fbpx
Wikipedia

Latın dili

Latın diliHind-Avropa dillərinə daxil dillərdən biri. Qədim Roma ərazisində işlədilmişdir. Əksər elmi terminlər bu dildən götürülmüşdür. Məsələn, "hydro" — su, "ferrium" — dəmir, "vita" — həyat deməkdir. Hazırda Vatikanda latın dili dövlət dilidir.

Latın dili
Orijinal adı Lingua Latina
Ölkələr QərbiCənubi Avropa, Yaxın Şərq, Şimali Afrika (I-V əsrlərdə)
Rəsmi status Vatikan
əvvəlcə — Qədim Romada
Danışanların ümumi sayı
  • 100 nəf. (2013)
  • 0 nəf.
Ölü dil Yazı dili XII-XV əsrlərdə romangerman dilləri ilə əvəzlənmişdir (Şərqi Avropada XVII əsrdə), elmdə XVIII əsrdə də öz mövcudluğunu qoruyub saxlamışdır, tibbdə, hüquq sahəsində və katolisizmdə bu günə qədər qalır
Şifahi dil: IX-XII əsrlərdə roman dillərinə çevrilmişdir.
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

İtalik dillər
Latın-faliskan dilləri
Yazı latın əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 лат 380
ISO 639-1 la
ISO 639-2 lat
ISO 639-3 lat
Ethnologue lat
ABS ASCL 2902
IETF la
Glottolog lati1261
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Latın dili hind-avropa dil ailəsinin italyan dil qrupunun bir üzvüdür. Latın dilinin əlifbası qədim italyan əlifbası əsasında yaranıb və kökləri daha qədimə yunan və finikya əlifbasına qədər gedir. Latin dilinin tarixi bizim eradan öncəsinə aiddir və Tiber çayı ətrafındakı Latium bölgəsinin əsas istifadə etdiyi dil olub. Eyni zamanda Latium bölgəsi hazirdada böyük bir coğrafiyada öz təsirini göstərən roman sivilizasiyasının (Cənubi Avropa, Latın Amerikası və.s ) ilk inkişaf etdiyi bölgə olub. Günü gündən Romada elit təbəqənin istifadə etdiyi dilə çevrilən latin dili b.e.ə I və b.e I əsrləri arasinda şimaldan gallarin, etruryalıların, liquriyalıların, venediklilərin və cənubdan yunan dilli xalqların təsiri ilə latin xalqı tarix səhnəsindən çixmis və bununlada bu dilin məişət həyatında istifadəsi mümkünsüz olmuşdur. Bədii ədəbiyyatin, elmin dilinə çevrilmişdir.

Roma imperiyasının Qərbi və Şərqi Romaya parçalanması və bizans dövlətinin yaranması ilə yunan dili elmi sahədədə latın dilini geridə buraxmışdır. Baxmayaraq ki latın dili b.e.ə I və b.e I əsrləri arasinda artıq təsirlərə məruz qalmış və yerini digər roman dillərinə buraxmışdır, ancaq eyni zamanda bu dövr latın dilinin qızıl dövrü sayılır. Bizim eranın 200-cü ilindən sonra isə bu dil tamamilə unudulmuş yalnız cadugərlərin, dini təriqət üzvlərinin, alimlərin və simyagerlərin istifadə etdiyi dilə çevrilmişdir.

Renessans dövründə

Təxminən 1200 il sonra XIV, XVI əsrlərdə renessans dövrü və Avropada mədəniyyətin və incəsənətin bütün sahələrində çiçəklənmə yaşanması ilə əlaqədar olaraq latın dili yenidən araştirilmağa başlanmışdı. Buna təsir edən ən önəmli faktor isə Bizans dövlətinin dağılması ilə yunan dilinin arxa planda qalması idi.

