulmuş bəzi xalçalar Təbriz çeşnəli hesab olunur. Qeyd etmək olar ki, Naxçıvan xalçalarının toxunuşunda iki məktəbin dəsti xətti var- Qarabağ və Təbriz: Görünür ki, Naxçıvan bu iki bölgənin mərkəzində yerləşdiyi üçün hər iki bölgənin burada toxunmuş xalça nümunələrinə güclü təsiri olmuşdur. Naxçıvanda, həmçinin, nəfis zili, şəddə, vərni, kilim və s. kimi xalça növləri toxunurdu. Mütəxəssislərin fikrincə, şəddə və vərni istehsalının mənşəyi elə Naxçıvanın özünə məxsus olmuş, sonra zaman keçdikcə buradan başqa yerlərə yayılmışdır.

Zili-ən qədim Naxçıvan xalçası

Zili isə Naxçıvanda toxunulan ən qədim xalça növlərindən biri hesab olunur. Özünün rəngarəngliyi ilə seçilən Naxçıvan xalçaları orta əsrlərin sonuna doğru artıq Avropa ölkələrinə də aparılırdı. Naxçıvanda kilimlər məişətdə çox geniş istifadə olunmuşdur. Naxçıvan kilimləri istər rənglərinə, istərsə də bədii xüsusiyyətinə görə Qarabağ kilimlərinə çox oxşasa da, bəzi özünəməxsusluqları ilə fərqlənirlər. Mürəkkəb dolama texnikası ilə toxunan Naxçıvan zililəri şəddə və vərniyə nisbətən daha çox təkmilləşmişdir. Dağlıq rayonlarda zili və şəddə toxunuşlu at, dəvə çulu, məfrəş, xurcun, heybə, duzqabı, qaşıqdan kimi məişət əşyaları da çox toxunmuşdur. Qeyd edək ki, Naxçıvan xalçalarında digər bölgələrin xalçaları ilə müqayisədə ilmə sıxlığı o qədər də çox deyil, 35x35 və ya 40x40-dır. Amma sıxlığının az olmasına baxmayaraq, xalçalarımız davamlı olur.

Naxçıvan xalçalarının əsas fərqləndirici cəhəti

Naxçıvan xalçalarının bir fərqləndirici cəhəti də onların uzunsov toxunmasıdır. Xalçalarımızın naxış baxımından digər bölgələrin xalçalarından xüsusi bir fərqi yoxdur. Xalçaların toxunuşunda daha çox həndəsi naxışlar, antropomorf, zoomorf, nəbati naxışlardan istifadə edilib. Amma Naxçıvan xalçalarının başlıca xüsusiyyəti onların üstündəki ensiz zolaqlardır. Bu zolaqlar mədaxilləri təşkil edir. Naxçıvan xalçaları bir sıra alim və tədqiqatçılar- Anaxanım Əliyeva, Kubra Əliyeva, Röya Tağıyeva, Lətif Kərimov, Rasim Əfəndiyev və b. tərəfindən də araşdırılmışdır.

