Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Piktaviyalı Hilarius (lat. İlarius Pictaviensis; təqr. 315 — 367) — kilsə xadimi, xristian qərbinin tanınmış ilahiyyatçısı, qərb kilsə müqəddəsi. Arianlığığa qarşı ardıcıl və prinsipial mübarizə apardığı üçün ona qırbin deyirdilər.
| İlarius Piktaviyalı | |
|---|---|
| lat. Hilarius Pictaviensis | |
 | |
| Rütbə | yepiskopu |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Piktavium, Qalliya (indiki Poitier, Fransa) |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Qeyd edilir | Roma-Katolik kilsəsi Lüteran kilsəsi |
| Xatirə günü | 13 yanvar |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Erkən xristianlıq |
 |
| Yunandilli apologetika: Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil Latındilli apologetika: Minusius Feliks • Arnobius • Laktansius • Tertullian Qnostiklərə qarşı olanlar: |
Xristian ehkamlarının formalaşması Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər: Rəsmi kilsə tərəfdarları: Atanasius • İoann Xrisostom • Saxta Dionisius Xristoloji mübahisələr səbəbilə ayrılan təriqətlər: |
Latın qərbində Kilsə Ataları Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius |
Kimliyi
Roma imperiyasının qərbində kilsə ataları yunandilli şərqdə istifadə edilən (təfsir) metodlarından istifadə edirdilər. Onlar yunan fəlsəfəsi və ilahiyyat terminlərini latın dilinə tərcümə edib, iki mədəniyyətin arasında bir körpü rolunu oynamışdırlar.
Patristika dövrünün qərb düşünürlərindən biri (Puatye) şəhərinin yepiskopu Piktaviyalı İlarius olmuşdur. O, Siseron, Seneka kimi antik filosofların əsərləri ilə tanış olmuşdu. Başqa tərəfdən, xristian düşünürləri olan Origen, İskəndəriyyəli Afanasios, Kiprian (Cyprianus) kimi ilahiyyatçıların fikirlərini də öyrənmiş və onlardan bəzilərinin kitablarını yunan dilindən latın dilinə tərcümə etmişdir.
İlahiyyatı
İlariusun əsas məqsədi, xristian təliminin sistemləşdirilməsindən ibarət idi. Bu yolda o, öz səylərini İlahi Üçlüyün birliyini fəlsəfi üsullarla əsaslandırılmasına yönəltmişdir. Ata-Tanrı ilə Oğul-Tanrının, “doğulmayan” ilə “doğulanın” mahiyyətcə bir olmasını (konsubstansionallığı) xüsusilə vurğulayırdı. Bununla İlarius mübarizə aparırdı.
Şərqdə bu işi Afanasios və onun tərəfdarları həyata keçirirdilər. Onlar öz dəlillərini əsaslandırmaq üçün neoplatonizm idealarından istifadə edirdilər. Onlardan fərqli olaraq İlarius, qərbdə daha çox yayılmış stoisizm ideyalarından istifadə edirdi. Ancaq o stoiklərin ideyalarını xristian ehkamları baxımından qəbul edib, onları sintez halına gətirmişdi. Nəticədə o, 12 kitabdan ibarət "De Trinitate"[ölü keçid] (Üçlük haqqında) əsərini yazmışdır.
İlarius inacla düşüncənin bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etmədiyi qərarına gəlmişdir. Onlar ahəngdədirlər. Dini ehkamlar elmi baxımından araşdırıla bilər. Sonra bu kimi fikirləri daha da inkişaf etdirmişdir.
İlariusun fikrincə, həm iman, həm də düşüncə Tanrıdandır. İnsan düşüncəsi Tanrının obrazıdır. Tanrının mənəvi axtarışları da düşüncə vasitəsi ilə edilir. Bu axtarışlar dünya fəlsəfəsinin əsasını təşkil edir. Tanrıya ən yaxın olan filosoflar-stoiklərdir. Ondan uzaqlaşanlar isə epikurçulardır. Lakin Tanrı haqqında ən doğru məlumatı Müqəddəs Kitab verir.
