Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Zərifə Əziz qızı Əliyeva (28 aprel 1923, Şahtaxtı, Naxçıvan MSSR – 15 aprel 1985, Moskva) — Azərbaycanın oftalmoloqu, Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru (1976), professor (1979), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (1983).
| Zərifə Əliyeva | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 28 aprel 1923 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 aprel 1985 (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
| Atası | Əziz Əliyev |
| Elm sahəsi | oftalmologiya |
| Elmi dərəcəsi |
|
| Elmi adı |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
| zarifa-aliyeva.az | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Zərifə Əliyeva 28 aprel 1923-cü ildə həkim Əziz Əliyev və Leyla Əliyevanın ailəsində dünyaya göz açmışdır. Həkimlər Tamerlan Əliyev, Cəmil Əliyevin və musiqiçi Gülarə Əliyevanın bacısı olan Zərifə xanım 1932–1942-ci illərdə orta məktəbdə təhsil almışdır. 1942-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsinə daxil olub. 1949–1950-ci illərdə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Oftalmologiya İnstitutunda elmi işçi, 1969-cu ildən isə Ə. Əliyev adına Azərbaycan Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda göz xəstəlikləri kafedrasının dosenti, professor, 1982–1985-ci illərdə görmə orqanlarının peşə patologiyası laboratoriyasının müdiri, oftalmologiya kafedrasının müdiri vəzifələrində çalışmışdır. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Fiziologiya İnstitutunda görmə orqanının peşə patologiyasının öyrənilməsi üzrə ixtisaslaşdırılmış elmi-tədqiqat laboratoriyasında az intensivli zəhərli istehsal sahələrində görmə orqanına fizioloji, klinik, funksional, histoloji mexanizmlərin təsirinin öyrənilməsi üzrə bir sıra qiymətli tədqiqatlar aparmışdır.
8 noyabr 1954-cü ildə Heydər Əliyev ilə ailə qurmuş, 1955-ci il 18 oktyabr Sevil Əliyeva, 1961-ci il 24 dekabr İlham Əliyev dünyaya gəlmişdir.
1985-ci il aprel ayının 15-də Moskva şəhərində vəfat edən Zərifə xanım Əliyevanın cənazəsi 1994-cü ildə Moskvanın Novo-Deviçye qəbiristanlığından Bakıya gətirilərək, Fəxri Xiyabanda, atasının qəbri yanında dəfn olunmuşdur.
Təhsili
1947-ci ildə N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirmiş, 1948-ci ildə Moskva Mərkəzi Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda oftalmologiya ixtisası üzrə kurs keçmişdir. 1950–1953-cü illərdə aspiranturanı başa vurur. 1960-cı ildən tibb elmləri namizədi, 1977-ci ildən Tibb elmləri doktorudur.
Tibbi fəaliyyəti
Z. Əliyevanın Azərbaycanda oftalmologiya elminin inkişafında müstəsna xidmətləri vardır. O, vaxtilə Azərbaycanda geniş yayılmış traxomanın, dünya təcrübəsində birincilər sırasında peşə, xüsusilə kimya və elektron sənayelərində peşə fəaliyyəti ilə bağlı göz xəstəliklərinin öyrənilməsi, profilaktikası və müalicəsinə, habelə oftalmologiyanın müasir problemlərinə dair bir çox sanballı tədqiqatların, o cümlədən "Terapevtik oftalmologiya", "İridodiaqnostikanın əsasları" kimi nadir elmi əsərlərin müəlliflərindən biri, 12 monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitinin, 150-yə yaxın elmi işin, 1 ixtira və 12 səmərələşdirici təklifin müəllifidir. Z. Əliyeva yüksək ixtisaslı səhiyyə kadrları hazırlanmasına böyük əmək sərf etmişdir.
Fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi
Akademik Zərifə Əliyeva Ümumittifaq Oftalmoloqlar Cəmiyyəti Rəyasət Heyətinin, Sovet Sülhü Müdafiə Komitəsinin, Azərbaycan Oftalmologiya Cəmiyyəti İdarə Heyətinin, "Vestnik oftalmoloqu" (Moskva) jurnalı redaksiya heyətinin üzvü idi.