Ornamental və süjetli xalçalar

Azərbaycanın digər bölgələrində olduğu kimi, Naxçıvanda da xalçalar öz bədii xüsusiyyətlərinə görə iki böyük qrupa bölünür: ornamental və süjetli xalçalar. Ornamental xalçalar çoxluq təşkil edir . Naxçıvanda xalçalar iki yolla toxunurdu:1.Şəhər və kənd evlərində qadınlar tərəfindən toxunan xalçalar.2.Mərkəzdə-emalatxanalarda çeşni əsasında toxunan xalçalar (Bu xalçaların əksəriyyəti Təbriz və Qarabağdan gətirilmiş çeşnilər əsasında toxunmuşdur). Xalçaçılıq sənətinin Naxçıvanda inkişafı haqqında sənətşünas L.Kərimov yazır ki, Naxçıvanda bir-birindən rəngarəng palaz, cecim, xalı toxunmuşdur. Naxçıvan xalçaları xovlu (xalça, xalı, gəbə və s.), və xovsuz (palaz,kilim, cecim, zili, şəddə və s.) olmaqla naxışlarının incəliyi, rənglərinin zənginliyi ilə seçilirdi. Xalçaların üzərində türk mifologiyasından gələn damğalar və müxtəlif atributlar, çox zaman onun toxunma ili və toxuyanın adı öz əksini tapırdı. Naxçıvanın zəngin təbiəti bu bölgənin xalçalarına xüsusi çalarlar vermiş, onun rəng kompozisiyalarının həllinə çoxçeşidli boyalar bəxş etmişdir. Aləlvan rənglər bu bölgənin xalçalarını digərlərindən fərqləndirən əsas xüsusiyyətdir. Xalçaların naxış-kompozisiya seçimində də yerli əhalinin təsəvvürü, mifik görüşləri, inancları mühüm yer tutmuş, onların ifadəsi xalçalarda öz əksini tapmışdır. Xalçaların kompozisiyası müxtəlif formalı naxış elementlərindən qurulmuşdur. Xalçalarda təsvir edilən bəzək elementlərinə digər maddi mədəniyyət nümunələri üzərindəki təsvirlərdə də təsadüf edilir. Naxçıvan xalçalarının bədii tərtibatında geniş yayılmış çərxi-fələk (dörd ünsür) təsvirinə e.ə. II-I minilliklərə aid maddi-mədəniyyət abidələri üzərində də təsadüf edilirdi. Çərxi-fələk adətən iri ölçülü medalyonların mərkəzində təsvir olunur. XVII-XVIII əsrlərdə Azərbaycanda yaranan bir neçə xalçaçılıq məktəbinin inkişafı Naxçıvanda da xalça çılığın inkişafına yüksək təsiri olmuşdur. Məsələn, Təbrizdə, Qarabağda çeşni əsasında istehsal edilən xalça nümunələrinin eynisi Naxçıvanda da toxunmuşdur. Bu onugöstərir ki, Naxçıvan xalçaçılıq məktəbinin Azərbaycan məktəblərilə sıx əlaqəsi olmuşdur.

Xarici rəssam və səyyahların Naxçıvan xalçaları haqqındakı fikirləri

XVI-XVII əsrlərdə yaşayan məşhur rəssamlar da öz əsərlərində bir çox Azərbaycan xalçalarını təsvir etmişlər. Məsələn, bizim xalçalarımız Venetsiya taciri və tədqiqatçısı Marko Polonu heyran etmişdir. XVI əsrin ingilis səyyahı Antoni Cenkinson və XVII əsrin alman dəniz səyyahı Can Strusun qeydlərində xalçalarımız haqqında maraqlı məlumatlar verilir. Macar rəssamı Hans Memlinqin “Məryəm və onun uşağı” rəsmində, alman rəssamı Hans Holbeynin “Səfirlər” rəsmində bir çox Azərbaycan xalçaları təsvir edilmişdir . Orta əsrlərdən başlayaraq Azərbaycan xalçaları bir çox ölkələrə ixrac edilmişdir. Tarixən Azərbaycana gələn səyyahlar və tacirlər də buradan özləri ilə xalça aparmışlar. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan xalçaları dünyanın ən zəngin muzeylərinin və bir sıra şəxsi kolleksiyaların bəzəyinə çevrilib. Bunlara misal olaraq 1539-cu ildə Ərdəbildə Şeyx Səfi məscidi üçün toxunmuş, hazırda Nyu-Yorkda Metropoliten muzeyində saxlanılan xalını, 1539-cu ildə Təbrizdə yenə həmin məscid üçün toxunmuş və haliyədə Londondakı Viktoriya və Albert muzeyində olan xalını göstərmək olar. 1539-cu ildə Şah Təhmasibin sifarişi ilə Ərdəbil məscidi üçün toxunmuş (elm aləmində bu xalı “Şeyx Səfi” adı ilə məşhurdur) bu xalını 1893-cü ildə ingilislər alıb Londona aparmışlar.Orta əsrlər dövrü qədim Naxçıvan bölgəsində xalçaçılıq sənətinin inkişaf etdiyini sübut edən mühüm qaynaqlar mövcuddur. Naxçıvanda bu sənətin yüksək səviyyədə inkişaf etdiyini sübut edən mühüm qaynaqlardan biri də qəbirüstü xatirə abidələrdir. Bildiyimiz kimi, orta əsrlər dövründə qəbirüstü abidələrdə dəfn olunan şəxsin sənət və peşəsi haqqında müəyyən təsvirlər nəqş olunurdu. Bu abidələr üzərində simvolik olaraq hana, kirkid, daraq, usta təsvirləri verilmişdir. Bu təsvirlərdən məlum olur ki, həmin qəbirlərdə dəfn olunan şəxslər xalçaçılıq sənətilə məşğul olmuşdur.