Konsubstansionallığı subuta yetirmək istəyən İlarius, stoiklərin fəlsəfəsindən istifadə edirdi. Stoiklərdə, hər bir fərdi şeyin əsasında, bu şeylərdə təzahür edən və çoxalan, ancaq eyni zamanda, öz birliyini və tamlığını saxlayan təbiət durur. Ondan heç nə əksilmir. Bu fikri əsas götürən İlariusa görə, İlahi Üçlüyün hər bir şəxsində eyni İlahi təbiətin üçlü modifikasiyasıdır. Bu modifikasiyalarda o, öz eyniliyini qoruyub saxlanılır.
Arianlar deyirdilər ki, “doğulan” Oğulun, “doğulmayan” Ata ilə təbiətləri fərqlidir. Buna cavab verən İlarius hər bir yeni şeyin artıq mövcud olan şeylərdən yaranması, doğulması və ya “həqiqi olmayan” doğulmasından söhbət açırdı (quasi nativitas). “Həqiqi olmayan” doğulma eyni cinsli olan şeyin məkanda ayrılmasıdır. Buna misal odun bir məşəldən başqa məşələ verilməsidir. Bu halda yeni od yeniləşmiş olan köhnə oddur. O, ayrılmadan öncə də mövcuddur, lakin onun mövcudiyyəti köhnə odla eyniliyi təşkil edir. Yeni od köhnə oddan doğulur, onların cinsi eynidir. Buradan İlarius Ata ilə Oğulun mahiyyətlərinin eyniliyini (konsubstansionallığını) sübuta yetirmək istəyirdi.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 102-104. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 102-104. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Carl Beckwith, Hilary of Poitiers on the Trinity: From De Fide to De Trinitate (New York and Oxford, 2009).
- Hunter, David G. "Fourth-century Latin writers", in Frances Young, Lewis Ayres and Andrew Young, eds, The Cambridge History of Early Christian Literature, (2010).
- The works of Hilary in chronological order (İlariusun əsərlərinin siyahısı).
- Тринитарные воззрения Илария Пиктавийского. Сергиев Посад, 1908.
- Орлов А. П. Христология Илария Пиктавийского в связи с обзором христологических учений II—IV вв. Сергиев Посад, 1909.
İstinadlar
- De Trinitate I, 4
- De Trinitate VII, 29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Piktaviyali Hilarius lat Ilarius Pictaviensis teqr 315 367 kilse xadimi xristian qerbinin taninmis ilahiyyatcisi qerb kilse muqeddesi Arianligiga qarsi ardicil ve prinsipial mubarize apardigi ucun ona qirbin deyirdiler Ilarius Piktaviyalilat Hilarius PictaviensisRutbe yepiskopuDogum tarixi 315Dogum yeri Piktavium Qalliya indiki Poitier Fransa Vefat tarixi 367Vefat yeriQeyd edilir Roma Katolik kilsesi Luteran kilsesiXatire gunu 13 yanvar Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta Dionisius Kappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse Meclisleri Latin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin Avrelius Iyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasiKimliyiRoma imperiyasinin qerbinde kilse atalari yunandilli serqde istifade edilen tefsir metodlarindan istifade edirdiler Onlar yunan felsefesi ve ilahiyyat terminlerini latin diline tercume edib iki medeniyyetin arasinda bir korpu rolunu oynamisdirlar Patristika dovrunun qerb dusunurlerinden biri Puatye seherinin yepiskopu Piktaviyali Ilarius olmusdur O Siseron Seneka kimi antik filosoflarin eserleri ile tanis olmusdu Basqa terefden xristian dusunurleri olan Origen Iskenderiyyeli Afanasios Kiprian Cyprianus kimi ilahiyyatcilarin fikirlerini de oyrenmis ve onlardan