Yüksək elmi nailiyyətlərinə görə 1980-ci ildə Azərbaycan əməkdar elm xadimi, 1981-ci ildə isə SSRİ Tibb Elmlər Akademiyasının M. İ. Averbax adına mükafatına layiq görülmüşdür ilk qadındır.
Xatirəsi
Fəxri xiyabanda məzarı üstündə tuncdan heykəli ucaldılmışdır. Bakıda Göz xəstəlikləri İnstitutu, Naxçıvan şəhər poliklinikası onun adını daşıyır. Bakının Binəqədi rayonu ərazisində adına istirahət parkı salınmışdır. Bakı və Naxçıvanda küçə Zərifə Əliyevanın adını daşıyır. Bundan başqa Yasamal rayon ərazisində Zərifə Əliyevanın adını daşıyan lisey fəaliyyət göstərir.
- Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Əziz Əliyevin qızıdır.
- Azərbaycan Respublikasının üçüncü Prezidenti Heydər Əliyevin həyat yoldaşıdır.
- Azərbaycan Respublikasının dördüncü Prezidenti İlham Əliyevin anasıdır.
- Azərbaycanın görkəmli musiqiçisi, pianoçu Gülarə Əliyevaın, görkəmli endokrinoloq Tamerlan Əliyev və görkəmli onkoloq Cəmil Əliyevin bacısıdır.
Kitabları
- Yüksək əqidə: (Həkimlik etikası, həkimin ürəyinin və fikirlərinin paklığı) /Zərifə Əliyeva; Elmi red.: Mustafa Topçubaşov.- B.: Azərbaycan, 2003.- 104 səh., 1port.
- Анатомо-физиологическая характеристика гидродинамической системы глаза/З. А. Алиева, Н. Б. Шульпина ; МЗ СССР Ин-т Усовершенствования Врачей; МЗ Азерб. ССР, Азерб. Ин-т Усовершенствования Врачей им. А. Алиева. Баку: Азернешр, 1980.36 с.: рис., 20 см.
- Офтальмопатология при хранической йодовой интоксикации /З.А.Алиева.-Баку: Азернешр, 1981.- 134 с.
- Профессиональная потология глаз в шинном производстве /З.А.Алиева.- Баку: Азернешр, 1980.- 126 с.
- Герпетическая болезнь глаз: учебное пособие для врачей-офтальмологов / МЗ СССР, Азерб. Гос. Ин-т Усовершенствования врачей имени А. Алиева. Баку: Азернешр, 1979.16 с.: 22 см.
- Острые вирусные конъюнктивиты: учебное пособие для врачей-офтальмологов / МЗ СССР, Азерб. Гос. Ин-т Усовершенствования врачей имени А. Алиева. Баку: Азернешр, 1979.16 с.: 22 см.
İstinadlar
- Real TV. "Sevgi və sədaqətin 100 yaşı - Bu gün oftalmoloq alim, akademik Zərifə Əliyevanın doğum günüdür" (az.). Youtube.com. 28.04.2023. 2023-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-29.
Mənbə
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva. Milli oftalmologiyamız və xatirələr.
- Haqqında məqalələr – 2013
- Hüseynbala Mirələmov. Zərifə Əliyeva. — Bakı, "Azərbaycan" nəşriyyatı, 2013.- 208 s.
