Bozqurd — türk, monqol və altay mifologiyasında Bozqurd müqəddəs heyvandır. Boqkaskır, Çaqkurd sözləri eyni mənanı verir. Monqollar Börteçine (Börteşına, Börtöşono) deyirlər. Göyqurd və ya (Göybörü; Gökbörü; Kökbörü) təbiri də yenə istifadə edilir.
Türk mifologiyasında Bozqurdun yeri və dəyəri
Yol göstərici, müqəddəs qurd, bütün türk və monqol tayfalarının ortaq onqonudur. Bəzi türk və monqol boyları, nəsillərinin bu müqəddəs varlıqdan törədiyini inanırlar. Çox vaxt soyun bir qolu Göyqurddan, digər qolu isə Göygeyikden gəlməkdədir. Qurd sürülərinin başında durub onları idarə edən qurdlara Göyqurd deyilir. Kasqır və Börü ifadələri müxtəlif ləhcə və şivələrdə qurd deməkdir. Bozqurd səmanı təmsil edir. Alageyik isə yer üzünün simvoludur. Respublikanın ilk illərində türk pulu üzərinə Bozqurd şəkilləri dərc edilmişdir. Göytürklərin göy bayraqlarında kurtbaşı rəsmi vardır. Döyüşçülüyü və döyüş ruhunu, azadlığı, sürəti, təbiəti təmsil edir. Türk xalqının başına bir iş gəldikdə, bir təhdid meydana çıxdığında ortaya çıxar və yol göstərir. Çadırların önünə təpəsində altından kurtbaşı olan dirəklər tikilir. Savaş ruhu (ilahı) qurd görünüşünə bürünər. Altıncı əsrə aid bir daş anıtta qurddan süd əmən bir uşaq betimlenmektedir. Övliyalar zaman zaman qurd cildinə girirlər. Bozqurda "Göy Oğlu" da deyilir. Xalq mədəniyyətində Bozqurd dişinin cibdə daşınmasının nəzərdən qoruyacağına inanılar. Yakut mətnlərində Bosko olaraq bəhs edilir. Qırğızlarda, gəzərkən qurd görmək uğurdur. Yuxuda qurd görmək də yenə xeyirə yozular. Hamilə qadının nəzərdən qorunması üçün yastığının altına qurd dişi və ya dərisi qoyular. Qurdun qoyun sürüsünə dalması və ya axıra girməsi bərəkət sayılardı. Başqırd rəvayətlərinə görə qurd onların atalarının önünə düşərək yol göstərmişdir. Bu səbəblə özlərinə Başqırd (Baş Qurd) deyilmişdir.
Bozqurdların xüsusiyyətləri
Bozqurdlar qurdların bir növüdür. Bozqurdlar, ümumiyyətlə, evcil heyvanlardan adətən qoyunlara, mallara və atlara tələ "qururlar". Onlar əsla quzulu qoyunlara hücum etməzlər. Ovlarının yarısını öz ailələrinə, yarısını isə ova çıxa bilməyəcək qədər yaşlı olan bozqurdlara apararlar.
Bozqurdlar qurdlar arasında gələnəyə ən çox bağlı varlıqlardır. Qış gecələrində Şimali Amerikanın ucsuz-bucaqsız düzənliklərində gecələyən insanlar qəribə bir hadisənin şahidi olublar. Onlar deyirlər ki, qurdlar onların yandırdıqları atəşin üç metr yaxınına qədər gəlmiş, dayanıb insanları seyr etmiş və heç bir hərəkət etmədən geri dönmüşlər. İnsanlar isə əsrlər boyunca bozqurda qarşı mənasız bir savaş elan etmiş və onların sayını get-gedə azaltmağa başlamışdır. Qurdlar da insanlardan gördüyü bu vəhşi davranış nəticəsində kimsəsiz bölgələrə çəkilmək məcburiyyətində qalmış və sayları xeyli azalmışdır.
Bozqurdlar məğrur və heç nəyə baş əyməyən heyvanlardır. Onlar heç bir zaman ev heyvanları ola bilməzlər. İnsanla dost olarlar, amma it, ya da başqa heyvan kimi insana tabe olmaz, kölələşməzlər. Çünki bozqurd ev itləri kimi havayı yemək üçün sahibinə yaltaqlanmaqdansa, hürr şəkildə aclıqdan ölməyi üstün tutur. Onlar məğlub ola bilərlər, amma əyilməzlər, öldürülərlər, diz çökməzlər, ovlanarlar, həbsə düşməzlər. Bu baxımdan, türklərin bozqurdları yüksək dəyərləndirmələri əbəs deyil. Belə ki, bozqurdlarda da qədim türk gələnəklərinə uyğun bir həyat tərzi var – ataya bağlıdırlar, bir təşkilat halında yaşayırlar və onlarda da hamının tabe olduğu lider var. Savaş zamanı bozqurdlar da türklər kimi yarım aypara şəklində sıralanaraq hücuma keçirlər. Bozqurdların daha bir maraqlı xüsusiyyətləri var – yeganə heyvandırlar ki, dişi taylarını dəhşətli dərəcədə qısqanırlar. Bütün bu kimi xüsusiyyətlərə görə, türklər azadlıqlarının timsalı olaraq Bozqurdu özlərinə simvol seçiblər. Məhz buna görə, Bozqurd türk hürriyyətinin, türk dəyanətinin simvoludur.
