Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Azərbaycanın birinci xanımı — Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin sahibəsi titulunu daşıyır. Ənənəvi sahibə vəzifəsini Azərbaycanın prezidentinin xanımı yerinə yetirir, bəzən bu titulu o qadın ki, sahib olur ki, o, dövlət başçısının həyat yoldaşı deyil. Bu o halda baş verir ki, prezident subay və yaxud duldur, ya da qadın hansısa səbəbdən birinci xanım vəzifəsini yerinə yetirə bilmir. Birinci xanım titulu seçilmir və heç bir rəsmi xidmət hesab olunmur. Bununla belə, birinci xanım bir çox rəsmi tədbirlərdə iştirak edir, həm də prezidenti əvəz edə bilir. Birinci xanımın ofisi prezident icrası ofisinin budağıdır.
Azərbaycan birinci xanımları (1918–cari)
Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyət (1918–1920)
| № | Birinci xanım (qızlıq soyadı) | Vətəni | Həyatı | Nikah tarixi | Həyat yoldaşı | Fəaliyyət dövrü | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Ümbülbanu Əbdüləziz qızı Rəsulzadə (qızlıq soyadı — Rəsulzadə) | Azərbaycan | d. 1888/Bakı ö. 1940/Qazaxıstan | 1908 | Məhəmməd Əmin Rəsulzadə | 28 May 1918 – 7 Dekabr 1918 |
| 2 |  | Pərixanım Həsən qızı Topçubaşova (Məlikova) | Azərbaycan | d. 1873/Zərdab ö. 1947/Paris | 1893 | Əlimərdan bəy Topçubaşov | 7 Dekabr 1918 – 27 Aprel 1920 |
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920–1991)
| № | Birinci xanım (qızlıq soyadı) | Vətəni | Həyatı | Nikah tarixi | Həyat yoldaşı | Fəaliyyət dövrü | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 |  | Tamaraxanım Fətəli qızı Xoyskaya (Xoyskaya) | Azərbaycan | d. 1902/Tiflis ö. 1990/Abşeron | 1927 | Mirzə Davud Hüseynov | Fevral 1920 – 23 İyul 1920 |
| 4 |  | (Caparidze) | Gürcüstan | d. 1887/Suxumi ö. 1937/Tacikistan SSR | ???? | Viktor Naneyşvili | 23 İyul 1920 – 9 Sentyabr 1920 |
| 5 |  | (Markos) | Ukrayna | d. 1885/Kiev ö. 1945/Moskva | 1911 | Sergey Kirov | 24 iyul 1921 – 5 Yanvar 1925 |
| 6 |  | (Şlyomova) | Finlandiya | d. 1900/Stokholm ö. 1957/Moskva | ???? | Ruhulla Axundov | 5 Yanvar 1925 – 21 Yanvar 1926 |
| 7 | (Tevosova) | Ermənistan | d. 1901/Şuşa ö. 1939/Xankəndi | 19?? | Levon Mirzoyan | 21 Yanvar 1926 – 11 İyul 1929 | |
| 8 | (Çijova) | Qaqauziya | d. 1897/Komrat ö. 1968/Sibir | ???? | Nikolay Gikalo | 11 İyul 1929 – 5 Avqust 1930 | |
| 9 |  | (Mogilevskaya) | İsrail | d. 1890/Yerusəlim ö. 1952/Stavropol | ???? | Vladimir Polonski | 5 Avqust 1930 – 7 Fevral 1933 |
| 10 | (Aşaturyan) | Ermənistan | d. 1895/Kutaisi ö. 1961/Bakı | ???? | Ruben Rubenov | 7 Fevral 1933 – 10 Dekabr 1933 | |
| 11 |  | (Gelman) | Almaniya | d. 1905/Həştərxan ö. 1997/Bakı | 1930 | Mir Cəfər Bağırov | 10 Dekabr 1933 – 6 Aprel 1953 |
| 12 |  | Sona Əbdülxalıq qızı Axundova (Axundova) | Azərbaycan | d. 1896/Şamaxı ö. 1982/Bakı | 19?? | Vəli Axundov | 10 İyul 1959 – 14 İyul 1969 |
| 13 |  | Zərifə Əziz qızı Əliyeva (Əliyeva) | Azərbaycan | d. 28.04.1923/Şərur ö. 15.04.1985/Bakı | 1948 | Heydər Əliyev | 14 İyul 1969 – 3 Dekabr 1982 |
| 14 |  | (Valoyeva) | Polşa | d. 1938/Xankəndi Avstriyada yaşayır | 19?? | Kamran Bağırov | 3 Dekabr 1982 – 21 May 1988 |
| 15 | (Baqatinski) | Rusiya | d. 1933/Quba ö. 2013/Moskva | 19?? | Əbdürrəhman Vəzirov | 21 May 1988 – 25 Yanvar 1990 | |
| 16 |  | Adilə Mütəllibova (Həsənzadə) | Azərbaycan | d. 1938/Bakı ö. 2019/Bakı | 1961 | Ayaz Mütəllibov | 25 Yanvar 1990 – 14 Sentyabr 1991 |
Qeyd: Azərbaycan SSR-in başçıları olmuş Mir Teymur Yaqubovun və İmam Mustafayevin xanımları haqqında heç-bir məlumat yoxdur.