Xarici keçidlər
- Qayğıkeş ana, vəfalı ömür-gün yoldaşı, böyük alim… 2006-03-29 at the Wayback Machine
- Bu gün aprelin 28 görkəmli oftalmoloq alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın anadan olmasının 87-ci ildönümüdür [ölü keçid]
- Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI 2016-03-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zerife Eziz qizi Eliyeva 28 aprel 1923 Sahtaxti Naxcivan MSSR 15 aprel 1985 Moskva Azerbaycanin oftalmoloqu Azerbaycan SSR emekdar elm xadimi tibb elmleri doktoru 1976 professor 1979 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu 1983 Zerife EliyevaDogum tarixi 28 aprel 1923 1923 04 28 Dogum yeri Sahtaxti Naxcivan qezasi Naxcivan MSSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 15 aprel 1985 1985 04 15 61 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIVefat sebebi xerceng xesteliyiDefn yeri Fexri XiyabanHeyat yoldasi Heyder Eliyev 1954 1985 Usaqlari Ilham Eliyev Sevil EliyevaAtasi Eziz EliyevElm sahesi oftalmologiyaElmi derecesi tibb elmleri doktoru 1976 Elmi adi professor 1979 Uzvluyu Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi 1983 1985 Mukafatlarizarifa aliyeva az Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiZerife Eliyeva 28 aprel 1923 cu ilde hekim Eziz Eliyev ve Leyla Eliyevanin ailesinde dunyaya goz acmisdir Hekimler Tamerlan Eliyev Cemil Eliyevin ve musiqici Gulare Eliyevanin bacisi olan Zerife xanim 1932 1942 ci illerde orta mektebde tehsil almisdir 1942 ci ilde Azerbaycan Dovlet Tibb Institutunun mualice profilaktika fakultesine daxil olub 1949 1950 ci illerde Azerbaycan Elmi Tedqiqat Oftalmologiya Institutunda elmi isci 1969 cu ilden ise E Eliyev adina Azerbaycan Hekimleri Tekmillesdirme Institutunda goz xestelikleri kafedrasinin dosenti professor 1982 1985 ci illerde gorme orqanlarinin pese patologiyasi laboratoriyasinin mudiri oftalmologiya kafedrasinin mudiri vezifelerinde calismisdir Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Fiziologiya Institutunda gorme orqaninin pese patologiyasinin oyrenilmesi uzre ixtisaslasdirilmis elmi tedqiqat laboratoriyasinda az intensivli zeherli istehsal sahelerinde gorme orqanina fizioloji klinik funksional histoloji mexanizmlerin tesirinin oyrenilmesi uzre bir sira qiymetli tedqiqatlar aparmisdir 8 noyabr 1954 cu ilde Heyder Eliyev ile aile qurmus 1955 ci il 18 oktyabr Sevil Eliyeva 1961 ci il 24 dekabr Ilham Eliyev dunyaya gelmisdir 1985 ci il aprel ayinin 15 de Moskva seherinde vefat eden Zerife xanim Eliyevanin cenazesi 1994 cu ilde Moskvanin Novo Devicye qebiristanligindan Bakiya getirilerek Fexri Xiyabanda atasinin qebri yaninda defn olunmusdur Tehsili 1947 ci ilde N Nerimanov adina Azerbaycan Dovlet Tibb Institutunu bitirmis 1948 ci ilde Moskva Merkezi Hekimleri Tekmillesdirme Institutunda oftalmologiya ixtisasi uzre kurs kecmisdir 1950 1953 cu illerde aspiranturani basa vurur 1960 ci ilden tibb elmleri namizedi 1977 ci ilden Tibb elmleri doktorudur Tibbi fealiyyetiZ Eliyevanin Azerbaycanda oftalmologiya elminin inkisafinda mustesna xidmetleri vardir O vaxtile Azerbaycanda genis yayilmis traxomanin dunya tecrubesinde birinciler sirasinda pese xususile kimya ve elektron senayelerinde pese fealiyyeti ile bagli goz xesteliklerinin oyrenilmesi profilaktikasi ve mualicesine habele oftalmologiyanin muasir problemlerine dair