Kilsənin dili kimi

Latin dili xristianlığın inkisafi və yunan dilinin daha çox məişət həyatında işlədiyi üçün alınma sözlərin artmasına görə Papa Damasusun dövründən (b.e. 384) etibarən Vatikan kilsəsinin rəsmi dili kimi qəbul edilib. Vatikanın gizli kitabxanasındakı kitabların böyük əksəriyyətinin də bu dildə yazıldığı iddia edilir. 1962–65 ci ildə ikinci Vatikan məclisində bu dilin vatikanın ayinlərində və dini təlimlərində istifadəsi məsələsinə bir daha toxunulmuş və dini ayinlərin bundan sonra da latın dilində davam etdirilməsi qərara alinmisdir. Papa 16-ci Benediktin latin dilinin 20-ci əsrdəki inkisafinda rolu əvəz edilməzdir.

 Məşhur filosoflarından tutmuş, elm adamlarınadək bütün dahilər öz fikirlərini, elmi kəşflərini, nəzəriyyələrini və ideologiyalarını latın dilində yazıya çeviriblər. Bu baxımdan Latın dili söz zənginliyi cəhətdən ərəbcədən sonra ikinci ən zəngin dildir. Lakin müxtəlif sivilizasiyaların bir-birini əvəz etməsi, bu dildə danışanların axırına çıxsa da, latın dili bugünədək öz qüdrətini qorumağı bacarıb. Bu baxımdan latın dilinin öyrənilməsinə və tədqiqinə böyük ehtiyac var. Çünki latın dili bu günkü Avropa dillərindən bir neçəsinin (fransız, italyan, roman, ispan, portuqal dili) yaranmasında önəmli rol oynamışdır.

Latın ifadələri

lat. "Errare (Errasse) humanum est, sed in errare (errore) perseverare diabolicum."

  • Tərcüməsi:

azərb. "Səhv etmək insana xasdır lakin, səhv etməyə məcbur etmək (səhvə israrlılıq) iblislikdir."