Müstəqil Azərbaycan dövrü (1991–cari)
| № | Birinci xanım (qızlıq soyadı) | Vətəni | Həyatı | Nikah tarixi | Həyat yoldaşı | Fəaliyyət dövrü | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 17 | | Adilə Mütəllibova (Həsənzadə) | Azərbaycan | d. 1938/Bakı ö. 2019/Bakı | 1961 | Ayaz Mütəllibov | 14 Sentyabr 1991 – 6 Mart 1992 |
| 18 | Əzizəbanu Məmmədova (Hökümova) | Azərbaycan | d. 1947/Gədəbəy Bakıda yaşayır | ??? | Yaqub Məmmədov | 6 Mart 1992 – 14 May 1992 | |
| 19 | | Adilə Mütəllibova Üçüncü dəfə | Azərbaycan | d. 1938/Bakı ö. 2019/Bakı | 1961 | Ayaz Mütəllibov | 14 May 1992 – 18 May 1992 |
| 20 | Aida Bağırova (Bağırova) | Azərbaycan | d. 1960/Gəncə Bakıda yaşayır | 1986 | İsa Qəmbər | 18 May 1992 – 16 İyun 1992 | |
| 21 |  | Həlimə Əliyeva (Dövlətova) | Azərbaycan | d. 1940/Naxçıvan Ö. 2019/Bakı | 1979 | Əbülfəz Elçibəy | 16 İyun 1992 – 1 Sentyabr 1993 |
| 22 |  | Mehriban Əliyeva (Paşayeva) | Azərbaycan | d. 26.08.1964/Bakı | 1983 | İlham Əliyev | 31 Oktyabr 2003 – Cari |
"Birinci Xanımsızlıq" dövrü
Son 100 ildə Azərbaycan tarixində elə dövrlər olmuşdur ki, ölkənin birinci xanımı olmamışdır, bu yer boş qalmışdır və bunun da öz obyektiv səbəbləri vardır.
| Prezident | Vətəni | Həyat yoldaşı | Səbəb | Hakimiyyət illəri | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Yelena Stasova XX əsr Azərbaycanında yeganə qadın və ən azmüddətli dövlət başçısı | Rusiya | Özü qadın dövlət rəhbəri olduğuna görə, birinci xanım mövcud deyildir. | 9–15 Sentyabr 1920 | |
| 2 |  | Vladimir Dumbadze Azərbaycan SSR-in rəhbəri | Gürcüstan | naməlum | Hakimiyyətə gəlməzdən çox əvvəl boşanmışdır | 15.09.1920–24.11.1920 |
| 3 |  | Qriqori Kaminski Azərbaycan SSR-in yeganə Ukrayna əsilli dövlət başçısı | Ukrayna | yoxdur | Hakimiyyətə gələn vaxt subay idi. | 24.10.1920–24.07.1921 |
| 4 |  | Heydər Əliyev Azərbaycan SSR I Katibi və müstəqil Azərbaycanın prezidenti | Azərbaycan | Zərifə Əliyeva | Müstəqil Azərbaycana başçılıq etdiyi dönəmdə xanımı artıq vəfat etmişdi | 03.10.1993–31.10.2003 |
- d. — Doğum tarixi
- ö. — Vəfat etdiyi tarixi
İstinadlar
- "Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dəhşətli ailə faciəsi…". 2018-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- . 2015-09-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Ömürdən uzun mühacirət: Əlimərdan bəy Topçubaşov". 2014-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Baş nazirin xanımı". 2020-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- . 2010-07-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- Владимир Яковлевич Андреев "Воспоминания"[ölü keçid]
- "Рядом с Джевдетом Гаджиевым и Аминой Дильбази". 2018-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- Не черно-белое кино[ölü keçid]
- "Юлия Тевосян". 2023-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Полонский Владимир Владимирович (1925–1999)". 2019-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- Вероника, Днепропетровск[ölü keçid]
- "Багирова (Гельман) Евгения Михайловна (1905–1997)". 2008-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Жесткий политик — романтик в душе". 2020-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Mircəfər Bağırovun ailə həyatından". 2016-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-16.