İstinadlar

  1. Qarabağ xalçaları[ölü keçid]
  2. . 2011-08-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-06.
  3. Kеримов Л. Азербайджансkий kовер. Т. I. Баkу – Ленинград: 1961, 186 c.
  4. Kərimov L. Azərbaycan xalçalarının naxış elementlərindən nümunələr. Bakı: Elm, 1983, 130 s.
  5. Sultanova M. Azərbaycan xalçalarının YUNESKO-nun Qeyri-maddi mədəni irs siyahisinə daxil edilmişdir. Azpress., 2015, 6 Noyabr
  6. Əfəndiyev R. Azərbaycan xalq sənəti. Bakı: İşıq, 1984, 203 s.

Xarici keçidlər

  • "Azər-İlmə"nin Naxçıvan xalçaları haqqda broşuru[ölü keçid]
  • Afrikada 148 yaşlı Azərbaycan xalçası aşkarlandı - Video

Avqust 03, 2021
naxçıvan, xalçaları, qarabağ, xalçaçılıq, məktəbinə, olan, müxtəlif, naxışlı, xovlu, xalça, növü, xalçanaxçıvan, xalçası, mündəricat, ümumi, məlumat, bədii, analiz, texniki, xüsusiyyətlər, xalçaçılıq, haqqında, ümumi, məlumat, zili, qədim, naxçıvan, xalçası, n. Naxcivan xalcalari Qarabag xalcaciliq mektebine aid olan muxtelif naxisli xovlu xalca novu XalcaNaxcivan xalcalariNaxcivan xalcasi Mundericat 1 Umumi melumat 2 Bedii analiz 3 Texniki xususiyyetler 4 Xalcaciliq haqqinda umumi melumat 5 Zili en qedim Naxcivan xalcasi 6 Naxcivan xalcalarinin esas ferqlendirici ceheti 7 Ornamental ve sujetli xalcalar 8 Xarici ressam ve seyyahlarin Naxcivan xalcalari haqqindaki fikirleri 9 Istinadlar 10 Xarici kecidlerUmumi melumat RedakteQarabag xalcaciliq mektebine aid olan Naxcivan xalcalari baslica olaraq Naxcivanin butun xalcaciliq menteqelerinde ve o cumleden Sahbuzda Kolanida Serurda habele Culfa ve Ordubadda istehsal olunur Naxcivan seheri Azerbaycanin qedim seherlerinden biridir O Araz cayi boyunca Azerbaycanin cenubunda ve Iran Azerbaycaninin simalinda yerlesir Hele IX X esrlerde bu seher oz xalca ve zilileri ile meshur idi X XII esrlerde ise o artiq bedii metal qablar istehsalinin merkezi idi Bedii analiz RedakteNaxcivanin xalcaciliq menteqelerinde toxunan Naxcivan xalcalari muxtelif naxisli xalcalardir ve onlar birlikde Naxcivan xalcalari adini almislar 1 Naxcivan xalcalari bedii ve texnoloji xususiyyetlerine gore onlari iki qrupa bolmek olar Birinci qrup Bu qrupa muxtelif dovrlerde Naxcivan ustalari terefinden yaradilan hendesi naxislari olan xalcalar daxildir Esrler boyunca onlar bedii noqteyi nezerden mukemmellesmis onlarin calarlari daha da gozellesmisdir Onlarin tesviri cox orijinaldir Orta sahe zerif zolaqlardan medaxilden ibaretdir ki bu da orta esrlerin ketan parcalarini xatirladir Ferz etmek olar ki bu xalcalar vaxtile Naxcivanda istehsal olunan parcalarin naxislarindan iqtibas etmisdir Qeyd edilmelidir ki zolaq naxislari qedim zamanlardan Naxcivan inceseneti ucun seciyyevidir X esrde Naxcivanda cox meshur olan tesmalar istehsal olunurdu Onun bedii qurulusunu zolaqlar teskil