İstinadlar
Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)
Avqust 26, 2021
bozqurd, türk, monqol, altay, mifologiyasında, müqəddəs, heyvandır, boqkaskır, çaqkurd, sözləri, eyni, mənanı, verir, monqollar, börteçine, börteşına, börtöşono, deyirlər, göyqurd, göybörü, gökbörü, kökbörü, təbiri, yenə, istifadə, edilir, türk, mifologiyasınd. Bozqurd turk monqol ve altay mifologiyasinda Bozqurd muqeddes heyvandir Boqkaskir Caqkurd sozleri eyni menani verir Monqollar Bortecine Bortesina Bortosono deyirler Goyqurd ve ya Goyboru Gokboru Kokboru tebiri de yene istifade edilir Turk mifologiyasinda Bozqurdun yeri ve deyeri RedakteYol gosterici muqeddes qurd butun turk ve monqol tayfalarinin ortaq onqonudur Bezi turk ve monqol boylari nesillerinin bu muqeddes varliqdan torediyini inanirlar Cox vaxt soyun bir qolu Goyqurddan diger qolu ise Goygeyikden gelmekdedir 1 Qurd surulerinin basinda durub onlari idare eden qurdlara Goyqurd deyilir Kasqir ve Boru ifadeleri muxtelif lehce ve sivelerde qurd demekdir Bozqurd semani temsil edir Alageyik ise yer uzunun simvoludur Respublikanin ilk illerinde turk pulu uzerine Bozqurd sekilleri derc edilmisdir Goyturklerin goy bayraqlarinda kurtbasi resmi vardir Doyusculuyu ve doyus ruhunu azadligi sureti tebieti temsil edir Turk xalqinin basina bir is geldikde bir tehdid meydana cixdiginda ortaya cixar ve yol gosterir Cadirlarin onune tepesinde altindan kurtbasi olan direkler tikilir Savas ruhu ilahi qurd gorunusune buruner Altinci esre aid bir das anitta qurddan sud emen bir usaq betimlenmektedir Ovliyalar zaman zaman qurd cildine girirler Bozqurda Goy Oglu da deyilir Xalq medeniyyetinde Bozqurd disinin cibde dasinmasinin nezerden qoruyacagina inanilar Yakut metnlerinde Bosko olaraq behs edilir Qirgizlarda gezerken qurd gormek ugurdur Yuxuda qurd gormek de yene xeyire yozular Hamile qadinin nezerden qorunmasi ucun yastiginin altina qurd disi ve ya derisi qoyular Qurdun qoyun surusune dalmasi ve ya axira girmesi bereket sayilardi Basqird revayetlerine gore qurd onlarin atalarinin onune duserek yol gostermisdir Bu sebeble ozlerine Basqird Bas Qurd deyilmisdir Bozqurdlarin xususiyyetleri RedakteBozqurdlar qurdlarin bir novudur Bozqurdlar umumiyyetle evcil heyvanlardan adeten qoyunlara mallara ve atlara tele qururlar Onlar esla quzulu qoyunlara hucum etmezler Ovlarinin yarisini oz ailelerine yarisini ise ova cixa bilmeyecek qeder yasli olan bozqurdlara apararlar Bozqurdlar qurdlar arasinda geleneye en cox bagli varliqlardir Qis gecelerinde Simali Amerikanin ucsuz bucaqsiz duzenliklerinde geceleyen insanlar qeribe bir hadisenin sahidi olublar Onlar deyirler ki qurdlar onlarin yandirdiqlari atesin uc metr yaxinina qeder gelmis dayanib insanlari seyr etmis ve hec bir hereket etmeden geri donmusler Insanlar ise esrler boyunca bozqurda qarsi menasiz bir savas elan etmis ve onlarin sayini get gede azaltmaga baslamisdir Qurdlar da insanlardan gorduyu bu vehsi davranis neticesinde kimsesiz bolgelere cekilmek mecburiyyetinde qalmis ve saylari xeyli azalmisdir Bozqurdlar megrur ve hec neye bas eymeyen heyvanlardir Onlar hec bir zaman ev heyvanlari ola bilmezler Insanla dost olarlar amma it ya da basqa heyvan kimi insana tabe olmaz kolelesmezler Cunki bozqurd ev itleri kimi havayi yemek ucun sahibine yaltaqlanmaqdansa hurr sekilde acliqdan olmeyi ustun tutur Onlar meglub ola bilerler amma eyilmezler oldurulerler diz cokmezler ovlanarlar hebse dusmezler Bu baximdan turklerin bozqurdlari yuksek deyerlendirmeleri ebes deyil Bele ki bozqurdlarda da qedim turk geleneklerine uygun bir heyat terzi var ataya baglidirlar bir teskilat halinda yasayirlar ve onlarda da haminin tabe oldugu lider var Savas zamani bozqurdlar da turkler kimi yarim aypara seklinde siralanaraq hucuma kecirler Bozqurdlarin daha bir maraqli xususiyyetleri var yegane heyvandirlar ki disi taylarini dehsetli derecede qisqanirlar Butun bu kimi xususiyyetlere gore turkler azadliqlarinin timsali olaraq Bozqurdu ozlerine simvol secibler Mehz buna gore Bozqurd turk hurriyyetinin turk deyanetinin simvoludur Istinadlar Redakte Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 Menbe https az wikipedia org w index php title Bozqurd amp oldid 5903927, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