  1. http://www.bbc.com/news/magazine-21412604

latın, dili, hind, avropa, dillərinə, daxil, dillərdən, biri, qədim, roma, ərazisində, işlədilmişdir, əksər, elmi, terminlər, dildən, götürülmüşdür, məsələn, hydro, ferrium, dəmir, vita, həyat, deməkdir, hazırda, vatikanda, latın, dili, dövlət, dilidir, orijin. Latin dili Hind Avropa dillerine daxil dillerden biri Qedim Roma erazisinde isledilmisdir Ekser elmi terminler bu dilden goturulmusdur Meselen hydro su ferrium demir vita heyat demekdir Hazirda Vatikanda latin dili dovlet dilidir Latin diliOrijinal adi Lingua LatinaOlkeler Qerbi ve Cenubi Avropa Yaxin Serq Simali Afrika I V esrlerde Resmi status Vatikanevvelce Qedim RomadaDanisanlarin umumi sayi 100 nef 2013 1 0 nef Olu dil Yazi dili XII XV esrlerde roman ve german dilleri ile evezlenmisdir Serqi Avropada XVII esrde elmde XVIII esrde de oz movcudlugunu qoruyub saxlamisdir tibbde huquq sahesinde ve katolisizmde bu gune qeder qalirSifahi dil IX XII esrlerde roman dillerine cevrilmisdir TesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriHind Avropa dilleri Italik dillerLatin faliskan dilleri dd Yazi latin elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 lat 380ISO 639 1 laISO 639 2 latISO 639 3 latEthnologue latABS ASCL 2902IETF laGlottolog lati1261 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 1 1 Renessans dovrunde 1 2 Kilsenin dili kimi 2 Latin ifadeleriTarixi RedakteLatin dili hind avropa dil ailesinin italyan dil qrupunun bir uzvudur Latin dilinin elifbasi qedim italyan elifbasi esasinda yaranib ve kokleri daha qedime yunan ve finikya elifbasina qeder gedir Latin dilinin tarixi bizim eradan oncesine aiddir ve Tiber cayi etrafindaki Latium bolgesinin esas istifade etdiyi dil olub Eyni zamanda Latium bolgesi hazirdada boyuk bir cografiyada oz tesirini gosteren roman sivilizasiyasinin Cenubi Avropa Latin Amerikasi ve s ilk inkisaf etdiyi bolge olub Gunu gunden Romada elit tebeqenin istifade etdiyi dile cevrilen latin dili b e e I ve b e I esrleri arasinda simaldan gallarin etruryalilarin liquriyalilarin venediklilerin ve cenubdan yunan dilli xalqlarin tesiri ile latin xalqi tarix sehnesinden cixmis ve bununlada bu dilin meiset heyatinda istifadesi mumkunsuz olmusdur Bedii edebiyyatin elmin diline cevrilmisdir Roma imperiyasinin Qerbi ve Serqi Romaya parcalanmasi ve bizans dovletinin yaranmasi ile yunan dili elmi sahedede latin dilini geride buraxmisdir Baxmayaraq ki latin dili b e e I ve b e I esrleri arasinda artiq tesirlere meruz qalmis ve yerini diger roman dillerine buraxmisdir ancaq eyni zamanda bu dovr latin dilinin qizil dovru sayilir Bizim eranin 200 cu ilinden sonra ise bu dil tamamile unudulmus yalniz cadugerlerin dini teriqet uzvlerinin alimlerin ve simyagerlerin istifade etdiyi dile cevrilmisdir Renessans dovrunde Redakte Texminen 1200 il sonra XIV XVI esrlerde renessans dovru ve Avropada medeniyyetin ve incesenetin butun sahelerinde ciceklenme yasanmasi ile elaqedar olaraq latin dili yeniden arastirilmaga baslanmisdi Buna tesir eden en onemli faktor ise Bizans dovletinin dagilmasi ile yunan dilinin arxa planda qalmasi idi Kilsenin dili kimi Redakte Latin dili xristianligin inkisafi ve yunan dilinin daha cox meiset heyatinda islediyi ucun alinma sozlerin artmasina gore Papa Damasusun dovrunden b e 384 etibaren Vatikan kilsesinin resmi dili kimi qebul edilib Vatikanin gizli kitabxanasindaki kitablarin boyuk ekseriyyetinin de bu dilde yazildigi iddia edilir 1962 65 ci ilde ikinci Vatikan meclisinde bu dilin vatikanin ayinlerinde ve dini telimlerinde istifadesi meselesine bir daha toxunulmus ve dini ayinlerin bundan sonra da latin dilinde davam etdirilmesi qerara alinmisdir Papa 16 ci Benediktin latin dilinin 20 ci esrdeki inkisafinda rolu evez edilmezdir Meshur filosoflarindan tutmus elm adamlarinadek butun dahiler oz fikirlerini elmi kesflerini nezeriyyelerini ve ideologiyalarini latin dilinde yaziya ceviribler Bu baximdan Latin dili soz zenginliyi cehetden erebceden sonra ikinci en zengin dildir Lakin muxtelif sivilizasiyalarin bir birini evez etmesi bu dilde danisanlarin axirina cixsa da latin dili bugunedek oz qudretini qorumagi bacarib Bu baximdan latin dilinin oyrenilmesine ve tedqiqine boyuk ehtiyac var Cunki latin dili bu gunku Avropa dillerinden bir necesinin fransiz italyan roman ispan portuqal dili yaranmasinda onemli rol oynamisdir Latin ifadeleri Redaktelat Errare Errasse humanum est sed in errare errore perseverare diabolicum Tercumesi azerb Sehv etmek insana xasdir lakin sehv etmeye mecbur etmek sehve israrliliq iblislikdir Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin http www bbc com news magazine 21412604Menbe https az wikipedia org w index php title Latin dili amp oldid 5980161, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.