edirdi Ikinci qrup Naxcivan xalcalari nin ikinci qrupuna XVII XVIII esrlerde toxunan boyuk xalilar daxildir Bele xalilarin bir necesi Istanbulda Turk ve Islam eserleri muzeyi nde saxlanilir Bu xalcalar xalcaciliq texnikasini cox yaxsi bilen pesekar ressamlarin eskizleri esasinda XIV XVI esrlerde toxunmusdur Esas istehsal merkezleri Naxcivan Berde daha sonralar ise Susa seheri olmusdur Texniki xususiyyetler Redakte Naxcivan xalcalari adini dasiyan xalca ve xalilar uzunsov formada daha cox istehsal olunurdu Bu xalcalarin olcusu esas etibarile boyuk olur Nadir hallarda daha hamar xalcalara da rast gelmek olar Naxcivan xalcalari nin olculeri 100X150 sm den 160X260 sm e qeder olculer arasinda deyisir Naxcivan xalcalari da bir kvadrat desimetrde ilmelerin sixligi texminen 35X35 ilme duyun yerlesir Bir kvadrat metrde ise 122 min ilmeye tesaduf edilir 2 Naxcivan xalcalari nda xovun hundurluyu 6 8 mm dir Naxcivan xalcalari hele qedim zamanlardan Azerbaycan xalcaciliq senetinin en yaxsi numuneleri hesab edilir Xalcaciliq haqqinda umumi melumat RedakteXVI esrde Azerbaycanin diger seherlerinde oldugu kimi Naxcivanda da xalcaligin hem bedii seviyyesi hem de istehsal hecminin artmasi baximindan oz inkisafinin xususi merhelesini kecmisdi Burada toxunulan zerif ve qeseng Naxcivan xalcasi Yaxin Serq ve Avropa olkelerinde qiymetlendirilirdi Bu xalca texniki ve bedii xususiyyetlerine gore Qarabag xalcalari ile uygun oldugu ucun hemin xalca novu tedqiqatcilar terefinden Qarabag qrupuna daxil edilir 3 Naxcivan xalca ustalari terefinden toxunulmus bezi xalcalar Tebriz cesneli hesab olunur Qeyd etmek olar ki Naxcivan xalcalarinin toxunusunda iki mektebin desti xetti var Qarabag ve Tebriz Gorunur ki Naxcivan bu iki bolgenin merkezinde yerlesdiyi ucun her iki bolgenin burada toxunmus xalca numunelerine guclu tesiri olmusdur Naxcivanda hemcinin nefis zili sedde verni kilim ve s kimi xalca novleri toxunurdu Mutexessislerin fikrince sedde ve verni istehsalinin menseyi ele Naxcivanin ozune mexsus olmus sonra zaman kecdikce buradan basqa yerlere yayilmisdir Zili en qedim Naxcivan xalcasi RedakteZili ise Naxcivanda toxunulan en qedim xalca novlerinden biri hesab olunur Ozunun rengarengliyi ile secilen Naxcivan xalcalari orta esrlerin sonuna dogru artiq Avropa olkelerine de aparilirdi Naxcivanda kilimler meisetde cox genis istifade olunmusdur Naxcivan kilimleri ister renglerine isterse de bedii xususiyyetine gore Qarabag kilimlerine cox oxsasa da bezi ozunemexsusluqlari ile ferqlenirler Murekkeb dolama texnikasi ile toxunan Naxcivan zilileri sedde ve verniye nisbeten daha cox tekmillesmisdir Dagliq rayonlarda zili ve sedde toxunuslu at deve culu mefres xurcun heybe duzqabi qasiqdan kimi meiset esyalari da cox toxunmusdur Qeyd edek ki Naxcivan