bezilerinin kitablarini yunan dilinden latin diline tercume etmisdir IlahiyyatiIlariusun esas meqsedi xristian teliminin sistemlesdirilmesinden ibaret idi Bu yolda o oz seylerini Ilahi Ucluyun birliyini felsefi usullarla esaslandirilmasina yoneltmisdir Ata Tanri ile Ogul Tanrinin dogulmayan ile dogulanin mahiyyetce bir olmasini konsubstansionalligi xususile vurgulayirdi Bununla Ilarius mubarize aparirdi Serqde bu isi Afanasios ve onun terefdarlari heyata kecirirdiler Onlar oz delillerini esaslandirmaq ucun neoplatonizm idealarindan istifade edirdiler Onlardan ferqli olaraq Ilarius qerbde daha cox yayilmis stoisizm ideyalarindan istifade edirdi Ancaq o stoiklerin ideyalarini xristian ehkamlari baximindan qebul edib onlari sintez halina getirmisdi Neticede o 12 kitabdan ibaret De Trinitate olu kecid Ucluk haqqinda eserini yazmisdir Ilarius inacla dusuncenin bir biri ile ziddiyyet teskil etmediyi qerarina gelmisdir Onlar ahengdedirler Dini ehkamlar elmi baximindan arasdirila biler Sonra bu kimi fikirleri daha da inkisaf etdirmisdir Ilariusun fikrince hem iman hem de dusunce Tanridandir Insan dusuncesi Tanrinin obrazidir Tanrinin menevi axtarislari da dusunce vasitesi ile edilir Bu axtarislar dunya felsefesinin esasini teskil edir Tanriya en yaxin olan filosoflar stoiklerdir Ondan uzaqlasanlar ise epikurculardir Lakin Tanri haqqinda en dogru melumati Muqeddes Kitab verir Konsubstansionalligi subuta yetirmek isteyen Ilarius stoiklerin felsefesinden istifade edirdi Stoiklerde her bir ferdi seyin esasinda bu seylerde tezahur eden ve coxalan ancaq eyni zamanda oz birliyini ve tamligini saxlayan tebiet durur Ondan hec ne eksilmir Bu fikri esas goturen Ilariusa gore Ilahi Ucluyun her bir sexsinde eyni Ilahi tebietin uclu modifikasiyasidir Bu modifikasiyalarda o oz eyniliyini qoruyub saxlanilir Arianlar deyirdiler ki dogulan Ogulun dogulmayan Ata ile tebietleri ferqlidir Buna cavab veren Ilarius her bir yeni seyin artiq movcud olan seylerden yaranmasi dogulmasi ve ya heqiqi olmayan dogulmasindan sohbet acirdi quasi nativitas Heqiqi olmayan dogulma eyni cinsli olan seyin mekanda ayrilmasidir Buna misal odun bir meselden basqa mesele verilmesidir Bu halda yeni od yenilesmis olan kohne oddur O ayrilmadan once de movcuddur lakin onun movcudiyyeti kohne odla eyniliyi teskil edir Yeni od kohne oddan dogulur onlarin cinsi eynidir Buradan Ilarius Ata ile Ogulun mahiyyetlerinin eyniliyini konsubstansionalligini subuta yetirmek isteyirdi MenbeAydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 102 104 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 102 104 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Carl Beckwith Hilary of Poitiers on the Trinity From De Fide to De Trinitate New York and Oxford 2009 Hunter David G Fourth century Latin writers in Frances Young Lewis Ayres and Andrew Young eds The Cambridge History of Early Christian Literature 2010 The works of Hilary in chronological order Ilariusun eserlerinin siyahisi Trinitarnye vozzreniya Ilariya Piktavijskogo Sergiev Posad 1908 Orlov A P Hristologiya Ilariya Piktavijskogo v svyazi s obzorom hristologicheskih uchenij II IV vv Sergiev Posad 1909 IstinadlarDe Trinitate I 4 De Trinitate VII 29