bir cox sanballi tedqiqatlarin o cumleden Terapevtik oftalmologiya Iridodiaqnostikanin esaslari kimi nadir elmi eserlerin muelliflerinden biri 12 monoqrafiya derslik ve ders vesaitinin 150 ye yaxin elmi isin 1 ixtira ve 12 semerelesdirici teklifin muellifidir Z Eliyeva yuksek ixtisasli sehiyye kadrlari hazirlanmasina boyuk emek serf etmisdir Zerife Eliyevanin 80 illiyine hesr edilmis poct markasiFealiyyetinin qiymetlendirilmesiAkademik Zerife Eliyeva Umumittifaq Oftalmoloqlar Cemiyyeti Reyaset Heyetinin Sovet Sulhu Mudafie Komitesinin Azerbaycan Oftalmologiya Cemiyyeti Idare Heyetinin Vestnik oftalmoloqu Moskva jurnali redaksiya heyetinin uzvu idi Yuksek elmi nailiyyetlerine gore 1980 ci ilde Azerbaycan emekdar elm xadimi 1981 ci ilde ise SSRI Tibb Elmler Akademiyasinin M I Averbax adina mukafatina layiq gorulmusdur ilk qadindir XatiresiPoct markasi 2008 Fexri xiyabanda mezari ustunde tuncdan heykeli ucaldilmisdir Bakida Goz xestelikleri Institutu Naxcivan seher poliklinikasi onun adini dasiyir Bakinin Bineqedi rayonu erazisinde adina istirahet parki salinmisdir Baki ve Naxcivanda kuce Zerife Eliyevanin adini dasiyir Bundan basqa Yasamal rayon erazisinde Zerife Eliyevanin adini dasiyan lisey fealiyyet gosterir Azerbaycanin gorkemli dovlet xadimi Eziz Eliyevin qizidir Azerbaycan Respublikasinin ucuncu Prezidenti Heyder Eliyevin heyat yoldasidir Azerbaycan Respublikasinin dorduncu Prezidenti Ilham Eliyevin anasidir Azerbaycanin gorkemli musiqicisi pianocu Gulare Eliyevain gorkemli endokrinoloq Tamerlan Eliyev ve gorkemli onkoloq Cemil Eliyevin bacisidir Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin A I Qarayev adina Fiziologiya Institutunun qarsisinda akademik Zerife Eliyevanin barelyefiKitablariYuksek eqide Hekimlik etikasi hekimin ureyinin ve fikirlerinin pakligi Zerife Eliyeva Elmi red Mustafa Topcubasov B Azerbaycan 2003 104 seh 1port Anatomo fiziologicheskaya harakteristika gidrodinamicheskoj sistemy glaza Z A Alieva N B Shulpina MZ SSSR In t Usovershenstvovaniya Vrachej MZ Azerb SSR Azerb In t Usovershenstvovaniya Vrachej im A Alieva Baku Azerneshr 1980 36 s ris 20 sm Oftalmopatologiya pri hranicheskoj jodovoj intoksikacii Z A Alieva Baku Azerneshr 1981 134 s Professionalnaya potologiya glaz v shinnom proizvodstve Z A Alieva Baku Azerneshr 1980 126 s Gerpeticheskaya bolezn glaz uchebnoe posobie dlya vrachej oftalmologov MZ SSSR Azerb Gos In t Usovershenstvovaniya vrachej imeni A Alieva Baku Azerneshr 1979 16 s 22 sm Ostrye virusnye konyunktivity uchebnoe posobie dlya vrachej oftalmologov MZ SSSR Azerb Gos In t Usovershenstvovaniya vrachej imeni A Alieva Baku Azerneshr 1979 16 s 22 sm IstinadlarReal TV Sevgi ve sedaqetin 100 yasi Bu gun oftalmoloq alim akademik Zerife Eliyevanin dogum gunudur az Youtube com 28 04 2023 2023 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 29 MenbeAkademik Zerife xanim Eliyeva Milli oftalmologiyamiz ve xatireler Haqqinda meqaleler 2013 Huseynbala Mirelemov Zerife Eliyeva Baki Azerbaycan nesriyyati 2013 208 s Xarici kecidlerQaygikes ana vefali omur gun yoldasi boyuk alim 2006 03 29 at the Wayback Machine Bu gun aprelin 28 gorkemli oftalmoloq alim akademik Zerife xanim Eliyevanin anadan olmasinin 87 ci ildonumudur olu kecid Azerbaycan tarixinde iz qoyan qadinlar SIYAHI 2016 03 11 at the Wayback MachineVikianbarda elaqeli media fayllar