xalcalarinda diger bolgelerin xalcalari ile muqayisede ilme sixligi o qeder de cox deyil 35x35 ve ya 40x40 dir Amma sixliginin az olmasina baxmayaraq xalcalarimiz davamli olur Naxcivan xalcalarinin esas ferqlendirici ceheti RedakteNaxcivan xalcalarinin bir ferqlendirici ceheti de onlarin uzunsov toxunmasidir Xalcalarimizin naxis baximindan diger bolgelerin xalcalarindan xususi bir ferqi yoxdur Xalcalarin toxunusunda daha cox hendesi naxislar antropomorf zoomorf nebati naxislardan istifade edilib Amma Naxcivan xalcalarinin baslica xususiyyeti onlarin ustundeki ensiz zolaqlardir Bu zolaqlar medaxilleri teskil edir Naxcivan xalcalari bir sira alim ve tedqiqatcilar Anaxanim Eliyeva Kubra Eliyeva Roya Tagiyeva Letif Kerimov Rasim Efendiyev ve b terefinden de arasdirilmisdir Ornamental ve sujetli xalcalar RedakteAzerbaycanin diger bolgelerinde oldugu kimi Naxcivanda da xalcalar oz bedii xususiyyetlerine gore iki boyuk qrupa bolunur ornamental ve sujetli xalcalar Ornamental xalcalar coxluq teskil edir Naxcivanda xalcalar iki yolla toxunurdu 1 Seher ve kend evlerinde qadinlar terefinden toxunan xalcalar 2 Merkezde emalatxanalarda cesni esasinda toxunan xalcalar Bu xalcalarin ekseriyyeti Tebriz ve Qarabagdan getirilmis cesniler esasinda toxunmusdur Xalcaciliq senetinin Naxcivanda inkisafi haqqinda senetsunas L Kerimov yazir ki Naxcivanda bir birinden rengareng palaz cecim xali toxunmusdur Naxcivan xalcalari xovlu xalca xali gebe ve s ve xovsuz palaz kilim cecim zili sedde ve s olmaqla naxislarinin inceliyi renglerinin zenginliyi ile secilirdi Xalcalarin uzerinde turk mifologiyasindan gelen damgalar ve muxtelif atributlar cox zaman onun toxunma ili ve toxuyanin adi oz eksini tapirdi Naxcivanin zengin tebieti bu bolgenin xalcalarina xususi calarlar vermis onun reng kompozisiyalarinin helline coxcesidli boyalar bexs etmisdir Alelvan rengler bu bolgenin xalcalarini digerlerinden ferqlendiren esas xususiyyetdir Xalcalarin naxis kompozisiya seciminde de yerli ehalinin tesevvuru mifik gorusleri inanclari muhum yer tutmus onlarin ifadesi xalcalarda oz eksini tapmisdir Xalcalarin kompozisiyasi muxtelif formali naxis elementlerinden qurulmusdur Xalcalarda tesvir edilen bezek elementlerine diger maddi medeniyyet numuneleri uzerindeki tesvirlerde de tesaduf edilir 4 Naxcivan xalcalarinin bedii tertibatinda genis yayilmis cerxi felek dord unsur tesvirine e e II I minilliklere aid maddi medeniyyet abideleri uzerinde de tesaduf edilirdi Cerxi felek adeten iri olculu medalyonlarin merkezinde tesvir olunur XVII XVIII esrlerde Azerbaycanda yaranan bir nece xalcaciliq mektebinin inkisafi Naxcivanda da xalca ciligin inkisafina yuksek tesiri olmusdur Meselen Tebrizde Qarabagda cesni esasinda istehsal edilen xalca numunelerinin eynisi Naxcivanda da