- "Vəli Yusif oğlu Axundovun 80 illiyinə həsr olunmuş yubiley yığıncağında nitqi". 2017-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- . 2015-09-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- [modern.az/az/news/25532/]
- [qafqazinfo.az/news/detail/ebdurrehman-vezirovun-muxbir-nevesi-foto-82393]
- "Azərbaycanın birinci lediləri". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- ""Xeyli müxalifətçi Elçibəy haqda bu kitabın çapını istəmirdi"". 2016-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-17.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycanın birinci lediləri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanin birinci xanimi Azerbaycan Respublikasinin Prezidentinin sahibesi titulunu dasiyir Enenevi sahibe vezifesini Azerbaycanin prezidentinin xanimi yerine yetirir bezen bu titulu o qadin ki sahib olur ki o dovlet bascisinin heyat yoldasi deyil Bu o halda bas verir ki prezident subay ve yaxud duldur ya da qadin hansisa sebebden birinci xanim vezifesini yerine yetire bilmir Birinci xanim titulu secilmir ve hec bir resmi xidmet hesab olunmur Bununla bele birinci xanim bir cox resmi tedbirlerde istirak edir hem de prezidenti evez ede bilir Birinci xanimin ofisi prezident icrasi ofisinin budagidir Azerbaycan birinci xanimlari 1918 cari Azerbaycan Demokratik Cumhuriyyet 1918 1920 Birinci xanim qizliq soyadi Veteni Heyati Nikah tarixi Heyat yoldasi Fealiyyet dovru1 Umbulbanu Ebduleziz qizi Resulzade qizliq soyadi Resulzade Azerbaycan d 1888 Baki o 1940 Qazaxistan 1908 Mehemmed Emin Resulzade 28 May 1918 7 Dekabr 19182 Perixanim Hesen qizi Topcubasova Melikova Azerbaycan d 1873 Zerdab o 1947 Paris 1893 Elimerdan bey Topcubasov 7 Dekabr 1918 27 Aprel 1920Azerbaycan Sovet Sosialist Respublikasi 1920 1991 Birinci xanim qizliq soyadi Veteni Heyati Nikah tarixi Heyat yoldasi Fealiyyet dovru3 Tamaraxanim Feteli qizi Xoyskaya Xoyskaya Azerbaycan d 1902 Tiflis o 1990 Abseron 1927 Mirze Davud Huseynov Fevral 1920 23 Iyul 19204 Caparidze Gurcustan d 1887 Suxumi o 1937 Tacikistan SSR Viktor Naneysvili 23 Iyul 1920 9 Sentyabr 19205 Markos Ukrayna d 1885 Kiev o 1945 Moskva 1911 Sergey Kirov 24 iyul 1921 5 Yanvar 19256 Slyomova Finlandiya d 1900 Stokholm o 1957 Moskva Ruhulla Axundov 5 Yanvar 1925 21 Yanvar 19267 Tevosova Ermenistan d 1901 Susa o 1939 Xankendi 19 Levon Mirzoyan 21 Yanvar 1926 11 Iyul 19298 Cijova Qaqauziya d 1897 Komrat o 1968 Sibir Nikolay Gikalo 11 Iyul 1929 5 Avqust 19309 Mogilevskaya Israil d 1890 Yeruselim o 1952 Stavropol Vladimir Polonski 5 Avqust 1930 7 Fevral 193310 Asaturyan Ermenistan d 1895 Kutaisi o 1961 Baki Ruben Rubenov 7 Fevral 1933 10 Dekabr 193311 Gelman Almaniya d 1905 Hesterxan o 1997 Baki 1930 Mir Cefer Bagirov 10 Dekabr 1933 6 Aprel 195312 Sona Ebdulxaliq qizi Axundova Axundova Azerbaycan d 1896 Samaxi o 1982 Baki 19 Veli Axundov 10 Iyul 1959 14 Iyul 196913 Zerife Eziz qizi Eliyeva Eliyeva Azerbaycan d 28 04 1923 Serur o 15 04 1985 Baki 1948 Heyder Eliyev 14 Iyul 1969 3 Dekabr 198214 Valoyeva Polsa d 1938 Xankendi Avstriyada yasayir 19 Kamran Bagirov 3 Dekabr 1982 21 May 198815 Baqatinski Rusiya d 1933 Quba o 2013 Moskva 19 Ebdurrehman Vezirov 21 May 1988 25 Yanvar 199016 Adile Mutellibova Hesenzade Azerbaycan d 1938 Baki o 2019 Baki 1961 Ayaz Mutellibov 25 Yanvar 1990 14 Sentyabr 1991 Qeyd Azerbaycan SSR in bascilari olmus Mir Teymur Yaqubovun ve Imam Mustafayevin xanimlari haqqinda hec bir melumat yoxdur Musteqil Azerbaycan