toxunmusdur Bu onugosterir ki Naxcivan xalcaciliq mektebinin Azerbaycan mekteblerile six elaqesi olmusdur Xarici ressam ve seyyahlarin Naxcivan xalcalari haqqindaki fikirleri RedakteXVI XVII esrlerde yasayan meshur ressamlar da oz eserlerinde bir cox Azerbaycan xalcalarini tesvir etmisler Meselen bizim xalcalarimiz Venetsiya taciri ve tedqiqatcisi Marko Polonu heyran etmisdir XVI esrin ingilis seyyahi Antoni Cenkinson ve XVII esrin alman deniz seyyahi Can Strusun qeydlerinde xalcalarimiz haqqinda maraqli melumatlar verilir Macar ressami Hans Memlinqin Meryem ve onun usagi resminde alman ressami Hans Holbeynin Sefirler resminde bir cox Azerbaycan xalcalari tesvir edilmisdir 5 Orta esrlerden baslayaraq Azerbaycan xalcalari bir cox olkelere ixrac edilmisdir Tarixen Azerbaycana gelen seyyahlar ve tacirler de buradan ozleri ile xalca aparmislar Mehz bunun neticesidir ki bu gun Azerbaycan xalcalari dunyanin en zengin muzeylerinin ve bir sira sexsi kolleksiyalarin bezeyine cevrilib Bunlara misal olaraq 1539 cu ilde Erdebilde Seyx Sefi mescidi ucun toxunmus hazirda Nyu Yorkda Metropoliten muzeyinde saxlanilan xalini 1539 cu ilde Tebrizde yene hemin mescid ucun toxunmus ve haliyede Londondaki Viktoriya ve Albert muzeyinde olan xalini gostermek olar 1539 cu ilde Sah Tehmasibin sifarisi ile Erdebil mescidi ucun toxunmus elm aleminde bu xali Seyx Sefi adi ile meshurdur bu xalini 1893 cu ilde ingilisler alib Londona aparmislar 6 Orta esrler dovru qedim Naxcivan bolgesinde xalcaciliq senetinin inkisaf etdiyini subut eden muhum qaynaqlar movcuddur Naxcivanda bu senetin yuksek seviyyede inkisaf etdiyini subut eden muhum qaynaqlardan biri de qebirustu xatire abidelerdir Bildiyimiz kimi orta esrler dovrunde qebirustu abidelerde defn olunan sexsin senet ve pesesi haqqinda mueyyen tesvirler neqs olunurdu Bu abideler uzerinde simvolik olaraq hana kirkid daraq usta tesvirleri verilmisdir Bu tesvirlerden melum olur ki hemin qebirlerde defn olunan sexsler xalcaciliq senetile mesgul olmusdur Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Qarabag xalcalari olu kecid Naxcivan xalcalari 2011 08 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 09 06 Kerimov L Azerbajdzhanskij kover T I Baku Leningrad 1961 186 c Kerimov L Azerbaycan xalcalarinin naxis elementlerinden numuneler Baki Elm 1983 130 s Sultanova M Azerbaycan xalcalarinin YUNESKO nun Qeyri maddi medeni irs siyahisine daxil edilmisdir Azpress 2015 6 Noyabr Efendiyev R Azerbaycan xalq seneti Baki Isiq 1984 203 s Xarici kecidler Redakte Azer Ilme nin Naxcivan xalcalari haqqda brosuru olu kecid Afrikada 148 yasli Azerbaycan xalcasi askarlandi VideoMenbe https az wikipedia org w index php title Naxcivan xalcalari amp oldid 5736502, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.