dovru 1991 cari Birinci xanim qizliq soyadi Veteni Heyati Nikah tarixi Heyat yoldasi Fealiyyet dovru17 Adile Mutellibova Hesenzade Azerbaycan d 1938 Baki o 2019 Baki 1961 Ayaz Mutellibov 14 Sentyabr 1991 6 Mart 199218 Ezizebanu Memmedova Hokumova Azerbaycan d 1947 Gedebey Bakida yasayir Yaqub Memmedov 6 Mart 1992 14 May 199219 Adile Mutellibova Ucuncu defe Azerbaycan d 1938 Baki o 2019 Baki 1961 Ayaz Mutellibov 14 May 1992 18 May 199220 Aida Bagirova Bagirova Azerbaycan d 1960 Gence Bakida yasayir 1986 Isa Qember 18 May 1992 16 Iyun 199221 Helime Eliyeva Dovletova Azerbaycan d 1940 Naxcivan O 2019 Baki 1979 Ebulfez Elcibey 16 Iyun 1992 1 Sentyabr 199322 Mehriban Eliyeva Pasayeva Azerbaycan d 26 08 1964 Baki 1983 Ilham Eliyev 31 Oktyabr 2003 Cari Birinci Xanimsizliq dovruSon 100 ilde Azerbaycan tarixinde ele dovrler olmusdur ki olkenin birinci xanimi olmamisdir bu yer bos qalmisdir ve bunun da oz obyektiv sebebleri vardir Prezident Veteni Heyat yoldasi Sebeb Hakimiyyet illeri1 Yelena Stasova XX esr Azerbaycaninda yegane qadin ve en azmuddetli dovlet bascisi Rusiya Ozu qadin dovlet rehberi olduguna gore birinci xanim movcud deyildir 9 15 Sentyabr 19202 Vladimir Dumbadze Azerbaycan SSR in rehberi Gurcustan namelum Hakimiyyete gelmezden cox evvel bosanmisdir 15 09 1920 24 11 19203 Qriqori Kaminski Azerbaycan SSR in yegane Ukrayna esilli dovlet bascisi Ukrayna yoxdur Hakimiyyete gelen vaxt subay idi 24 10 1920 24 07 19214 Heyder Eliyev Azerbaycan SSR I Katibi ve musteqil Azerbaycanin prezidenti Azerbaycan Zerife Eliyeva Musteqil Azerbaycana basciliq etdiyi donemde xanimi artiq vefat etmisdi 03 10 1993 31 10 2003d Dogum tarixi o Vefat etdiyi tarixiIstinadlar Mehemmed Emin Resulzadenin dehsetli aile faciesi 2018 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 2015 09 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 16 Omurden uzun muhaciret Elimerdan bey Topcubasov 2014 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Bas nazirin xanimi 2020 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 28 2010 07 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 16 Vladimir Yakovlevich Andreev Vospominaniya olu kecid Ryadom s Dzhevdetom Gadzhievym i Aminoj Dilbazi 2018 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Ne cherno beloe kino olu kecid Yuliya Tevosyan 2023 06 30 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Polonskij Vladimir Vladimirovich 1925 1999 2019 12 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Veronika Dnepropetrovsk olu kecid Bagirova Gelman Evgeniya Mihajlovna 1905 1997 2008 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Zhestkij politik romantik v dushe 2020 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Mircefer Bagirovun aile heyatindan 2016 04 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 16 Veli Yusif oglu Axundovun 80 illiyine hesr olunmus yubiley yigincaginda nitqi 2017 10 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 17 2015 09 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 17 modern az az news 25532 qafqazinfo az news detail ebdurrehman vezirovun muxbir nevesi foto 82393 Azerbaycanin birinci ledileri 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 17 Xeyli muxalifetci Elcibey haqda bu kitabin capini istemirdi 2016 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 17 Hemcinin baxBirinci xanim Azerbaycan Prezidenti Azerbaycan dovlet bascilarinin siyahisiXarici kecidlerAzerbaycanin birinci ledileri